A glimpse of teenage life in ancient Rome - Ray Laurence

Μια ματιά στην εφηβική ζωή στην αρχαία Ρώμη - Ρέι Λόρενς

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Μετάφραση: Kiriakos Xanthopoulos Επιμέλεια: Dimitra Papageorgiou

It's March the 17th in A.D. 73.

Είναι 17 Μαρτίου το 73 μ.X.

We're visiting ancient Rome to watch the Liberalia,

Επισκεπτόμαστε την αρχαία Ρώμη για να παρακολουθήσουμε τα Ελευθέρια,

an annual festival that celebrates the liberty of Rome's citizens.

μία ετήσια εκδήλωση όπου γιορτάζεται η ελευθερία των πολιτών της Ρώμης.

We're looking in at a 17-year-old named Lucius Popidius Secundus.

Βλέπουμε έναν 17χρονο που ονομάζεται Λούκιος Ποπίδιος ο Δεύτερος.

He's not from a poor family, but he lives in the region known as the Subura,

Δεν είναι από φτωχή οικογένεια, αλλά ζει στην περιοχή γνωστή ως Σουμπούρα,

a poorer neighborhood in Rome, yet close to the center of the city.

μια φτωχότατη γειτονιά της Ρώμης, κοντά όμως στο κέντρο της πόλης.

(Gong)

The tenants of these apartments are crammed in,

Οι ένοικοι αυτών των διαμερισμάτων είναι ο ένας πάνω στον άλλο,

(Grunting)

which poses considerable risk.

γεγονός που ελλοχεύει αξιοσημείωτο κίνδυνο.

Fires are frequent and the smell of ash and smoke in the morning is not uncommon.

Οι πυρκαγιές είναι συχνές και η μυρωδιά από στάχτες και καπνό το πρωί δεν είναι ασυνήθιστη.

Lucius, who awoke at dawn, has family duties to perform today.

Ο Λούσιος που ξύπνησε την αυγή, έχει οικογενειακές υποχρεώσεις σήμερα.

(Cheering)

Ο 15χρονος αδελφός του ενηλικιώνεται.

His 15-year-old brother is coming of age.

Half the children in ancient Rome die before they reach adulthood,

Το μισά παιδιά στην αρχαία Ρώμη πεθαίνουν πριν φθάσουν στην ενηλικίωση.

so this is a particularly important milestone.

Γι' αυτό και είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ορόσημο.

Lucius watches his brother stand in his new toga

Ο Λούκιος παρακολουθεί τον αδελφό του με τη νέα τήβεννο στον οικιακό βωμό με τις προστάτιδες

before the household shrine with its protective deities,

as he places his bulla, a protective amulet,

θεότητες να τοποθετεί τη βούλα, ένα προστατευτικό φυλαχτό, στο βωμό με μια ευχαριστήρια δέηση.

in the shrine with a prayer of thanks.

The bulla had worked. It had protected him.

Η βούλα είχε δουλέψει. Τον είχε προστατεύσει.

Unlike many others, he had survived to become an adult.

Σε αντίθεση με πολλούς άλλους, επέζησε μέχρι να γίνει ενήλικας.

At 17, Lucius has almost completed his education.

Στα 17, ο Λούκιος έχει σχεδόν ολοκληρώσει τις σπουδές του.

He has learned to speak well, make public speeches,

Έχει μάθει να μιλά καλά, να βγάζει δημόσιους λόγους,

and how to read and write both Latin and Greek.

και να διαβάζει και να γράφει Ελληνικά και Λατινικά.

His father has taught him the types of things

Ο πατέρας του τον δίδαξε πράγματα που δεν μπορεί κανείς να μάθει στην τάξη:

you can't learn in the classroom:

how to run,

Πώς να τρέχει, πώς να κολυμπά και πώς να μάχεται.

how to swim,

and how to fight.

Lucius could choose, at 17, to become a military tribune

Ο Λούκιος θα μπορούσε να επιλέξει, στα 17, να γίνει ένας χιλίαρχος

and command soldiers on the edge of the Empire.

και να διοικεί στρατιώτες στα πέρατα της Αυτοκρατορίας.

But in other ways, Lucius is still a child.

Παρ' όλα αυτά, ο Λούκιος εξακολουθεί να είναι ένα παιδί.

He's not trusted to arrange business deals.

Δεν θεωρείται αξιόπιστος για να τακτοποιήσει επιχειρηματικές συμφωνίες.

His father will take care of that until he is 25.

Ο πατέρας του θα φροντίζει γι' αυτές μέχρι [ο Λούκιος] να γίνει 25.

And Dad will arrange Lucius' marriage to a girl 10 years younger.

Ο Πατέρας θα κανονίσει το γάμο του Λούκιου με ένα κορίτσι 10 χρόνια νεότερο.

His dad has his eye on a family with a 7-year-old daughter.

Έχει το βλέμμα του στραμμένο σε μια οικογένεια με μία 7χρονη κόρη.

Back to the Liberalia.

Ας επιστρέψουμε στα Ελευθέρια.

As Lucius leaves with his family,

Καθώς ο Λούκιος ξεκινά με την οικογένειά του, τα καταστήματα είναι ανοιχτά αφού ο κόσμος πηγαίνει

the shops are open as the population goes about its business.

The streets are full of itinerant traders selling trinkets

στις δουλειές του. Οι δρόμοι είναι γεμάτοι πλανόδιους εμπόρους που πουλούν μικροπραμάτειες

and people bustling from place to place.

και από πολυάσχολα άτομα.

Large wagons are not allowed in the city until after the ninth hour

Μεγάλα βαγόνια δεν επιτρέπονται στην πόλη πριν την ένατη ώρα

but the streets are still crowded.

αλλά οι δρόμοι είναι ήδη συνωστισμένοι.

Fathers and uncles take the kids to the Forum Augustus

Μπαμπάδες και θείοι πηγαίνουν τα παιδιά στην Αγορά του Αυγούστου

to see statues of Rome's famous warriors

για να δουν τα αγάλματα διάσημων πολεμιστών της Ρώμης

like Aeneas, who led Rome's ancestors, the Trojans, to Italy.

όπως ο Αινείας, ο οποίος οδήγησε τους προγόνους της Ρώμης, τους Τρώες, στην Ιταλία.

And Romulus, Rome's founder.

Τον Ρωμύλο, ιδρυτή της Ρώμης.

And all the great generals of the Republic from more than 100 years earlier.

Και όλους τους μεγάλους στρατηγούς της Δημοκρατίας πάνω από 100 χρόνια πριν.

Lovingly, we can imagine fathers and guardians

Με στοργή φανταζόμαστε πατέρες και κηδεμόνες με τα ενήλικα παιδιά τους

with their now adult children

remembering stories of Rome's glory

να θυμούνται ιστορίες της Ρωμαϊκής Δόξας

and re-telling the good deeds and sayings of the great men of the past:

και να ξαναδιηγούνται τις καλές πράξεις και ρήσεις των μεγάλων ανθρώπων του παρελθόντος:

lessons on how to live well,

Μαθήματα σχετικά με το πώς να ζουν καλά και να ξεπερνούν τις νεανικές τρέλες.

and to overcome the follies of youth.

There is a sense of history in this place, relevant to their present.

Υπάρχει μια αίσθηση της ιστορίας σε αυτόν τον τόπο, σχετική με το παρόν τους.

Romans made an empire without end in time and space.

Οι Ρωμαίοι έχτισαν μια αυτοκρατορία χωρίς τέλος στο χρόνο και στο χώρο.

(Thump)

Rome was destined to be eternal through warfare.

Η Ρώμη προορίστηκε να είναι αιώνια μέσω της πολεμικής σύρραξης.

Wars were a fact of life, even in A.D. 73.

Οι πόλεμοι ήταν ένα γεγονός της ζωής, ακόμα και το 73 μ.χ..

There are campaigns in the north of England and into Scotland,

Υπάρχουν εκστρατείες στη Βόρεια Αγγλία

και στη Σκωτία,

to the north of the River Danube into Romania,

στα βόρεια του ποταμού Δούναβη στη Ρουμανία,

and on the frontier between Syria and Iraq to the east.

και στα σύνορα μεταξύ Συρίας και Ιράκ στην Ανατολή.

It's now the eighth hour -- time to head for the baths.

Τώρα είναι η όγδοη ώρα --ώρα να κατευθυνθούμε στα λουτρά.

Lucius and his family head up the Via Lata, the wide street,

Ο Λούκιος και η οικογένειά του κατευθύνονται βόρεια στην οδό Λάτα, ένα πλατύ δρόμο,

to the Campus Martius, and the enormous Baths of Agrippa.

προς το Πεδίον του Άρεως, και τα τεράστια λουτρά του Αγρίππα.

The family members leave the clients and freedmen outside,

Τα μέλη της οικογένειας αφήνουν τους ακόλουθους και τους απελεύθερους απ' έξω,

and enter the baths with their peer group.

και μπαίνουν στα λουτρά με τους ομοίους τους.

Baths would change from dark, steamy rooms to light ones.

Τα λουτρά αλλάζουν από σκοτεινά δωμάτια με ατμό σε άλλα πιο φωτεινά.

The Romans had perfected window glass.

Οι Ρωμαίοι είχαν τελειοποιήσει το γυάλινο παράθυρο.

Everyone moves from the cold room

Όλος ο κόσμος κινείται από το κρύο δωμάτιο

to the tepid room

στο χλιαρό λουτρό

and to the very hot room.

και τέλος στο καυτό.

(Man) Oops!

More than an hour later, the bathers leave

Περισσότερο από μία ώρα αργότερα, οι λουόμενοι φεύγουν.

massaged, oiled,

Τρίβονται με μασάζ, βάζουν λάδι και κάνουν απόξεση με στλεγγίδα για να απομακρύνουν

(Whistling)

and have been scraped down with a strigil

to remove the remaining dirt.

At the ninth hour, seven hours after they left home,

τις υπόλοιπες ακαθαρσίες. Την ένατη ώρα, επτά ώρες αφού άφησαν το σπίτι,

the men return for a celebratory dinner.

οι άνδρες επιστρέφουν για ένα εορταστικό δείπνο.

Dinner is an intimate affair,

Το δείπνο είναι μια προσωπική υπόθεση, με εννέα άτομα μισοξαπλωμένα γύρω από το χαμηλό τραπέζι.

with nine people reclining around the low table.

Slaves attend to their every need

Οι δούλοι παρίστανται σε κάθε τους ανάγκη,

if the diners, through gestures, demand more food and wine.

αν απαιτήσουν, με χειρονομίες, περισσότερο φαγητό και κρασί.

As the day closes, we can hear the rumble of wagons outside.

Καθώς η μέρα τελειώνει, ακούμε την κίνηση των βαγονιών απ' έξω.

The clients and freedmen,

Οι ακόλουθοι και οι απελεύθεροι, με ένα γερό -αν και κατώτερο- γεύμα στο στομάχι τους,

with a meal of robust -- if inferior -- food inside them,

shuffle off to the now tepid baths

πηγαίνουν προς τα χλιαρά πλέον λουτρά πριν επιστρέψουν στα διαμερίσματά τους.

before returning to their apartment blocks.

Back at Lucius' house, the drinking continues into the night.

Πίσω στο σπίτι του Λούκιου, η οινοποσία συνεχίζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Lucius and his stepbrother don't look too well.

Ο Λούκιος και ο ετεροθαλής αδερφός του δεν φαίνονται πολύ καλά.

A slave stands by in case either of them needs to vomit.

Ένας δούλος περιμένει, στην περίπτωση που κάποιος από τους δύο χρειαστεί να κάνει εμετό.

With hindsight, we know Lucius' future.

Εκ των υστέρων, γνωρίζουμε το μέλλον του Λούκιου.

In 20 years' time, the Emperor Vespasian's youngest son, Domitian, as emperor,

Σε 20 χρόνια, ο νεότερος γιος του αυτοκράτορα Βεσπασιανού, ο Δομιτιανός, ως αυτοκράτορας,

will enact a reign of terror.

θα θεσπίσει μια διακυβέρνηση τρόμου. Θα επιβιώσει ο Λούκιος;

Will Lucius survive?

(Drums)