Why should you read Charles Dickens? - Iseult Gillespie

Tłumaczenie: Patryk Skorupa Korekta: Barbara Guzik

The starving orphan seeking a second helping of gruel.

Głodujący sierota proszący o dokładkę kleiku.

The spinster wasting away in her tattered wedding dress.

Słabnąca stara panna w obdartej sukni ślubnej.

The stone-hearted miser plagued by the ghost of Christmas past.

Zimnokrwisty skąpiec nawiedzany przez ducha minionych świąt.

More than a century after his death,

Ponad wiek po śmierci ich autora

these remain recognizable figures from the work of Charles Dickens.

postaci z dzieł Charlesa Dickensa nadal są rozpoznawalne.

So striking is his body of work that it gave rise to its own adjective.

Jego utwory są na tyle imponujące, że dały początek nowemu przymiotnikowi.

[dickensowski]

But what are the features of Dickens's writing that make it so special?

Co sprawia, że są wyjątkowe?

Dickens’s fiction brims with anticipation

Proza Dickensa pełna jest niepewności

through brooding settings, plot twists, and mysteries.

widocznej w ponurych sceneriach, zwrotach akcji i zagadkach,

These features of his work kept his audience wanting more.

które wzbudzały w czytelnikach ciągły niedosyt.

When first published, his stories were serialized,

Z początku jego powieści publikowano w odcinkach,

meaning they were released a few chapters at a time in affordable literary journals

czyli po kilka rozdziałów naraz, w niedrogich czasopismach literackich.

and only later reprinted as books.

Dopiero później były przedrukowane w formie książek,

This prompted fevered speculation over the cliffhangers

co wywoływało gorące dyskusje na temat dramatycznych wątków

and revelations he devised.

opisanych przez Dickensa.

Serialization not only made fiction available to a wider audience

Publikacja w odcinkach nie tylko ułatwiła czytelnikom dostęp do dzieł

and kept them reading,

i wpłynęła na ich poczytność,

but increased the hype around the author himself.

ale też zwiększyła zainteresowanie autorem.

Dickens became particularly popular for his wit,

Dużą popularność przyniósł Dickensowi jego dowcip,

which he poured into quirky characters and satiric scenarios.

którym napełnił cudaczne postaci i satyryczne sytuacje.

His characters exhibit the sheer absurdity of human behavior,

Jego bohaterowie ukazują czysty absurd ludzkiego zachowania,

and their names often personify traits or social positions,

a ich angielskie imiona często są uosobieniem ich cech i statusu,

like the downtrodden Bob Cratchit,

jak w przypadku gnębionego Boba Cratchita,

the groveling Uriah Heep,

płaszczącego się Uriasza Heepa

and the cheery Septimus Crisparkle.

i radosnego Septimusa Crisparkle'a.

Dickens set these colorful characters against intricate social backdrops,

Dickens malował te barwne postaci na zawiłym tle społecznym

which mimic the society he lived in.

reprezentującym czasy mu współczesne.

For instance, he often considered

Na przykład często rozważał

the changes brought about by the Industrial Revolution.

zmiany dokonane przez rewolucję przemysłową,

During this period,

której następstwem były podłe warunki pracy i życia członków klasy niższej.

the lower classes experienced sordid working and living conditions.

Dickens himself experienced this hardship as a child

W dzieciństwie Dickens odczuł je na własnej skórze,

when he was forced to work in a boot blacking factory

kiedy musiał podjąć pracę w fabryce pasty do butów,

after his father was sent to debtors' prison.

po tym, jak jego ojca uwięziono za długi.

This influenced his depiction of the Marshalsea prison in Little Dorrit,

Wydarzenie to wpłynęło na opis więzienia Marshalsea w "Małej Dorrit",

where the titular character cares for her convict father.

w której tytułowa bohaterka troszczy się o uwięzionego ojca.

Prisons, orphanages, or slums may seem grim settings for a story,

Więzienia, sierocińce czy slumsy wydają się ponurymi miejscami akcji,

but they allowed Dickens to shed light

ale pozwoliły Dickensowi rzucić światło

on how his society's most invisible people lived.

na niewidzialną warstwę społeczeństwa.

In Nicholas Nickleby,

W "Nicholasie Nickleby"

Nicholas takes a job with the schoolmaster Wackford Squeers.

Nicholas pracuje z dyrektorem szkoły, Wackfordem Squeersem,

He soon realizes that Squeers is running a scam

ale orientuje się, że ten prowadzi nieprawy interes

where he takes unwanted children from their parents for a fee

polegający na przyjmowaniu od rodziców niechcianych dzieci za opłatą,

and subjects them to violence and deprivation.

żeby później je bić i trzymać w ubóstwie.

Oliver Twist also deals with the plight of children in the care of the state,

W "Oliverze Twiście" też przedstawia niedolę dzieci z placówek opiekuńczych,

illustrating the brutal conditions of the workhouse

ukazując straszne warunki życia w przytułku,

in which Oliver pleads with Mr. Bumble for food.

w którym Oliver błaga pana Bumble o jedzenie.

When he flees to London, he becomes ensnared in a criminal underworld.

Po ucieczce do Londynu trafia do światka przestępczego.

These stories frequently portray Victorian life

Powieści Dickensa ukazują wiktoriańskie życie

as grimy, corrupt, and cruel.

jako ponure, przekupne i okrutne,

But Dickens also saw his time as one in which old traditions

ale według autora były to też czasy

were fading away.

odchodzących tradycji.

London was becoming the incubator of the modern world

Londyn był dla niego wylęgarnią nowoczesnego świata:

through new patterns in industry, trade, and social mobility.

nowych wzorców przemysłowych, handlu i mobilności społecznej.

Dickens's London is therefore a dualistic space:

Dlatego też Londyn Dickensa jest dwoistym miastem:

a harsh world that is simultaneously filled with wonder and possibility.

okrutnym, ale i pełnym cudów i możliwości.

For instance, the enigma of Great Expectations

Na przykład tajemnica "Wielkich nadziei"

centers around the potential of Pip,

skupia się na możliwościach Pipa,

an orphan plucked from obscurity by an anonymous benefactor

sieroty, który dzięki anonimowemu darczyńcy

and propelled into high society.

trafił ze wsi w szeregi klasy wyższej.

In his search for purpose,

Szukając celu,

Pip becomes the victim of other people’s ambitions for him

Pip staje się ofiarą oczekiwań innych ludzi,

and must negotiate with a shadowy cast of characters.

przez co musi radzić sobie z nikczemnymi postaciami.

Like many of Dickens’s protagonists,

Jak u wielu bohaterów Dickensa,

poor Pip's position is constantly destabilized,

sytuacja Pipa ulega ciągłym zmianom,

just one of the reasons why reading Dickens

dlatego też czytelnik

is the best of times for the reader,

ciągle jest zaskakiwany,

while being the worst of times for his characters.

podczas gdy bohaterowie przeżywają katusze.

Dickens typically offered clear resolution by the end of his novels,

Wszystkie dzieła Dickensa kończą się rozwiązaniem problemów,

– with the exception of The Mystery of Edwin Drood.

z wyjątkiem "Tajemnicy Edwina Drooda"

The novel details the disappearance of the orphan Edwin under puzzling circumstances.

opisującej zniknięcie sieroty Edwina w tajemniczych okolicznościach.

However, Dickens died before the novel was finished

Jednak Dickens zmarł, zanim dokończył tę powieść

and left no notes resolving the mystery.

i nie zostawił żadnych informacji o zakończeniu.

Readers continue to passionately debate over who Dickens intended as the murderer,

Po dziś dzień czytelnicy dyskutują, kto według Dickensa miał być mordercą

and whether Edwin Drood was even murdered in the first place.

i czy Edwin Drood w ogóle został zamordowany.

Throughout many adaptations,

Poprzez liczne adaptacje,

literary homages,

hołdy literackie

and the pages of his novels,

i karty powieści

Dickens’s sparkling language and panoramic worldview

błyskotliwy język i szeroki światopogląd Dickensa

continue to resonate.

nadal odbijają się echem.

Today, the adjective Dickensian

Przymiotnik "dickensowski"

often implies squalid working or living conditions.

często dziś opisuje podłe warunki pracy lub życia,

But to describe a novel as Dickensian is typically high praise,

ale w odniesieniu do powieści oznacza z reguły pochwałę,

as it suggests a story in which true adventure and discovery

bo sugeruje, że prawdziwe przygody i odkrycia są tam,

occur in the most unexpected places.

gdzie się ich najmniej spodziewamy.

Although he often explored bleak material,

Mimo że często zgłębiał ponure tajniki życia,

Dickens’s piercing wit never failed to find light in the darkest corners.

Dickens potrafił swoim dowcipem rozświetlić najciemniejsze zakamarki.