Peter Saul: Let's talk about dying

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Jerzy Perydzenski

Look, I had second thoughts, really,

Miałem pewne wątpliwości,

about whether I could talk about this

czy będę w stanie mówić na ten temat

to such a vital and alive audience as you guys.

do tak ważnej i żywej publiczności.

Then I remembered the quote from Gloria Steinem,

Wtedy przypomniałem sobie cytat Glorii Steinem,

which goes,

który brzmi

"The truth will set you free,

"Prawda cię wyzwoli,

but first it will piss you off." (Laughter)

ale najpierw cię wkurzy". (Śmiech)

So -- (Laughter)

Zatem... (Śmiech)

So with that in mind, I'm going to set about

Mając to na uwadze, przyjmuję wyzwanie

trying to do those things here,

próbując mu sprostać

and talk about dying in the 21st century.

opowiem wam o umieraniu w XXI wieku.

Now the first thing that will piss you off, undoubtedly,

Po pierwsze, co was niewątpliwie wkurzy

is that all of us are, in fact, going to die

każdy z nas umrze

in the 21st century.

w XXI wieku.

There will be no exceptions to that.

Nie będzie w tym wyjątków.

There are, apparently, about one in eight of you

Obecnie średnio jedna na osiem osób sądzi

who think you're immortal, on surveys, but --

że jest nieśmiertelna, według badań, ale...

(Laughter)

(Śmiech)

Unfortunately, that isn't going to happen.

Niestety, tak się nie stanie.

While I give this talk, in the next 10 minutes,

W czasie 10 minut mojego wystąpienia

a hundred million of my cells will die,

obumrze 100 milionów moich komórek,

and over the course of today, 2,000 of my brain cells

a w ciągu dnia 2 tys.moich komórek mózgowych

will die and never come back,

obumrze i nigdy nie odrodzi się.

so you could argue that the dying process

Można stwierdzić, że proces umierania jednostki

starts pretty early in the piece.

rozpoczyna się bardzo wcześnie.

Anyway, the second thing I want to say about dying in the

Po drugie, w kontekście umierania w XXI wieku

21st century, apart from it's going to happen to everybody,

poza oczywistym, że wszyscy umrzemy,

is it's shaping up to be a bit of a train wreck

trzeba przyznać, że dla większości z nas,

for most of us,

będzie to katastrofalne doświadczenie.

unless we do something to try and reclaim this process

O ile nie zrobimy coś i nie powstrzymamy

from the rather inexorable trajectory that it's currently on.

proces, który zmierza do nieuchronnego końca.

So there you go. That's the truth.

Oto dochodzimy do sedna. To cała prawda,

No doubt that will piss you off, and now let's see

Bez wątpienia to was wkurzy. Zobaczmy

whether we can set you free. I don't promise anything.

czy możemy się wyzwolić. Niczego nie obiecuję.

Now, as you heard in the intro, I work in intensive care,

Jak słyszeliście w zapowiedzi, pracuję na OIOM-ie.

and I think I've kind of lived through the heyday

Wydaje mi się, że żyłem w najlepszych czasach

of intensive care. It's been a ride, man.

intensywnej terapii. To była jazda!

This has been fantastic.

Było fantastycznie!

We have machines that go ping.

Mamy pikające maszyny.

There's many of them up there.

Jest ich tam wiele.

And we have some wizard technology which I think

Mamy czarodziejską technologię, która

has worked really well, and over the course of the time

działa bardzo sprawnie i na przestrzeni lat

I've worked in intensive care, the death rate

od kiedy pracuję na OIOM-ie umieralność

for males in Australia has halved,

mężczyzn w Australii spadła o połowę,

and intensive care has had something to do with that.

a oddziały IOM przyczyniły się do tego.

Certainly, a lot of the technologies that we use

Z pewnością technologia jakiej używamy

have got something to do with that.

także ma z tym coś wspólnego.

So we have had tremendous success, and we kind of

Odnieśliśmy ogromny sukces,

got caught up in our own success quite a bit,

daliśmy się nawet trochę ponieść emocjom

and we started using expressions like "lifesaving."

bo używaliśmy określenia "ratująca życie".

I really apologize to everybody for doing that,

Naprawdę wszystkich was za to przepraszam

because obviously, we don't.

bo prawda jest taka, że nie ratujemy życia.

What we do is prolong people's lives,

Jesteśmy w stanie jedynie je przedłużyć,

and delay death,

opóźnić śmierć albo zmienić bieg wydarzeń,

and redirect death, but we can't, strictly speaking,

ale nie jesteśmy w stanie, mówiąc dosłownie,

save lives on any sort of permanent basis.

ratować życia w sposób permanentny.

And what's really happened over the period of time

Tak naprawdę, przez ten czas

that I've been working in intensive care is that

kiedy pracuję na OIOM-ie ludzie,

the people whose lives we started saving back in the '70s,

których życie ratowaliśmy już w latach 70.

'80s, and '90s, are now coming to die in the 21st century

80. i 90. teraz dopiero umrą w XXI wieku

of diseases that we no longer have the answers to

na choroby, na które nie mamy odpowiedzi

in quite the way we did then.

metodami jakie stosowaliśmy wtedy.

So what's happening now is there's been a big shift

Co się dzieje teraz? Zachodzi duża zmiana

in the way that people die,

dotycząca przyczyn umierania.

and most of what they're dying of now isn't as amenable

Większość chorób, na które obecnie umieramy

to what we can do as what it used to be like

jest nieuleczalna stosując dawne metody

when I was doing this in the '80s and '90s.

stosowane w latach 80. i 90.

So we kind of got a bit caught up with this,

Zatem jesteśmy trochę w potrzasku

and we haven't really squared with you guys about

i tak naprawdę nie byliśmy w tej kwestii szczerzy.

what's really happening now, and it's about time we did.

Chwała bogu! W końcu przyznaliśmy się.

I kind of woke up to this bit in the late '90s

Ocknąłem się pod koniec lat 90.

when I met this guy.

kiedy poznałem tego faceta.

This guy is called Jim, Jim Smith, and he looked like this.

Nazywał się Jim Smith i wyglądał tak.

I was called down to the ward to see him.

Wezwano mnie na oddział, żebym go zobaczył.

His is the little hand.

Mniejsza dłoń należy do niego.

I was called down to the ward to see him

Wezwany zostałem na oddział by go obejrzeć

by a respiratory physician.

przez pulmonologa.

He said, "Look, there's a guy down here.

Powiedział, "Tam leży facet,

He's got pneumonia,

ma zapalenie płuc,

and he looks like he needs intensive care.

wygląda na to, że potrzebuje intensywnej opieki.

His daughter's here and she wants everything possible

Jest tu jego córka i prosi abyśmy zrobili

to be done."

wszystko, co w naszej mocy".

Which is a familiar phrase to us.

Dobrze znamy te słowa.

So I go down to the ward and see Jim,

Schodzę potem na oddział zobaczyć Jima,

and his skin his translucent like this.

a jego skóra jest przezroczysta.

You can see his bones through the skin.

Można przez nią zobaczyć jego kości.

He's very, very thin,

Jest bardzo wychudzony

and he is, indeed, very sick with pneumonia,

i rzeczywiście ma bardzo chore płuca.

and he's too sick to talk to me,

Jest tak chory, że nie może mówić.

so I talk to his daughter Kathleen, and I say to her,

Więc zapytałem jego córkę, Kathleen,

"Did you and Jim ever talk about

'Czy kiedykolwiek rozmawiałaś z Jimem

what you would want done

co chcielibyście zrobić

if he ended up in this kind of situation?"

jeśli on znajdzie się w takiej sytuacji?'

And she looked at me and said, "No, of course not!"

Spojrzała na mnie i powiedziała: 'Oczywiście, że nie!'

I thought, "Okay. Take this steady."

Pomyślałem: 'OK. Podejdźmy do tego spokojnie'.

And I got talking to her, and after a while, she said to me,

Zaczęliśmy rozmawiać i po chwili powiedziała:

"You know, we always thought there'd be time."

' Zawsze myśleliśmy, że będzie na to czas'.

Jim was 94. (Laughter)

Jim miał 94 lata. (Śmiech)

And I realized that something wasn't happening here.

Zdałem sobie sprawę, że czegoś tu zabrakło.

There wasn't this dialogue going on

Zabrakło takiej rozmowy,

that I imagined was happening.

która wydawało mi się, odbyła się.

So a group of us started doing survey work,

Nasza grupa zaczęła prowadzić badania naukowe,

and we looked at four and a half thousand nursing home

i przyjrzeliśmy się 4 500 rezydentom

residents in Newcastle, in the Newcastle area,

domów opieki w okręgu Newcastle

and discovered that only one in a hundred of them

i odkryliśmy, że zaledwie jeden na stu

had a plan about what to do when their hearts stopped beating.

miał plan co zrobić, gdy jego serce przestanie bić.

One in a hundred.

Jeden na stu.

And only one in 500 of them had plan about what to do

a tylko jeden na 500 z nich miał plan co zrobić,

if they became seriously ill.

jeśliby ciężko się rozchorował.

And I realized, of course, this dialogue

Zdałem sobie sprawę, że takie rozmowy

is definitely not occurring in the public at large.

nie odbywają się u większości z nas.

Now, I work in acute care.

Obecnie pracuję na oddziale medycyny ratunkowej.

This is John Hunter Hospital.

To szpital John Hunter.

And I thought, surely, we do better than that.

Pomyślałem, że na pewno możemy się bardziej postarać.

So a colleague of mine from nursing called Lisa Shaw and I

Wspólnie z koleżanką pielęgniarką, Lisą Shaw

went through hundreds and hundreds of sets of notes

przejrzeliśmy setki notatek,

in the medical records department

w dziale dokumentacji medycznej

looking at whether there was any sign at all

w poszukiwaniu jakichkolwiek śladów,

that anybody had had any conversation about

by ktokolwiek kiedykolwiek rozmawiał z pacjentami

what might happen to them if the treatment they were

co może się z nimi stać, kiedy leczenie

receiving was unsuccessful to the point that they would die.

okaże się bezskuteczne i czeka ich nieuchronna śmierć.

And we didn't find a single record of any preference

Nie znaleźliśmy ani jednego zapisu jakichkolwiek wskazówek

about goals, treatments or outcomes from any

odnośnie celu, metod leczenia lub ich rezultatów

of the sets of notes initiated by a doctor or by a patient.

zapisanych w notatkach inspirowanych przez lekarza lub pacjenta.

So we started to realize

Zdaliśmy sobie sprawę,

that we had a problem,

że mamy problem,

and the problem is more serious because of this.

a wydaje się być jeszcze poważniejszy.

What we know is that obviously we are all going to die,

Wiemy, że wszyscy umrzemy.

but how we die is actually really important,

Jednak to, jak umrzemy jest w istocie bardzo ważne.

obviously not just to us, but also to how that

oczywiście nie tylko dla nas, ale także dla tych wszystkich,

features in the lives of all the people who live on afterwards.

którzy będą jeszcze żyć po nas.

How we die lives on in the minds of everybody

To jak umieramy, pozostaje w pamięci tych,

who survives us, and

którzy nas przeżyją.

the stress created in families by dying is enormous,

Stres związany ze śmiercią dla rodziny jest ogromny.

and in fact you get seven times as much stress by dying

W istocie, poziom stresu w wyniku śmierci na OIOM-ie

in intensive care as by dying just about anywhere else,

jest 7-krotnie wyższy, niż gdy dochodzi do niej gdziekolwiek indziej.

so dying in intensive care is not your top option

Zatem umieranie na OIOM-ie nie jest najlepszą opcją

if you've got a choice.

jeśli mamy jakiś wybór.

And, if that wasn't bad enough, of course,

I jeśli to nie jest wystarczająco pesymistyczne...

all of this is rapidly progressing towards the fact that

Wszystko zmierza ku temu,

many of you, in fact, about one in 10 of you at this point,

że wielu z was w około jednym na dziesięć przypadków

will die in intensive care.

umrze na oddziale intensywnej terapii.

In the U.S., it's one in five.

W USA jedna na pięć osób.

In Miami, it's three out of five people die in intensive care.

W Miami trzy na pięć osób umrze na OIOM-ie.

So this is the sort of momentum

To rodzaj trendu

that we've got at the moment.

jaki obecnie mamy.

The reason why this is all happening is due to this,

Taki stan rzeczy wynika z typowych przyczyn śmierci.

and I do have to take you through what this is about.

A teraz wytłumaczę wam o co w tym wszystkim chodzi.

These are the four ways to go.

Mamy cztery sposoby umierania.

So one of these will happen to all of us.

Jeden z nich przytrafi się każdemu z nas.

The ones you may know most about are the ones

Ten, o którym być może wiecie najwięcej, to niestety ten,

that are becoming increasingly of historical interest:

które stopniowo odchodzi do lamusa:

sudden death.

Jest nim nagła śmierć.

It's quite likely in an audience this size

Najprawdopodobniej, żadnej osobie z publiczności

this won't happen to anybody here.

się nie przytrafi.

Sudden death has become very rare.

Nagła śmierć stała się bardzo rzadka.

The death of Little Nell and Cordelia and all that sort of stuff

Śmierć malutkich Nell i Cordeli, i im podobnym,

just doesn't happen anymore.

po prostu już się nie zdarza.

The dying process of those with terminal illness

Kolejny to proces umierania w wyniku chorób nieuleczalnych,

that we've just seen

jak w przypadku, który opisałem.

occurs to younger people.

Przydarza się osobom coraz młodszym.

By the time you've reached 80, this is unlikely to happen to you.

Po 80 roku życia, to bardzo mało prawdopodobne.

Only one in 10 people who are over 80 will die of cancer.

Tylko jedna na 10 osób, które mają ponad 80 lat umrze na raka.

The big growth industry are these.

Największe spustoszenie wyrządzają dwie ostatnie przyczyny.

What you die of is increasing organ failure,

Coraz częściej umieramy z powodu niewydolności narządów

with your respiratory, cardiac, renal,

układu oddechowego, serca, nerek,

whatever organs packing up. Each of these

któregokolwiek z organów wewnętrznych.

would be an admission to an acute care hospital,

Oznaczać to będzie przyjęcie na OIOM,

at the end of which, or at some point during which,

leczenie, w trakcie którego ktoś w pewnym momencie

somebody says, enough is enough, and we stop.

powie dość i leczenie zostanie przerwane.

And this one's the biggest growth industry of all,

A ten oto scenariusz staje się najczęstszą przyczyną śmierci.

and at least six out of 10 of the people in this room

Co najmniej 6 z 10 osób na tej sali

will die in this form, which is

umrze w taki właśnie sposób,

the dwindling of capacity

tzn na skutek jednoczesnego zmniejszenia wydolności

with increasing frailty,

i rosnącego osłabienia organizmu.

and frailty's an inevitable part of aging,

Słabnięcie jest nieuniknioną częścią starzenia się,

and increasing frailty is in fact the main thing

i w rzeczywistości postępujące osłabienie jest główną przyczyną

that people die of now,

śmierci w dzisiejszych czasach.

and the last few years, or the last year of your life

Ostatnie lata lub ostatni rok naszego życia

is spent with a great deal of disability, unfortunately.

spędzimy niestety cierpiąc na różne upośledzenia.

Enjoying it so far? (Laughs)

Podoba się? ( Śmiechy )

(Laughter)

(Śmiech)

Sorry, I just feel such a, I feel such a Cassandra here.

Przepraszam, czuję się teraz jak mityczna Kasandra.

(Laughter)

(Śmiech)

What can I say that's positive? What's positive is

Czy mogę powiedzieć coś pozytywnego? Dobra wiadomość jest taka,

that this is happening at very great age, now.

że dzieje się to dopiero w podeszłym wieku.

We are all, most of us, living to reach this point.

Większość z nas dożyje tej chwili.

You know, historically, we didn't do that.

Dawniej nie bylibyśmy w stanie.

This is what happens to you

Tak się dzieje z nami, gdy dożywamy sędziwego wieku.

when you live to be a great age,

Tak się dzieje z nami, gdy dożywamy sędziwego wieku.

and unfortunately, increasing longevity does mean

Niestety długowieczność oznacza

more old age, not more youth.

więcej lat starości niż lat młodości.

I'm sorry to say that. (Laughter)

Przykro mi, że muszę wam to powiedzieć. (Śmiech)

What we did, anyway, look, what we did,

W każdym bądź razie, oto co zrobiliśmy.

we didn't just take this lying down

Nie zostawiliśmy tego bez odzewu,

at John Hunter Hospital and elsewhere.

ani w szpitalu John Hunter ani gdziekolwiek indziej.

We've started a whole series of projects

Rozpoczęliśmy serię projektów

to try and look about whether we could, in fact, involve

którymi staraliśmy się wpłynąć na ludzi,

people much more in the way that things happen to them.

by bardziej zainteresowali się tym, co się z nimi dzieje.

But we realized, of course, that we are dealing

Zdaliśmy sobie oczywiście sprawę, że mamy do czynienia

with cultural issues,

z pewnymi kwestiami kulturowymi.

and this is, I love this Klimt painting,

Uwielbiam ten obraz Klimta.

because the more you look at it, the more you kind of get

Im dłużej się mu przyglądasz, tym bardziej zaczynasz rozumieć

the whole issue that's going on here,

o co w tym wszystkim chodzi,

which is clearly the separation of death from the living,

a mianowicie - wyraźny podział na żywych i martwych

and the fear — Like, if you actually look,

oraz strach - jeśli się dobrze przyjrzeć,

there's one woman there

zobaczymy kobietę, która ma otwarte oczy...

who has her eyes open.

zobaczymy kobietę, która ma otwarte oczy...

She's the one he's looking at,

To na nią patrzy śmierć,

and [she's] the one he's coming for. Can you see that?

i po nią właśnie przychodzi. Widzicie to?

She looks terrified.

Wygląda na przerażoną.

It's an amazing picture.

To niesamowity obraz.

Anyway, we had a major cultural issue.

W każdym razie, mieliśmy duży problem kulturowy.

Clearly, people didn't want us to talk about death,

Ludzie nie chcieli z nami rozmawiać o śmierci,

or, we thought that.

a przynajmniej tak nam się wydawało.

So with loads of funding from the Federal Government

Dzięki pokaźnym funduszom od rządu federalnego

and the local Health Service, we introduced a thing

i lokalnej służby zdrowia, wprowadziliśmy w szpitalu

at John Hunter called Respecting Patient Choices.

Johna Huntera program "Poszanowania wyboru pacjenta".

We trained hundreds of people to go to the wards

Przeszkoliliśmy setki ludzi, by chodzili na oddziały

and talk to people about the fact that they would die,

i rozmawiali z ludźmi o nieuchronności śmierci

and what would they prefer under those circumstances.

oraz o tym, co w związku z tym chcieliby zrobić.

They loved it. The families and the patients, they loved it.

Bardzo im się to spodobało. Zarówno rodzinom jak ich pacjentom.

Ninety-eight percent of people really thought

98 % osób uważało,

this just should have been normal practice,

że powinna to być standardowa procedura

and that this is how things should work.

i tak właśnie powinna wyglądać.

And when they expressed wishes,

Wyrażone przez nich życzenia

all of those wishes came true, as it were.

zostały spełnione, tak jak sobie tego życzyli.

We were able to make that happen for them.

Byliśmy w stanie to dla nich zrobić.

But then, when the funding ran out,

Później, gdy skończyło się dofinansowanie,

we went back to look six months later,

po 6 miesiącach wróciliśmy sprawdzić sytuację ponownie.

and everybody had stopped again,

Wszyscy powrócili do rutynowych zachowań.

and nobody was having these conversations anymore.

Nikt już nie rozmawiał z pacjentami.

So that was really kind of heartbreaking for us,

To nam niemal złamało serce.

because we thought this was going to really take off.

Myśleliśmy, że stanie się to zwyczajem.

The cultural issue had reasserted itself.

Kwestie kulturowe wzięły górę.

So here's the pitch:

A oto moje stanowisko:

I think it's important that we don't just get on this freeway

To bardzo istotne abyśmy nie pędzili prosto

to ICU without thinking hard about whether or not

na OIOM bez przemyślenia tego,

that's where we all want to end up,

czy to właśnie tam chcemy skończyć nasze życie.

particularly as we become older and increasingly frail

Szczególnie gdy się starzejemy i stajemy coraz słabsi

and ICU has less and less and less to offer us.

a OIOM ma już coraz mniej do zaoferowania.

There has to be a little side road

Musimy znaleźć inną drogę

off there for people who don't want to go on that track.

dla ludzi, którzy nie chcą skończyć właśnie tam.

And I have one small idea,

Mam skromny pomysł

and one big idea about what could happen.

i jedno wielkie marzenie odnośnie możliwej przyszłości.

And this is the small idea.

Mój pomysł jest prosty.

The small idea is, let's all of us

Użyłbym słów: 'zaangażujmy się bardziej w sposób, jaki przedstawił nam Jason.

engage more with this in the way that Jason has illustrated.

Użyłbym słów: 'zaangażujmy się bardziej w sposób, jaki przedstawił nam Jason.

Why can't we have these kinds of conversations

Dlaczego nie przeprowadzać tego typu rozmów

with our own elders

ze starszymi ludźmi z naszego najbliższego otoczenia

and people who might be approaching this?

oraz tymi, którzy zbliżają się do wieku podeszłego?

There are a couple of things you can do.

Jest parę rzeczy, które możemy zrobić.

One of them is, you can,

Jedną z nich jest: Zadać jedno proste niezawodne pytanie.

just ask this simple question. This question never fails.

Jedną z nich jest: Zadać jedno proste niezawodne pytanie.

"In the event that you became too sick to speak for yourself,

"Jeśli staniesz się zbyt chory, by mówić za siebie,

who would you like to speak for you?"

kto powinien mówić w twoim imieniu?"

That's a really important question to ask people,

To naprawdę bardzo ważne pytanie.

because giving people the control over who that is

Ponieważ wskazanie osoby z mocą decyzyjną odnośnie twojej przyszłości

produces an amazing outcome.

daje niesamowite rezultaty.

The second thing you can say is,

Druga rzecz, którą można powiedzieć to,

"Have you spoken to that person

"Czy rozmawiałeś z tą osobą

about the things that are important to you

o rzeczach, które są dla Ciebie ważne

so that we've got a better idea of what it is we can do?"

tak żebyśmy wiedzieli co możemy dla Ciebie zrobić?"

So that's the little idea.

Więc, oto mój mały pomysł.

The big idea, I think, is more political.

Ta wielka idea skutkuje konsekwencjami natury bardziej społecznej.

I think we have to get onto this.

Myślę, że powinniśmy poważnie zająć się tym zagadnieniem.

I suggested we should have Occupy Death.

Zasugerowałem, że powinniśmy ' okupować śmierć'.

(Laughter)

(Śmiech)

My wife said, "Yeah, right, sit-ins in the mortuary.

Moja żona powiedziała, 'Tak, urządzajmy sobie strajki okupacyjne w kostnicy.

Yeah, yeah. Sure." (Laughter)

Świetny pomysł." (Śmiech)

So that one didn't really run,

Zatem ten pomysł nie do końca wypalił,

but I was very struck by this.

ale wywarł na mnie ogromny wpływ.

Now, I'm an aging hippie.

Teraz jestem starzejącym się hippisem.

I don't know, I don't think I look like that anymore, but

Pewnie, może już na takiego nie wyglądam,

I had, two of my kids were born at home in the '80s

ale mam dwójkę dzieci urodzonych w domu w latach 80.

when home birth was a big thing, and we baby boomers

kiedy porody domowe były bardzo popularne, i my, urodzeni między '46 a '64

are used to taking charge of the situation,

przywykliśmy do brania spraw w swoje ręce.

so if you just replace all these words of birth,

Jeśli zastąpić słowa sloganów,

I like "Peace, Love, Natural Death" as an option.

to nowa wersja zabrzmi: "Pokój, Miłości, Naturalna Śmierć".

I do think we have to get political

Uważam, że musimy tę kwestię upolitycznić

and start to reclaim this process from

i zmienić kierunek procesu,

the medicalized model in which it's going.

który zmierza w stronę modelu hospitalizacji.

Now, listen, that sounds like a pitch for euthanasia.

Brzmi to zapewne jak słowa poparcia dla eutanazji.

I want to make it absolutely crystal clear to you all,

Chcę aby to było jasne...

I hate euthanasia. I think it's a sideshow.

Nienawidzę eutanazji. Myślę, że to pokazówka.

I don't think euthanasia matters.

Nie uważam jej za znaczącą.

I actually think that,

Faktycznie uważam,

in places like Oregon,

że w miejscach takich jak Oregon,

where you can have physician-assisted suicide,

gdzie lekarz asystuje przy samobójstwie,

you take a poisonous dose of stuff,

nadzorując zażycie śmiertelnej dawki,

only half a percent of people ever do that.

ledwie pół procenta ludzi kiedykolwiek zdecyduje się na ten krok.

I'm more interested in what happens to the 99.5 percent

Bardziej interesuje mnie, co się dzieje z 99,5 %

of people who don't want to do that.

którym to nie odpowiada.

I think most people don't want to be dead,

Myślę, że większość ludzi nie chce umierać,

but I do think most people want to have some control

ale większość chce mieć kontrolę

over how their dying process proceeds.

nad przebiegiem ich procesu umierania.

So I'm an opponent of euthanasia,

Jestem przeciwnikiem eutanazji,

but I do think we have to give people back some control.

ale myślę, że musimy przywrócić ludziom pewną kontrolę.

It deprives euthanasia of its oxygen supply.

To pozbawi eutanazję tlenu.

I think we should be looking at stopping

Myślę, że powinniśmy zastanowić się

the want for euthanasia,

jak powstrzymać pragnienie eutanazji,

not for making it illegal or legal or worrying about it at all.

a nie nad tym, czy ją zalegalizować czy nie.

This is a quote from Dame Cicely Saunders,

Oto cytat Cicely Saunders,

whom I met when I was a medical student.

którą poznałem jako student medycyny.

She founded the hospice movement.

Założyła ruch hospicjum.

And she said, "You matter because you are,

Powiedziała: "Jesteś cenny z samego faktu swojego istnienia

and you matter to the last moment of your life."

i liczysz się do ostatniej chwili swojego życia".

And I firmly believe that

I jestem święcie przekonany,

that's the message that we have to carry forward.

że to przesłanie musimy przekazywać dalej.

Thank you. (Applause)

Dziękuję. (Brawa)