Should you trust unanimous decisions? - Derek Abbott

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Imagine a police lineup where ten witnesses

Suç mahallinden kaçarken göz ucuyla gördükleri

are asked to identify a bank robber they glimpsed fleeing the crime scene.

bir banka soyguncusunu tespit etmesi istenen sıraya dizilmiş on tanık düşünün.

If six of them pick out the same person,

Eğer altısı aynı kişiyi seçerse

there's a good chance that's the real culprit,

asıl suçlunun o olma şansı yüksektir

and if all ten make the same choice,

ve eğer onu da aynı tercihi yaparsa

you might think the case is rock solid,

gerçeğin su götürmez olduğunu düşünebilirsiniz

but you'd be wrong.

ama yanılırsınız.

For most of us, this sounds pretty strange.

Çoğumuza göre bu oldukça tuhaf.

After all, much of our society relies on majority vote and consensus,

Ne de olsa toplumumuzun büyük kısmı toplu oylara ve konsensüslere dayanıyor,

whether it's politics,

gerek siyaset,

business,

gerek iş hayatı

or entertainment.

veya eğlence olsun.

So it's natural to think that more consensus is a good thing.

Yani daha çok konsensüsün iyi bir şey olduğunu düşünmek doğal.

And up until a certain point, it usually is.

Belli bir noktaya kadar da aslında öyle.

But sometimes, the closer you start to get to total agreement,

Ancak bazen siz toplu bir anlaşmaya daha çok yaklaştıkça

the less reliable the result becomes.

sonuç daha güvenilmez hâle gelir.

This is called the paradox of unanimity.

Buna oy birliği paradoksu denir.

The key to understanding this apparent paradox

Bu bariz paradoksu anlamadaki temel nokta

is in considering the overall level of uncertainty

söz konusu tartışma konusuna ilişkin

involved in the type of situation you're dealing with.

tüm bilinmezlerin hesaba katılması.

If we asked witnesses to identify the apple in this lineup, for example,

Örneğin tanıklardan bu sıradaki elmayı tespit etmelerini istesek

we shouldn't be surprised by a unanimous verdict.

oy birliğiyle alınan karar bizi şaşırtmaz.

But in cases where we have reason to expect some natural variance,

Ancak bazı durumlarda doğal bir değişken beklemek için nedenlerimiz olur,

we should also expect varied distribution.

değişkenli dağılım da beklemeliyiz.

If you toss a coin one hundred times,

Madeni bir parayı 100 kez havaya attığınızda

you would expect to get heads somewhere around 50% of the time.

bunların yaklaşık yarısında tura gelmesini beklersiniz.

But if your results started to approach 100% heads,

Aldığınız sonuçlar tamamen tura çıkmaya başlarsa da

you'd suspect that something was wrong,

bir şeylerin yanlış olduğundan şüphelenirsiniz,

not with your individual flips,

atışlarınızdan değil,

but with the coin itself.

madeni paranın kendisinden.

Of course, suspect identifications aren't as random as coin tosses,

Elbette şüpheli tesbiti yazı tura atmak gibi rastgele değil

but they're not as clear cut as telling apples from bananas, either.

ama elmaları muzlardan ayırmak kadar bariz de değil.

In fact, a 1994 study found that up to 48% of witnesses

Aslında 1994 yılına ait bir çalışma tanıkların %48'ine kadarlık kısmının

tend to pick the wrong person out of a lineup,

yanlış kişiyi seçme eğiliminde olduğunu gösterdi,

even when many are confident in their choice.

hatta seçimlerinde ne kadar özgüvenli olsalar da.

Memory based on short glimpses can be unreliable,

Kısa bir bakışa dair hafıza güvenilir olmayabilir

and we often overestimate our own accuracy.

ve biz genellikle doğruluk oranımızı olduğundan iyi sanırız.

Knowing all this,

Bunları bilerek

a unanimous identification starts to seem less like certain guilt,

oy birliğiyle tespit yapmak bizi daha az suçluluk

and more like a systemic error,

ve daha fazla sistematik hata

or bias in the lineup.

veya sıralamada önyargı hissi uyandırıyor.

And systemic errors don't just appear in matters of human judgement.

Sistematik hatalar sadece insan yargılaması sonucunda olmaz.

From 1993-2008,

1993'ten 2008'e kadar

the same female DNA was found in multiple crime scenes around Europe,

Avrupa boyunca pek çok suç mahallinde aynı kadın DNA'sı bulundu,

incriminating an elusive killer dubbed the Phantom of Heilbronn.

bulunamayan katil Yüzsüz Katil olarak adlandırıldı.

But the DNA evidence was so consistent precisely because it was wrong.

Ancak DNA kanıtı o kadar tutarlıydı ki tam da bu yüzden hatalıydı.

It turned out that the cotton swabs used to collect the DNA samples

DNA örneklerini toplamada kullanılan pamuklu fırçalara kaza eseri

had all been accidentally contaminated by a woman working in the swab factory.

fırça fabrikasında çalışan bir kadının DNA'sının bulaştığı ortaya çıktı.

In other cases, systematic errors arise through deliberate fraud,

Diğer durumlarda ise sistematik hatalar kasten yapılan dolandırmalar sonucu çıkar,

like the presidential referendum held by Saddam Hussein in 2002,

tıpkı 2002 yılında Saddam Hüseyin tarafından yapılan referandum gibi,

which claimed a turnout of 100% of voters with all 100% supposedly voting in favor

bu oylamaya göre seçmenlerin tamamı yedi yıllık yeni dönem için

of another seven-year term.

%100 oranında lehine oy vermişlerdi.

When you look at it this way,

Bu açıdan baktığınızda

the paradox of unanimity isn't actually all that paradoxical.

oy birliği paradoksu aslında o kadar da paradoks değil.

Unanimous agreement is still theoretically ideal,

Teoride oy birliği anlaşmaları değişken ve bilinmeyenlere dair

especially in cases when you'd expect very low odds of variability and uncertainty,

çok düşük ihtimallerin olduğu durumlarda ideal olsa da

but in practice,

pratik uygulamada

achieving it in situations where perfect agreement is highly unlikely

kusursuz anlaşmanın yüksek oranda muhtemel olmadığı durumlarda başarılması

should tell us that there's probably some hidden factor affecting the system.

muhtemelen bu sistemi etkileyen gizli bir şeyin olduğu fikrini vermelidir.

Although we may strive for harmony and consensus,

Uyum ve konsensüs için çabalamıza rağmen,

in many situations, error and disagreement should be naturally expected.

pek çok durumda hata ve anlaşmazlık doğal olarak beklenmeli.

Kusuruz bir sonuç gerçek olamayacak kadar doğru görünüyorsa

And if a perfect result seems too good to be true,

it probably is.

muhtemelen öyledir.