Should you trust unanimous decisions? - Derek Abbott

Translator: Sara Ahmad Reviewer: Daban Q. Jaff

Imagine a police lineup where ten witnesses

خەیاڵ بکە پۆلیس ‌دە گەواهیدەری ڕیز کردووە

داوای ناساندنی دزێکی بانکیان لێکرا کە تەماشای شوێنی تاوانەکەیان کرد.

are asked to identify a bank robber they glimpsed fleeing the crime scene.

If six of them pick out the same person,

ئەگەر شەش کەسیان هەمان کەسیان هەڵبژارد،

there's a good chance that's the real culprit,

هەلێکی باش هەیە کە تاوانباری راستەقینەیە،

and if all ten make the same choice,

و ئەگەر هەر دە هەمان هەڵبژاردە بکەن،

you might think the case is rock solid,

لە وانەیە وا بیربکەیتەوە کە کەیسەکە زۆر پتەوە،

but you'd be wrong.

بەڵام هەڵەیت.

For most of us, this sounds pretty strange.

بۆ زۆرێک لە ئێمە، ئەمە زۆر نامۆ دیارە.

After all, much of our society relies on majority vote and consensus,

دوای هەموو شتێک بەشێکی زۆری کۆماڵگەی ئێمە پشت بە زۆرینەی دەنگ و کۆدەنگی دەبەستێت،

whether it's politics,

ئەگەر سیاسەت بێت،

business,

بازرگانی بێت،

or entertainment.

یان بەسەر بردنی کاتێکی خۆش بێت.

So it's natural to think that more consensus is a good thing.

هەروەها سروشتیە وا بیربکەیەوە کە کۆدەنگی زیاتر شتێکی باشە.

And up until a certain point, it usually is.

زۆربەی کات، و تا خاڵێکی باوەڕ پێکراو وایە.

But sometimes, the closer you start to get to total agreement,

بەڵام هەندێک جار، کە نزیکتر دەبیەوە لە بەدەست هێنانی تەواوی دەنگەکان،

the less reliable the result becomes.

ئەنجامەکه کەمتر باوەڕپێکراو دەبێت.

This is called the paradox of unanimity.

ئەمە پێی دەگوترێت ناکۆکی گشتی.

The key to understanding this apparent paradox

کلیلی تێگەشن لەم دژیەکە ئاشکرایه

is in considering the overall level of uncertainty

لە ڕەچاو کردنی ئاستی گشتی نادڵنیایی

involved in the type of situation you're dealing with.

پەیوەندی بە جۆری ئەو دۆخەوەیە کە مامەڵەی لەگەڵ دەکەیت.

If we asked witnesses to identify the apple in this lineup, for example,

بۆ نمونە، ئەگەر داوامان لە گەواھیدەرەکان کرد بۆ ناسینەوەی سێوەکە لەم ڕیزکردنە،

we shouldn't be surprised by a unanimous verdict.

نابێ بە بڕیارە یەکدەنگیەکەیان سەرسام بین.

But in cases where we have reason to expect some natural variance,

بەڵام لەو حاڵەتانەی کە ئێمە هۆکارمان هەیە بۆ پێشبینی کردنی هەندێک جیاوازی سروشتی،

we should also expect varied distribution.

ھەروەھا دەبێت پێشبینی دابەشکردنی ھەمەجۆریش بکەین.

If you toss a coin one hundred times,

ئەگەر دراوێک سەد جار بەشێوەی شاوڵی ھەڵبدەیت،

you would expect to get heads somewhere around 50% of the time.

پێشبینی دەکەین کە لە ٪‏٥٠ لایەکی دراوەکە دەربچێت.

But if your results started to approach 100% heads,

بەڵام ئەگەر ئەنجامەکە ٪‏١٠٠ ڕووەکان نزیک بوویەوە،

you'd suspect that something was wrong,

گومان دەکەیت شتێک ھەڵە بێت،

not with your individual flips,

نەک لەگەڵ ھەڵگەڕانەوەی تاکەکەت،

but with the coin itself.

بەڵام لەگەڵ دراوەکە خودی خۆی.

Of course, suspect identifications aren't as random as coin tosses,

بێگومان، دیاریکردنی گومانلێکراو وەکو سکەی دراو ھەڕەمەکی نییە،

but they're not as clear cut as telling apples from bananas, either.

بەڵامجیاکردنەوەی وەکو جیاکردنەوەی سێوەکان لە مۆزەکان ئاسانیش نییە،

In fact, a 1994 study found that up to 48% of witnesses

لە ڕاستیدا، توێژینەوەیەک لە ساڵی ١٩٩٤ ئەوەی دۆزیەوە کە ٪‏٤٨ لە گەواھیدەرەکان

tend to pick the wrong person out of a lineup,

گومان دەکەن بۆ هەڵبژاردنی کەسی هەڵە لە ڕێزی هەڵبژاردەکان،

even when many are confident in their choice.

تەنانەت کاتێک زۆربەیان لە ھەڵبژاردەکانیان دڵنیان.

Memory based on short glimpses can be unreliable,

یادەوەری لەسەر بنەمای کورتە سەرنجەکان دەکرێت باوەڕ پێنەکراو بێت،

and we often overestimate our own accuracy.

و ئێمە زۆرجار وردی خۆمان کەم دەخەمڵێنین.

Knowing all this,

زانینی هەموو ئەمانە،

a unanimous identification starts to seem less like certain guilt,

دیاریکردنی ناسنامەکە بە کۆدەنگی دورترە لەوەی کە دەردەکەوێ لەتاوانێکی تردا،

and more like a systemic error,

و نزیکتر دەبینەوە لە ھەڵەی بابەتی،

or bias in the lineup.

یاخود یاری بە لیستی گومانلێکراوەکان دەکەن.

And systemic errors don't just appear in matters of human judgement.

ھەڵەی سیستەمی تەنھا لە بابەتی دادگەری مرۆڤ دەرناکەوێت.

From 1993-2008,

لەساڵی ١٩٩٣ - ٢٠٠٨دا،

the same female DNA was found in multiple crime scenes around Europe,

لە ئەوروپا هەمان DNAی ئافرەتێک لە چەندین دیمەنی تاواندا دۆزرایەوە،

incriminating an elusive killer dubbed the Phantom of Heilbronn.

بەتاوانبارکردنی بکوژێکی هەڵخەڵەتێنەر بە ناوی تارمایی هێڵبۆڕن.

But the DNA evidence was so consistent precisely because it was wrong.

بەڵام بەڵگەی دی ئێن ئەیەکە زۆر بەوردی بەتەواوی بە پێی یەک بوو چونکە هەڵە بوو

It turned out that the cotton swabs used to collect the DNA samples

دەرکەوت کە گوێ پاککەرەوەکان بەکارهاتوون بۆ کۆکردنەوەی نموونەی دی ئێن ئەی

had all been accidentally contaminated by a woman working in the swab factory.

هەمووی بە رێکەوت لەلایەن ژنێکەوە پیسکراوە کە لە کارگەی گوێ پاکەرەوە کار دەکات.

In other cases, systematic errors arise through deliberate fraud,

لە حاڵەتی تردا، هەڵەی سیستەمی تەشەنە دەکات لە ڕێگای فێڵی بەمەبەست،

like the presidential referendum held by Saddam Hussein in 2002,

وەک راپرسی سەرۆکایەتی، کە لە ساڵی ۲۰۰۲ لە لایەن سەدام حوسێنەوە ئەنجامدرا

which claimed a turnout of 100% of voters with all 100% supposedly voting in favor

کە بانگەشەی ڕێژەی ٪۱۰۰ دەنگدەرانی کرد کە وابڕیارە ٪۱۰۰ دەنگ بە پەسەندی دەدەن

of another seven-year term.

لە ماوەی حەوت ساڵی تر.

When you look at it this way,

کاتێ بەو شێوە سەرنج دەدەیت،

the paradox of unanimity isn't actually all that paradoxical.

ناکۆکی گشتی لە ڕاستیدا دژوار نییە.

Unanimous agreement is still theoretically ideal,

تێکڕای دەنگەکان ھێشتا بیردۆزێکی نمونەییە ،

especially in cases when you'd expect very low odds of variability and uncertainty,

بە تایبەتی لە حاڵەتەکاندا کە پێشبینی زۆر نزمی جیاوازی و نادڵنیای دەکەین،

but in practice,

بەڵام بە کرداری،

achieving it in situations where perfect agreement is highly unlikely

بەدەستھێنانی لەو بارودۆخەی کە ڕەزامەندی تەواوەتی زۆر نائەگەریە

should tell us that there's probably some hidden factor affecting the system.

پێویستە پێمان بڵێت لەوانەیە ھەمان ھۆکاری شاراوە کاریگەری لەسەر سیستەمەکە ھەبێت.

Although we may strive for harmony and consensus,

ھەر چەندە لەوانەیە تێبکۆشین بۆ ھاودەنگی و کۆدەنگی،

in many situations, error and disagreement should be naturally expected.

لەزۆر باردا ھەڵە و ناڕەزای دەبێت بەشێوەیەکی سروشتی چاوەڕوان بکرێت.

و ئەوکات ئەنجامێکی تەواو باش دەردەکەوێ کەڕاست بێت،

And if a perfect result seems too good to be true,

لەوانەیە.

it probably is.