What's invisible? More than you think - John Lloyd

جان لوید: چه چیزهایی ناپیدا هستند؟ بیش از آنچه که فکرش را بکنید.

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Translator: Mana Ahmady Reviewer: soheila Jafari

(موسیقی)

(Circus music)

[Ted N' Ed's Carnival]

[جشنواره‌ی TED و Ed: ساعات پذیرایی همه روزه؛ تمام طول روز؛ با همکاری ییو چیوب - ورودی از بزرگراه گوگل]

[John Lloyd's Inventory of the Invisible]

[فهرست جان لوید از جهان ناپیدا]

[Adapted from a TEDTalk given by John Lloyd in 2009]

[اقتباس از TEDTalk به سخنرانی جان لوید در ۲۰۰۹]

حالا سخنران بعدی ما که همه‌ی عمر حرفه‌ای خود را صرف برانگیختن حس شگفتی و اعجاب کرده‌است.

June Cohen: Our next speaker has spent his whole career

eliciting that sense of wonder.

لطفا به جان لوید خوشامد بگید. (تشویق)

Please welcome John Lloyd.

(Applause)

پرسش اینه: چی نامرئی‌ست؟

[Hall of Mirrors]

The question is, "What is invisible?"

دراصل، بیشتر از آن چیزی‌ست که فکرش را می‌کنید.

There's more of it than you think, actually.

Everything, I would say -- everything that matters --

می‌تونم بگم، هرچیزی - هرچیزی که مهم‌ست -

Except every thing, and except matter.

به جز هر «چیز»، و به جز ماده.

We can see matter

ما می‌تونیم ماده را ببینیم

but we can't see what's the matter.

اما نمی‌تونیم ببینیم که ماده چیست.

We can see the stars and the planets but we can't see what holds them apart,

ما می‌تونیم ستاره‌ها و سیاره‌ها را ببینیم اما نمی‌تونیم ببینیم که چی آنها را جدا از هم نگه می‌دارد،

or what draws them together.

یا چه چیز آنها را به سوی هم می‌کشد.

With matter as with people, we see only the skin of things,

درباره‌ی ماده درست مانند آدم‌ها، تنها می‌تونیم پوسته‌ی چیزها را ببینیم،

ما نمی‌تونیم بریم تو موتورخانه، نمی‌تونیم ببینیم چی آدم‌ها را به کار می‌اندازه،

we can't see into the engine room, we can't see what makes people tick,

at least not without difficulty,

دست کم نه بدون دردسر،

and the closer we look at anything, the more it disappears.

و هرچی بیشتر از نزدیک به چیزها نگاه می‌کنیم،

بیشتر ناپدید می‌شن.

In fact, if you look really closely at stuff,

در حقیقت، اگر واقعا از نزدیک به چیزی نگاه کنید، اگر به شالوده‌ی بنیادی ماده بنگرید،

if you look at the basic substructure of matter,

there isn't anything there.

آنجا هیچی نیست. الکترون‌‌ها به شکلی وهم‌آلود ناپدید می‌شن، و تنها انرژی وجود دارد.

Electrons disappear in a kind of fuzz, and there is only energy.

One of the interesting things about invisibility is,

یکی چیزهای جالب درباره ناپدیدی اینه که ما چیزهایی را که نمی‌بینیم،

the things that we can's see, we also can't understand.

آنها را هم نمیتونیم درک کنیم.

Gravity is one thing that we can't see, and which we don't understand.

گرانش یکی از چیزهایی‌ست که ما نمی‌بینیم، و نمی‌تونیم درک کنیم.

It's the least understood of all the four fundamental forces,

از میان چهار نیروی اساسی طبیعت از همه کمتر فهمیده شده،

and the weakest, and nobody really knows what it is or why it's there.

و درک ما از همه ضعیف‌ترست، و هیچکس واقعا نمی‌‌داند که چیه و یا چرا وجود دارد.

For what it's worth, Sir Isaac Newton, the greatest scientist who ever lived,

سِر ایزاک نیوتن، بزرگ‌ترین دانشمندی که تاکنون پا به کره‌ی خاکی گذاشته، اگر نظرش را معتبر بدانیم،

گمان می‌کرد که مسیح به زمین آمده تا اهرم گرانش را به کار بندازه.

he thought Jesus came to Earth specifically

to operate the levers of gravity.

That's what he thought he was there for.

این چیزی بود که او فکر می‌کرد مسیح به خاطرش اینجاست.

So, bright guy, could be wrong on that one, I don't know.

خب، این مرد خیلی باهوش، ممکنه درباره‌ی این یکی اشتباه کرده باشد، نمی‌دانم. (خنده)

(Laughter)

Consciousness. I see all your faces; I've no idea what any of you are thinking.

هوشیاری. من چهره‌ی همتون را می‌بینم؛ اما اصلا نمی‌دانم که دارید به چی فکر می‌کنید.

Isn't that amazing?

آيا جالب نیست؟ باورنکردنی نیست که ما نمی‌تونیم ذهن همدیگر را بخوانیم،

Isn't it incredible that we can't read each other's minds,

درحالی‌که می‌تونیم هم را لمس کنیم، شاید، اگر حسابی به هم نزدیک شیم، همدیگر را بچشیم، اما نمی‌تونیم ذهن هم را بخوانیم.

when we can touch each other, taste each other,

perhaps, if we get close enough, but we can't read each other's minds.

به نظر من این حیرت انگیزست.

I find that quite astonishing.

In the Sufi faith, this great Middle Eastern religion

در مکتب صوفی‌گری، این آیین شگرف خاورمیانه که برخی ادعا می‌کنند ریشه‌ی همه‌ی ادیان‌ست،

which some claim is the root of all religions,

Sufi masters are all telepaths, so they say,

اینطور می‌گن، که استادان صوفی همگی دورآگاه هستند،

but their main exercise of telepathy

اما مهم‌ترین کارکرد دورآگاهی (تله‌پاتی)، فرستادن پیام‌های قدرتمند برای بقیه ماهاست که چنین چیزی وجود ندارد.

is to send out powerful signals to the rest of us that it doesn't exist.

So that's why we don't think it exists; the Sufi masters working on us.

و به این دلیل‌ست که ماها فکر نمی‌کنیم که وجود داشته باشد؛ استادان صوفی دارند رومون کار می‌کنند.

In the question of consciousness and artificial intelligence,

درباره موضوع هوشیاری و هوشِ مصنوعی،

artificial intelligence has really, like the study of consciousness,

هوشِ مصنوعی، که واقعا مانند مطالعاتمان درباره‌ی هوشیاری،

gotten nowhere, we have no idea how consciousness works.

واقعا به هیچ کجا نرسیده، ما هیچ تصوری نداریم که هوش مصنوعی چطور کار می‌کند.

Not only have they not created artificial intelligence,

نه تنها نتونستن هوش مصنوعی را خلق کنند،

they haven't yet created artificial stupidity.

بلکه هنوز حماقت مصنوعی را هم به وجود نیاورده‌اند.

(Laughter)

The laws of physics: invisible, eternal, omnipresent, all powerful.

قوانین فیزیکی: نادیدنی، جاویدان، حاضر در همه‌جا، توانای مطلق.

Remind you of anyone?

کسی را به یادتان نمی‌اندازد؟

Interesting.

جالبه. من، همانطور که می‌تونید حدس بزنید، ماده‌گرا نیستم، من یک معناگرا هستم.

I'm, as you can guess, not a materialist, I'm an immaterialist.

And I've found a very useful new word -- ignostic.

و یک واژه‌ی بسیار به دردبخور پیدا کردم - ندانم‌گرایی. باشه؟ من یک ندانم‌گرا [اگناستیک] هستم، [خدا؟]

Okay? I'm an ignostic.

[God?]

I refuse to be drawn on the question on whether God exists

من از اینکه پام به این پرسش باز بشه که آیا خدا وجود دارد یا نه سرباز می‌زنم

until somebody properly defines the terms.

تا زمانی‌که یک‌ نفر به درستی این عبارت‌ها را تعریف کند.

Another thing we can't see is the human genome.

چیز دیگری که نمی‌تونیم ببینیم ژنوم انسانی‌ست.

And this is increasingly peculiar, because about 20 years ago

و این به شدت عجیب و غریب‌ست، چون حدود ۲۰ سال پیش

when they started delving into the genome, they thought it would probably contain

هنگامی که می‌خواستند درباره‌ی ژنوم کندوکاو را آغاز کنند، گمان می‌کردند که احتمالا حاوی

تقریبا ۱۰۰هزار ژن باشد. از آن زمان به بعد هرسال،

around 100 thousand genes.

Every year since, it's been revised downwards.

بازنگری شده‌ است. حالا ما تصور می‌کنیم احتمالا تنها حدود ۲۰هزاز ژن در ژنوم انسانی وجود دارد.

We now think there are likely to be just over 20 thousand genes

in the human genome.

بازنگری شده‌ است. حالا ما تصور می‌کنیم احتمالا تنها حدود ۲۰هزاز ژن در ژنوم انسانی وجود دارد.

This is extraordinary, because rice -- get this --

این واقعا خارق‌العاده‌ست، چون برنج - خوب دقت کنید -

rice is known to have 38 thousand genes.

می‌دانیم که برنج ۳۸هزار ژن دارد.

Potatoes have 48 chromosomes, two more than people,

سیب‌زمینی‌ها - سیب‌زمینی ۴۸ کروموزوم دارد، دوتا بیشتر از انسان،

and the same as a gorilla.

و به اندازه‌ی گوریل. (خنده)

(Laughter)

You can't see these things, but they are very strange.

شما نمی‌تونید این چیزها را ببینید، اما اینها واقعا عجیبند.

The stars by day, I always think that's fascinating.

ستاره‌ها در روزها، من همیشه فکر می‌کنم که این مسحور کننده‌ست.

The universe disappears.

کیهان ناپدید می‌شه. هرچی نور بیشتری وجود داشته باشد، کمتر می‌شه دید.

The more light there is, the less you can see.

Time. Nobody can see time.

زمان. هیچ‌کس نمی‌تونه زمان را ببیند.

I don't know if you know this.

من نمی‌دانم که آیا شما به این آگاهید یا نه. فیزیکدان‌های معاصر - یک جنبش بزرگ در فیزیک مدرن پا گرفته

There's a big movement in modern physics

to decide that time doesn't really exist,

که باید تصمیم بگیرند آیا زمان واقعا وجود دارد، چون برای ارقام واقعا اسباب دردسره.

because it's too inconvenient for the figures.

It's much easier if it's not really there.

خیلی ساده‌تر بود اگر اصلا وجود نداشت.

You can't see the future, obviously,

بدیهی‌ست که شما نمی‌تونید آینده را ببینید،

and you can't see the past, except in your memory.

و گذشته را هم، به جز در حافظه‌تان، نمی‌تونید ببینید.

One of the interesting things about the past

یکی از چیزهای جالب درباره گذشته اینه که شما به‌خصوص نمی‌تونید ببینید -

is you particularly can't see --

my son asked me this the other day,

پسرم یک روز ازم این را پرسید، او گفت بابا، یادت میاد وقتی من دوسالم بود چه شکلی بودم؟

"Dad, can you remember what I was like when I was two?

And I said, "Yes." He said, "Why can't I?"

و گفتم آره. او گفت، پس چرا من یادم نمیاد؟

Isn't that extraordinary?

آیا خارق‌العاده نیست؟ شما نمی‌تونید به یاد بیارید که زودتر از دو یا سه سالگی چی به شما گذشته.

You cannot remember what happened to you earlier than the age of two or three.

Which is great news for psychoanalysts, because otherwise they'd be out of a job.

که برای روانکاوها خبر خیلی خوبی‌ست، چون در غیراین‌صورت آنها از کار بی‌کار می‌شدند.

چون دقیقا تو همین مدت‌ست که همه چیزهایی رخ می‌ده [خنده]

Because that's where all the stuff happens

(Laughter)

that makes you who you are.

که آنچه شما هستید را می‌سازد.

Another thing you can't see is the grid on which we hang.

چیز دیگری که نمی‌تونیم ببینیم چارچوبی‌ست که به آن وابسته‌ایم.

This is fascinating.

این سحر‌آمیزه. شما، بعضی از شما، ممکنه بدانید، که سلول‌ها همواره در حال نو شدن هستند.‍

You probably know, some of you, that cells are continually renewed.

Skin flakes off, hairs grow, nails, that kind of stuff --

پوست وَر میاد، ناخن‌ها و مو و این‌جور چیزها رشد می‌کنند -

but every cell in your body is replaced at some point.

اما هر سلول بدن شما در یک زمان مشخص جایگزین می‌شه.

Taste buds, every ten days or so.

پرزهای چشایی، هر ده روز یا همچین چیزی.

Livers and internal organs take a bit longer.

کبد و ارگان‌های داخلی کمی بیشتر.

Spine takes several years.

ستون مهره‌ها سال‌ها طول می‌کشد که جایگزین بشه.

But at the end of seven years, not one cell in your body

اما در پایان هفت سال، حتی یک سلول در بدن شما

remains from what was there seven years ago.

از آنچه که هفت سال پیش آنجا بود، باقی نمی‌ماند.

The question is: who then are we? What are we?

پرسش اینه: پس ما کی هستیم؟ چی‌ هستیم؟ این چیزی که ما بهش وابسته‌ایم چیه؟

What is this thing that we hang on?

That is actually us?

آیا این واقعا ما هستیم؟

Atoms, can't see them. Nobody ever will.

اتم‌ها، ما نمی‌تونیم ببینیم شان. هیچ‌کس هرگز نمی‌تونه. آنها از طول موج نور کوچک‌ترند.

They're smaller than the wavelength of light.

Gas, can't see that.

گاز، نادیدنی‌ست. جالبه، یکی به ۱۶۰۰ اشاره کرد.

Interesting, somebody mentioned 1600 recently.

Gas was invented in 1600 by a Dutch chemist called van Helmont.

واژه‌ی گاز در سال ۱۶۰۰ توسط شیمیدانی هلندی به نام فَن هلمونت ابداع شد.

It's said to be the most successful ever invention of a word by a known individual.

گفته می‌شه که موفق‌ترین ابداع واژه‌ست که از سوی یک فرد انجام شده.

Quite good. He also invented a word called "blas," meaning astral radiation.

واقعا خوبه. او یک واژه‌ی دیگر هم ساخت به نام بلاس، به معنای تابش اختری.

Didn't catch on, unfortunately.

متاسفانه، کارش نگرفت. (خنده)

(Laughter)

But well done, him.

اما کارش درست بود. نور - شما نمی‌تونید نور را ببینید.

Light -- you can't see light.

When it's dark, in a vacuum,

وقتی تاریکه، در یک خلا، اگر کسی یک پرتو نور را به چشمان شما بتاباند، شما نمی‌تونید آن را ببینید.

if a person shines a beam of light

straight across your eyes, you won't see it.

Slightly technical, some physicists will disagree with this.

از نظر فنی برخی از فیزیکدان‌ها با این مخالفت می‌کنند. اما این عجیبه که نمی شه پرتو نور را دید،

But it's odd that you can't see the beam of light,

تنها می‌تونیم آنچه که بهش برخورد می‌کند را ببینیم.

you can only see what it hits.

Electricity, can't see that.

الکتریسیته، نگذارید کسی بهتون بگه که فهمیده الکتریسیته چیه، نه، نفهمیده.

Don't let anyone tell you they understand electricity, they don't.

Nobody knows what it is.

(Laughter)

هیچ کس نمی‌داند که این چیه. (خنده) شما ممکنه که فکر کنید که الکترون‌ها در یک سیم الکتریکی آناً در راستای آن

You probably think the electrons in an electric wire move instantaneously

down a wire, don't you, at the speed of light,

به حرکت در میان، مگه نه، هر بار که چراغ را روشن می‌کنیم، البته با سرعت نور.

when you turn the light on, they don't.

اینطور نیست. می‌گن الکترون‌‌ها در راستای سیم تلوتلو خوران با سرعتی نزدیک به پخش شدن عسل حرکت می‌کنند.

Electrons bumble down the wire,

about the speed of spreading honey, they say.

Galaxies -- hundred billion of them,

کهکشان‌ها - تخمین زده می‌شه که صد میلیارد از آنها در گیتی وجود دارد. صد میلیارد.

estimated in the universe. Hundred billion.

How many can we see?

چندتا از آنها را می‌تونیم ببینیم؟ پنج تا. با چشم غیر مسلح پنج‌تا، از صدمیلیارد کهکشان.

Five. Five, out of a hundred billion galaxies, with the naked eye.

And one of them is quite difficult to see, unless you've got very good eyesight.

و دیدن یکی از آنها خیلی سخته، مگر اینکه دیدِ بسیار خوبی داشته باشی.

Radio waves. There's another thing.

امواج رادیویی. که مساله‌ی دیگری هستند. هاینریش هرتز، وقتی امواج رادیویی را کشف کرد،

Heinrich Hertz, when he discovered radio waves, in 1887,

در سال ۱۸۸۷، اسمشان را گذاشت امواج رادیویی چون پرتوافکنی می‌کردند.

he called them radio waves because they radiated.

یکی بهش گفت، فایده‌ی اینا چیه هاینریش؟ فایده‌ی این امواج رادیویی که کشف‌شان کردی چیه؟

Somebody said to him, "What's the point of these, Heinrich?

What's the point of these radio waves that you've found?"

و او گفت، هیچ ایده‌ای ندارم، اما فکر کنم یکی یک روزی یک کاربردی براشون پیدا کند.

And he said, "Well, I've no idea,

but I guess somebody will find a use for them someday.

بزرگ‌ترین چیزی که برای ما نادیدنی‌ست چیزهایی‌ست که نمی‌دانیم.

The biggest thing that's invisible to us is what we don't know.

It is incredible how little we know.

باورنکردنی‌ست که دانسته‌های ما چقدر اندک‌ست.

Thomas Edison once said,

توماس ادیسون یک‌بار گفت ما بیش از یک‌درصد از یک میلیونیم از چیزی را نمی‌دانیم.

"We don't know one percent of one millionth about anything."

And I've come to the conclusion --

و من به این نتیجه رسیدم -

because you ask this other question: "What's another thing we can't see?"

چون شما یه چیز دیگر می‌پرسید: چیز دیگری که ما نمی‌تونیم ببینیم چیست؟

فایده، برای بیشتر ماها. فایده‌اش چیه؟

The point, most of us. What's the point?

The point -- what I've got it down to

فایده - چیزی که من بهش رسیدم اینه که تنها دو پرسش هست که ارزش پرسیدن دارد.

is there are only two questions really worth asking.

"Why are we here?",

چرا اینجا هستیم، و مدتی که اینجاییم باید با بودن‌مان چه کنیم؟

and "What should we do about it while we are?"

To help you, I've got two things to leave you with, from two great philosophers,

برای اینکه کمکتان کنم، دو گفته را از دو فیلسوف بزرگ براتون نقل می‌کنم،

perhaps two of the greatest philosopher thinkers of the 20th century.

شاید دوتا از بزرگ‌ترین فیلسوفانِ اندیشمند در سده‌ی بیستم.

اولی یک ریاضیدان و مهندس، و دیگر یک شاعر.

One a mathematician and engineer, and the other a poet.

The first is Ludwig Wittgenstein,

اولی لودیگ ویتگنشتاین‌ست، کسی که گفت

who said, "I don't know why we are here,

من نمی‌دانم که ما چرا اینجاییم، اما تقریبا مطمئنم که برای لذت بردن‌مان نبوده.

but I am pretty sure it's not in order to enjoy ourselves."

(Laughter)

He was a cheerful bastard, wasn't he?

او یک حرامزاده‌ی سرزنده بوده، نه؟ (خنده)

(Laughter)

And secondly, and lastly, W.H. Auden, one of my favorite poets,

و دومی، و آخری، ویستن هیو آودن، شاعر مورد علاقه‌ی من

who said, "We are here on Earth to help others.

که گفته، ما روی زمین زندگی می‌کنیم که به دیگران کمک کنیم، اینکه دیگران برای چی اینجا هستند، خب من هیچ نظری ندارم.

What the others are here for, I've no idea."

(Laughter)

(Applause)

(Circus music)

[Get your souvenir photo here!]

[عکس‌های یادگاری‌تان را اینجا بگیرید! سفرتان را به ناشناخته‌ها ادامه بدید!]

[Continue your journey into the unknown!]

(Circus music)