Hendrik Poinar: Bring back the woolly mammoth!

243,203 views ・ 2013-05-30

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

00:00
Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast
0
0
7000
Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Magdalena Stonawska
00:12
When I was a young boy,
1
12868
1786
Kiedy byłem małym chłopcem,
00:14
I used to gaze through the microscope of my father
2
14654
2608
zerkałem przez mikroskop ojca
00:17
at the insects in amber that he kept in the house.
3
17262
3358
na owady zatopione w bursztynie, który miał w domu.
00:20
And they were remarkably well preserved,
4
20620
2557
Były wyjątkowo dobrze zachowane,
00:23
morphologically just phenomenal.
5
23177
2245
morfologicznie po prostu fenomenalne.
00:25
And we used to imagine that someday,
6
25422
2194
Wyobrażaliśmy sobie,
00:27
they would actually come to life
7
27616
1609
że pewnego dnia ożyją,
00:29
and they would crawl out of the resin,
8
29225
1997
wypełzną z żywicy
00:31
and, if they could, they would fly away.
9
31222
2744
i jeśli będą w stanie - odlecą.
00:33
If you had asked me 10 years ago whether or not
10
33966
2376
Gdyby mnie spytano 10 lat temu,
00:36
we would ever be able to sequence the genome of extinct animals,
11
36342
3198
czy kiedykolwiek będziemy w stanie zsekwencjonować genom wymarłych zwierząt,
00:39
I would have told you, it's unlikely.
12
39540
2475
powiedziałbym, że to mało prawdopodobne.
00:42
If you had asked whether or not we would actually be able
13
42015
1895
Gdyby mnie spytano, czy faktycznie będziemy w stanie
00:43
to revive an extinct species,
14
43910
2152
ożywić wymarły gatunek,
00:46
I would have said, pipe dream.
15
46062
1659
powiedziałbym, że to mrzonka.
00:47
But I'm actually standing here today, amazingly,
16
47721
2525
Stoję tutaj dzisiaj, o dziwo,
00:50
to tell you that not only is the sequencing
17
50246
2007
aby powiedzieć, że nie tylko sekwencjonowanie
00:52
of extinct genomes a possibility, actually a modern-day reality,
18
52253
4190
wymarłych genomów jest obecnie możliwe,
00:56
but the revival of an extinct species is actually within reach,
19
56443
4293
ale odrodzenie wymarłych gatunków rzeczywiście jest w naszym zasięgu.
01:00
maybe not from the insects in amber --
20
60736
1839
Może nie z owadów w bursztynie...
01:02
in fact, this mosquito was actually used
21
62575
1960
Ten komar faktycznie posłużył
01:04
for the inspiration for "Jurassic Park" —
22
64535
2352
za inspirację dla „Parku jurajskiego"...
01:06
but from woolly mammoths, the well preserved remains
23
66887
2560
Ale z mamuta włochatego, jego dobrze zachowanych pozostałości
01:09
of woolly mammoths in the permafrost.
24
69447
2207
w wiecznej zmarzlinie.
01:11
Woollies are a particularly interesting,
25
71654
2073
Włochacze są szczególnie interesujące.
01:13
quintessential image of the Ice Age.
26
73727
2546
To kwintesencja epoki lodowcowej.
01:16
They were large. They were hairy.
27
76273
1825
Były duże, owłosione.
01:18
They had large tusks, and we seem to have
28
78098
1984
Miały duże kły, co może wskazywać
01:20
a very deep connection with them, like we do with elephants.
29
80082
2900
na ich związki ze słoniami.
01:22
Maybe it's because elephants share
30
82982
2515
Może dlatego, że słonie mają
01:25
many things in common with us.
31
85497
1822
tak wiele wspólnego z nami.
01:27
They bury their dead. They educate the next of kin.
32
87319
2728
Grzebią swoich zmarłych, wychowują najbliższych.
01:30
They have social knits that are very close.
33
90047
3020
Ich więzi społeczne są bardzo bliskie.
01:33
Or maybe it's actually because we're bound by deep time,
34
93067
2870
A może ma to związek z odległością w czasie,
01:35
because elephants, like us, share their origins in Africa
35
95937
3338
bo słonie, jak my, mają swoje początki w Afryce
01:39
some seven million years ago,
36
99275
2123
sprzed 7 milionów lat.
01:41
and as habitats changed and environments changed,
37
101398
2794
Wraz ze zmianą siedlisk i środowisk,
01:44
we actually, like the elephants, migrated out
38
104192
3610
ludzie, podobnie jak słonie, wyemigrowali
01:47
into Europe and Asia.
39
107802
2220
do Europy i Azji.
01:50
So the first large mammoth that appears on the scene
40
110022
2703
Pierwszy duży mamut, jaki się pojawia,
01:52
is meridionalis, which was standing four meters tall
41
112725
3406
to czterometrowy mamut południowy,
01:56
weighing about 10 tons, and was a woodland-adapted species
42
116131
3832
ważący 10 ton gatunek przystosowany do życia w lasach,
01:59
and spread from Western Europe clear across Central Asia,
43
119963
2962
występujący od Europy Zachodniej przez całą Azję Środkową,
02:02
across the Bering land bridge
44
122925
2250
przez most lądowy Beringa
02:05
and into parts of North America.
45
125175
2310
po ziemie Ameryki Północnej.
02:07
And then, again, as climate changed as it always does,
46
127485
2688
Następnie dochodzi do kolejnej zmiany klimatycznej
02:10
and new habitats opened up,
47
130173
1510
i stworzenia nowych siedlisk,
02:11
we had the arrival of a steppe-adapted species
48
131683
2476
pojawił się gatunek stepowy,
02:14
called trogontherii in Central Asia
49
134159
2248
z łaciny: trogontherii, w Azji Środkowej,
02:16
pushing meridionalis out into Western Europe.
50
136407
2750
który wyparł mamuta południowego do Europy Zachodniej.
02:19
And the open grassland savannas of North America
51
139157
2395
Na otwartych łąkach sawanny Ameryki Północnej
02:21
opened up, leading to the Columbian mammoth,
52
141552
2160
pojawił się mamut kolumbijski,
02:23
a large, hairless species in North America.
53
143712
2540
duży, bezwłosy gatunek.
02:26
And it was really only about 500,000 years later
54
146252
2911
Dopiero około 500 tys. lat później
02:29
that we had the arrival of the woolly,
55
149163
2705
przybywa mamut włochaty,
02:31
the one that we all know and love so much,
56
151868
2028
ten, którego wszyscy znamy i kochamy.
02:33
spreading from an East Beringian point of origin
57
153896
3310
Rozprzestrzeniania się od wschodniej części Beringii
02:37
across Central Asia, again pushing the trogontherii
58
157206
2886
przez Azję Środkową, wypierając trogontherię
02:40
out through Central Europe,
59
160092
1651
do centralnej Europy.
02:41
and over hundreds of thousands of years
60
161743
2066
I przez setki tysięcy lat migracji
02:43
migrating back and forth across the Bering land bridge
61
163809
3084
tam i z powrotem przez most lądowy Beringa,
02:46
during times of glacial peaks
62
166893
2027
w czasach lodowych szczytów
02:48
and coming into direct contact
63
168920
1796
i w bezpośrednim kontakcie
02:50
with the Columbian relatives living in the south,
64
170716
2804
z kolumbijskimi krewnymi mieszkającymi na południu,
02:53
and there they survive over hundreds of thousands of years
65
173520
3288
przetrwają przez setki tysięcy lat
02:56
during traumatic climatic shifts.
66
176808
2177
podczas gwałtownych zmian klimatycznych.
02:58
So there's a highly plastic animal dealing with great transitions
67
178985
4216
To łatwo adaptujące się zwierzę, potrafiące przetrwać i świetnie sobie poradzić
03:03
in temperature and environment, and doing very, very well.
68
183201
2848
ze zmiennymi temperaturami i środowiskiem.
03:06
And there they survive on the mainland until about 10,000 years ago,
69
186049
3991
I na tym lądzie przetrwają do około 10 tys. lat temu,
03:10
and actually, surprisingly, on the small islands off of Siberia
70
190040
3153
a także, zaskakująco, na wyspach północnej Syberii
03:13
and Alaska until about 3,000 years ago.
71
193193
2474
i na Alasce do około 3 tys. lat wstecz.
03:15
So Egyptians are building pyramids
72
195667
1689
Egipcjanie budują piramidy,
03:17
and woollies are still living on islands.
73
197356
2766
a włochacze nadal mieszkają na wyspach.
03:20
And then they disappear.
74
200122
1549
A następnie znikają.
03:21
Like 99 percent of all the animals that have once lived,
75
201671
2254
Jak 99% wszystkich żyjących niegdyś zwierząt,
03:23
they go extinct, likely due to a warming climate
76
203925
3263
wymarły prawdopodobnie ze względu na ocieplenie klimatu
03:27
and fast-encroaching dense forests
77
207204
2082
i szybko narastające gęste lasy
03:29
that are migrating north,
78
209286
1501
na północy,
03:30
and also, as the late, great Paul Martin once put it,
79
210787
2973
a także, jak to ujął kiedyś wielki Paul Martin,
03:33
probably Pleistocene overkill,
80
213760
1751
ze względu na „przesyt plejstocenu",
03:35
so the large game hunters that took them down.
81
215511
2573
czyli wybijący je ogrom myśliwych.
03:38
Fortunately, we find millions of their remains
82
218084
2262
Na szczęście możemy znaleźć miliony ich szczątków
03:40
strewn across the permafrost buried deep
83
220346
2677
porozrzucanych w wiecznej zmarzlinie, pochowanych głęboko
03:43
in Siberia and Alaska, and we can actually go up there
84
223023
3125
na Syberii i Alasce. Możemy się tam wybrać
03:46
and actually take them out.
85
226148
1910
i je odkopać.
03:48
And the preservation is, again,
86
228058
1524
Ich stan jest fenomenalny,
03:49
like those insects in [amber], phenomenal.
87
229582
2570
tak jak w przypadku owadów w bursztynie.
03:52
So you have teeth, bones with blood
88
232152
3520
Mamy zęby, kości z krwią,
03:55
which look like blood, you have hair,
89
235672
2040
która wygląda jak krew, włosie,
03:57
and you have intact carcasses or heads
90
237712
1527
nienaruszone ciało
03:59
which still have brains in them.
91
239239
2943
czy głowy z mózgami.
04:02
So the preservation and the survival of DNA
92
242182
2371
Stan zachowania i przetrwanie DNA
04:04
depends on many factors, and I have to admit,
93
244553
2072
zależy od wielu czynników i muszę przyznać,
04:06
most of which we still don't quite understand,
94
246625
2328
że większości z nich nadal do końca nie rozumiemy,
04:08
but depending upon when an organism dies
95
248953
2072
ale moment śmierci organizmu,
04:11
and how quickly he's buried, the depth of that burial,
96
251025
4489
to, jak szybko ciało zostaje zakopane i jak głęboko,
04:15
the constancy of the temperature of that burial environment,
97
255514
3302
stałość temperatury środowiska pochówku,
04:18
will ultimately dictate how long DNA will survive
98
258816
2568
będzie ostatecznie decydować o tym, jak długo DNA przetrwa
04:21
over geologically meaningful time frames.
99
261384
2861
w znaczących, geologicznych ramach czasowych.
04:24
And it's probably surprising to many of you
100
264245
1644
Dla wielu tu zebranych jest to pewnie zaskoczeniem,
04:25
sitting in this room that it's not the time that matters,
101
265889
3140
że czas nie jest najistotniejszy.
04:29
it's not the length of preservation,
102
269029
1627
Nie okres przechowywania,
04:30
it's the consistency of the temperature of that preservation that matters most.
103
270656
3982
a stałość temperatury liczy się najbardziej.
04:34
So if we were to go deep now within the bones
104
274638
2819
Zatem, jeśli zajrzeć w głąb kości
04:37
and the teeth that actually survived the fossilization process,
105
277457
2975
i zębów, które przetrwały proces fosylizacji,
04:40
the DNA which was once intact, tightly wrapped
106
280432
3392
DNA, które było kiedyś nienaruszone, szczelnie zapakowane
04:43
around histone proteins, is now under attack
107
283824
2368
w okolicy białek histonów, teraz atakują bakterie
04:46
by the bacteria that lived symbiotically with the mammoth
108
286192
2966
które żyły w symbiozie z mamutami
04:49
for years during its lifetime.
109
289158
1810
za czasów ich życia.
04:50
So those bacteria, along with the environmental bacteria,
110
290968
3201
Owe bakterie, wraz z bakteriami środowiska,
04:54
free water and oxygen, actually break apart the DNA
111
294169
3703
wody i tlenu, rozbijają DNA
04:57
into smaller and smaller and smaller DNA fragments,
112
297872
2545
na mniejsze i mniejsze fragmenty,
05:00
until all you have are fragments that range
113
300417
2321
do momentu, aż wszystkie mają
05:02
from 10 base pairs to, in the best case scenarios,
114
302738
2681
zaledwie 10 par zasad. W najlepszym wypadku,
05:05
a few hundred base pairs in length.
115
305419
2373
kilkaset par zasad długości.
05:07
So most fossils out there in the fossil record
116
307792
2311
Zatem większość skamieniałości
05:10
are actually completely devoid of all organic signatures.
117
310103
2713
jest praktycznie pozbawiona podpisów organicznych.
05:12
But a few of them actually have DNA fragments
118
312816
2433
Ale kilka z nich faktycznie posiada fragmenty DNA,
05:15
that survive for thousands,
119
315249
1874
które przetrwały tysiące,
05:17
even a few millions of years in time.
120
317123
3749
a nawet miliony lat.
05:20
And using state-of-the-art clean room technology,
121
320872
2188
Z pomocą najnowocześniejszych technologii,
05:23
we've devised ways that we can actually pull these DNAs
122
323060
2664
potrafimy już pozyskać to DNA
05:25
away from all the rest of the gunk in there,
123
325724
2504
z pozostałej mazi.
05:28
and it's not surprising to any of you sitting in the room
124
328228
2199
I pewnie nie będzie dla nikogo zaskoczeniem,
05:30
that if I take a mammoth bone or a tooth
125
330427
2121
że jeśli wezmę kości czy zęby mamuta
05:32
and I extract its DNA that I'll get mammoth DNA,
126
332548
2999
i wyodrębnię jego DNA, rzeczywiście je uzyskam.
05:35
but I'll also get all the bacteria that once lived with the mammoth,
127
335547
3811
Co więcej, uzyskam również bakterie, które kiedyś mamuta zamieszkiwały,
05:39
and, more complicated, I'll get all the DNA
128
339358
2247
oraz inne DNA,
05:41
that survived in that environment with it,
129
341605
2184
które przetrwały w tym środowisku.
05:43
so the bacteria, the fungi, and so on and so forth.
130
343789
3174
Bakterie, grzyby i tym podobne.
05:46
Not surprising then again that a mammoth
131
346963
2405
Nie zdziwi również nikogo, że mamut
05:49
preserved in the permafrost will have something
132
349368
1672
zachowany w wiecznej zmarzlinie
05:51
on the order of 50 percent of its DNA being mammoth,
133
351040
2868
będzie mieć 50% DNA swego gatunku,
05:53
whereas something like the Columbian mammoth,
134
353908
2023
a mamut kolumbijski,
05:55
living in a temperature and buried in a temperate environment
135
355931
2617
mieszkający w środowisku umiarkowanym,
05:58
over its laying-in will only have 3 to 10 percent endogenous.
136
358548
3817
zaledwie 3-10%.
06:02
But we've come up with very clever ways
137
362365
2443
Znamy już jednak bardzo sprytne sposoby,
06:04
that we can actually discriminate, capture and discriminate,
138
364808
3106
jak odróżnić i wychwycić
06:07
the mammoth from the non-mammoth DNA,
139
367914
1975
DNA mamuta,
06:09
and with the advances in high-throughput sequencing,
140
369889
2550
i z postępem w sekwencjonowaniu wysokiej przepustowości,
06:12
we can actually pull out and bioinformatically
141
372439
2837
faktycznie uda się bioinformatycznie
06:15
re-jig all these small mammoth fragments
142
375276
2969
pozbierać te małe fragmenty
06:18
and place them onto a backbone
143
378245
2297
i umieścić je na rusztowaniu
06:20
of an Asian or African elephant chromosome.
144
380542
2559
chromosomu słonia z Azji lub Afryki.
06:23
And so by doing that, we can actually get all the little points
145
383101
2576
Możemy wyodrębnić wszystkie części genomu
06:25
that discriminate between a mammoth and an Asian elephant,
146
385677
2825
odróżniające mamuta od słonia.
06:28
and what do we know, then, about a mammoth?
147
388502
3039
I co się okazuje?
06:31
Well, the mammoth genome is almost at full completion,
148
391541
3153
Sekwencjonowanie genomu mamuta jest prawie ukończone
06:34
and we know that it's actually really big. It's mammoth.
149
394694
3541
i wiemy, że rzeczywiście jest długi. To mamut.
06:38
So a hominid genome is about three billion base pairs,
150
398235
3185
Genom hominidów liczy około trzech miliardów par zasad,
06:41
but an elephant and mammoth genome
151
401420
1577
ale genom słonia i mamuta
06:42
is about two billion base pairs larger, and most of that
152
402997
2656
liczy około dwa miliardy par więcej, a większość
06:45
is composed of small, repetitive DNAs
153
405653
2624
składa się z małych, powtarzających się DNA,
06:48
that make it very difficult to actually re-jig the entire structure of the genome.
154
408277
4633
co sprawia, że bardzo trudno poukładać strukturę całego genomu.
06:52
So having this information allows us to answer
155
412910
2361
Informacja ta pozwala nam odpowiedzieć
06:55
one of the interesting relationship questions
156
415271
2135
na ciekawe pytanie o relację
06:57
between mammoths and their living relatives,
157
417406
2172
między mamutami a ich współczesnymi krewnymi,
06:59
the African and the Asian elephant,
158
419578
2044
słoniami afrykańskimi i indyjskimi.
07:01
all of which shared an ancestor seven million years ago,
159
421622
3167
Wszystkie mają wspólnego przodka sprzed 7 milionów lat,
07:04
but the genome of the mammoth shows it to share
160
424789
2089
ale genom mamuta wskazuje
07:06
a most recent common ancestor with Asian elephants
161
426878
2780
na bliższe pokrewieństwo ze słoniem indyjskim
07:09
about six million years ago,
162
429658
1416
sprzed około 6 milionów lat.
07:11
so slightly closer to the Asian elephant.
163
431074
2473
sprzed około 6 milionów lat.
07:13
With advances in ancient DNA technology,
164
433547
2724
Dzięki ulepszeniom w technologii badań nad starożytnym DNA,
07:16
we can actually now start to begin to sequence
165
436271
1953
możemy też zacząć sekwencjonować
07:18
the genomes of those other extinct mammoth forms that I mentioned,
166
438224
3311
genomy innych wymarłych odmian mamuta, które wymieniłem.
07:21
and I just wanted to talk about two of them,
167
441535
1887
Opowiem o dwóch z nich:
07:23
the woolly and the Columbian mammoth,
168
443422
2054
o włochatym i kolumbijskim.
07:25
both of which were living very close to each other
169
445476
2418
Oba mieszkały bardzo blisko siebie
07:27
during glacial peaks,
170
447894
2625
w czasach epoki lodowcowej,
07:30
so when the glaciers were massive in North America,
171
450519
2163
Kiedy lodowce w Ameryce Północnej były ogromne,
07:32
the woollies were pushed into these subglacial ecotones,
172
452682
2595
włochacze zostały zepchnięte do podlodowcowych stref przejściowych (ekoton)
07:35
and came into contact with the relatives living to the south,
173
455277
3211
i spotkały tam krewnych z południa,
07:38
and there they shared refugia,
174
458488
2012
dzieliły schronienie
07:40
and a little bit more than the refugia, it turns out.
175
460500
2384
i, jak się okazuje, nie tylko.
07:42
It looks like they were interbreeding.
176
462884
2500
Wygląda na to, że dochodziło do krzyżowania.
07:45
And that this is not an uncommon feature
177
465384
1633
To wcale nie rzadkość
07:47
in Proboscideans, because it turns out
178
467017
1638
wśród trąbowców, bo okazuje się,
07:48
that large savanna male elephants will outcompete
179
468655
2913
że duży sawannowy samiec słonia będzie rywalizował
07:51
the smaller forest elephants for their females.
180
471568
3368
z mniejszymi słoniami leśnymi o ich samice.
07:54
So large, hairless Columbians
181
474936
2312
Duzi, owłosieni mieszkańcy Kolumbii
07:57
outcompeting the smaller male woollies.
182
477248
1803
pokonują w konkurach mniejszych samców włochaczy.
07:59
It reminds me a bit of high school, unfortunately.
183
479051
2618
Przypomina mi trochę liceum, niestety.
08:01
(Laughter)
184
481669
2339
(Śmiech)
08:04
So this is not trivial, given the idea that we want
185
484008
2694
To bardzo istotne, biorąc pod uwagę,
08:06
to revive extinct species, because it turns out
186
486702
2205
że chcemy ożywić wymarłe gatunki, bo okazuje się,
08:08
that an African and an Asian elephant
187
488907
1820
że słonie afrykańskie i indyjskie
08:10
can actually interbreed and have live young,
188
490727
2095
rzeczywiście można krzyżować.
08:12
and this has actually occurred by accident in a zoo
189
492822
2141
Stało się tak przypadkiem w zoo
08:14
in Chester, U.K., in 1978.
190
494963
3042
w Chester w WB, w 1978 roku.
08:18
So that means that we can actually take Asian elephant chromosomes,
191
498005
3146
Można wziąć chromosomy słonia indyjskiego,
08:21
modify them into all those positions we've actually now
192
501151
2158
zmodyfikować je do tych wszystkich pozycji, które już znamy,
08:23
been able to discriminate with the mammoth genome,
193
503309
2384
bo jesteśmy wstanie wyróżnić je z genomu mamuta,
08:25
we can put that into an enucleated cell,
194
505693
2781
umieścić w pozbawionej jądra komórce,
08:28
differentiate that into a stem cell,
195
508474
2259
zróżnicować ją do komórki macierzystej,
08:30
subsequently differentiate that maybe into a sperm,
196
510733
2320
następnie do komórki nasienia,
08:33
artificially inseminate an Asian elephant egg,
197
513053
2624
sztucznie zapłodnić komórkę jajową słonicy indyjskiej
08:35
and over a long and arduous procedure,
198
515677
3107
i po długiej i żmudnej procedurze
08:38
actually bring back something that looks like this.
199
518784
3509
rzeczywiście przywrócić do życia coś, co wygląda tak.
08:42
Now, this wouldn't be an exact replica,
200
522293
1690
Nie byłoby to dokładną repliką,
08:43
because the short DNA fragments that I told you about
201
523983
2482
ponieważ krótkie fragmenty DNA, o których wspomniałem,
08:46
will prevent us from building the exact structure,
202
526465
2481
przeszkodzą nam w odtworzeniu dokładnej struktury,
08:48
but it would make something that looked and felt
203
528946
1536
ale wyglądałby i czuł się
08:50
very much like a woolly mammoth did.
204
530482
3107
bardzo podobnie jak mamut włochaty.
08:53
Now, when I bring up this with my friends,
205
533589
2744
Kiedy rozmawiam o tym z przyjaciółmi,
08:56
we often talk about, well, where would you put it?
206
536333
2608
zastanawiamy się, gdzie można by go umieścić.
08:58
Where are you going to house a mammoth?
207
538941
1688
Gdzie hoduje się mamuty?
09:00
There's no climates or habitats suitable.
208
540629
2040
Nie istnieje odpowiedni klimat i siedlisko.
09:02
Well, that's not actually the case.
209
542669
1340
Nie, nieprawda.
09:04
It turns out that there are swaths of habitat
210
544009
2893
Okazuje się, że istnieją całe połacie
09:06
in the north of Siberia and Yukon
211
546902
2335
w północnej części Syberii i Jukonu,
09:09
that actually could house a mammoth.
212
549237
1206
które mogą być domem dla mamuta.
09:10
Remember, this was a highly plastic animal
213
550443
2245
Pamiętajmy - było to bardzo adaptowalne zwierzę,
09:12
that lived over tremendous climate variation.
214
552688
2661
żyjące w czasach ogromnych zmian klimatycznych.
09:15
So this landscape would be easily able to house it,
215
555349
2882
Zatem te tereny z łatwością mogą posłużyć za siedlisko.
09:18
and I have to admit that there [is] a part of the child in me,
216
558231
3660
Muszę przyznać, że drzemiące we mnie dziecko,
09:21
the boy in me, that would love to see
217
561891
1285
ten chłopiec, chciałby zobaczyć
09:23
these majestic creatures walk across the permafrost
218
563176
2846
te majestatyczne stworzenia chodzące znowu po wiecznej zmarzlinie,
09:26
of the north once again, but I do have to admit
219
566022
2455
uwielbia ten pomysł. Muszę też przyznać,
09:28
that part of the adult in me sometimes wonders
220
568477
2144
że dorosły we mnie zastanawia się również,
09:30
whether or not we should.
221
570621
2405
czy powinniśmy to zrobić.
09:33
Thank you very much.
222
573026
1685
Dziękuję bardzo.
09:34
(Applause)
223
574711
5198
(Brawa)
09:39
Ryan Phelan: Don't go away.
224
579909
1517
Ryan Phelan: Nie odchodź.
09:41
You've left us with a question.
225
581426
1732
Zostawiłeś nas z pytaniem.
09:43
I'm sure everyone is asking this. When you say, "Should we?"
226
583158
3524
Jestem pewna, że wszyscy się pytają. Kiedy pytasz: „Czy powinniśmy?",
09:46
it feels like you're reticent there,
227
586682
2609
czuje się pewną powściągliwość,
09:49
and yet you've given us a vision of it being so possible.
228
589291
2978
a przedstawiłeś wizję tak osiągalną.
09:52
What's your reticence?
229
592269
1326
Skąd ta powściągliwość?
09:53
Hendrik Poinar: I don't think it's reticence.
230
593595
1306
Hendrik Poinar: Nie wydaje mi się, żeby to była powściągliwość.
09:54
I think it's just that we have to think very deeply
231
594901
3798
Po prostu uważam, że musimy bardzo głęboko przemyśleć
09:58
about the implications, ramifications of our actions,
232
598699
2551
ewentualne konsekwencje naszych działań.
10:01
and so as long as we have good, deep discussion
233
601250
2200
Gdy dyskutujemy o tym tak wnikliwie,
10:03
like we're having now, I think
234
603450
2016
jak tu teraz, wydaje mi się,
10:05
we can come to a very good solution as to why to do it.
235
605466
2706
że możemy znaleźć bardzo dobre rozwiązanie dla tej sytuacji.
10:08
But I just want to make sure that we spend time
236
608172
1637
Ale wydaje mi się, że najpierw powinniśmy
10:09
thinking about why we're doing it first.
237
609809
1849
pomyśleć o tym, dlaczego chcemy to zrobić.
10:11
RP: Perfect. Perfect answer. Thank you very much, Hendrik.
238
611658
2781
RP: Doskonała odpowiedź. Dziękuję bardzo, Hendriku.
10:14
HP: Thank you. (Applause)
239
614439
2464
HP: Dziękuję. (Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7