The enchanting music of sign language | Christine Sun Kim

Translator: Binh Chau Reviewer: Linh Tran

Interpreter: Piano, "p," is my favorite musical symbol.

Phiên dịch viên: Đàn Piano, "p" là kí hiệu âm nhạc yêu thích nhất của tôi

It means to play softly.

Nó thể hiện cách chơi nhẹ nhàng.

If you're playing a musical instrument and you notice a "p" in the score,

Nếu bạn đang chơi một nhạc cụ và để ý thấy kí hiệu "p" trên bảng dàn bè,

you need to play softer.

bạn cần phải chơi nhẹ nhàng hơn.

Two p's -- even softer.

Hai kí hiệu p -- nhẹ nhàng hơn nữa

Four p's -- extremely soft.

Bốn kí hiệu p -- vô cùng nhẹ nhàng.

This is my drawing of a p-tree,

Đây là bản vẽ của tôi về biểu đồ hình cây kí hiệu p,

which demonstrates

nó chứng minh,

no matter how many thousands upon thousands of p's there may be,

dù cho có bao nhiêu kí hiệu p đi nữa,

you'll never reach complete silence.

cũng không đạt được sự yên lặng tuyệt đối

That's my current definition of silence:

Đó là định nghĩa hiện tại của tôi về sự yên lặng:

a very obscure sound.

Một âm thanh rất mơ hồ.

I'd like to share a little bit

Tôi muốn chia sẻ một chút

about the history of American Sign Language, ASL,

về lịch sử của Thủ ngữ của Mỹ (ASL)

plus a bit of my own background.

và một chút về cuộc đời của tôi

French sign language was brought to America during the early 1800s,

Đầu thập niên thế kỉ 19, Thủ ngữ Pháp được du nhập vào Mỹ

and as time went by, mixed with local signs,

theo thời gian, nó được trộn lẫn với các kí hiệu địa phương

it evolved into the language we know today as ASL.

và phát triển thành ASL ngày nay

So it has a history of about 200 years.

Tính ra, ASL đã có gần 200 năm lịch sử

I was born deaf,

Tôi là người khiếm thính bẩm sinh

and I was taught to believe that sound wasn't a part of my life.

người ta bảo rằng, âm thanh không bao giờ là một phần cuộc sống của tôi

And I believed it to be true.

Và tôi đã tin điều đó là sự thật

Yet, I realize now that that wasn't the case at all.

Nhưng bây giờ tôi nhận ra, điều đó không đúng.

Sound was very much a part of my life,

Âm thanh là một phần cuộc sống của tôi

really, on my mind every day.

thật vậy, nó xuất hiện mỗi ngày.

As a Deaf person living in a world of sound,

Là một người khiếm thính sống trong thế giới đầy âm thanh

it's as if I was living in a foreign country,

tôi có cảm giác mình đang sống ở nước ngoài

blindly following its rules, customs, behaviors and norms

tuân theo quy luật, tập quán, cách cư xử và quy tắc tiêu chuẩn một cách mù quáng

without ever questioning them.

mà không hề thắc mắc về chúng,

So how is it that I understand sound?

Vậy làm cách nào để tôi hiểu về âm thanh?

Well, I watch how people behave and respond to sound.

Tôi quan sát cách mọi người hành động và phản ứng với âm thanh

You people are like my loudspeakers, and amplify sound.

Các bạn khuếch đại âm thanh, giống như loa phóng thanh của tôi.

I learn and mirror that behavior.

Tôi học và bắt chước lại hành vi đó.

At the same time, I've learned that I create sound,

Đồng thời, tôi cũng biết được tôi cũng tạo ra âm thanh,

and I've seen how people respond to me.

và tôi xem cách họ phản ứng lại với tôi.

Thus I've learned, for example ...

Vì vậy, tôi học được, ví dụ như...

"Don't slam the door!"

"Đừng đóng sầm cửa lại"

"Don't make too much noise when you're eating from the potato-chip bag!"

"Đừng làm ồn khi bạn đang ăn bánh snack"

(Laughter)

(Tiếng cười)

"Don't burp,

"Đừng ợ.

and when you're eating,

và khi đang ăn,

make sure you don't scrape your utensils on the plate."

đừng cà muỗng của bạn lên đĩa"

All of these things I term "sound etiquette."

Những điều này, tôi gọi là "phép xã giao âm thanh"

Maybe I think about sound etiquette

Có thể tôi nghĩ về phép xã giao này

more than the average hearing person does.

còn nhiều hơn những người bình thường.

I'm hyper-vigilant around sound.

Tôi luôn tập trung quá mức về âm thanh.

And I'm always waiting in eager nervous anticipation

Và tôi luôn chờ đợi, trong háo hức và hồi hộp,

around sound, about what's to come next.

về âm thanh, về những gì sắp diễn ra.

Hence, this drawing.

Hãy xem bức tranh này.

TBD, to be decided.

TBD là " sẽ được quyết định"

TBC, to be continued.

TBC là "còn tiếp"

TBA, to be announced.

TBA là "sẽ được thông báo"

And you notice the staff --

Và nếu bạn để ý khuông nhạc,

there are no notes contained in the lines.

không có nốt nhạc nào được vẽ trên đó.

That's because the lines already contain sound

Đó là vì các dòng kẻ đã chứa sẵn âm thanh

through the subtle smudges and smears.

thông qua các vết mờ và vết nhòe một cách tinh tế

In Deaf culture, movement is equivalent to sound.

Trong văn hóa người khiếm thính, sự chuyển động tương đương với âm thanh

This is a sign for "staff" in ASL.

Đây là kí hiệu "Khuông nhạc" trong ASL.

A typical staff contains five lines.

Một khuông nhạc điển hình gồm 5 dòng.

Yet for me, signing it with my thumb sticking up like that

Nhưng với tôi, khi ra dấu với ngón cái đưa lên thế này

doesn't feel natural.

tôi cảm thấy không tự nhiên.

That's why you'll notice in my drawings, I stick to four lines on paper.

Vì vậy, các bạn sẽ nhận thấy trong các bức tranh, tôi chỉ vẽ có 4 dòng.

In the year 2008, I had the opportunity to travel to Berlin, Germany,

Vào năm 2008, tôi có dịp đi đến thành phố Berlin của Đức

for an artist residency there.

như là một nghệ sĩ cư trú tại đó.

Prior to this time, I had been working as a painter.

Trước thời gian này, tôi là một họa sĩ.

During this summer, I visited different museums and gallery spaces,

Vào mùa hè, tôi thường đến các bảo tàng hay phòng trưng bày,

and as I went from one place to the next,

trong khi tôi đi từ nơi này đến nơi khác,

I noticed there was no visual art there.

tôi nhận thấy ở đấy không có nghệ thuật thị giác

At that time, sound was trending, and this struck me ...

Thời điểm đó, nghệ thuật âm thanh thịnh hành, và điều này làm tôi kinh ngạc.

there was no visual art,

Không có nghệ thuật thị giác,

everything was auditory.

Mọi thứ phải cảm nhận bằng tai.

Now sound has come into my art territory.

Bây giờ, âm thanh đã thuộc lĩnh vực nghệ thuật của tôi

Is it going to further distance me from art?

Vậy điều này có ngăn cách giữa tôi và nghệ thuật không?

I realized that doesn't have to be the case at all.

Tôi nhận ra là Không.

I actually know sound.

Tôi hiểu về âm thanh.

I know it so well

Tôi hiểu rất rõ.

that it doesn't have to be something just experienced through the ears.

đó là âm thanh không nhất thiết phải được cảm nhận bằng tai.

It could be felt tactually,

Nó có thể được cảm nhận bằng xúc giác,

or experienced as a visual,

hoặc thị giác,

or even as an idea.

hoặc thậm chí là sự tưởng tượng.

So I decided to reclaim ownership of sound

Vậy nên, tôi quyết định thay đổi khái niệm về âm thanh

and to put it into my art practice.

và đưa nó vào nghệ thuật của mình.

And everything that I had been taught regarding sound,

Những thứ mà tôi đã được dạy về âm thanh,

I decided to do away with and unlearn.

tôi quyết định quên nó đi.

I started creating a new body of work.

Tôi bắt đầu thực hiện các tác phẩm mới

And when I presented this to the art community,

và khi tôi cho ra mắt trước cộng đồng nghệ thuật,

I was blown away with the amount of support and attention I received.

Tôi rắt ngạc nhiên với sự ủng hộ và quan tâm mà tôi nhận được.

I realized:

Tôi nhận ra:

sound is like money,

âm thanh giống như tiền bạc,

power, control --

quyền lực, kiểm soát

social currency.

giá trị xã hội.

In the back of my mind, I've always felt that sound was your thing,

Trong tâm trí tôi, tôi luôn nghĩ âm thanh là chuyện của các bạn,

a hearing person's thing.

của những người nghe được.

And sound is so powerful

Và âm thanh có tác động rất lớn.

that it could either disempower me and my artwork,

Nó có thể lấy đi sức mạnh của tôi và nghệ thuật của tôi.

or it could empower me.

hoặc tiếp thêm sức mạnh cho tôi.

I chose to be empowered.

Tôi chọn cách được tiếp thêm sức mạnh.

There's a massive culture around spoken language.

Có rất nhiều văn hóa trong ngôn ngữ nói.

And just because I don't use my literal voice to communicate,

và không phải vì tôi không dùng giọng nói của mình để giao tiếp

in society's eyes it's as if I don't have a voice at all.

mà trong mắt xã hội, tôi không có tiếng nói của mình.

So I need to work with individuals who can support me as an equal

Vì vậy, tôi cần phải làm việc với những người có khả năng hỗ trợ

and become my voice.

và trở thành giọng nói của tôi.

And that way, I'm able to maintain relevancy in society today.

Bằng cách đó, tôi không bị tách ra khỏi xã hội ngày nay.

So at school, at work and institutions,

Ở trường, nơi làm việc và ở các tổ chức,

I work with many different ASL interpreters.

tôi làm việc với nhiều thông dịch viên ASL

And their voice becomes my voice and identity.

Giọng nói của họ trở thành tiếng nói và đặc điểm nhận dạng của tôi.

They help me to be heard.

Họ giúp tôi được lắng nghe.

And their voices hold value and currency.

Tiếng nói của họ có giá trị.

Ironically, by borrowing out their voices,

Bằng cách mượn giọng nói của họ,

I'm able to maintain a temporary form of currency,

tôi duy trì mình dưới dạng một loại tiền tệ lưu hành tạm thời

kind of like taking out a loan with a very high interest rate.

giống như là vay nợ với một lãi suất rất cao

If I didn't continue this practice,

Nếu tôi không tiếp tục việc này,

I feel that I could just fade off into oblivion

Tôi cảm thấy mình có thể bị lãng quên đi,

and not maintain any form of social currency.

và không tồn tại ở dạng 1 loại giá trị xã hội nào.

So with sound as my new art medium,

Vì vậy với âm thanh là môi trường nghệ thuật mới,

I delved into the world of music.

tôi đào sâu vào thế giới âm nhạc.

And I was surprised to see the similarities between music and ASL.

và tôi ngạc nhiên khi thấy những nét giống nhau giữa âm nhạc và ASL

For example,

Ví dụ,

a musical note

một nốt nhạc

cannot be fully captured and expressed on paper.

không thế được diễn tả một cách đầy đủ trên giấy.

And the same holds true for a concept in ASL.

Và với một khái niệm trong ASL cũng vậy.

They're both highly spatial and highly inflected --

Cả hai đều có không gian lớn và dễ bị biến đổi--

meaning that subtle changes

nghĩa là một thay đổi nhỏ

can affect the entire meaning

có thể ảnh hưởng đến toàn bộ ý nghĩa

of both signs and sounds.

của kí hiệu và âm thanh.

I'd like to share with you a piano metaphor,

Tôi muốn chia sẻ một phép ẩn dụ về piano

to have you have a better understanding of how ASL works.

để các bạn có thể hiểu hơn về cách ASL hoạt động

So, envision a piano.

Hãy tưởng tượng một cái đàn piano

ASL is broken down into many different grammatical parameters.

ASL được chia nhỏ thành những thông số ngữ pháp riêng biệt.

If you assign a different parameter to each finger as you play the piano --

Mỗi thông số đó sẽ ứng với một ngón tay khi bạn chơi piano

such as facial expression, body movement,

như biểu hiện trên khuôn mặt, chuyển động của cơ thể,

speed, hand shape and so on,

tốc độ, hình dáng bàn tay, v.v.

as you play the piano --

như khi bạn chơi piano

English is a linear language,

Tiếng Anh là một ngôn ngữ tuyến tính,

as if one key is being pressed at a time.

tức là mỗi lần chỉ nhấn một phím.

However, ASL is more like a chord --

Tuy nhiên, ASL lại giống một hợp âm

all 10 fingers need to come down simultaneously

Mười ngón tay phải được nhấn xuống cùng lúc

to express a clear concept or idea in ASL.

để diễn tả khái niệm trong ASL một cách rõ ràng.

If just one of those keys were to change the chord,

Nếu hợp âm bị thay đổi do một phím được chơi khác đi,

it would create a completely different meaning.

nó làm sẽ thay đổi toàn bộ ý nghĩa.

The same applies to music in regards to pitch, tone and volume.

Điều này cũng áp dụng cho độ cao, giai điệu và âm lượng của âm nhạc.

In ASL, by playing around with these different grammatical parameters,

Trong ASL, bằng cách thay đổi các thông số ngữ pháp đó,

you can express different ideas.

bạn bày tỏ những ý kiến khác nhau.

For example, take the sign TO-LOOK-AT.

Lấy kí hiệu "nhìn" làm ví dụ

This is the sign TO-LOOK-AT.

Đây là kí hiệu "nhìn"

I'm looking at you.

Tôi đang nhìn bạn

Staring at you.

Nhìn chằm chằm bạn

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Laughter)

(Tiếng cười)

Oh -- busted.

Oh -- bị phát hiện rồi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Uh-oh.

uh-oh

What are you looking at?

Bạn đang nhìn gì vậy?

Aw, stop.

Thôi đi mà

(Laughter)

(Tiếng cười)

I then started thinking,

Và tôi bắt đầu nghĩ,

"What if I was to look at ASL through a musical lens?"

"Sẽ ra sao nếu tôi nhìn ASL dưới góc nhìn âm nhạc?"

If I was to create a sign and repeat it over and over,

Nếu tôi ra dấu một kí hiệu và lặp đi lặp lại nhiều lần

it could become like a piece of visual music.

nó sẽ trở thành một tác phẩm âm nhạc của thị giác.

For example, this is the sign for "day,"

Ví dụ, đây là kí hiệu của từ "ngày"

as the sun rises and sets.

giống như mặt trời mọc rồi lặn.

This is "all day."

Đây là "cả ngày"

If I was to repeat it and slow it down,

Nếu tôi lặp lại động tác này thật chậm,

visually it looks like a piece of music.

nhìn nó giống như một tác phẩm âm nhạc.

All ... day.

Cả .... ngày

I feel the same holds true for "all night."

"Cả đêm" cũng vậy.

"All night."

"Cả đêm"

This is ALL-NIGHT, represented in this drawing.

Đây là Cả đêm, được thể hiện qua bức vẽ này.

And this led me to thinking about three different kinds of nights:

Điều này làm tôi nghĩ về ba trạng thái của "đêm"

"last night,"

"đêm qua"

"overnight,"

"trong đêm"

(Sings) "all night long."

(hát) "suốt cả đêm~"

(Laughter)

(Tiếng cười)

I feel like the third one has a lot more musicality than the other two.

Tôi cảm thấy cái thứ ba mang giai điệu nhiều hơn hai cái kia.

(Laughter)

(Tiếng cười)

This represents how time is expressed in ASL

Còn bức tranh này miêu tả cách thời gian được diễn tả trong ASL

and how the distance from your body can express the changes in time.

và khoảng cách của cơ thể bạn diễn tả sự thay đổi về thời gian.

For example,

Ví dụ,

1H is one hand, 2H is two hand,

1H là một bàn tay, 2H là 2 bàn tay.

present tense happens closest and in front of the body,

Thì hiện tại được diễn tả gần và trước người bạn

future is in front of the body and the past is to your back.

tương lai thì ở phía trước người, còn quá khứ thì ở phía sau.

So, the first example is "a long time ago."

Ví dụ đầu tiên là "từ rất lâu rồi"

Then "past,"

Rồi đến "quá khứ"

"used to"

"đã từng"

and the last one, which is my favorite,

và cái cuối, cũng là cái tôi thích nhất,

with the very romantic and dramatic notion to it,

một khái niệm rất lãng mạn và mạnh mẽ,

"once upon a time."

"ngày xửa ngày xưa"

(Laughter)

(Tiếng cười)

"Common time"

"Nhịp thông thường"

is a musical term

là một khái niệm về âm nhạc,

with a specific time signature of four beats per measure.

thể hiện có 4 nhịp trong một ô nhịp.

Yet when I see the word "common time,"

Nhưng khi thấy từ "nhịp thông thường",

what automatically comes to mind for me is "at the same time."

tôi tự động nghĩ đến "cùng lúc đó"

So notice RH: right hand, LH: left hand.

Hãy chú ý RH là tay phải, LH là tay trái.

We have the staff across the head and the chest.

Ta có khuông nhạc ở phía trước đầu và ngực

[Head: RH, Flash claw]

[Đầu: RH,quắp tay nhanh]

[Common time]

[Nhịp thông thường]

[Chest: LH, Flash claw]

[Ngực: LH, quắp tay nhanh]

I'm now going to demonstrate a hand shape called the "flash claw."

Bây giờ tôi sẽ giải thích từ "quắp tay nhanh"

Can you please follow along with me?

Các bạn có thể làm theo tôi được không?

Everybody, hands up.

Mọi người, đưa tay lên nào.

Now we're going to do it in both the head and the chest,

Bây giờ chúng ta sẽ bắt đầu ở đầu và ngực.

kind of like "common time" or at the same time.

giống như "nhịp bình thường" hoặc cùng một lúc.

Yes, got it.

Đúng rồi.

That means "to fall in love" in International [Sign].

Đó có nghĩa là "yêu" trong thủ ngữ quốc tế.

(Laughter)

(Tiếng cười)

International [Sign], as a note,

Thủ ngữ quốc tế

is a visual tool to help communicate

là một công cụ giao tiếp bằng thị giác

across cultures and sign languages around the world.

được sử dụng trên khắp toàn thế giới.

The second one I'd like to demonstrate is this --

Kí hiệu thứ hai tôi muốn giải thích là --

please follow along with me again.

Hãy làm theo với tôi thêm lần nữa.

And now this.

rồi, đến cái này.

This is "colonization" in ASL.

Đó là từ "Sự thuộc địa hóa" trong ASL

(Laughter)

(Tiếng cười)

Now the third --

Bây giờ, kí hiệu thứ ba --

please follow along again.

Hãy làm theo tôi.

And again.

Lần nữa.

This is "enlightenment" in ASL.

Đó có nghĩa là "Sự giác ngộ" trong ASL

So let's do all three together.

Hãy làm ba kí hiệu cùng lúc nào.

"Fall in love,"

"yêu"

"colonization"

"sự thuộc địa hóa"

and "enlightenment."

và "sự giác ngộ"

Good job, everyone.

Tốt lắm.

(Laughter)

(tiếng cười)

Notice how all three signs are very similar,

Ba kí hiệu này khá là giống nhau,

they all happen at the head and the chest,

đều được thực hiện ở trước đầu và ngực,

but they convey quite different meanings.

nhưng chúng lại mang nghĩa khác nhau.

So it's amazing to see how ASL is alive and thriving,

Thật tuyệt vời khi thấy ASL sống động và phát triển mạnh,

just like music is.

giống như âm nhạc vậy.

However, in this day and age,

Tuy nhiên, trong thời đại ngày nay,

we live in a very audio-centric world.

chúng ta sống trong thế giới âm thanh.

And just because ASL has no sound to it,

Và chỉ bới vì ASL không có âm thanh,

it automatically holds no social currency.

nên nó không có giá trị trong xã hội

We need to start thinking harder about what defines social currency

Chúng ta nên nghĩ kĩ hơn về thứ tạo nên giá trị xã hội.

and allow ASL to develop its own form of currency --

và để cho ASL phát triển thành một dạng giá trị của nó --

without sound.

mà không cần âm thanh.

And this could possibly be a step to lead to a more inclusive society.

Đây có thể là một bước đi để hương tới một xã hội toàn diện hơn.

And maybe people will understand

Và mọi người sẽ hiểu rằng,

that you don't need to be deaf to learn ASL,

bạn không cần phải là người khiếm thính để học ASL,

nor do you have to be hearing to learn music.

hoặc bạn cần phải nghe được mới được học âm nhạc

ASL is such a rich treasure

ASL là một kho tàng quý giá

that I'd like you to have the same experience.

mà tôi muốn các bạn được trải nghiệm.

And I'd like to invite you to open your ears,

Và tôi hy vọng các bạn lắng nghe,

to open your eyes,

mở mắt,

take part in our culture

hòa mình vào văn hóa của chúng tôi

and experience our visual language.

và trải nghiệm ngôn ngữ thị giác này.

And you never know,

Và đâu biết được,

you might just fall in love with us.

có thể bạn sẽ yêu chúng tôi

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Thank you.

Cám ơn

Denise Kahler-Braaten: Hey, that's me.

Denise Kahler-Braaten: đó là tôi.

(Applause)

(tiếng vỗ tay)