How the hyperlink changed everything | Small Thing Big Idea, a TED series

Translator: Camille Martínez Reviewer: Krystian Aparta

Translator: Phuong Le Reviewer: Pho Vu

I remember thinking to myself,

Tôi nhớ từng tự nhủ:

"This is going to change everything about how we communicate."

"Điều này sẽ thay đổi toàn bộ cách chúng ta giao tiếp."

[Small thing.]

[Điều nhỏ]

[Big idea.]

[Ý tưởng lớn]

[Margaret Gould Stewart on the Hyperlink]

[Margaret Gould Stewart nói về Hyperlink]

A hyperlink is an interface element,

Hyperlink (đường dẫn) là một yếu tố của giao diện,

and what I mean by that is,

và ý tôi là,

when you're using software on your phone or your computer,

khi bạn dùng phần mềm trên điện thoại hoặc máy tính,

there's a lot of code behind the interface

có rất nhiều mã đằng sau giao diện

that's giving all the instructions for the computer on how to manage it,

cung cấp tất cả những hướng dẫn để máy tính hoạt động,

but that interface is the thing that humans interact with:

nhưng giao diện là cái mà con người tương tác:

when we press on this, then something happens.

Khi ta nhấn vào đây, điều gì đó sẽ xảy ra.

When they first came around, they were pretty simple

Khi lần đầu tiên xuất hiện, chúng khá là đơn giản,

and not particularly glamorous.

và không có vẻ gì hào nhoáng.

Designers today have a huge range of options.

Các nhà thiết kế ngày nay có rất nhiều lựa chọn.

The hyperlink uses what's called a markup language -- HTML.

Hyperlink được dùng như một ngôn ngữ đánh dấu : HTML.

There's a little string of code.

Nó là một chuỗi nhỏ gồm các mã.

And then you put the address of where you want to send the person.

Và bạn ghi vào địa chỉ nơi bạn muốn gửi người đó đi.

It's actually remarkably easy to learn how to do.

Vô cùng đơn giản để học.

And so, the whole range of references to information elsewhere on the internet

Và như vậy, toàn bộ các tài liệu tham khảo thông tin ở những nơi khác trên Internet

is the domain of the hyperlink.

là tên miền của hyperlink.

Back when I was in school --

Khi tôi còn đi học --

this is before people had wide access to the internet --

đây là thời điểm trước khi Internet phát triển.

if I was going to do a research paper,

Nếu làm một bài nghiên cứu,

I would have to physically walk to the library,

tôi phải lết xác tới thư viện,

and if they had the book that you needed, great.

và nếu nơi đó có cuốn sách tôi cần thì tuyệt cú mèo.

You sometimes had to send out for it,

Đôi khi phải đợi sách được gửi trả,

so the process could take weeks.

nên quá trình kéo dài cả tuần.

And it's kind of crazy to think about that now,

Giờ nghĩ lại, khá là điên rồ,

because, like all great innovations,

nhờ tất cả những đổi mới tuyệt vời,

it's not long after we get access to something

không lâu sau, ta có thể tiếp cận

that we start to take it for granted.

những thứ mà hiện nay, ta xem là hiển nhiên.

Back in 1945,

Năm 1945,

there was this guy, Vannevar Bush.

có một người đàn ông, tên Vannevar Bush.

He was working for the US government,

Ông làm việc cho chính phủ Mỹ,

and one of the ideas that he put forth was,

và một trong những ý tưởng mà ông nỗ lực phát triển là:

"Wow, humans are creating so much information,

"Wow, con người đã tạo ra rất nhiều thông tin,

and we can't keep track of all the books that we've read

và ta không còn có thể theo dõi những cuốn sách đã đọc

or the connections between important ideas."

hay sự liên kết giữa những ý tưởng quan trọng."

And he had this idea called the "memex,"

Và ông nảy ra ý tưởng tên là "memex",

where you could put together a personal library

nơi mà bạn có thể tạo một thư viện cá nhân,

of all of the books and articles that you have access to.

cho tất cả các cuốn sách và tài liệu mà bạn có quyền truy cập.

And that idea of connecting sources captured people's imaginations.

Và ý tưởng kết nối các nguồn thông tin đã bắt đầu thành hình.

Later, in the 1960s,

Sau đó, vào những năm 1960,

Ted Nelson launches Project Xanadu,

Ted Nelson đã khởi động Dự án Xanadu,

and he said,

ông nói:

"Well, what if it wasn't just limited to the things that I have?

"Sẽ thế nào nếu nó không chỉ giới hạn ở những gì tôi có?

What if I could connect ideas across a larger body of work?"

Sẽ thế nào nếu tôi có thể kết nối ý tưởng giữa một khối lượng thông tin lớn hơn?"

In 1982, researchers at the University of Maryland

Năm 1982, các nhà nghiên cứu tại đại học Maryland

developed a system they called HyperTIES.

phát triển một hệ thống gọi là HyperTIES.

They were the first to use text itself as a link marker.

Họ là những người đầu tiên dùng văn bản chính như điểm đánh dấu liên kết.

They figured out that this blue link on a gray background

Họ tìm ra rằng liên kết màu xanh trên nền xám

was going to work really well in terms of contrast,

hoạt động hiệu quả hơn so với các màu khác,

and people would be able to see it.

và nhiều người có thể nhìn thấy nó.

Apple invented HyperCard in 1987.

Apple phát minh ra HyperCard vào năm 1987.

You had these stacks of cards,

Bạn có những tấm thẻ này

and you could create links in between the cards.

và có thể tạo ra những liên kết giữa chúng.

HyperCard actually created the ability to jump around in a story.

HyperCard cho phép ta nhảy cóc đến nhiều phần khác nhau trong câu chuyện.

These kinds of notions of nonlinear storytelling

Những khái niệm kể chuyện phi tuyến tính này

got a huge boost when the hyperlink came along,

được thúc đẩy mạnh mẽ khi hyperlink ra đời,

because it gave people the opportunity to influence the narrative.

bởi nó cho họ nhiều cơ hội tạo ra ảnh hưởng đến mạch chuyện.

These ideas and inventions, among others,

Những ý tưởng và phát minh này

inspired Tim Berners-Lee, the inventor of the World Wide Web.

đã truyền cảm hứng cho Tim Berners-Lee nhà phát minh World Wide Web.

Hyperlink giống như một khối LEGO,

The hyperlink almost feels like a LEGO block,

this very basic building block to a very complex web of connections

khối xây dựng cơ bản tạo nên trang web phức tạp gồm nhiều kết nối

that exists all around the world.

có mặt khắp thế giới.

Because of the way that hyperlinks were first constructed,

Hyperlink được tạo ra

they were intended to be not only used by many people,

không chỉ cho nhiều người sử dụng

but created by many people.

mà còn cho phép nhiều người tạo ra chúng.

To me, it's one of the most democratic designs ever created.

Với tôi, đây là một trong những thiết kế dân chủ nhất từ trước tới nay.