Why should you read Charles Dickens? - Iseult Gillespie

Аудармашы: Bakytgul Salykhova Редактор: Ainur Akhmetova

The starving orphan seeking a second helping of gruel.

Қарны аш жетім бала ботқаның тағы бір тостағын жегісі келеді.

The spinster wasting away in her tattered wedding dress.

Кәрі қыз жыртылған той көйлегін киіп, қайғыдан қан жылап отыр.

The stone-hearted miser plagued by the ghost of Christmas past.

Тас жүрек сараң өткен Рождество елесінен қиналып жүр.

More than a century after his death,

Қайтыс болғанына ғасырдан астам уақыт өтсе де,

these remain recognizable figures from the work of Charles Dickens.

бұл Чарльз Диккенс шығармаларынан танымал болып қалған кейіпкерлер.

So striking is his body of work that it gave rise to its own adjective.

Оның шығармасы таңғалдыратыны соншалық өзіне тән сын есім қолданылады.

But what are the features of Dickens's writing that make it so special?

Бірақ Диккенсті өзгеше ететін жазу ерекшеліктері қандай?

Dickens’s fiction brims with anticipation

Диккенстің көркем әдебиеті үмітке толы,

through brooding settings, plot twists, and mysteries.

ол ойға шому, сюжеттік иірімдер мен жұмбақтар арқылы беріледі.

These features of his work kept his audience wanting more.

Оның шығармасында осы ерекшеліктер сақталғанын аудиториясы да қалады.

When first published, his stories were serialized,

Алғаш жарияланған кезде оның әңгімелері серия түрінде шықты,

meaning they were released a few chapters at a time in affordable literary journals

яғни олар әдеби журналдарда бір уақытта бірнеше тарауды басып шығарды,

and only later reprinted as books.

кейінірек кітап болып қайта басылды.

This prompted fevered speculation over the cliffhangers

Бұл қызу болжамдар тудырды,

and revelations he devised.

ол ойлап тапқан сыр ашу да талқыланды.

Serialization not only made fiction available to a wider audience

Сериалдандыру шығарманы кең аудиторияға таратып қоймай,

and kept them reading,

оған қоса оқуға қызықтырды,

but increased the hype around the author himself.

бірақ автор айналасында түрлі сөздер мен өсек көбейтті.

Dickens became particularly popular for his wit,

Диккенс тапқырлығымен ерекше танымал болды,

which he poured into quirky characters and satiric scenarios.

оны қызықты кейіпкерлері мен сатиралық сценарийлерінен көруге болады.

His characters exhibit the sheer absurdity of human behavior,

Оның кейіпкерлері адам мінез-құлқының абсурдтығын көрсетеді

and their names often personify traits or social positions,

және олардың есімдері тұлғаның әлеуметтік орны мен қасиеттерінен көрініс табады,

like the downtrodden Bob Cratchit,

мысалы, жасық Боб Кратчит,

the groveling Uriah Heep,

жалпақтайтын Урия Хип

and the cheery Septimus Crisparkle.

және көңілді Септимус Криспаркл.

Dickens set these colorful characters against intricate social backdrops,

Диккенс осы маңызды кейіпкерлерді күрделі әлеуметтік фонға қойды,

which mimic the society he lived in.

олар өзі өмір сүрген қоғамға ұқсайды.

For instance, he often considered

Мысалы, ол

the changes brought about by the Industrial Revolution.

өнеркәсіп революциясы әкелген өзгерістер туралы жиі ойлайтын.

During this period,

Осы кезеңде

the lower classes experienced sordid working and living conditions.

төменгі тап өкілдерінің еңбек және тұрмыс жағдайы нашар болатын.

Dickens himself experienced this hardship as a child

Диккенс бала кезінде бұл қиындықтарды өз басынан кешірді, әсіресе

when he was forced to work in a boot blacking factory

етікті қарайтатын зауытта жұмыс істеуге мәжбүр болған кезде,

after his father was sent to debtors' prison.

сол кезде оның әкесі борышкерлер түрмесіне түскен болатын.

This influenced his depiction of the Marshalsea prison in Little Dorrit,

Бұл оның Кіші Дорриттегі Маршалси түрмесін бейнеленуіне әсер етті,

where the titular character cares for her convict father.

басты кейіпкер сотталған әкесіне қамқор болған кезін сипаттағаны.

Prisons, orphanages, or slums may seem grim settings for a story,

Түрме, балалар үйлері не қараңғы түкпірлер тарих үшін нашар болып көрінуі мүмкін,

but they allowed Dickens to shed light

бірақ олар Диккенске қоғам өмірін,

on how his society's most invisible people lived.

көзге көрінбейтін адамдардың қалай өмір сүретінін көрсетуге мүмкіндік берді.

In Nicholas Nickleby,

Николас Никльбиде,

Nicholas takes a job with the schoolmaster Wackford Squeers.

Николас мектеп мұғалімі болып Уэкфорд Скуэрске жұмысқа орналасады.

He soon realizes that Squeers is running a scam

Ол көп ұзамай Скуэрс алаяқтықпен айналысатынын түсінеді,

where he takes unwanted children from their parents for a fee

ол ата-анасы қаламаған балаларды ақшаға алып кетіп,

and subjects them to violence and deprivation.

оларға зорлық-зомбылық пен қиындық көрсетеді.

Oliver Twist also deals with the plight of children in the care of the state,

Оливер Твист те мемлекет қамқорлығындағы балалардың ауыр жағдайын суреттейді,

illustrating the brutal conditions of the workhouse

жұмыс үйіндегі қатал жағдай, мейірімсіздік суреттеледі

in which Oliver pleads with Mr. Bumble for food.

онда Оливер тамақ үшін Мистер Бамблге өтініш жасайды.

When he flees to London, he becomes ensnared in a criminal underworld.

Ол Лондонға қашқанда, қылмыс әлемінің торына түседі.

These stories frequently portray Victorian life

Бұл оқиғалар Викторияндық өмірді жиі суреттейді және

as grimy, corrupt, and cruel.

ол өмір – сұмдық, бұзылған және қатыгез.

But Dickens also saw his time as one in which old traditions

Бірақ Диккенс өз уақытында ескі дәстүрлердің біртіндеп

were fading away.

жойылып бара жатқанын көрді.

London was becoming the incubator of the modern world

Лондон өнеркәсіптегі жаңа үлгілер, сауда және әлеуметтік

through new patterns in industry, trade, and social mobility.

мобильділік арқылы қазіргі әлемнің инкубаторына айнала бастады.

Dickens's London is therefore a dualistic space:

Диккенстің Лондоны сондықтан дуалистік кеңістік боп көрінеді:

a harsh world that is simultaneously filled with wonder and possibility.

бір мезгілде қатал дүниемен қатар ғажайыптар мен мүмкіндіктерге толы қала.

For instance, the enigma of Great Expectations

Мысалы, “Үлкен үміттердің” жұмбағы

centers around the potential of Pip,

Пип потенциалының айналасында шоғырланады,

an orphan plucked from obscurity by an anonymous benefactor

аноним қайырымдылық жасаушы көмегімен қараңғылықтан шыққан жетім

and propelled into high society.

жоғары қоғамға көтеріледі.

In his search for purpose,

Өз мақсатын іздеу барысында

Pip becomes the victim of other people’s ambitions for him

Пип басқа адамдардың амбициясының құрбаны болады

and must negotiate with a shadowy cast of characters.

және күмәнді кейіпкерлер тобымен келіссөздер жүргізуі керек.

Like many of Dickens’s protagonists,

Диккенстің көптеген кейіпкерлері сияқты

poor Pip's position is constantly destabilized,

байғұс Пиптің жағдайы үнемі тұрақсыз,

just one of the reasons why reading Dickens

Диккенсті оқу керек екенінің бір ғана себебі,

is the best of times for the reader,

бұл оқырман үшін ең жақсы уақыт,

while being the worst of times for his characters.

ал оның кейіпкерлері үшін ең нашар уақыт.

Dickens typically offered clear resolution by the end of his novels,

Диккенстің “Эдвин Друдтың құпиясы” шығармасын есептемегенде

– with the exception of The Mystery of Edwin Drood.

әдетте романдарының соңына қарай шешімді анық ұсынады.

The novel details the disappearance of the orphan Edwin under puzzling circumstances.

Романда жетім Эдвиннің түсініксіз жағдайда жоғалуы егжей-тегжейлі баяндалады.

However, Dickens died before the novel was finished

Дегенмен, Диккенс романын аяқтай алмай қайтыс болады

and left no notes resolving the mystery.

және құпияны ашатын жазба қалдырмайды.

Readers continue to passionately debate over who Dickens intended as the murderer,

Диккенс кімді қанішер қылғаны туралы қызу пікірталас оқырман арасында әлі жалғасуда

and whether Edwin Drood was even murdered in the first place.

және бірінші кезекте өлтірілген Эдвин Друд па?

Throughout many adaptations,

Көптеген бейімдеулер мен

literary homages,

әдеби құрмет,

and the pages of his novels,

оның романдарының беттеріндегі

Dickens’s sparkling language and panoramic worldview

Диккенстің шұрайлы тілі және кең дүниетанымы

continue to resonate.

резонанс тудырырып жатыр.

Today, the adjective Dickensian

Бүгінде Диккенстің сын есімдері

often implies squalid working or living conditions.

нашар жұмыс пен өмір сүру жағдайын сипаттағанда қолданылады.

But to describe a novel as Dickensian is typically high praise,

Бірақ романды Диккенсті қолдаушылар әдетте жоғары бағалайды,

as it suggests a story in which true adventure and discovery

ол шынайы оқиғаны ұсынады, онда шытырман оқиға және жаңалық

occur in the most unexpected places.

күтпеген тұстарда болады.

Although he often explored bleak material,

Ол сұмдық жағдайларды жиі зерттегенімен,

Dickens’s piercing wit never failed to find light in the darkest corners.

Диккенстің тапқырлығы әрқашан сәтті болып, қараңғы бұрыштардан да жарық тапқан.