Should you trust unanimous decisions? - Derek Abbott

Tłumaczenie: Maria Barć Korekta: Ola Królikowska

Imagine a police lineup where ten witnesses

Wyobraźcie sobie okazanie: dziesięciu świadków

are asked to identify a bank robber they glimpsed fleeing the crime scene.

ma rozpoznać złodzieja, który mignął im, uciekając z okradzionego banku.

If six of them pick out the same person,

Jeśli sześciu wskaże tę samą osobę,

there's a good chance that's the real culprit,

jest duża szansa, że to właśnie winny.

Jeśli cała dziesiątka się zgadza,

and if all ten make the same choice,

sprawa wygląda na rozwiązaną.

you might think the case is rock solid,

but you'd be wrong.

Ale wcale tak nie jest.

Większości z nas wyda się to dziwne.

For most of us, this sounds pretty strange.

After all, much of our society relies on majority vote and consensus,

Przecież tak wiele w społeczeństwie zależy od woli i zgody większości,

whether it's politics,

czy to w polityce,

business,

biznesie

or entertainment.

czy rozrywce.

So it's natural to think that more consensus is a good thing.

Wydaje się, że im więcej ludzi się zgadza, tym lepiej.

To prawda, ale tylko do pewnego stopnia.

And up until a certain point, it usually is.

But sometimes, the closer you start to get to total agreement,

Czasem zdarza się jednak, że im bardziej jednomyślny jest wynik,

the less reliable the result becomes.

tym mniej staje się on wiarygodny.

This is called the paradox of unanimity.

To paradoks jednomyślności.

Kluczem do jego zrozumienia

The key to understanding this apparent paradox

is in considering the overall level of uncertainty

jest niepewność, z jaką mamy do czynienia w określonej sytuacji.

involved in the type of situation you're dealing with.

If we asked witnesses to identify the apple in this lineup, for example,

Jeśli poprosimy o wskazanie na tym obrazku jabłka,

we shouldn't be surprised by a unanimous verdict.

jednomyślność opinii nie powinna nas zdziwić.

But in cases where we have reason to expect some natural variance,

Ale kiedy mamy powody oczekiwać pewnego naturalnego rozrzutu w danych,

we should also expect varied distribution.

powinniśmy się go spodziewać także w wynikach pomiaru.

If you toss a coin one hundred times,

Jeśli rzucacie monetą 100 razy,

you would expect to get heads somewhere around 50% of the time.

spodziewacie się, że orzeł wypadnie mniej więcej w 50% wyników.

Ale jeśli wypadnie w blisko 100%, uznacie, że coś jest nie tak

But if your results started to approach 100% heads,

you'd suspect that something was wrong,

not with your individual flips,

i to nie z waszymi rzutami, a samą monetą.

but with the coin itself.

Identyfikacja podejrzanego nie jest tak przypadkowa, jak rzut monetą,

Of course, suspect identifications aren't as random as coin tosses,

but they're not as clear cut as telling apples from bananas, either.

ale daleko jej do oczywistej różnicy między jabłkiem a bananem.

In fact, a 1994 study found that up to 48% of witnesses

W 1994 roku wykazano, że do 48% świadków

tend to pick the wrong person out of a lineup,

ma skłonność do wybierania niewłaściwej osoby przy okazaniu,

even when many are confident in their choice.

choć wielu z nich jest pewnych swojego wyboru.

Memory based on short glimpses can be unreliable,

Wspomnienia krótkich zdarzeń bywają niewiarygodne,

and we often overestimate our own accuracy.

a my często przeceniamy własną dokładność.

Knowing all this,

Gdy to wszystko wiecie,

a unanimous identification starts to seem less like certain guilt,

jednomyślne rozpoznanie winnego przestaje być dowodem,

and more like a systemic error,

a zaczyna wyglądać jak błąd systematyczny

or bias in the lineup.

albo stronniczość.

And systemic errors don't just appear in matters of human judgement.

Błędy systematyczne pojawiają się nie tylko przy ocenie.

From 1993-2008,

W latach 1993-2008

the same female DNA was found in multiple crime scenes around Europe,

DNA tej samej kobiety zaczęło pojawiać się na miejscach zbrodni

w całej Europie, wskazując na tajemniczą morderczynię zwaną "Zjawą z Heilbronn".

incriminating an elusive killer dubbed the Phantom of Heilbronn.

But the DNA evidence was so consistent precisely because it was wrong.

Dowody DNA były tak jednoznaczne właśnie dlatego, że były nieprawdziwe.

It turned out that the cotton swabs used to collect the DNA samples

Okazało się, że wymazówki, za pomocą których pobierano próbki DNA,

had all been accidentally contaminated by a woman working in the swab factory.

zostały przypadkiem skażone przez pracownicę fabryki.

In other cases, systematic errors arise through deliberate fraud,

Czasem błędy systematyczne są wynikiem celowego oszustwa,

like the presidential referendum held by Saddam Hussein in 2002,

jak w przypadku referendum z 2002 roku rozpisanego przez Saddama Husajna,

which claimed a turnout of 100% of voters with all 100% supposedly voting in favor

kiedy zanotowano 100% frekwencji i 100% głosów

za powołaniem go na kolejną siedmioletnią kadencję.

of another seven-year term.

When you look at it this way,

Gdy tak na to spojrzeć,

the paradox of unanimity isn't actually all that paradoxical.

paradoks jednomyślności nie wydaje się już taki dziwny.

Unanimous agreement is still theoretically ideal,

Jednomyślna zgoda pozostaje ideałem w teorii,

especially in cases when you'd expect very low odds of variability and uncertainty,

szczególnie kiedy spodziewamy się niewielkiej zmienności i niepewności.

[KTO CHCE LODY?]

but in practice,

Jednak w praktyce jednomyślność w sytuacjach,

achieving it in situations where perfect agreement is highly unlikely

w których stuprocentowa jednomyślność jest nieprawdopodobna,

should tell us that there's probably some hidden factor affecting the system.

powinna zwrócić naszą uwagę na ukryte zmienne wpływające na system.

Although we may strive for harmony and consensus,

Choć ludzkość dąży do harmonii i zgody,

in many situations, error and disagreement should be naturally expected.

w wielu sytuacjach trzeba spodziewać się błędów i różnic zdań.

And if a perfect result seems too good to be true,

Jeśli wynik wydaje się zbyt dobry, by był prawdziwy,

it probably is.

to pewnie taki jest.