Peter Saul: Let's talk about dying

Peter Saul: Hãy nói về cái chết

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Thuy Chau Vu Reviewer: Thuy Duong Nguyen

Look, I had second thoughts, really,

Chờ chút, tôi đã suy nghĩ lại, thật sự

about whether I could talk about this

liệu tôi có nên nói về vấn đề này

to such a vital and alive audience as you guys.

với những vị khán giả năng động và tràn đầy sức sống như các bạn ở đây hay không.

Then I remembered the quote from Gloria Steinem,

Nhưng sau đó tôi nhớ lại câu nói của của Gloria Steinem,

which goes,

nó như thế này,

"The truth will set you free,

"Sự thật sẽ giải phóng bạn,

but first it will piss you off." (Laughter)

nhưng trước tiên nó sẽ làm bạn bực mình." (Cười)

So -- (Laughter)

Vậy thì--(Cười)

So with that in mind, I'm going to set about

Với ý tưởng đó trong đầu, tôi quyết định sẽ

trying to do those things here,

cố gắng làm những việc đó tại đây,

and talk about dying in the 21st century.

và nói về cái chết trong thế kỷ 21.

Now the first thing that will piss you off, undoubtedly,

Điều đầu tiên chắc chắn sẽ làm các bạn tức giận, không nghi ngờ gì,

is that all of us are, in fact, going to die

đó là thực tế tất cả chúng ta đều sẽ chết

in the 21st century.

trong thế kỷ 21.

There will be no exceptions to that.

Không có ngoại lệ nào cho sự kiện đó.

There are, apparently, about one in eight of you

Sự thực là cứ một trong số tám người các bạn

who think you're immortal, on surveys, but --

dựa trên những cuộc khảo sát, nghĩ là mình bất tử, nhưng--

(Laughter)

Cười

Unfortunately, that isn't going to happen.

Không may là điều đó sẽ không xảy ra.

While I give this talk, in the next 10 minutes,

Trong khi tôi thực hiện bài nói chuyện này, trong 10 phút sắp tới,

a hundred million of my cells will die,

khoảng một trăm triệu tế bào của tôi sẽ chết,

and over the course of today, 2,000 of my brain cells

và trong suốt ngày hôm nay, 2000 tế bào não

will die and never come back,

sẽ chết và không bao giờ hồi phục lại,

so you could argue that the dying process

vậy nên bạn có thể tranh luận rằng quá trình chết

starts pretty early in the piece.

bắt đầu từ những phần rất nhỏ, từ rất sớm

Anyway, the second thing I want to say about dying in the

Điều thứ hai tôi muốn nói đến về cái chết trong

21st century, apart from it's going to happen to everybody,

thế kỷ 21, ngoài việc nó sẽ xảy đến với tất cả mọi người,

is it's shaping up to be a bit of a train wreck

nó còn đang trở thành một mớ hỗn độn nho nhỏ

for most of us,

cho hầu hết mọi người,

unless we do something to try and reclaim this process

trừ phi chúng ta làm điều gì đó cố gắng kháng cự lại quá trình này

from the rather inexorable trajectory that it's currently on.

từ một quỹ đạo vô tâm hơn so với quỹ đạo hiện tại của nó

So there you go. That's the truth.

Vậy đấy. Đó là sự thật.

No doubt that will piss you off, and now let's see

Không chút mảy may nghi ngờ là nó sẽ làm bạn bực mình, giờ thì hãy xem

whether we can set you free. I don't promise anything.

liệu tôi có thể khiến bạn được tự do. Tôi không hứa hẹn điều gì cả.

Now, as you heard in the intro, I work in intensive care,

Như các bạn đã nghe trong phần giới thiệu, tôi làm việc tại khu chăm sóc đặc biệt,

and I think I've kind of lived through the heyday

và tôi nghĩ rằng theo cách nào đó tôi đã trải qua những ngày huy hoàng

of intensive care. It's been a ride, man.

của khoa chăm sóc đặc biệt. Thật là một thời để nhớ

This has been fantastic.

Nó thật là một giai đoạn tuyệt vời.

We have machines that go ping.

Chúng tôi có những thiết bị máy móc đắt tiền

There's many of them up there.

Có rất nhiều thiết bị như vậy tại đó.

And we have some wizard technology which I think

Chúng tôi cũng có những công nghệ kì diệu mà tôi nghĩ

has worked really well, and over the course of the time

đã hoạt động rất tốt, và trong suốt giai đoạn mà tôi

I've worked in intensive care, the death rate

tôi đã làm việc tại khoa chăm sóc đặc biệt, tỉ lệ tử vong

for males in Australia has halved,

của nam giới tại Úc đã giảm đi một nửa,

and intensive care has had something to do with that.

và điều đó ít nhiều là nhờ phương thức chăm sóc đặc biệt này.

Certainly, a lot of the technologies that we use

Chắc chắn là có rất nhiều công nghệ mà chúng ta sử dụng

have got something to do with that.

phần nào tạo ra điều đó.

So we have had tremendous success, and we kind of

Vậy nên chúng ta đã đạt được những thành tựu rất đáng kể, và như thể là

got caught up in our own success quite a bit,

chúng ta đã ỷ y vào thành công của chính mình nhiều hơn một chút

and we started using expressions like "lifesaving."

và chúng ta bắt đầu sử dụng những từ ngữ diễn đạt như "cứu sống"

I really apologize to everybody for doing that,

Tôi thật lòng xin lỗi những người đang làm việc đó ,

because obviously, we don't.

vì hiển nhiên là, chúng ta không làm được cả

What we do is prolong people's lives,

Cái mà chúng ta đang làm chỉ là kéo dài sự sống cho con người

and delay death,

và trì hoãn cái chết,

and redirect death, but we can't, strictly speaking,

và chuyển hướng cái chết, nhưng nghiêm túc mà nói chúng ta không thể,

save lives on any sort of permanent basis.

cứu lấy mạng sống trên bất cứ phương diện vĩnh viễn nào.

And what's really happened over the period of time

Và điều thực sự đã diễn ra trong suốt thời gian

that I've been working in intensive care is that

tôi làm việc tại khu chăm sóc đặc biệt đó là

the people whose lives we started saving back in the '70s,

những người mà chúng tôi đã cứu sống trong thập niên 70

'80s, and '90s, are now coming to die in the 21st century

80, và 90 hiện đang tiến dần đến cái chết trong thế kỷ 21

of diseases that we no longer have the answers to

vì bệnh tật mà chúng ta không còn cách nào chữa trị

in quite the way we did then.

như trước đây chúng ta đã từng gặp phải.

So what's happening now is there's been a big shift

vậy thứ mà đang diễn ra hiện nay là đã có một sự dịch chuyển lớn

in the way that people die,

về phương thức mà con người chết,

and most of what they're dying of now isn't as amenable

và hầu hết nguyên do gây ra cái chết cho con người hiện nay không còn là trách nhiệm

to what we can do as what it used to be like

về cái chúng tôi có thể làm như nó đã từng như thế

when I was doing this in the '80s and '90s.

Khi tôi đang làm công việc này trong thập niên 80 & 90

So we kind of got a bit caught up with this,

Chúng tôi về mặt nào đó ỷ y về điều này,

and we haven't really squared with you guys about

và chúng tôi vẫn chưa thực sự thẳng thắn với các bạn về

what's really happening now, and it's about time we did.

cái mà thật ra đang diễn ra hiện nay, và đây là lúc chúng tôi phải làm điều này

I kind of woke up to this bit in the late '90s

Theo cách nào đó tôi đã bừng tỉnh về điều này ở cuối thập niên 90

when I met this guy.

Khi tôi gặp người đàn ông này.

This guy is called Jim, Jim Smith, and he looked like this.

Tên ông ấy là Jim Smith, ông ta trông như thế này.

I was called down to the ward to see him.

Tôi được gọi xuống khu điều trị để gặp anh ấy.

His is the little hand.

Bàn tay nhỏ hơn là của ông ấy đó.

I was called down to the ward to see him

Tôi được gọi xuống khu điều trị để gặp anh ấy

by a respiratory physician.

bởi một bác sỹ chuyên về hô hấp

He said, "Look, there's a guy down here.

Ông nói, "Nhìn này, có một anh chàng dưới này.

He's got pneumonia,

anh ta bị viêm phổi,

and he looks like he needs intensive care.

có vẻ như anh ta cần điều trị trong khu chăm sóc đặc biệt

His daughter's here and she wants everything possible

Con gái ông ta ở đây và cô ấy muốn chúng ta làm

to be done."

mọi thứ có thể."

Which is a familiar phrase to us.

Câu nói đó rất quen thuộc với chúng ta

So I go down to the ward and see Jim,

Vậy nên tôi xuống khu điều trị để gặp Jim,

and his skin his translucent like this.

da của ông ta mỏng thế này.

You can see his bones through the skin.

bạn có thể nhìn thấy xương qua lớp da.

He's very, very thin,

Ông ấy rất gầy,

and he is, indeed, very sick with pneumonia,

và thực sự rất ốm yếu vì chứng viêm phổi,

and he's too sick to talk to me,

ông ta quá yếu để nói chuyện với tôi,

so I talk to his daughter Kathleen, and I say to her,

vậy nên tôi nói chuyện với con gái ông ấy Kathleen, và tôi nói với cô ấy rằng

"Did you and Jim ever talk about

"Cô và Jim có khi nào nói chuyện về

what you would want done

việc ông ấy sẽ muốn điều gì được làm

if he ended up in this kind of situation?"

nếu ông rơi vào kết cục như thế này?"

And she looked at me and said, "No, of course not!"

Cô ấy nhìn tôi và nói, "Không, tất nhiên là không!"

I thought, "Okay. Take this steady."

Tôi nghĩ, "Được rồi, bình tĩnh nhé."

And I got talking to her, and after a while, she said to me,

Tôi nói chuyện cho cô ấy hiểu và sau một lúc, cô ấy nói với tôi

"You know, we always thought there'd be time."

"Ông biết không, chúng tôi luôn nghĩ giây phút này sẽ xảy đến."

Jim was 94. (Laughter)

Jim đã 94 tuổi. (Cười)

And I realized that something wasn't happening here.

Và tôi nhận ra rằng có điều gì đó chưa được làm tại đây.

There wasn't this dialogue going on

Những mẩu đối thoại như thế này không tiếp diễn

that I imagined was happening.

điều mà tôi tưởng họ vẫn làm việc này.

So a group of us started doing survey work,

Thế rồi một nhóm người chúng tôi bắt đầu làm một cuộc khảo sát,

and we looked at four and a half thousand nursing home

chúng tôi xem xét trong số bốn ngàn rưỡi nhà dưỡng lão

residents in Newcastle, in the Newcastle area,

tại Newcastle, hay trong khu vực Newcastle

and discovered that only one in a hundred of them

và phát hiện chỉ có một trong số một trăm người

had a plan about what to do when their hearts stopped beating.

là có kế hoạch về việc họ sẽ làm gì khi trái tim ngừng đập.

One in a hundred.

Một trong một trăm

And only one in 500 of them had plan about what to do

và chỉ có một trong số 500 người có kết hoạch về việc họ sẽ làm gì

if they became seriously ill.

nếu như bệnh tình trở nên nghiêm trọng.

And I realized, of course, this dialogue

Và tôi nhận ra rằng, tất nhiên, mẩu đối thoại như thế này

is definitely not occurring in the public at large.

chắc chắn không được thực hiện với công chúng trên diện rộng

Now, I work in acute care.

Hiện tại tôi làm việc tại khu chăm sóc bệnh cấp tính.

This is John Hunter Hospital.

Đây là bệnh viện John Hunter

And I thought, surely, we do better than that.

Và tôi đã nghĩ, chắc chắn là, chúng tôi làm tốt hơn thế

So a colleague of mine from nursing called Lisa Shaw and I

Một đồng nghiệp của tôi từ nhà dưỡng lão gọi cho Lisa Shaw và tôi

went through hundreds and hundreds of sets of notes

đọc qua hàng trăm tập ghi chép

in the medical records department

tại khu lưu trữ hồ sơ bệnh án

looking at whether there was any sign at all

xem xét xem liệu có bất cứ dấu hiệu nào

that anybody had had any conversation about

về việc có bất cứ người nào đã có cuộc trao đổi về

what might happen to them if the treatment they were

điều gì sẽ xảy đến với họ nếu như phương thức mà họ đang được điều trị

receiving was unsuccessful to the point that they would die.

không thành công và họ sẽ phải đối diện với cái chết.

And we didn't find a single record of any preference

Chúng tôi không tìm thấy bất cứ một trữ liệu tham khảo nào liên quan

about goals, treatments or outcomes from any

đến mục tiêu đang theo đuổi, phương thức điều trị hoặc hệ quả

of the sets of notes initiated by a doctor or by a patient.

từ những tập dữ liệu ghi chép lại đầu tiên bởi bác sỹ hay bệnh nhân

So we started to realize

Vậy nên chúng tôi bắt đầu nhận ra rằng

that we had a problem,

chúng ta có một có vấn đề,

and the problem is more serious because of this.

và vấn đề nghiêm trọng hơn bởi điều này.

What we know is that obviously we are all going to die,

Cái mà chúng ta biết được đó là chúng ta tất cả sẽ chết,

but how we die is actually really important,

nhưng bằng cách nào đó mới là điều thực sự quan trọng,

obviously not just to us, but also to how that

hiển nhiên không phải chỉ đối với chúng ta, nhưng còn về việc làm thế nào điều đó

features in the lives of all the people who live on afterwards.

để lại ấn tượng trong cuộc đời của tất cả mọi còn người ở lại sau đó

How we die lives on in the minds of everybody

Cách mà chúng ta chết sẽ còn mãi trong tâm trí mọi người

who survives us, and

những người cố cứu sống chúng ta

the stress created in families by dying is enormous,

và không khí căng thẳng trong gia đình gây ra bởi cái chết là rất lớn,

and in fact you get seven times as much stress by dying

thực tế bạn bị căng thẳng nhiều hơn 7 lần khi chết

in intensive care as by dying just about anywhere else,

trong khu chăm sóc đặc biệt hơn là chết tại bất cứ nơi nào khác,

so dying in intensive care is not your top option

thế nên chết trong khu chăm sóc đặc biệt không phải là sự lựa chọn hàng đầu của bạn

if you've got a choice.

nếu bạn có sự lựa chọn.

And, if that wasn't bad enough, of course,

Và nếu điều đó chưa đủ tệ, tất nhiên,

all of this is rapidly progressing towards the fact that

tất cả những thứ này đang tiến triển nhanh chóng theo hướng thực tế là

many of you, in fact, about one in 10 of you at this point,

là rất nhiều người trong số các bạn, khoảng một trong 10 người các bạn tại thởi điểm này

will die in intensive care.

sẽ chết trong khu chăm sóc đặc biệt.

In the U.S., it's one in five.

Tại Mỹ, con số đó là một trên 5 người.

In Miami, it's three out of five people die in intensive care.

Tại Miami cứ 5 người thì có 3 người chết trong khu chăm sóc đặc biệt.

So this is the sort of momentum

Vậy nên đây như là một cái đà

that we've got at the moment.

mà chúng ta đạt được tại thời điểm này.

The reason why this is all happening is due to this,

Lí do mà tất cả điều này đang xảy đến là vì cái này,

and I do have to take you through what this is about.

tôi sẽ cần phải lí giải cho các bạn biết điều này là về cái gì

These are the four ways to go.

Đây là 4 tình huống có thể xảy ra.

So one of these will happen to all of us.

Một trong những tình huống này sẽ xảy đến với tất cả chúng ta

The ones you may know most about are the ones

những trường hợp mà có lẽ bạn biết rõ hơn là

that are becoming increasingly of historical interest:

những trường hợp đang dần chỉ còn là dĩ vãng :

sudden death.

đó là cái chết đột ngột.

It's quite likely in an audience this size

Có rất nhiều khả năng trong số lượng khán giả lớn chừng này

this won't happen to anybody here.

điều này sẽ không xảy đến với bất cứ ai ở đây.

Sudden death has become very rare.

Chết bất tử trở nên rất hạn hữu

The death of Little Nell and Cordelia and all that sort of stuff

Cái chết của Little Nell và Cordelia và tất cả những trường hợp đại loại như thế

just doesn't happen anymore.

không xảy ra nữa.

The dying process of those with terminal illness

Quá trình tạ thế của những người mang căn bệnh nan y

that we've just seen

mà chúng ta vừa xem

occurs to younger people.

xảy ra trên những người ở độ tuổi trẻ hơn

By the time you've reached 80, this is unlikely to happen to you.

Đến khi bạn sống tới 80, điều này dường như không xảy đến với bạn nữa

Only one in 10 people who are over 80 will die of cancer.

Chỉ có 10 trong số 80 người trên 80 tuổi chết vì ung thư.

The big growth industry are these.

Sự lớn mạnh của ngành công nghiệp là đây.

What you die of is increasing organ failure,

Cái chết của bạn là do cơ quan nội tạng mất dần chức năng,

with your respiratory, cardiac, renal,

hay hệ hô hấp, hệ tim, thận

whatever organs packing up. Each of these

Bất kì cơ quan nội tạng nào "lên đường". Mỗi trường hợp

would be an admission to an acute care hospital,

đều dẫn đến một bệnh viện chữa trị bệnh cấp tính,

at the end of which, or at some point during which,

kết cục cho mỗi trường hợp, hay tại thời điểm nào đó trong mỗi trường hợp,

somebody says, enough is enough, and we stop.

người nào đó sẽ nói rằng, đủ rồi, và chúng ta dừng lại.

And this one's the biggest growth industry of all,

Và đây là sự lớn mạnh nhất của ngành công nghiệp trên hết tất cả

and at least six out of 10 of the people in this room

và chỉ ít 6 trong số 10 người trong phòng này

will die in this form, which is

sẽ chết theo dạng này, đó là

the dwindling of capacity

sự suy giảm của sức khỏe

with increasing frailty,

cùng với sự suy nhược tăng dần,

and frailty's an inevitable part of aging,

Suy nhược là một phần không thể tránh khỏi của quá trình lão hóa,

and increasing frailty is in fact the main thing

suy nhược tăng dần thực tế là nguyên nhân chính

that people die of now,

gây ra cái chết cho mọi người hiện nay,

and the last few years, or the last year of your life

trong những năm cuối đời, hoặc năm cuối cùng của cuộc sống của bạn

is spent with a great deal of disability, unfortunately.

Bất hạnh thay sẽ là sự mất dần chức năng của cơ thể,

Enjoying it so far? (Laughs)

Nãy giờ các bạn nghe thấy thích thú chứ? Cười

(Laughter)

Cười

Sorry, I just feel such a, I feel such a Cassandra here.

Thứ lỗi nhé, tôi cảm thấy mình như một Cassandra vậy.

(Laughter)

Cười

What can I say that's positive? What's positive is

Điều tích cực tôi có thể nói đó là

that this is happening at very great age, now.

điều này đang xảy ra ở độ tuổi rất cao, hiện nay.

We are all, most of us, living to reach this point.

Hầu hết chúng ta đang sống tới điểm này.

You know, historically, we didn't do that.

Về mặt lịch sử thì chúng ta đã không làm thế

This is what happens to you

Đây là điều sẽ xảy đến với bạn

when you live to be a great age,

Khi bạn sống đến lúc rất cao tuổi,

and unfortunately, increasing longevity does mean

và không may, càng thọ cũng có nghĩa

more old age, not more youth.

già thêm nhiều hơn nữa chứ không phải trẻ hơn

I'm sorry to say that. (Laughter)

Xin lỗi vì đã nói như vậy. (Cười)

What we did, anyway, look, what we did,

Các bạn xem cái mà chúng tôi đã làm này

we didn't just take this lying down

Chúng ta không chỉ đùng một cái nằm một chỗ như thế này

at John Hunter Hospital and elsewhere.

tại bệnh viện John Hunter hay nơi nào đó.

We've started a whole series of projects

Chúng ta đã bắt đầu toàn bộ chuỗi trù hoạch này

to try and look about whether we could, in fact, involve

cố gắng xác định xem liệu chúng ta có thể, trên thực tế, làm cho mọi người hiểu rõ hơn

people much more in the way that things happen to them.

về phương diện những trường hợp sẽ xảy đến với họ

But we realized, of course, that we are dealing

Nhưng chúng tôi nhận ra rằng, tất nhiên, chúng tôi đang đối mặt với

with cultural issues,

những vấn đề về văn hóa

and this is, I love this Klimt painting,

và đây là, Tôi yêu thích bức họa Klimt này,

because the more you look at it, the more you kind of get

vì bởi càng nhìn, bạn càng hiểu rõ hơn

the whole issue that's going on here,

toàn bộ vấn đề đang xảy ra,

which is clearly the separation of death from the living,

cái mà rất rõ ràng là sự chia rẽ của thần chết và người sống,

and the fear — Like, if you actually look,

và nỗi sợ hãi--Giống như, nếu bạn thực sự nhìn,

there's one woman there

người phụ nữ đó

who has her eyes open.

với đôi mắt mở ,

She's the one he's looking at,

Cô ấy là người mà thần chết đang nhìn ngắm,

and [she's] the one he's coming for. Can you see that?

và là người mà thần chết đang nhắm tới. Bạn thấy không?

She looks terrified.

Cô ấy trông có vẻ sợ hãi

It's an amazing picture.

Đây là một bức tranh tuyệt vời.

Anyway, we had a major cultural issue.

Dẫu vậy, chúng ta đã có một vấn đề về văn hóa rất lớn

Clearly, people didn't want us to talk about death,

Rõ ràng là, mọi người không muốn chúng ta nói về cái chết,

or, we thought that.

hoặc, chúng ta đã nghĩ là vậy

So with loads of funding from the Federal Government

Thế nên với rất nhiều viện trợ từ phía chính phủ liên bang

and the local Health Service, we introduced a thing

và những dịch vụ sức khỏe địa phương, chúng tôi đưa vào thực hiện một dịch vụ

at John Hunter called Respecting Patient Choices.

tại bệnh viện John Hunter được gọi là Tôn Trọng Những Quyết Định Của Bệnh Nhân

We trained hundreds of people to go to the wards

Chúng tôi huấn luyện cho hàng trăm người đi đến các khoa điều trị

and talk to people about the fact that they would die,

nói chuyện với mọi người về sự thật là họ sẽ chết,

and what would they prefer under those circumstances.

và những lựa chọn của họ trong những tình huống như trên.

They loved it. The families and the patients, they loved it.

Họ rất thích. Bệnh nhân và gia đình của họ đều thích điều này

Ninety-eight percent of people really thought

98% số người thực sự nghĩ

this just should have been normal practice,

đây chỉ là điều bình thường,

and that this is how things should work.

và đây là cái sẽ xảy đến như thế

And when they expressed wishes,

Khi họ bày tỏ những ước muốn

all of those wishes came true, as it were.

tất cả những ước muốn đều thành hiện thực, như nó đã từng được ước

We were able to make that happen for them.

Chúng tôi đã có thể làm cho chúng trở thành hiện thực cho họ.

But then, when the funding ran out,

Nhưng khi viện trợ cạn kiệt,

we went back to look six months later,

chúng tôi trở lại để xem xét 6 tháng sau đó

and everybody had stopped again,

mọi người lại dừng lại một lần nữa,

and nobody was having these conversations anymore.

không còn ai thực hiện những cuộc trò chuyện như thế này nữa

So that was really kind of heartbreaking for us,

Điều đó giống như một nỗi đau cho chúng tôi,

because we thought this was going to really take off.

vì chúng tôi đã nghĩ việc này rồi sẽ tiến triển tốt

The cultural issue had reasserted itself.

Vấn đề về văn hóa đã tái khẳng định chính nó.

So here's the pitch:

Vậy nên, đây là đỉnh điểm

I think it's important that we don't just get on this freeway

Tôi nghĩ điều quan trọng là chúng ta không chỉ chọn con đường cao tốc này

to ICU without thinking hard about whether or not

tiến thẳng đến ICU mà không nghĩ kỹ về việc liệu

that's where we all want to end up,

đó có phải là kết cục mà chúng ta cuối cùng muốn hướng tới hay không,

particularly as we become older and increasingly frail

cụ thể là khi chúng ta già đi và suy nhược ngày càng tăng

and ICU has less and less and less to offer us.

và ICU ngày càng không giúp gì cho chúng ta được nữa

There has to be a little side road

Sẽ phải có con đường phụ nào khác

off there for people who don't want to go on that track.

cho những người không muốn đi theo lối mòn đó

And I have one small idea,

Tôi có một ý tưởng nhỏ

and one big idea about what could happen.

và một ý tưởng lớn về việc điều gì có thể xảy ra.

And this is the small idea.

Đây là ý tưởng nhỏ.

The small idea is, let's all of us

hãy để cho tất cả chúng ta

engage more with this in the way that Jason has illustrated.

can dự nhiều hơn đến phương thức mà Jason đã minh họa

Why can't we have these kinds of conversations

Tại sao chúng ta lại không thể có những cuộc nói chuyện như thế này

with our own elders

với những người cao tuổi trong gia đình mình

and people who might be approaching this?

và những người có lẽ sẽ rơi vào tình cảnh như thế?

There are a couple of things you can do.

Có một vài điều mà bạn có thể làm.

One of them is, you can,

Một trong số đó là, bạn có thể

just ask this simple question. This question never fails.

chỉ hỏi một câu rất đơn giản. Câu hỏi này sẽ không bao giờ là vô nghĩa.

"In the event that you became too sick to speak for yourself,

"Trong trường hợp bạn quá yếu để nói ra ý kiến của mình

who would you like to speak for you?"

ai sẽ là người bạn mong muốn nói thay cho bạn?"

That's a really important question to ask people,

Đó là câu thực sự rất quan trọng để hỏi,

because giving people the control over who that is

vì cho mọi người quyền lựa chọn người nói thay

produces an amazing outcome.

sẽ tạo ra một kết quả đáng kinh ngạc.

The second thing you can say is,

Điều thứ hai bạn có thể nói là

"Have you spoken to that person

"Bạn đã nói với người đó

about the things that are important to you

về những điều quan trọng đối với bạn chưa

so that we've got a better idea of what it is we can do?"

từ đó mà chúng tôi biết được những điều mà chúng tôi có thể làm?"

So that's the little idea.

Đó là ý tưởng nhỏ

The big idea, I think, is more political.

ý tưởng lớn, tôi nghĩ, mang tính chính trị nhiều hơn

I think we have to get onto this.

Tôi nghĩ chúng ta nên theo hướng này.

I suggested we should have Occupy Death.

Tôi cho rằng chúng ta nên có một Cái Chết Chế Ngự

(Laughter)

Cười

My wife said, "Yeah, right, sit-ins in the mortuary.

Vợ tôi nói rằng, "Đúng rồi, hay là ngồi biểu tình tại nhà xác.

Yeah, yeah. Sure." (Laughter)

Ừ đúng rồi" Cười

So that one didn't really run,

Thế rồi cái ý tưởng đó không được thực hiện

but I was very struck by this.

nhưng tôi bị thuyết phục bởi điều này

Now, I'm an aging hippie.

Hiện giờ tôi là một gã hippie đang già cỗi

I don't know, I don't think I look like that anymore, but

Tôi không biết nữa, Tôi không nghĩ là mình trông giống vậy nữa, nhưng

I had, two of my kids were born at home in the '80s

Tôi có hai đứa con được sinh tại nhà trong những năm 80

when home birth was a big thing, and we baby boomers

Khi mà việc sinh tại nhà là một vấn đề to lớn, và chúng ta những người được sinh ra trong cuộc bùng nổ dân số

are used to taking charge of the situation,

đã quen với việc gánh lấy trách nhiệm về hoàn cảnh,

so if you just replace all these words of birth,

nếu bạn chỉ thay tất cả những từ ngữ về việc sinh sản

I like "Peace, Love, Natural Death" as an option.

Tôi thích chọn từ "Hòa Bình, Tình Yêu, Chết tự nhiên"

I do think we have to get political

Tôi thực sự nghĩ chúng ta cần theo hướng mang tính chất chính trị

and start to reclaim this process from

và bắt đầu phản kháng lại quá trình này theo lối

the medicalized model in which it's going.

y khoa mà nó nên đáng diễn biến như thế

Now, listen, that sounds like a pitch for euthanasia.

Điều đó nghe như là đỉnh điểm dẫn đến sự giải thoát bằng cái chết khỏi đau đớn thực hiện bởi bác sỹ

I want to make it absolutely crystal clear to you all,

Tôi muốn làm vấn đề này sáng tỏ với các bạn

I hate euthanasia. I think it's a sideshow.

Tôi ghét cái chết giải thoát khỏi đau đớn thực hiện bởi bác sỹ. Tôi nghĩ đó là một màn trình diễn phụ

I don't think euthanasia matters.

Tôi không nghĩ rằng cái chết giải thoát giúp ích được gì đó

I actually think that,

Thực tế tôi nghĩ rằng

in places like Oregon,

tại những nơi như Oregon,

where you can have physician-assisted suicide,

nơi mà bạn có thể có được quyền tự sát được tư vấn bởi bác sỹ,

you take a poisonous dose of stuff,

bạn uống một liều thuốc độc hay cái gì đó tương tự thế,

only half a percent of people ever do that.

chỉ nửa phần trăm số người làm điều đó.

I'm more interested in what happens to the 99.5 percent

Tôi lại thấy hứng thú hơn với điều sẽ xảy đến cho số 99.5% còn lại

of people who don't want to do that.

số người mà không muốn làm điều đó

I think most people don't want to be dead,

Tôi nghĩ hầu hết mọi người không muốn chết,

but I do think most people want to have some control

nhưng tôi nghĩ nhiều người muốn có sự kiểm soát nào đó

over how their dying process proceeds.

về việc quá trình tử vong của họ diễn biến thế nào.

So I'm an opponent of euthanasia,

Nên tôi là một người chống đối cái chết giải thoát thực hiện bởi bác sỹ

but I do think we have to give people back some control.

nhưng tôi thực sự nghĩ rằng chúng ta cần trao lại cho mọi người quyền kiểm soát

It deprives euthanasia of its oxygen supply.

Điều đó khiến cái chết giải thoát thực hiện bởi bác sỹ không còn được ủng hộ nữa

I think we should be looking at stopping

Tôi nghĩ chúng ta nên xem xét việc ngăn chặn

the want for euthanasia,

ước muốn có cái chết giải thoát bởi bác sỹ

not for making it illegal or legal or worrying about it at all.

chứ không phải làm cho nó bất hợp pháp hay hợp pháp hoặc lo âu về nó.

This is a quote from Dame Cicely Saunders,

Đây là câu trích dẫn từ Dame Cicely Saunders

whom I met when I was a medical student.

người tôi gặp khi còn là một sinh viên y khoa.

She founded the hospice movement.

Bà đã sáng lập phong trào nhà dưỡng bệnh

And she said, "You matter because you are,

bà nói, "Bạn đáng giá vì chính con người mình,

and you matter to the last moment of your life."

và bạn đáng giá cho đến phút cuối của cuộc đời mình."

And I firmly believe that

Tôi tin chắc vào điều đó

that's the message that we have to carry forward.

đó là thông điệp mà chúng ta phải truyền tiếp đến mai sau

Thank you. (Applause)

Cám ơn. (Vỗ tay)