Hendrik Poinar: Bring back the woolly mammoth!

Hendrik Poinar: Sự hồi sinh của loài ma mút rậm lông

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Thuy Chau Vu Reviewer: Thao Nguyen

When I was a young boy,

Khi còn là cậu bé

I used to gaze through the microscope of my father

Tôi thường nhìn qua kính hiển vi của cha tôi

at the insects in amber that he kept in the house.

để nhìn các con bọ cánh cứng được giữ trong hổ phách mà ông giữ ở nhà

And they were remarkably well preserved,

Chúng được bảo quản khá tốt

morphologically just phenomenal.

về mặt hình thái mà nói rất phi thường

And we used to imagine that someday,

Và chúng tôi từng tưởng tượng rằng một ngày nào đó,

they would actually come to life

chúng sẽ sống lại

and they would crawl out of the resin,

bò ra khỏi lớp nhựa

and, if they could, they would fly away.

và, nếu có thể bay, chúng sẽ bay đi.

If you had asked me 10 years ago whether or not

Nếu 10 năm trước đây, bạn hỏi tôi liệu chúng ta có thể

we would ever be able to sequence the genome of extinct animals,

giải mã bộ gen của động vật đã tuyệt chủng,

I would have told you, it's unlikely.

tôi sẽ nói với bạn rằng, không chắc lắm.

If you had asked whether or not we would actually be able

Nếu bạn hỏi liệu chúng ta thật sự có thể

to revive an extinct species,

khôi phục một loài đã tuyệt chủng,

I would have said, pipe dream.

tôi có thể nói đó là ý nghĩ viển vông.

But I'm actually standing here today, amazingly,

Nhưng thực tế tôi đang đứng ở đây, hôm nay, thật ngạc nhiên

to tell you that not only is the sequencing

để cho bạn biết không chỉ việc giải mã những bộ gen tuyệt chủng

of extinct genomes a possibility, actually a modern-day reality,

có thể thực hiện được, một hiện thực thời hiện đại

but the revival of an extinct species is actually within reach,

mà ngày cả việc hồi sinh một loài đã tuyệt chủng thực sự trong tầm với của chúng ta,

maybe not from the insects in amber --

có lẽ không phải từ những con côn trùng trong hổ phách--

in fact, this mosquito was actually used

thực ra, con muỗi này được sử dụng

for the inspiration for "Jurassic Park" —

để lấy cảm hứng cho phim "Công Viên Kỉ Jura" —

but from woolly mammoths, the well preserved remains

chứ không phải từ loài voi Ma Mút rậm lông, từ phần còn lại được bảo quản tốt

of woolly mammoths in the permafrost.

của voi Ma Mút rậm lông chôn vùi trong băng giá vĩnh cửu.

Woollies are a particularly interesting,

Những con voi rậm lông là một trường hợp đặc biệt thú vị,

quintessential image of the Ice Age.

hình ảnh tinh túy của kỷ băng hà.

They were large. They were hairy.

Chúng to lớn, xồm xoàm.

They had large tusks, and we seem to have

Chúng có ngà lớn, và chúng ta dường như có

a very deep connection with them, like we do with elephants.

một kết nối rất sâu sắc với chúng, như chúng ta có với voi hiện đại

Maybe it's because elephants share

Có lẽ bởi vì voi hiện đại

many things in common with us.

và chúng ta có nhiều điểm chung.

They bury their dead. They educate the next of kin.

Chúng chôn đồng loại bị chết. Chúng dạy thế hệ kế cận

They have social knits that are very close.

Chúng có mối liên kết xã hội rất gần gũi,

Or maybe it's actually because we're bound by deep time,

Hoặc có lẽ thực sự là vì chúng ta đang bị ràng buộc bởi quá khứ xa xăm,

because elephants, like us, share their origins in Africa

bởi vì voi, như chúng ta, cùng có nguồn gốc từ châu Phi

some seven million years ago,

khoảng 7 triệu năm trước.

and as habitats changed and environments changed,

Khi nơi cư trú và môi trường sống thay đổi

we actually, like the elephants, migrated out

chúng ta như những chú voi, di cư

into Europe and Asia.

vào khu vực châu Âu và châu Á.

So the first large mammoth that appears on the scene

Vì vậy voi ma mút lớn đầu tiên xuất hiện trong bối cảnh đó

is meridionalis, which was standing four meters tall

là meridionalis, chúng có chiều cao 4m

weighing about 10 tons, and was a woodland-adapted species

cân nặng khoảng 10 tấn, và là loài thích nghi với vùng đất có rừng gỗ,

and spread from Western Europe clear across Central Asia,

và lan toả từ Tây Âu xuyên suốt đến Trung Á,

across the Bering land bridge

băng qua cây cầu vùng Bering

and into parts of North America.

và tiến vào nhiều vùng của Bắc Mỹ.

And then, again, as climate changed as it always does,

Và sau đó, một lần nữa, khi khí hậu thay đổi như nó vốn thế,

and new habitats opened up,

và môi trường sống mới mở ra,

we had the arrival of a steppe-adapted species

chúng ta thấy sự xuất hiện của loài thích nghi với thảo nguyên

called trogontherii in Central Asia

được gọi là trogontherii ở Trung Á

pushing meridionalis out into Western Europe.

đẩy lui loài meridionalis vào Tây Âu.

And the open grassland savannas of North America

Rồi vùng đồng cỏ hoang mạc ở Bắc Mỹ

opened up, leading to the Columbian mammoth,

mở ra, mở đường cho sự xuất hiện của loài ma mút Columbia

a large, hairless species in North America.

một loài lớn, không có lông ở Bắc Mỹ.

And it was really only about 500,000 years later

Và thực sự chỉ khoảng 500.000 năm sau đó

that we had the arrival of the woolly,

chúng ta thấy sự xuất hiện của loài rậm lông,

the one that we all know and love so much,

loài chúng ta đều biết đến và yêu mến,

spreading from an East Beringian point of origin

lan toả từ Đông Bering, điểm khởi đầu

across Central Asia, again pushing the trogontherii

xuyên qua Trung Á, một lần nữa đẩy loài Trogontherii

out through Central Europe,

ra khỏi vùng đó thông qua Trung Âu,

and over hundreds of thousands of years

và trên hàng trăm ngàn năm

migrating back and forth across the Bering land bridge

di trú qua lại giữa vùng đất nối Bering

during times of glacial peaks

trong thời kỳ đỉnh điểm của thời kì sông băng

and coming into direct contact

và giao thoa trực tiếp với

with the Columbian relatives living in the south,

loài họ hàng Columbia sống tại miền nam,

and there they survive over hundreds of thousands of years

ở đó chúng tồn tại trên hàng trăm ngàn năm

during traumatic climatic shifts.

trong thời kì khí hậu chuyển đổi đầy khó khăn.

So there's a highly plastic animal dealing with great transitions

Loài vật với sức chịu đựng dẻo dai này chống chọi rất tốt

in temperature and environment, and doing very, very well.

với sự chuyển đổi về nhiệt độ và môi trường

And there they survive on the mainland until about 10,000 years ago,

Và chúng tồn tại trên đại lục cho đến khoảng 10.000 năm trước,

and actually, surprisingly, on the small islands off of Siberia

và ngạc nhiên làm sao, chúng sống trên những nhỏ đảo ngoài khơi Siberi

and Alaska until about 3,000 years ago.

và Alaska cho đến khoảng 3.000 năm trước.

So Egyptians are building pyramids

Khi đó Ai Cập đang xây dựng các kim tự tháp

and woollies are still living on islands.

và loài rậm lông này vẫn còn đang sống trên các hòn đảo.

And then they disappear.

Và sau đó chúng biến mất.

Like 99 percent of all the animals that have once lived,

Như 99% các loài động vật đã từng sống,

they go extinct, likely due to a warming climate

chúng bị tuyệt chủng, có thể là do khí hậu nóng lên

and fast-encroaching dense forests

và sự xâm lấn nhanh của rừng rậm

that are migrating north,

lan toả về phía bắc,

and also, as the late, great Paul Martin once put it,

và cũng như gần đây nhất, Paul Martin vĩ đại từng cho rằng,

probably Pleistocene overkill,

có lẽ do sự săn bắt quá mức trong kỉ Pleistocen,

so the large game hunters that took them down.

những cuộc săn bắn lớn đã khiến chúng tuyệt chủng.

Fortunately, we find millions of their remains

May mắn thay, chúng tôi tìm thấy hàng triệu xác còn tồn tại

strewn across the permafrost buried deep

rải rác khắp vùng băng giá vĩnh cửu, bị chôn vùi sâu

in Siberia and Alaska, and we can actually go up there

tại Siberia và Alaska, và chúng tôi có thể đi tới đó

and actually take them out.

và đưa chúng lên.

And the preservation is, again,

Và công tác bảo tồn, một lần nữa,

like those insects in [amber], phenomenal.

giống như những con côn trùng [hổ phách], thật phi thường.

So you have teeth, bones with blood

Ở đây bạn có răng, xương còn máu

which look like blood, you have hair,

mà trông giống như máu, bạn có lông chúng,

and you have intact carcasses or heads

bạn có những cái xác nguyên vẹn hay những cái đầu

which still have brains in them.

mà vẫn còn có bộ não trong đó.

So the preservation and the survival of DNA

Vì vậy việc bảo tồn và sự tồn tại của DNA

depends on many factors, and I have to admit,

phụ thuộc vào nhiều yếu tố, và tôi phải thừa nhận,

most of which we still don't quite understand,

hầu hết những yếu tố đó chúng ta không rõ cho lắm

but depending upon when an organism dies

nhưng tùy thuộc vào thời điểm sinh vật chết,

and how quickly he's buried, the depth of that burial,

và nó được chôn vùi nhanh đến mức nào, độ sâu của sự chôn vùi đó

the constancy of the temperature of that burial environment,

tính bất biến của nhiệt độ trong môi trường chôn vùi đó

will ultimately dictate how long DNA will survive

sẽ quyết định thời gian tồn tại của DNA

over geologically meaningful time frames.

bất chấp những thay đổi địa chất theo thời gian.

And it's probably surprising to many of you

Và một số bạn ở đây sẽ ngạc nhiên khi biết

sitting in this room that it's not the time that matters,

thời gian không phải là yếu tố quyết định,

it's not the length of preservation,

không phải là thời gian bảo tồn bao lâu,

it's the consistency of the temperature of that preservation that matters most.

mà quan trọng nhất là sự nhất quán của nhiệt độ tại nơi bảo tồn

So if we were to go deep now within the bones

Vì vậy, nếu chúng ta đã quan sát sâu vào trong xương

and the teeth that actually survived the fossilization process,

và răng, thứ mà thực sự sống còn qua quá trình hoá thạch

the DNA which was once intact, tightly wrapped

phần DNA một thời còn nguyên vẹn, bao bọc chặt

around histone proteins, is now under attack

xung quanh protein histone, hiện đang bị tấn công

by the bacteria that lived symbiotically with the mammoth

bởi các vi khuẩn từng sống cộng sinh với voi ma mút

for years during its lifetime.

trong nhiều năm suốt cuộc đời của nó.

So those bacteria, along with the environmental bacteria,

Vì vậy, những vi khuẩn cộng sinh, cùng với các vi khuẩn có trong môi trường,

free water and oxygen, actually break apart the DNA

nước tự nhiên và ôxy, thực sự phá vỡ các DNA

into smaller and smaller and smaller DNA fragments,

thành những mảnh DNA nhỏ bé rời rạc

until all you have are fragments that range

đến mức mọi thứ bạn có chỉ là các mảnh rời có chứa

from 10 base pairs to, in the best case scenarios,

từ 10 base pair, trong trường hợp tốt nhất,

a few hundred base pairs in length.

một vài trăm base pair theo chiều dài.

So most fossils out there in the fossil record

Vì vậy hầu hết các hóa thạch hiện có trong cơ sở mẫu hóa thạch

are actually completely devoid of all organic signatures.

hoàn toàn bị tước hết những dấu hiệu hữu cơ.

But a few of them actually have DNA fragments

Nhưng một vài trong số đó thực sự có các mảnh DNA

that survive for thousands,

đã tồn tại qua hàng ngàn,

even a few millions of years in time.

thậm chí một vài triệu năm thời gian.

And using state-of-the-art clean room technology,

Và bằng cách sử dụng kỷ thuật vô trùng tối tân nhất

we've devised ways that we can actually pull these DNAs

chúng tôi đã thiết kế nhiều quy trình để có thể thực sự lấy

away from all the rest of the gunk in there,

DNA ra từ trong đống bầy nhầy này,

and it's not surprising to any of you sitting in the room

các bạn ở đây sẽ không ngạc nhiên khi biết rằng

that if I take a mammoth bone or a tooth

tôi lấy một mẩu xương hay răng của một con voi ma mút

and I extract its DNA that I'll get mammoth DNA,

tôi tách chiết DNA và có được DNA của voi ma mút,

but I'll also get all the bacteria that once lived with the mammoth,

nhưng đi cùng với nó là vi khuẩn từng sống với voi ma mút

and, more complicated, I'll get all the DNA

và phức tạp hơn, tôi sẽ lấy tất cả các DNA

that survived in that environment with it,

sống sót trong môi trường đó cùng với nó,

so the bacteria, the fungi, and so on and so forth.

rồi thì các vi khuẩn, nấm, và mọi thứ....

Not surprising then again that a mammoth

Một lần nữa, không có gì đáng ngạc nhiên khi một con voi ma mút

preserved in the permafrost will have something

bảo quản trong băng giá vĩnh cửu sẽ có thứ gì đó

on the order of 50 percent of its DNA being mammoth,

khoảng 50 phần trăm là DNA của voi ma mút,

whereas something like the Columbian mammoth,

trong khi đó có một số thứ có lẽ từ loài voi ma mút Colombia,

living in a temperature and buried in a temperate environment

sống & và chôn vùi trong môi trường có nền nhiệt cao,

over its laying-in will only have 3 to 10 percent endogenous.

bao phủ khoảng 3-10% nội sinh.

But we've come up with very clever ways

Nhưng chúng tôi đã nghĩ ra những cách tối ưu hơn

that we can actually discriminate, capture and discriminate,

qua đó có thể thực sự phân biệt và lấy được DNA của voi ma mút

the mammoth from the non-mammoth DNA,

từ những DNA không phải của chúng,

and with the advances in high-throughput sequencing,

với những tiến bộ trong kỹ thuật giải trình tự số lượng lớn,

we can actually pull out and bioinformatically

chúng tôi thực sự có thể thực hiện được điều này, và bằng kỹ thuật tin sinh học,

re-jig all these small mammoth fragments

chúng tôi sắp xếp lại tất cả các mảnh DNA rời rạc nhỏ bé của voi ma mút

and place them onto a backbone

và đặt lên trên sườn trình tự của

of an Asian or African elephant chromosome.

bộ nhiễm sắc thể của một con voi châu Á hay châu Phi.

And so by doing that, we can actually get all the little points

Và bằng cách đó, chúng tôi thực sự có được tất cả các điểm nhỏ khác biệt

that discriminate between a mammoth and an Asian elephant,

giữa một con voi ma mút và một con voi châu Á.

and what do we know, then, about a mammoth?

Vậy chúng ta biết gì về voi ma mút sau đó?

Well, the mammoth genome is almost at full completion,

Vâng, bộ gen khổng lồ là gần như đầy đủ,

and we know that it's actually really big. It's mammoth.

và chúng ta biết rằng nó quả thực rất lớn. Voi ma mút mà.

So a hominid genome is about three billion base pairs,

Vậy, một bộ gen linh trưởng có khoảng ba tỷ base pair,

but an elephant and mammoth genome

nhưng bộ gen của một con voi và voi ma mút

is about two billion base pairs larger, and most of that

nhiều hơn khoảng 2 triệu base pair, và hầu hết trong số đó

is composed of small, repetitive DNAs

bao gồm các cặp DNA nhỏ lặp đi lặp lại

that make it very difficult to actually re-jig the entire structure of the genome.

do đó rất khó để thực sự tái sắp xếp toàn bộ cấu trúc của bộ gen.

So having this information allows us to answer

Vì vậy, có được thông tin này cho phép chúng tôi trả lời

one of the interesting relationship questions

một trong những câu hỏi thú vị về mối quan hệ

between mammoths and their living relatives,

giữa voi ma mút và họ hàng của nó đang sống ngày nay

the African and the Asian elephant,

loài voi châu Phi và voi châu Á.

all of which shared an ancestor seven million years ago,

Tất cả đều có chung một tổ tiên từ bảy triệu năm trước,

but the genome of the mammoth shows it to share

nhưng bộ gen của voi ma mút cho thấy nó bắt nguồn

a most recent common ancestor with Asian elephants

từ một tổ tiên chung gần đây nhất với voi châu Á

about six million years ago,

khoảng sáu triệu năm trước,

so slightly closer to the Asian elephant.

vậy nên nó có họ hàng gần hơn với loài voi châu Á.

With advances in ancient DNA technology,

Với những tiến bộ trong công nghệ ADN cổ,

we can actually now start to begin to sequence

chúng ta thực sự có thể bắt đầu giải mã

the genomes of those other extinct mammoth forms that I mentioned,

những bộ gen của các loài ma mút đã tuyệt chủng khác mà tôi đã đề cập

and I just wanted to talk about two of them,

và tôi chỉ muốn nói về hai trong số đó,

the woolly and the Columbian mammoth,

loài ma mút rậm lông và loài Columbia,

both of which were living very close to each other

cả hai đều đã sống rất gần gũi với nhau

during glacial peaks,

trong thời kì đỉnh điểm của thời kì sông băng

so when the glaciers were massive in North America,

Vì vậy, khi các sông băng lan toả rộng ở Bắc Mỹ

the woollies were pushed into these subglacial ecotones,

loài rậm lông bị đẩy lui vào vùng chuyển tiếp sinh thái cận sông băng

and came into contact with the relatives living to the south,

và giao thoa với những loài họ hàng sống ở phía nam,

and there they shared refugia,

tại đây chúng cùng chia sẻ nơi ẩn náu này

and a little bit more than the refugia, it turns out.

và không chỉ là nơi ẩn náu không thôi.

It looks like they were interbreeding.

Có vẻ như chúng đã lai giống với nhau.

And that this is not an uncommon feature

Và đây không phải là một đặc điểm hiếm gặp

in Proboscideans, because it turns out

trong loài thú họ voi, bởi vì hoá ra

that large savanna male elephants will outcompete

các chú voi đồng cỏ hoang mạc lớn sẽ áp đảo

the smaller forest elephants for their females.

những chú voi rừng nhỏ hơn trong việc giành lấy con cái.

So large, hairless Columbians

Vậy nên loài ma mút to lớn không lông Columbia

outcompeting the smaller male woollies.

áp đảo các chú rậm lông nhỏ hơn.

It reminds me a bit of high school, unfortunately.

Không may là điều này khiến tôi nhớ lại thời trung học.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So this is not trivial, given the idea that we want

Vì vậy vấn đề này không phải là tầm thường, khi nói tới việc

to revive extinct species, because it turns out

chúng tôi muốn phục hồi loài đã tuyệt chủng, vì hoá ra

that an African and an Asian elephant

một con voi châu Phi và một con voi châu Á

can actually interbreed and have live young,

thực sự có thể lai giống và sinh ra voi con sống tốt

and this has actually occurred by accident in a zoo

và điều này đã thực sự tình cờ xảy ra rong một vườn thú

in Chester, U.K., in 1978.

ở Chester, Vương Quốc Anh, năm 1978.

So that means that we can actually take Asian elephant chromosomes,

Vì vậy, điều đó có nghĩa rằng chúng ta có thể thực sự lấy bộ nhiễm sắc thể của voi châu Á

modify them into all those positions we've actually now

điều chỉnh sắp xếp chúng vào những vị trí khác biệt

been able to discriminate with the mammoth genome,

với gen của loài voi ma mút mà chúng ta đã biết rõ,

we can put that into an enucleated cell,

chúng ta có thể đặt nó vào trong một tế bào đã loại nhân

differentiate that into a stem cell,

biệt hoá nó thành tế bào gốc,

subsequently differentiate that maybe into a sperm,

sau đó biệt hóa nó vào thế tế bào tinh trùng chẳng hạn

artificially inseminate an Asian elephant egg,

thụ tinhnhân tạo vào trong tế bào quả trứng của voi châu Á

and over a long and arduous procedure,

qua một tiến trình gian khổ lâu dài,

actually bring back something that looks like this.

thực sự mang lại một cái gì đó trông như thế này.

Now, this wouldn't be an exact replica,

Ở đây không phải là bản sao chính xác,

because the short DNA fragments that I told you about

bởi vì các mảnh DNA còn thiếu mà tôi đã nói với bạn

will prevent us from building the exact structure,

không cho phép chúng tôi xây dựng chính xác cấu trúc,

but it would make something that looked and felt

nhưng nó sẽ tạo ra một cái gì đó mà ta nhìn và cảm thấy

very much like a woolly mammoth did.

rất giống một con voi ma mút rậm lông.

Now, when I bring up this with my friends,

Khi tôi kể điều này với bạn bè mình,

we often talk about, well, where would you put it?

chúng tôi thường nói về việc tôi sẽ nuôi chúng ở đâu?

Where are you going to house a mammoth?

Tôi sẽ chọn nơi nào làm nơi sinh sống cho chúng?

There's no climates or habitats suitable.

Hiện nay, không có khí hậu hay môi trường sống thích hợp cho chúng.

Well, that's not actually the case.

Đó thực sự không phải hoàn toàn đúng như vậy.

It turns out that there are swaths of habitat

Hoá ra có những dải đất

in the north of Siberia and Yukon

ở phía bắc Siberi và Yukon

that actually could house a mammoth.

thực sự có thể làm nơi sinh sống cho một con voi ma mút.

Remember, this was a highly plastic animal

Hãy nhớ rằng, đây là loài vật có sức chịu đựng dẻo dai

that lived over tremendous climate variation.

đã sống qua nhiều dạng khí hậu khắc nghiệt.

So this landscape would be easily able to house it,

Vì vậy, vùng đất này sẽ là nơi sinh sống tốt cho nó,

and I have to admit that there [is] a part of the child in me,

và tôi phải thừa nhận rằng có một phần trẻ con trong chính bản thân tôi,

the boy in me, that would love to see

cậu bé trong tôi, mong muốn được nhìn thấy

these majestic creatures walk across the permafrost

những sinh vật đồ sộ oai vệ, bước qua vùng băng giá vĩnh cửu

of the north once again, but I do have to admit

ở phía bắc một lần nữa, nhưng tôi phải thừa nhận

that part of the adult in me sometimes wonders

đó là một phần người lớn trong tôi đôi khi tự hỏi

whether or not we should.

liệu chúng ta có nên làm thế.

Thank you very much.

Cảm ơn rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)

Ryan Phelan: Don't go away.

Ryan Phelan: Đừng đi vội

You've left us with a question.

Bạn đã để lại cho chúng tôi một câu hỏi.

I'm sure everyone is asking this. When you say, "Should we?"

Tôi chắc rằng tất cả mọi người đang hỏi điều này khi anh nói "Liệu chúng ta có nên làm thế?"

it feels like you're reticent there,

Cảm giác như anh đang dè dặt,

and yet you've given us a vision of it being so possible.

khi mà đã trao cho chúng tôi một tầm nhìn về tính khả thi của điều đó.

What's your reticence?

Vậy sự dè dặt của anh là về cái gì?

Hendrik Poinar: I don't think it's reticence.

Hendrik Poinar: tôi không nghĩ đó là sự dè dặt

I think it's just that we have to think very deeply

Tôi chỉ nghĩ rằng chúng ta phải suy nghĩ rất sâu sắc

about the implications, ramifications of our actions,

về những tác động, hệ luỵ trong những hành động của chúng ta,

and so as long as we have good, deep discussion

Vậy nên miễn là chúng ta có những cuộc thảo luận sâu sắc rõ ràng

like we're having now, I think

như chúng ta đang làm đây, tôi nghĩ rằng

we can come to a very good solution as to why to do it.

chúng ta có thể đi đến một giải pháp hợp lí về lí do thực hiện điều đó

But I just want to make sure that we spend time

Nhưng tôi chỉ muốn chắc rằng chúng ta dành thời gian

thinking about why we're doing it first.

suy nghĩ về việc tại sao chúng ta lại "dành thời gian để suy nghĩ về "cái lí do" làm điều đó trứơc đã"

RP: Perfect. Perfect answer. Thank you very much, Hendrik.

RP: Hoàn hảo. Trả lời hoàn hảo. Cảm ơn anh rất nhiều, Hendrik.

HP: Thank you. (Applause)

HP: Cảm ơn. (Vỗ tay)