Zainab Salbi: Women, wartime and the dream of peace

Zainab Salbi: Phụ nữ, thời chiến và giấc mơ về hòa bình

Translator: Jasmin May Reviewer: Thach Thao Nguyen Phuc

I woke up in the middle of the night

Tôi thức dậy vào giữa đêm

with the sound of heavy explosion.

trong thanh âm hỗn loạn của một vụ nổ lớn

It was deep at night.

Lúc đó đã là rất khuya

I do not remember what time it was.

tôi không nhớ là mấy giờ

I just remember the sound

chỉ nhớ âm thanh đó

was so heavy

thật nặng nề

and so very shocking.

thật khủng khiếp

Everything in my room was shaking --

Tất cả mọi thứ trong căn phòng rung lên bần bật

my heart, my windows,

trái tim tôi, những ô cửa sổ

my bed, everything.

cái giường... tất cả mọi thứ

I looked out the windows

Tôi nhìn ra cửa sổ

and I saw a full half-circle

và thấy một nửa vòng tròn

of explosion.

của vụ nổ.

I thought it was just like the movies,

Tôi nghĩ nó giống như trong phim

but the movies had not conveyed them

Nhưng phim ảnh không thể chuyển tải tất cả sự khủng khiếp này

in the powerful image that I was seeing

qua những hình ảnh mà tôi đã thấy

full of bright red

màu đỏ choáng váng

and orange and gray,

với màu cam và xám

and a full circle of explosion.

và vòng tròn của vụ nổ

And I kept on staring at it

Tôi cứ nhìn chằm chằm vào nó

until it disappeared.

cho đến khi nó biến mất

I went back to my bed,

Quay trở lại gường,

and I prayed,

tôi cầu nguyện

and I secretly thanked God

và thầm cảm ơn Chúa

that that missile

vì tên lửa đó

did not land on my family's home,

đã không hạ xuống gia đình tôi

that it did not kill my family that night.

đã không giết gia đình tôi đêm hôm đó

Thirty years have passed,

30 năm qua đi,

and I still feel guilty about that prayer,

và tôi vẫn cảm thấy tội lỗi vì lời cầu nguyện

for the next day, I learned that that missile

vì ngày hôm sau, tôi nghe tin rằng quả tên lửa

landed on my brother's friend's home

đã rơi xuống gia đình một người bạn của anh trai tôi

and killed him

và giết chết anh ấy

and his father,

cùng với người cha,

but did not kill his mother or his sister.

nhưng đã không giết người mẹ cùng người em gái của anh.

His mother showed up the next week

Mẹ anh xuất hiện vào tuần kế tiếp

at my brother's classroom

tại lớp học của anh trai tôi

and begged seven-year-old kids

cầu xin những đứa trẻ 7 tuổi

to share with her any picture they may have

chia sẻ với bà những bức ảnh mà chúng có

of her son,

về con trai bà

for she had lost everything.

bởi bà đã mất tất cả.

This is not a story

Đây không phải là một câu chuyện

of a nameless survivor of war,

của một người sống sót vô danh nào đó trong chiến tranh,

and nameless refugees,

hay của một người tị nạn không tên,

whose stereotypical images we see in our newspapers

mà hình ảnh khuôn mẫu của họ chúng ta đã được thấy nhiều trên báo

and our TV

hay trên truyền hình

with tattered clothes,

với quần áo tả tơi,

dirty face, scared eyes.

khuôn mặt lấm bẩn, đôi mắt sợ hãi

This is not a story of a nameless someone

Đây không phải là câu chuyện của một kẻ vô danh

who lived in some war,

người sống sót qua một cuộc chiến tranh nào đó,

who we do not know their hopes, their dreams,

người mà chúng ta không hề biết đến hy vọng của họ, mơ ước của họ,

their accomplishments, their families,

thành quả, gia đình,

their beliefs, their values.

niềm tin hay giá trị của họ.

This is my story.

Đây là câu chuyện của bản thân tôi.

I was that girl.

Tôi đã là cô bé đó

I am another image and vision

Tôi là một hình tượng khác

of another survivor of war.

của một người sống sót trong chiến tranh.

I am that refugee,

Tôi là người tị nạn đó,

and I am that girl.

và tôi là cô gái đó.

You see,

Bạn thấy đấy,

I grew up in war-torn Iraq,

tôi lớn lên ở đất nước Irag bị tàn phá bởi chiến tranh

and I believe that there are two sides of wars

và tôi tin rằng có 2 mặt của chiến tranh

and we've only seen

và chúng ta chỉ mới thấy

one side of it.

một mặt của nó.

We only talk about

Chúng ta chỉ mới nói về

one side of it.

một mặt của nó

But there's another side

Nhưng luôn có một mặt khác

that I have witnessed

mà tôi đã được chứng kiến

as someone who lived in it

như một người đã sống trong chiến tranh

and someone who ended up working in it.

và một người quyết định làm việc trong chiến tranh.

I grew up with the colors of war --

Tôi lớn lên trong màu của chiến tranh --

the red colors of fire and blood,

màu đỏ của lửa và máu,

the brown tones of earth

của đá nâu

as it explodes

khi nó nổ tung

in our faces

và quất vào mặt chúng ta

and the piercing silver

màu bạc chói lòa

of an exploded missile,

của tên lửa nổ,

so bright

sáng đến nỗi

that nothing can protect your eyes from it.

không gì có thể bảo vệ đôi mắt của bạn khi nó xuyên qua.

I grew up

Tôi đã lớn lên

with the sounds of war --

trong âm thanh của chiến tranh--

the staccato sounds of gunfire,

tiếng súng ngắt quãng

the wrenching booms of explosions,

tiếng bùm giần giật của những vụ nổ,

ominous drones of jets flying overhead

tiếng o o đầy đe doa của trực thăng lượn lờ trên đầu

and the wailing warning sounds

và tiếng cảnh báo rền rĩ

of sirens.

của còi báo động.

These are the sounds you would expect,

Có những thanh âm mà bạn sẽ mong chờ,

but they are also the sounds

những chúng lại là âm thanh

of dissonant concerts of a flock of birds

của dàn nhạc không hòa hợp

screeching in the night,

tiếng kêu rít giữa đêm của bầy chim

the high-pitched honest cries

tiếng khóc thét chân thật

of children

của trẻ nhỏ

and the thunderous,

và bất chợt,

unbearable

không thể chịu đựng được,

silence.

của sự im lặng.

"War," a friend of mine said,

"Chiến tranh" một người bạn của tôi đã nói

"is not about sound at all.

"hoàn toàn không phải là về âm thanh.

It is actually about silence,

mà thực chất là ở sự tĩnh lặng,

the silence of humanity."

sự tĩnh lặng của nhân tính."

I have since left Iraq

Tôi đã từng rời Irag

and founded a group called Women for Women International

và lập ra một nhóm gọi là Phụ nữ vì Phụ nữ Quốc tế (Women for Women International)

that ends up working

làm việc và giúp đỡ

with women survivors of wars.

những người phụ nữ sống sót trong các cuộc chiến.

In my travels and in my work,

Qua những chuyến đi và công việc của mình,

from Congo to Afghanistan,

từ Congo tới Afghanistan,

from Sudan to Rwanda,

từ Sudan tới Rwanda,

I have learned not only

Tôi đã thấy được rằng, không chỉ

that the colors and the sounds of war are the same,

màu sắc và âm thanh của chiến tranh là như nhau,

but the fears of war are the same.

mà nỗi sợ hãi trong chiến tranh là giống nhau.

You know, there is a fear of dying,

Bạn biết đó là nỗi sợ cái chết

and do not believe any movie character

và đừng tin bất kì bộ phim nào

where the hero is not afraid.

trong đó người hùng không sợ hãi

It is very scary

Thật kinh khủng

to go through that feeling

khi phải trải qua cảm giác đó

of "I am about to die"

suy nghĩ "Tôi sắp chết"

or "I could die in this explosion."

hoặc "Tôi có thể chết trong vụ nổ này."

But there's also the fear

Nhưng còn có nỗi sợ khác

of losing loved ones,

nỗi sợ mất đi người yêu thương,

and I think that's even worse.

thậm chí còn tồi tệ hơn.

It's too painful. You don't want to think about it.

Nó quá đau đớn đến mức bạn còn không muốn nghĩ tới

But I think the worst kind of fear is the fear --

Nhưng tôi tin rằng nỗi sợ kinh khủng nhất là nỗi sợ --

as Samia, a Bosnian woman, once told me,

như Sarnia, một phụ nữ Bosnia

who survived the four-years besiege of Sarajevo;

người từng sống sót qua 4 năm giam cầm ở Sarjero

she said, "The fear

nói với tôi, "Nỗi sợ

of losing

mất đi

the 'I' in me,

cái tôi của mình,

the fear of losing

nỗi sợ mất đi

the 'I' in me."

cái tôi của chính mình"

That's what my mother in Iraq

Đó cũng là điều mà người mẹ ở Irag

used to tell me.

từng bảo tôi.

It's like dying from inside-out.

Giống như là cái chết từ trong ra ngoài.

A Palestinian woman once told me,

Một phụ nữ Palestin từng nói với tôi,

"It is not about the fear of one death,"

"Không phải là nỗi sợ một cái chết,"

she said, "sometimes I feel

"đôi khi tôi cảm thấy

I die 10 times in one day,"

mình chết 10 lần một ngày,"

as she was describing the marches of soldiers

khi cô mô tả những cuộc hành quân của binh lính

and the sounds of their bullets.

và tiếng súng nổ của họ.

She said, "But it's not fair,

Và cô nói, "Thật không công bằng,

because there is only one life,

vì chỉ có duy nhất một cuộc sống,

and there should only be one death."

đáng lẽ chỉ nên có duy nhất một cái chết."

We have been only seeing

Chúng ta đã luôn chỉ thấy

one side of war.

một mặt của cuộc chiến.

We have only been discussing and consumed

Chúng ta đã luôn chỉ tranh luận và lãng phí

with high-level preoccupations

với sự tập trung quá mức

over troop levels, drawdown timelines,

vào số lượng binh lính, sự rút quân,

surges and sting operations,

vào các hoạt động chống nổi dậy và nằm vùng

when we should be examining the details

khi đáng lẽ chúng ta nên quan tâm

of where the social fabric

đến những cộng đồng người

has been most torn,

đã bị hủy hoại nặng nề

where the community has improvised

đến những nơi mà con người phải ứng biến

and survived

chống chọi

and shown acts of resilience

và chứng tỏ sự kiên cường,

and amazing courage

sự dũng cảm đáng khâm phục

just to keep life going.

chỉ để giữ cho cuộc sống tiếp diễn.

We have been so consumed

Chúng ta đã quá lãng phí

with seemingly objective discussions

trong những cuộc tranh luận với những mục đích y hệt nhau

of politics, tactics,

về chính trị, thủ đoạn,

weapons, dollars

vũ khí, tiền

and casualties.

và thương vong.

This is the language

Đây là tiếng nói

of sterility.

của sự cằn cỗi của nhân tính.

How casually

Sự thiếu quan tâm trong cái cách

we treat casualties

mà chúng ta đối xử với các nạn nhân chiến tranh

in the context of this topic.

trong ngữ cảnh của chủ đề này.

This is where we conceive of rape and casualties

Đây là nơi chúng ta quan niệm cưỡng hiếp và thương vong

as inevitabilities.

là không thể tránh được.

Eighty percent of refugees around the world

80 phần trăm người tị nạn trên toàn thế giới

are women and children. Oh.

là phụ nữ và trẻ em. Ôi

Ninety percent of modern war casualties

90 phần trăm các nạn nhân trong chiến tranh hiện đại

are civilians.

là thường dân --

Seventy-five percent of them are women and children.

75 phần trăm trong đó là phụ nữ và trẻ em.

How interesting.

Thú vị làm sao.

Oh, half a million women in Rwanda

Ôi, nửa triệu phụ nữ Rwanda

get raped in 100 days.

bị cưỡng hiếp trong 100 ngày.

Or, as we speak now,

Hoặc, khi chúng ta đang nói chuyện ở đây,

hundreds of thousands of Congolese women

hàng trăm ngàn phụ nữ Congo

are getting raped and mutilated.

đang bị cưỡng hiếp và hủy hoại

How interesting.

Thú vị làm sao.

These just become numbers that we refer to.

Chỉ mới là những con số mà chúng ta nhắc tới.

The front of wars

Tiền tuyến

is increasingly non-human eyes

đầy những cỗ máy vô tri vô giác

peering down on our perceived enemies

nhìn những người chúng ta coi là kẻ thù

from space,

từ trên không

guiding missiles toward unseen targets,

phóng tên lửa xuống những mục tiêu không nhìn thấy,

while the human conduct

trong khi con người chỉ huy

of the orchestra of media relations

dàn nhạc cùa ngoại giao và truyền thông

in the event that this particular drone attack

về sự kiện một chiếc máy bay không người lái

hits a villager

tấn công một ngôi làng

instead of an extremist.

thay vì một người trong phe cực đoan

It is a chess game.

Đây là một ván cờ.

You learn to play an international relations school

Bạn học cách chơi ván cờ ngoại giao trong nước và quốc tế

on your way out and up

trong từng bước đi

to national and international leadership.

để giành được quyền kiểm soát trong nước và quốc tế

Checkmate.

Chiếu tướng

We are missing

Chúng ta đang hoàn toàn bỏ qua

a completely other side of wars.

một mặt của chiến tranh

We are missing my mother's story,

Chúng ta bỏ qua câu chuyện của mẹ tôi

who made sure with every siren, with every raid,

người đã đảm bảo với mỗi tiếng chuông báo động, với mỗi cuộc đột kích

with every cut off-of electricity,

với mỗi vụ cúp điện

she played puppet shows for my brothers and I,

bà chơi bóng rối cho các anh trai và tôi,

so we would not be scared

để chúng tôi không còn sợ hãi

of the sounds of explosions.

âm thanh của những vụ nổ

We are missing the story of Fareeda,

Chúng ta đang bỏ qua câu chuyện về Fareeda,

a music teacher,

một giáo viên nhạc,

a piano teacher, in Sarajevo,

một giáo viên piano ở Sarajevo,

who made sure

cô đã đảm bảo

that she kept the music school open

ngôi trường nhạc của cô được mở cửa

every single day

mỗi ngày

in the four years of besiege in Sarajevo

trong bốn năm Sarajevo bị bao vây.

and walked to that school,

Cô bước đến trường,

despite the snipers shooting

mặc cho quân bắn tỉa bắn

at that school and at her,

vào trường và vào cô.

and kept the piano, the violin, the cello

Cô giữ cho piano, violin và cello

playing the whole duration of the war,

chơi nhạc suốt những tháng ngày chiến tranh

with students wearing their gloves and hats and coats.

với những học sinh đeo găng, mũ và áo khoác

That was her fight.

Đó chính là cuộc chiến của cô.

That was her resistance.

Đó chính là sự kháng cự của cô.

We are missing the story of Nehia,

Chúng ta đang bỏ qua câu chuyện của Nehia,

a Palestinian woman in Gaza

một phụ nữ Palestin ở Gaza

who, the minute there was a cease-fire in the last year's war,

người mà, giữa những giây phút ngừng chiến trong cuộc chiến năm trước,

she left out of home,

đã ra ra khỏi nhà

collected all the flour

thu thập bột mì

and baked as much bread for every neighbor to have,

và nướng bánh cho hàng xóm của mình,

in case there is no cease-fire the day after.

trong trường hợp ngày hôm sau không có ngừng chiến.

We are missing

Chúng ta bỏ lỡ

the stories of Violet,

câu chuyện của Violet

who, despite surviving genocide in the church massacre,

người sống sót sau nạn diệt chủng trong một vụ thảm sát nhà thờ,

she kept on going on,

cô tiếp tục ở lại,

burying bodies, cleaning homes, cleaning the streets.

chôn cất xác chết, quét dọn những ngôi nhà và những con đường.

We are missing stories of women

Chúng ta bỏ qua câu chuyện của những người phụ nữ

who are literally keeping life going

giữ cho cuộc sống tiếp diễn, theo nghĩa đen,

in the midst of wars.

giữa những cuộc chiến

Do you know --

Bạn có biết ---

do you know that people fall in love in war

bạn có biết về những con người yêu nhau trong chiến tranh

and go to school

và đến trường

and go to factories and hospitals

đến nhà máy và bệnh viện

and get divorced and go dancing and go playing

li dị, khiêu vũ và chơi đùa

and live life going?

và tiếp tục sống?

And the ones who are keeping that life

Và những con người giữ cho cuộc sống tiếp diễn

are women.

là phụ nữ.

There are two sides of war.

Có 2 phương diện của chiến tranh.

There is a side that fights,

Một mặt của chiến đấu,

and there is a side that keeps the schools

và mặt kia giữ cho trường học,

and the factories and the hospitals open.

và nhà máy và bệnh viện mở cửa

There is a side that is focused on winning battles,

Một mặt nhăm nhăm vào việc giành chiến thắng trong các trận đánh,

and there is a side that is focused

mặt kia tập trung vào

on winning life.

chiến thắng cuộc sống.

There is a side that leads the front-line discussion,

Một mặt dẫn dắt những cuộc đàm phán ngoài tiền tuyến,

and there is a side

và mặt kia

that leads the back-line discussion.

dẫn dắt ở hậu phương.

There is a side that thinks

Một mặt cho rằng

that peace is the end of fighting,

hòa bình là kết cục của cuộc chiến,

and there is a side that thinks

và mặt kia nghĩ rằng

that peace is the arrival

hòa bình là sự xuất hiện

of schools and jobs.

của trường học và việc làm.

There is a side

Một mặt

that is led by men,

đứng đầu bởi những người đàn đông,

and there is a side

và mặt kia

that is led by women.

được chỉ huy bởi những người phụ nữ.

And in order for us to understand

Và để chúng ta có thể hiểu được,

how do we build lasting peace,

làm thế nào để xây dựng nền hòa bình vĩnh cửu,

we must understand war and peace

chúng ta phải hiểu chiến tranh và hòa bình

from both sides.

trên phương diện của cả hai bên.

We must have a full picture

Chúng ta phải có bức tranh đầy đủ

of what that means.

và ý nghĩa thật sự của nó

In order for us to understand

đề chúng ta có thể hiểu được

what actually peace means,

ý nghĩa thực sự của hòa bình

we need to understand,

chúng ta cần hiểu

as one Sudanese woman once told me,

theo cách mà một phụ nữ Sudan từng bảo tôi

"Peace is the fact that my toenails

"Hòa bình là khi móng chân của tôi

are growing back again."

mọc trở lại"

She grew up in Sudan, in Southern Sudan,

Cô lớn lên ở Sudan, miền nam Sudan,

for 20 years of war,

trong 20 năm, chiến tranh

where it killed one million people

đã giết một triệu người

and displaced five million refugees.

và biến 5 triệu thành dân tị nạn.

Many women were taken as slaves

Rất nhiều phụ nữ bị bắt làm nô lệ

by rebels and soldiers,

bởi quân phiến loạn và quân lính,

as sexual slaves who were forced also

họ bị buộc làm nô lê tình dục cũng như buộc phải

to carry the ammunition and the water

mang vác đạn dược và nước

and the food for the soldiers.

và thức ăn cho quân lính.

So that woman walked for 20 years,

Người phụ nữ đó đã đi trong 20 năm,

so she would not be kidnapped again.

để đảm bảo mình sẽ không bị bắt cóc một lần nữa.

And only when there was some sort of peace,

Và chỉ khi nào có hòa bình,

her toenails grew back again.

thì móng chân cô mới mọc trở lại

We need to understand peace

Chúng ta cần hiểu hòa bình

from a toenail's perspective.

từ khía cạnh của một chiếc móng chân.

We need to understand

Chúng ta cần phải hiểu

that we cannot actually have negotiations

chúng ta không thể nào có những cuộc đàm phán thật sự

of ending of wars or peace

để kết thúc chiến tranh hoặc lập lại hòa bình

without fully including women

mà không có sự có mặt của phụ nữ

at the negotiating table.

trên bàn đàm phán

I find it amazing

Tôi cảm thấy thật hài hước

that the only group of people

khi chỉ có nhóm người

who are not fighting and not killing

không chiến đấu không giết chóc

and not pillaging and not burning and not raping,

không cước bóc, đốt phá và cưỡng hiếp,

and the group of people who are mostly --

và một nhóm người hầu như

though not exclusively --

mặc dù không hoàn toàn --

who are keeping life going in the midst of war,

những người giữ cho cuộc sống tiếp diễn trong lò lửa chiến tranh

are not included in the negotiating table.

là không được tham gia vào bàn đàm phán.

And I do argue that women lead the back-line discussion,

Và không chỉ những người phụ nữ dẫn dắt những cuộc tranh luận ngoài hậu phương,

but there are also men

mà cả những người đàn ông

who are excluded from that discussion.

cũng bị loại trừ khỏi cuộc tranh luận.

The doctors who are not fighting,

Những bác sĩ không chiến đấu,

the artists, the students, the men who refuse to pick up the guns,

những nghệ sĩ, sinh viên học sinh, những người đàn ông từ chối cầm súng,

they are, too, excluded

họ cũng bị loại trừ

from the negotiating tables.

khỏi bàn đàm phán

There is no way we can talk about a lasting peace,

Không có cách nào mà chúng ta có thể nói về hòa bình mãi mãi

building of democracy, sustainable economies,

về xây dựng nền cộng hòa, nền kinh tế bền vững,

any kind of stabilities,

và bất cứ thể loại nào của sự ổn định

if we do not fully include women

Nếu chúng ta không bao gồm phụ nữ

at the negotiating table.

trên bàn đám phán.

Not one, but 50 percent.

không phải chỉ một, mà là 50 phần trăm

There is no way we can talk about the building of stability

Chúng ta không có cách nào đối thoại về xây dựng sự bền vững

if we don't start investing

mà không bắt đầu đầu tư

in women and girls.

vào phụ nữ và trẻ em

Did you know

Bạn có biết

that one year

rằng một năm

of the world's military spending

chi phí cho quân đội trên toàn thế giới

equals 700 years

tương đương với 700 năm

of the U.N. budget

ngân quỹ của Liên Hợp Quốc

and equals 2,928 years

và bằng 2.928 năm

of the U.N. budget allocated for women?

ngân sách LHQ dành cho phụ nữ

If we just reverse

Chúng ta chỉ cần chuyển đổi

that distribution of funds,

cách sử dụng nguồn quỹ đó,

perhaps we could have

thì có lẽ chúng ta đã có

a better lasting peace in this world.

hòa bình trên thế giới.

And last, but not least,

Cuối cùng, nhưng không kém quan trọng,

we need to invest in peace and women,

chúng ta cần đầu tư vào hòa bình và phụ nữ,

not only because it is the right thing to do,

không chỉ bởi vì đó là một việc làm đúng đắn,

not only because it is the right thing to do,

không chỉ bời vì đó là một việc làm đúng đắn

for all of us to build sustainable and lasting peace today,

cho tất cả chúng ta xây dựng nền hòa bình vĩnh hằng và bền vững cho hôm nay,

but it is for the future.

và mai sau

A Congolese woman,

Một phụ nữ Congo,

who was telling me about

đã kể với tôi câu chuyện

how her children saw their father killed in front of them

khi những đứa con của cô nhìn thấy cha chúng bị giết

and saw her raped in front of them

và thấy mẹ bị cưỡng bức

and mutilated in front of them,

và bị hủy hoại ngay trước mặt

and her children saw their nine-year-old sibling

và lũ trẻ còn thấy đứa em 9 tuổi của mình

killed in front of them,

bị giết ngay trước mặt,

how they're doing okay right now.

làm thế nào mà chúng có thể trở lại bình thường được.

She got into Women for Women International's program.

Cô tham gia chương trình Phụ nữ vì Phụ nữ Thế giới

She got a support network.

Cô có một hệ thống hỗ trợ

She learned about her rights.

Cô được học về các quyền của mình.

We taught her vocational and business skills. We helped her get a job.

Chúng tôi dạy nghề và kỹ năng kinh doanh, giúp cô kiếm một việc làm.

She was earning 450 dollars. She was doing okay.

Cô kiếm được 450$ và đang làm việc tốt.

She was sending them to school. Have a new home.

Cô gửi các con đi học - có lại một mái ấm.

She said, "But what I worry about the most

"Nhưng điều tôi lo lắng nhiều nhất" Cô nói

is not any of that.

không phải là những điều trên

I worry that my children

Tôi lo rằng lũ trẻ

have hate in their hearts,

sẽ mang hận thù trong tim

and when they want to grow up, they want to fight again

và khi lớn lên, chúng sẽ lại muốn chiến đấu chống lại

the killers of their father and their brother."

bọn người đã giết cha và em chúng."

We need to invest in women,

Chúng ta cần đầu tư vào phụ nữ,

because that's our only chance

bởi vì đây là hy vọng duy nhất

to ensure that there is no more war

để đảm bảo rằng sẽ không còn chiến tranh

in the future.

trong tương lai.

That mother has a better chance to heal her children

Người mẹ có cơ hội tốt hơn để chữa lành cho con cái mình

than any peace agreement can do.

hơn bất kỳ bản hiệp ước hòa bình nào.

Are there good news? Of course, there are good news. There are lots of good news.

Liệu chúng ta có tin vui nào không? Tất nhiên, có tin vui, rất nhiều tin vui.

To start with, these women that I told you about

Để bắt đầu, hãy nhớ lại những người phụ nữ mà tôi đã nhắc với các bạn

are dancing and singing every single day,

đang nhảy múa và ca hát mỗi ngày

and if they can,

và nếu họ có thể.

who are we not to dance?

tại sao chúng ta lại không thể.

That girl that I told you about

Cô gái mà tôi đã kể cho các bạn

ended up starting Women for Women International Group

quyết định khởi đầu Tổ chức Phụ nữ vì Phụ nữ Quốc tế

that impacted one million people, sent 80 million dollars,

đã tạo ảnh hưởng lên một triệu người, gửi 80 triệu dollar,

and I started this from zero,

và tôi khởi đầu tất cả từ con số không,

nothing, nada, [unclear].

không gì cả, nada, ...

(Laughter)

(Cười)

They are women who are standing on their feet

Họ là những phụ nữ đứng trên đôi chân của mình

in spite of their circumstances,

vượt qua nghịch cảnh,

not because of it.

không phụ thuộc vào chúng.

Think of how the world can be a much better place

Hãy nghĩ làm cách nào mà thế giới có thể trở nên tốt đẹp hơn

if, for a change,

nếu, chỉ với một sự thay đổi,

we have a better equality,

chúng ta có được sự công bằng

we have equality,

chúng ta có sự bình đẳng,

we have a representation

chúng ta có đại diện

and we understand war,

và chúng ta hiểu được chiến tranh,

both from the front-line

cả từ tiền tuyến

and the back-line discussion.

và từ hậu phương

Rumi, a 13th-century Sufi poet,

Rumi, nhà văn Sufi ở thế kỷ 13th

says, "Out beyond the worlds

đã viết, "Phía bên kia thế giới

of right-doings and wrong-doings,

của những việc làm đúng đắn và những việc làm sai trái,

there is a field.

có một cánh đồng

I will meet you there.

tôi sẽ gặp bạn ở đó.

When the soul lies down in that grass,

Khi linh hồn nằm dưới cỏ,

the world is too full

thế giới qua đầy

to talk about.

để nói về.

Ideas, language,

Những ý tưởng, ngôn ngữ,

even the phrase 'each other'

và cả cụm từ "cùng nhau"

no longer makes any sense."

không còn ý nghĩa."

I humbly add -- humbly add --

Tôi nghiêng mình thêm rằng, nghiêng mình thêm rằng

that out beyond

ở một nơi xa khỏi

the worlds of war and peace,

thế giới của chiến tranh và hòa bình,

there is a field,

có một cánh đồng

and there are many women and men

ở đó có nhiều người đàn ông và phụ nữ

[who] are meeting there.

gặp gỡ nhau.

Let us make this field a much bigger place.

Hãy cùng làm nơi này rộng lớn hơn.

Let us all meet in that field.

Và tất cả chúng ta hãy gặp nhau ở nơi đó

Thank you.

Xin cảm ơn

(Applause)

(Vỗ tay)