Rory Stewart: Why democracy matters

Rory Stewart: Vì sao nền dân chủ có tầm quan trọng đối với xã hội chúng ta?

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Translator: Thiên Ý Phạm Reviewer: Hòa Lương

So little Billy goes to school,

Một ngày nọ, Billy đi học

and he sits down and the teacher says,

và được cô giáo hỏi

"What does your father do?"

"Bố của con làm nghề gì?"

And little Billy says, "My father plays the piano

Billy trả lời, "Dạ bố con chơi piano..

in an opium den."

..ở một tiệm hút á phiện ạ".

So the teacher rings up the parents, and says,

Nghe xong, cô giáo sửng sốt gọi ngay cho bố mẹ cậu bé và hỏi:

"Very shocking story from little Billy today.

"Tôi nghe Billy nói rằng

Just heard that he claimed that you play the piano

ông làm nghề chơi đàn piano

in an opium den."

ở trong một tiệm hút á phiện!"

And the father says, "I'm very sorry. Yes, it's true, I lied.

Và người bố trả lời, "Tôi thành thật xin lỗi. Tôi đã nói dối thằng bé

But how can I tell an eight-year-old boy

Nhưng làm sao tôi có thể nói với một đứa trẻ mới lên tám

that his father is a politician?" (Laughter)

rằng bố của nó là một chính trị gia?"

Now, as a politician myself, standing in front of you,

Bây giờ, về riêng tôi, với tư cách là một chính trị gia - một người đứng trước các bạn,

or indeed, meeting any stranger anywhere in the world,

hay thật sự, một người từng gặp gỡ rất nhiều người không quen biết ở khắp mọi nơi trên thế giới,

when I eventually reveal the nature of my profession,

bất cứ khi nào tôi nói cho họ biết về tính chất công việc của mình

they look at me as though I'm somewhere between

họ đều nhìn tôi như thể tôi là một con gì đó lai giữa

a snake, a monkey and an iguana,

con rắn, khỉ và kỳ nhông

and through all of this, I feel, strongly,

Sau tất cả những phản ứng của họ, tôi thấy rằng,

that something is going wrong.

thật sự, có điều gì đó không ổn.

Four hundred years of maturing democracy,

Nền dân chủ đã tồn tại và hoàn thiện trong vòng 400 năm trở lại đây

colleagues in Parliament who seem to me, as individuals,

những người đồng sự trong nghi viện, đối với tôi, ở mức độ cá nhân,

reasonably impressive, an increasingly educated,

đều là những người đáng ngưỡng mộ: họ có học thức cao,

energetic, informed population, and yet

nhiệt huyết và hiểu biết rộng mọi người biết đến, tuy nhiên

a deep, deep sense of disappointment.

cũng cảm thấy thật sự thất vọng.

My colleagues in Parliament include, in my new intake,

Những đồng sự mới của tôi trong Nghị Viện khi tôi mới nhậm chức, gồm

family doctors, businesspeople, professors,

bác sỹ gia đình, doanh nhân, giáo sư,

distinguished economists, historians, writers,

những nhà kinh tế học danh giá, nhà sử học, nhà văn,

army officers ranging from colonels down to regimental sergeant majors.

và những sĩ quan quân đội - từ đại tá đến thượng sĩ trung đoàn.

All of them, however, including myself, as we walk underneath

Nhưng khi đi dưới những tượng đá kỳ dị dọc đường,

those strange stone gargoyles just down the road,

tất cả chúng tôi đều cảm thấy

feel that we've become less than the sum of our parts,

bản thân mình trở nên bé nhỏ hơn so với chính mình

feel as though we have become profoundly diminished.

như thể chúng tôi hoàn toàn bị xem nhẹ.

And this isn't just a problem in Britain.

Và vấn đề này không chỉ xảy ra ở Anh,

It's a problem across the developing world,

mà còn xảy ra ở khắp các nước đang phát triển,

and in middle income countries too. In Jamaica,

và cả những quốc gia có thu nhập trung bình. Một ví dụ, ở Jamaica,

for example -- look at Jamaican members of Parliament,

hãy nhìn những thành viên trong Nghị Viện ở Jamaica,

you meet them, and they're often people who are

khi gặp họ, bạn nhận thấy họ đều là những

Rhodes Scholars, who've studied at Harvard or at Princeton,

học giả Rhodes, từng học ở Harvard hay Princeton,

and yet, you go down to downtown Kingston,

nhưng khi bạn đi đến vùng trung tâm ở Kingston,

and you are looking at one of the most depressing sites

bạn sẽ thấy một trong những cảnh tượng tồi tệ nhất, mà bạn có thể thấy

that you can see in any middle-income country in the world:

ở bất kỳ quốc gia -có-mức-thu-nhập-trung-bình nào trên thế giới:

a dismal, depressing landscape

một quang cảnh buồn thảm, ảm đạm

of burnt and half-abandoned buildings.

với những toàn nhà bị cháy hoặc một nửa bị bỏ hoang.

And this has been true for 30 years, and the handover

Hiện tượng này tồn tại suốt 30 năm qua. Và vào năm 1979, 1980, trong đợt chuyển giao quyền lực

in 1979, 1980, between one Jamaican leader who was

giữa một nhà lãnh đạo người Jamica

the son of a Rhodes Scholar and a Q.C. to another

(con trai một vị học giả Rohdes và một luật sư cấp cao) với

who'd done an economics doctorate at Harvard,

một người có học vị tiến sĩ ở Harvard,

over 800 people were killed in the streets

hơn 800 người bị giết trên đường

in drug-related violence.

trong một cuộc bạo động do sử dụng chất kích thích.

Ten years ago, however, the promise of democracy

Tuy nhiên, 10 năm về trước, chế độ dân chủ dường như

seemed to be extraordinary. George W. Bush stood up

đã hứa một điều phi thường. George W.Bush

in his State of the Union address in 2003

trong bài diễn văn "State of the Union" của mình, năm 2003,

and said that democracy was the force that would beat

tuyên bố rằng nền dân chủ sẽ đánh bại

most of the ills of the world. He said,

tất cả những điều tệ hại trên thế giới. Ông nói,

because democratic governments respect their own people

vì chính phủ của chế độ dân chủ tôn trọng nhân dân của họ,

and respect their neighbors, freedom will bring peace.

và tôn trọng những đất nước láng giềng, nên sự tự do ấy sẽ mang lại hòa bình.

Distinguished academics at the same time argued that

Những học giả danh tiếng lúc đó cũng cho rằng

democracies had this incredible range of side benefits.

nền dân chủ đem lại những lợi ích phi thường:

They would bring prosperity, security,

mang lại sự thịnh vượng, an toàn,

overcome sectarian violence,

dập tắt bạo động liên quan đến khác biệt tôn giáo

ensure that states would never again harbor terrorists.

và bảo đảm rằng các quốc gia sẽ không bao giờ nuôi dưỡng hay chứa chấp những phần tử khủng bố.

Since then, what's happened?

Nhưng sau đó, có những thay đổi gì đã xảy ra?

Well, what we've seen is the creation, in places like Iraq

Những gì chúng ta thấy, là sự thành lập hệ thống chính phủ dân chủ

and Afghanistan, of democratic systems of government

không hề mang bất kỳ lợi ích nào nêu trên

which haven't had any of those side benefits.

- ví dụ ở những nơi như Irag và Afganistan.

In Afghanistan, for example, we haven't just had one election

Ở Afghanistan, không phải chỉ có một hay hai cuộc bầu cử,

or two elections. We've gone through three elections,

mà có tổng cộng đến ba cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội.

presidential and parliamentary. And what do we find?

Và chúng ta nhận được những gì?

Do we find a flourishing civil society, a vigorous rule of law

Liệu chúng ta có nhận được một xã hội thịnh vượng, một hệ thống luật pháp vững chắc

and good security? No. What we find in Afghanistan

và nền an ninh tốt? Không. Những gì chúng ta thấy ở Afghanistan,

is a judiciary that is weak and corrupt,

là một bộ máy tư pháp yếu đuối và tham nhũng,

a very limited civil society which is largely ineffective,

một xã hội thiếu tôn trọng quyền công dân, vô cùng kém hiệu quả,

a media which is beginning to get onto its feet

một hệ thống truyền thông

but a government that's deeply unpopular,

một chính phủ cực kỳ không được lòng nhân dân

perceived as being deeply corrupt, and security

suy đồi bởi tham nhũng

that is shocking, security that's terrible.

và một nền an ninh vô cùng tệ hại,

In Pakistan, in lots of sub-Saharan Africa,

Ở Pakistan, ở những vùng sub-Saharan Africa (những vùng phía nam sa mạc Sahara, Châu Phi)

again you can see democracy and elections are compatible

một lần nữa, bạn có thể nhận thấy, nền dân chủ, cùng việc bầu cử,

with corrupt governments, with states that are unstable

vẫn tồn tại song song với bộ máy chính quyền tham nhũng,

and dangerous.

và các tiểu bang bạo động.

And when I have conversations with people, I remember

Tôi nhớ mình từng có một cuộc đối thoại cộng đồng những người,

having a conversation, for example, in Iraq,

tiêu biểu như ở Irag

with a community that asked me

họ hỏi tôi rằng

whether the riot we were seeing in front of us,

có khi nào, cuộc bạo loạn đang xảy ra ở chỗ chúng tôi đây,

this was a huge mob ransacking a provincial council building,

là báo hiệu cho sự xuất hiện một chế độ dân chủ mới?

was a sign of the new democracy.

( trong cuộc bạo loạn, đám đông đã lục tung tòa nhà hội đồng tỉnh)

The same, I felt, was true in almost every single one

Tôi nhận thấy, điều tương tự cũng xảy ra

of the middle and developing countries that I went to,

ở hầu như mọi quốc gia trung bình hoặc đang phát triển, mà tôi từng đến,

and to some extent the same is true of us.

và ở một mức độ nào đó, điều này cũng đúng với chúng ta.

Well, what is the answer to this? Is the answer to just

Vậy, đâu là câu trả lời cho điều này?

give up on the idea of democracy?

Chẳng lẽ, câu trả lời là, hãy từ bỏ ý định về nền dân chủ đi !?

Well, obviously not. It would be absurd

Đương nhiên là không. Sẽ thật ngu xuẩn

if we were to engage again in the kind of operations

nếu chúng ta, một lần nữa, đâm đầu vào thể loại chính phủ

we were engaged in, in Iraq and Afghanistan

mà chúng ta từng có như ở Irag và Afghanistan;

if we were to suddenly find ourselves in a situation

hay nếu chúng ta bất ngờ nhận thấy mình

in which we were imposing

đang áp dụng

anything other than a democratic system.

bất kỳ hình thức nào khác ngoài nền dân chủ.

Anything else would run contrary to our values,

Bất kỳ hình thức nào khác nền dân chủ, đều sẽ đi ngược những giá trị của chúng ta,

it would run contrary to the wishes of the people

đều sẽ đi ngược với mong muốn của loài người

on the ground, it would run contrary to our interests.

cũng như đi ngược với lợi ích của tất cả chúng ta.

I remember in Iraq, for example, that we went through

Tôi nhớ rằng, ở Irag, có một giai đoạn,

a period of feeling that we should delay democracy.

chúng tôi cảm thấy nên hoãn việc áp dụng nền dân chủ.

We went through a period of feeling that the lesson learned

Giai đoạn đó, chúng tôi nhận thấy,

from Bosnia was that elections held too early

rằng những cuộc bầu cử, nếu được tổ chức quá sớm, khi thời điểm chưa chín mùi,

enshrined sectarian violence, enshrined extremist parties,

sẽ dẫn đến bạo động liên quan đến khác biệt tôn giáo và cổ vũ các phần tử cực đoan - như những gì diễn ra ở Bosnia.

so in Iraq in 2003 the decision was made,

cho nên, vào năm 2003, ở Irag, chúng tôi quyết định,

let's not have elections for two years. Let's invest in

không tổ chức bầu cử trong vòng 2 năm, và đầu tư vào việc

voter education. Let's invest in democratization.

giáo dục, cũng như vào sự dân chủ hóa.

The result was that I found stuck outside my office

Kết quả chúng tôi có được, là một đám đông tụ tập ngoài văn phòng làm việc của tôi,

a huge crowd of people, this is actually a photograph

thật ra đây là một tấm hình được chụp ở Libya, nhưng

taken in Libya but I saw the same scene in Iraq

ở Irag cũng tương tự

of people standing outside screaming for the elections,

đám đông tụ tập ở ngoài và la hét đòi những cuộc bầu cử

and when I went out and said, "What is wrong

chúng tôi đi ra và hỏi, "Có điều gì không ổn

with the interim provincial council?

với hồi đồng chính quyền lâm thời?

What is wrong with the people that we have chosen?

hay với những người mà chúng tôi chọn?

There is a Sunni sheikh, there's a Shiite sheikh,

Chúng tôi đã chọn một lãnh tụ Hồi giáo Sunni, cũng như một lãnh tụ Hồi giáo Shiite

there's the seven -- leaders of the seven major tribes,

có cả nhóm 7 người - gồm tộc trưởng của 7 bộ lạc lớn,

there's a Christian, there's a Sabian,

có người đạo Thiên Chúa, có Sabian,

there are female representatives, there's every political party in this council,

có đại biểu là phụ nữ, tóm lại, có đầy đủ mọi đảng phái trong hội đồng này,

what's wrong with the people that we chose?"

vậy có gì không ổn với những người mà chúng tôi chọn?

The answer came, "The problem isn't the people

Đám đông trả lời, rằng vấn đề không nằm ở những người các ông chọn

that you chose. The problem is that you chose them."

mà ở việc các ông đã chọn họ."

I have not met, in Afghanistan, in even the most

Ở Afghanistan, nước họ

remote community, anybody who does not want

thậm chí những vùng sâu vùng xa nhất,

a say in who governs them.

tôi chưa từng gặp bất kỳ người nào không muốn có tiếng nói trong việc lựa chọn người sẽ cai trị đất nước họ.

Most remote community, I have never met a villager

Thậm chí ở những nơi xa xôi nhất, tôi cũng chưa hề gặp một dân làng nào

who does not want a vote.

không muốn có quyền bầu cử.

So we need to acknowledge

Nên chúng ta phải thừa nhận rằng

that despite the dubious statistics, despite the fact that

bất chấp những số liệu không đáng tin cậy, rằng

84 percent of people in Britain feel politics is broken,

84% người Anh cảm thấy hệ thống chính trị đang đổ vỡ

despite the fact that when I was in Iraq, we did an opinion poll

bất chấp rằng ở Irag, chúng tôi đã chưng cầu dân ý

in 2003 and asked people what political systems they preferred,

năm 2003, và hỏi mọi người, rằng họ mong muốn hệ thống chính trị nào

and the answer came back that

và câu trả lời là

seven percent wanted the United States,

70% chọn nước Mỹ

five percent wanted France,

5% chọn Pháp

three percent wanted Britain,

3% chọn Anh

and nearly 40 percent wanted Dubai, which is, after all,

và gần 40% chọn Dubai

not a democratic state at all but a relatively prosperous

(đất nước giàu có này không theo hệ thống dân chủ, mà theo chế độ quân chủ)

minor monarchy, democracy is a thing of value

Bất chấp những điều trên, chế độ dân chủ vẫn là

for which we should be fighting. But in order to do so

cái chúng ta phải tranh đấu để đạt được.

we need to get away from instrumental arguments.

Nhưng để làm được điều đó, chúng ta phải thoát khỏi những tranh cãi

We need to get away from saying democracy matters

cho rằng nền dân chủ quan trọng

because of the other things it brings.

do những lợi ích nó mang lại.

We need to get away from feeling, in the same way,

Tương tự, ta phải thoát khỏi cảm giác, rằng

human rights matters because of the other things it brings,

quyền con người quan trọng, vì những lợi ích nó mang lại.

or women's rights matters for the other things it brings.

hay, nữ quyền quan trọng, bởi vì những lợi ích nó mang lại.

Why should we get away from those arguments?

Vì sao chúng ta phải thoát khỏi những tranh luận trên?

Because they're very dangerous. If we set about saying,

Vì chúng rất nguy hiểm. Nếu chúng ta bắt đầu nói rằng

for example, torture is wrong because it doesn't extract

tra tấn là sai, bởi vì nó không giúp ta lấy được thông tin tốt ,

good information, or we say, you need women's rights

hay nếu ta nói, bạn cần nữ quyền

because it stimulates economic growth by doubling the size of the work force,

bởi vì nó thúc đẩy tốc độ tăng trưởng kinh tế bằng cách làm tăng lực lượng nhân công lên gấp hai lần

you leave yourself open to the position where

khi đó, bạn để mình rơi vào tình trạng,

the government of North Korea can turn around and say,

ví như, chính phủ Bắc Hàn trở mặt và nói, "Thật ra,

"Well actually, we're having a lot of success extracting

hiện tại chúng tôi đang lấy được rất nhiều thông tin hữu ích,

good information with our torture at the moment,"

bằng cách tra tấn", hay,

or the government of Saudi Arabia to say, "Well,

chính phủ Saudi Arabia nói, " Tốc độ tăng trưởng kinh tế của chúng tôi

our economic growth's okay, thank you very much,

đang rất tốt, cảm ơn rất nhiều,

considerably better than yours,

tốt hơn cả đất nước của bạn,

so maybe we don't need to go ahead with this program on women's rights."

nên có lẽ chúng tôi không cần áp dụng nữ quyền làm gì."

The point about democracy is not instrumental.

Cho nên, đừng nghĩ về chế độ dân chủ, như một công cụ để đạt được một thứ gì

It's not about the things that it brings.

Lựa chọn chể độ dân chủ, không phải vì những gì nó mang lại.

The point about democracy is not that it delivers

Vấn đề không nằm ở chỗ, rằng chế độ dân chủ mang lại

legitimate, effective, prosperous rule of law.

hệ thống luật pháp hợp lý, hiệu quả.

It's not that it guarantees peace with itself or with its neighbors.

không nằm ở chỗ rằng hệ thống dân chủ mang lại hòa bình cho đất nước, hoặc giúp duy trì hòa bình với các nước láng giềng,

The point about democracy is intrinsic.

mà vấn đề nằm ở chỗ: nền dân chủ là một lẽ tự nhiên.

Democracy matters because it reflects an idea of equality

Dân chủ quan trọng, vì nó phản ánh sự bình đẳng,

and an idea of liberty. It reflects an idea of dignity,

quyền tự do, chân giá trị,

the dignity of the individual, the idea that each individual

chân giá trị của mỗi cái thể, rằng mỗi người

should have an equal vote, an equal say,

cần có quyền bầu cử, quyền lên tiếng như nhau

in the formation of their government.

trong việc bầu chọn chính phủ.

But if we're really to make democracy vigorous again,

Nhưng nếu chúng ta thật sự sẽ làm nền dân chủ trở nên mạnh mẽ lại

if we're ready to revivify it, we need to get involved

nếu chúng ta đã sẵn sàng hồi sinh nó, ta cần phải để hết tâm trí

in a new project of the citizens and the politicians.

vào một công trình chung giữa nhân dân và các lãnh đạo chính trị.

Democracy is not simply a question of structures.

Dân chủ không đơn giản chỉ là một vấn đề về kết cấu thể chế

It is a state of mind. It is an activity.

mà là một tâm thái, một hoạt động.

And part of that activity is honesty.

được cấu thành từ sự Trung Thực.

After I speak to you today, I'm going on a radio program

Khi tôi kết thúc buổi nói chuyện này, tôi sẽ tham dự một buổi nói chuyện trên radio

called "Any Questions," and the thing you will have noticed

có tên gọi: "Any Questions" - Bất Kì Câu Hỏi Nào, và điều bạn sẽ nhận thấy

about politicians on these kinds of radio programs

là các chính trị gia trong những chương trình radio như thế này

is that they never, ever say that they don't know the answer

sẽ không bao giờ nói rằng, họ không biết câu trả lời cho câu hỏi của bạn,

to a question. It doesn't matter what it is.

dù bạn hỏi bất kỳ câu hỏi gì

If you ask about child tax credits, the future of the penguins

Nếu bản hỏi về sự giảm thuế cho những người độc thân phải nuôi con, về tương lai của chim cánh cụt,

in the south Antarctic, asked to hold forth on whether or not

về Nam Cực, về liệu rằng

the developments in Chongqing contribute

sự phát triển ở Chongqing có đóng góp

to sustainable development in carbon capture,

cho sự phát triển lâu bền trong việc kiểm soát lượng carbon,

and we will have an answer for you.

và chúng tôi sẽ có câu trả lời cho bạn.

We need to stop that, to stop pretending to be

Chúng tôi cần ngưng giả vờ rằng chúng tôi

omniscient beings.

là những con người toàn năng

Politicians also need to learn, occasionally, to say that

Chính trị gia đôi khi cũng cần học cách nói rằng

certain things that voters want, certain things that voters

có những cái cử tri muốn, hoặc những cái chúng tôi đã hứa

have been promised, may be things

sẽ làm cho các bạn,

that we cannot deliver

có thể chúng tôi không làm được

or perhaps that we feel we should not deliver.

hoặc chúng tôi nghĩ không nên làm.

And the second thing we should do is understand

Và việc thứ hai chúng tôi cần làm, là tin vào

the genius of our societies.

sự kỳ diệu của xã hội.

Our societies have never been so educated, have never

Xã hội chúng ta chưa bao giờ quá thông thái, toàn diện,

been so energized, have never been so healthy,

chưa bao giờ thật mạnh mẽ, thành công

have never known so much, cared so much,

chưa bao giờ biết quá nhiều, quan tâm quá mức,

or wanted to do so much, and it is a genius of the local.

hay ham muốn làm điều gì đó quá mức, và đó là tài năng của địa phương đó

One of the reasons why we're moving away

Một trong những lý do vì sao chúng ta ngừng sử dụng

from banqueting halls such as the one in which we stand,

những đại sảnh trong lâu đài như thế này

banqueting halls with extraordinary images on the ceiling

- những đại sảnh với hình ảnh vua chúa được phong tước

of kings enthroned,

trạm trổ trên trần nhà

the entire drama played out here on this space,

trong khi toàn bộ vở kịch diễn ra thật sự ở ngoài đời

where the King of England had his head lopped off,

là hình ảnh Đức vua của nước Anh bi chém đầu,

why we've moved from spaces like this, thrones like that,

một trong những lý do, vì sao chúng ta thay thế những nơi như thế này, với những ngai vàng kia

towards the town hall, is we're moving more and more

bằng những tòa thị chính, là: chúng ta đang đổi mới mỗi ngày một nhiều hơn,

towards the energies of our people, and we need to tap that.

để tận dụng nhiều hơn một nguồn tài nguyên sẵn có, là khả năng của loài người chúng ta.

That can mean different things in different countries.

Ở mỗi quốc gia khác nhau, điều này sẽ mang một ý nghĩa khác nhau.

In Britain, it could mean looking to the French,

Ở Anh, điều này có thể có nghĩa là, nhìn vào và

learning from the French,

học hỏi từ người Pháp,

getting directly elected mayors in place

bầu cử thị trưởng trực tiếp từ hệ thống

in a French commune system.

công xã (như của Pháp).

In Afghanistan, it could have meant instead of concentrating

Ở Afghanistan, có thể có nghĩa là, thay vì tập trung

on the big presidential and parliamentary elections,

vào những cuộc bầu cử tổng thống hoặc quốc hội,

we should have done what was in the Afghan constitution

chúng ta lẽ ra nên để việc bầu cử

from the very beginning, which is to get direct local elections going

được diễn ra trực tiếp

at a district level and elect people's provincial governors.

ở phạm vi quận huyện, và để nhân dân bầu cử chính quyền địa phương.

But for any of these things to work,

Nhưng để bất kỳ một trong những điều trên trở nên hiệu quả,

the honesty in language, the local democracy,

thì sự trung thực, cũng như nền dân chủ ở địa phương,

it's not just a question of what politicians do.

là điều không chỉ mỗi chính trị gia phải thực hiện,

It's a question of what the citizens do.

mà người dân cũng phải thực hiện.

For politicians to be honest, the public needs to allow them to be honest,

Để chính trị gia trung thực, công chúng cần chấp nhận họ trung thực.

and the media, which mediates between the politicians

và giới truyền thông - là trung gian giữa công chúng và lãnh tụ,

and the public, needs to allow those politicians to be honest.

cần phải cho những chính trị gia có cơ hội được trung thực.

If local democracy is to flourish, it is about the active

Nếu một nền dân chủ ở một vùng thành công, thì đó là do mỗi công dân

and informed engagement of every citizen.

đã tích cực tham gia và tìm hiểu cũng như được công khai cho biết thông tin.

In other words, if democracy is to be rebuilt,

Nói cách khác, để nền dân chủ được tái thiết,

is to become again vigorous and vibrant,

mạnh mẽ và tốt đẹp trở lại,

it is necessary not just for the public

thì không chỉ có công chúng là người cần phải

to learn to trust their politicians,

học cách tin tưởng vào những nhà cầm quyền của họ,

but for the politicians to learn to trust the public.

mà những nhà cầm quyền, cũng phải học cách tin tưởng vào công chúng.

Thank you very much indeed. (Applause)

Cảm ơn các bạn rất nhiều. (Vỗ tay)