The enchanting music of sign language | Christine Sun Kim

Tłumaczenie: Ludwika Piłat Korekta: Kacper Borowiecki

Interpreter: Piano, "p," is my favorite musical symbol.

Tłumaczka: Piano, "p" to mój ulubiony symbol muzyczny.

It means to play softly.

Oznacza: grać cicho.

If you're playing a musical instrument and you notice a "p" in the score,

Jeśli grając na jakimś instrumencie zobaczysz na pięciolinii znak "p",

you need to play softer.

to znaczy, że masz grać ciszej.

Two p's -- even softer.

Dwa"p" oznaczają - jeszcze ciszej.

Four p's -- extremely soft.

Cztery "p" - bardzo, bardzo cicho.

This is my drawing of a p-tree,

To jest mój wykres "p",

which demonstrates

który pokazuje,

no matter how many thousands upon thousands of p's there may be,

że nie ważne, ile tysięcy "p" pojawi się na pięciolinii,

you'll never reach complete silence.

nigdy nie osiągniemy zupełnej ciszy.

That's my current definition of silence:

Oto moja definicja ciszy:

a very obscure sound.

bardzo zduszony dźwięk.

I'd like to share a little bit

Chciałabym opowiedzieć wam

about the history of American Sign Language, ASL,

o historii ASL - Amerykańskiego Języka Migowego

plus a bit of my own background.

i trochę o mnie samej.

French sign language was brought to America during the early 1800s,

Francuski język migowy pojawił się w USA na początku XIX w.

and as time went by, mixed with local signs,

Na przestrzeni czasu przenikał się z lokalnym językiem migowym,

it evolved into the language we know today as ASL.

w końcu tworząc ASL, jaki znamy dziś.

So it has a history of about 200 years.

Jego historia ma więc około 200 lat.

I was born deaf,

Od urodzenia jestem niesłysząca

and I was taught to believe that sound wasn't a part of my life.

i nauczono mnie, że dźwięk nie jest częścią mojego życia.

And I believed it to be true.

Uwierzyłam w to.

Yet, I realize now that that wasn't the case at all.

Ale teraz już wiem, że to nieprawda.

Sound was very much a part of my life,

Dźwięk był w moim życiu od zawsze,

really, on my mind every day.

myślałam o nim każdego dnia.

As a Deaf person living in a world of sound,

Życie osboby niesłyszącej w świecie dźwięków

it's as if I was living in a foreign country,

jest jak życie w obcym kraju,

blindly following its rules, customs, behaviors and norms

według zasad, tradycji, zachowań i norm

without ever questioning them.

nie kwestionując ich.

So how is it that I understand sound?

Jak mogę zrozumieć dźwięk?

Well, I watch how people behave and respond to sound.

Obserwuję ludzi, ich zachowanie i reakcje na dźwięki.

You people are like my loudspeakers, and amplify sound.

Ludzie są moimi głośnikami, wzmacniają dla mnie dźwięk.

I learn and mirror that behavior.

Uczę się od nich i naśladuję ich.

At the same time, I've learned that I create sound,

Zrozumiałam też, że sama wydaję dźwięki

and I've seen how people respond to me.

i widzę, jak ludzie na nie reagują.

Thus I've learned, for example ...

Nauczyłam się na przykład:

"Don't slam the door!"

"Nie trzaskaj drzwiami!".

"Don't make too much noise when you're eating from the potato-chip bag!"

"Nie szeleść paczką, kiedy jesz chipsy!".

(Laughter)

(Śmiech)

"Don't burp,

"Nie bekaj,

and when you're eating,

a podczas jedzenia

make sure you don't scrape your utensils on the plate."

nie zgrzytaj sztućcami po talerzu!".

All of these things I term "sound etiquette."

Wszystkie te rzeczy nazywam dźwiękowym savoir-vivre.

Maybe I think about sound etiquette

Pewnie myślę o tym więcej,

more than the average hearing person does.

niż przeciętna słysząca osoba.

I'm hyper-vigilant around sound.

Jestem na to bardzo wyczulona.

And I'm always waiting in eager nervous anticipation

Zawsze nerwowo czekam na to,

jaką reakcję wywoła dźwięk.

around sound, about what's to come next.

Hence, this drawing.

Stąd ten rysunek.

TBD, to be decided.

TBD: do ustalenia.

TBC, to be continued.

TBC: ciąg dalszy nastąpi.

TBA, to be announced.

TBA: zostanie ogłoszone.

And you notice the staff --

Zauważcie, że na pięciolinii

there are no notes contained in the lines.

nie ma żadnych nut.

That's because the lines already contain sound

To dlatego, że linie zawierają już dźwięk.

through the subtle smudges and smears.

To te delikatne plamy i rozmycia.

In Deaf culture, movement is equivalent to sound.

W kulturze ludzi niesłyszących ruch jest równoznaczny z dźwiękiem.

This is a sign for "staff" in ASL.

Oto znak oznaczający pięciolinię w ASL.

A typical staff contains five lines.

Zwykle pięciolinia składa się z pięciu linii.

Yet for me, signing it with my thumb sticking up like that

Jednak miganie tego znaku z kciukiem do góry

doesn't feel natural.

wydaje mi się nienaturalne.

That's why you'll notice in my drawings, I stick to four lines on paper.

Dlatego na moich rysunkach też są zawsze tylko cztery linie.

In the year 2008, I had the opportunity to travel to Berlin, Germany,

W 2008 roku pojechałam do Berlina

na staż artystyczny.

for an artist residency there.

Prior to this time, I had been working as a painter.

Wcześniej byłam malarką.

During this summer, I visited different museums and gallery spaces,

Podczas tego lata odwiedzałam różne muzea i galerie.

and as I went from one place to the next,

Kiedy je zwiedzałam, zauważyłam,

I noticed there was no visual art there.

że nie ma w nich wcale sztuk wizualnych.

At that time, sound was trending, and this struck me ...

W tym czasie to dźwięk był modny. To mnie uderzyło...

there was no visual art,

Żadnej sztuki wizualnej,

everything was auditory.

wszędzie tylko dźwięk.

Now sound has come into my art territory.

Dźwięk wchodzi więc na teren mojej sztuki.

Is it going to further distance me from art?

Czy to mnie bardziej od niej oddzieli?

I realized that doesn't have to be the case at all.

Zdałam sobie sprawę, że wcale nie musi tak być.

I actually know sound.

Przecież znam dźwięk.

I know it so well

Wystarczająco, żeby wiedzieć,

that it doesn't have to be something just experienced through the ears.

że nie doświadczamy go tylko przez uszy.

It could be felt tactually,

Możemy go dotknąć,

or experienced as a visual,

możemy go oglądać,

or even as an idea.

możemy myśleć o nim jako idei.

So I decided to reclaim ownership of sound

Postanowiłam więc przywrócić sobie prawo do dźwięku

and to put it into my art practice.

i włączyć go w moją sztukę.

And everything that I had been taught regarding sound,

Wiedziałam, że muszę zapomnieć wszystko, co wiedziałam o dźwięku,

I decided to do away with and unlearn.

oduczyć się tego.

I started creating a new body of work.

Zaczęłam tworzyć nowe dzieła.

And when I presented this to the art community,

Kiedy pokazałam je społeczności artystów,

I was blown away with the amount of support and attention I received.

byłam oszołomiona zainteresowaniem i wsparciem, jakie otrzymałam.

I realized:

Uświadomiłam sobie, że

sound is like money,

dźwięk jest jak pieniądze:

power, control --

daje władzę i kontrolę.

social currency.

Jest społeczną walutą.

In the back of my mind, I've always felt that sound was your thing,

Podświadomie byłam przekonana, że dźwięk to wasza sprawa,

a hearing person's thing.

ludzi słyszących.

And sound is so powerful

Jest on na tyle potężną siłą,

that it could either disempower me and my artwork,

że może albo zupełnie pozbawić mnie i moją sztukę znaczenia,

or it could empower me.

albo dodać mi siły.

I chose to be empowered.

Wybrałam to drugie wyjście.

There's a massive culture around spoken language.

Wokół języka mówionego tworzy się gigantyczna kultura.

And just because I don't use my literal voice to communicate,

Według społeczeństwa skoro nie używam swojego głosu dosłownie,

in society's eyes it's as if I don't have a voice at all.

to tak, jakbym w ogóle go nie miała.

So I need to work with individuals who can support me as an equal

Dlatego współpracuję z ludźmi, którzy traktują mnie jak równą sobie

and become my voice.

i stają się moim głosem.

And that way, I'm able to maintain relevancy in society today.

W ten sposób mogę sobie zapewnić pozycję w społeczeństwie.

So at school, at work and institutions,

Zatem w szkole, w pracy, w urzędach

I work with many different ASL interpreters.

współpracuję z tłumaczami języka migowego.

And their voice becomes my voice and identity.

Ich głos staje się moim głosem. Moją tożsamością.

They help me to be heard.

Sprawiają, że mogę być słyszana.

And their voices hold value and currency.

Ich głosy mają wartość, są walutą.

Ironically, by borrowing out their voices,

Jak na ironię, pożyczając sobie ich głosy

I'm able to maintain a temporary form of currency,

dysponuję pewną formą tymczasowej waluty.

kind of like taking out a loan with a very high interest rate.

To trochę jak zaciągnięcie wysoko oprocentowanej pożyczki.

If I didn't continue this practice,

Myślę, że jeśli zerwałabym te kontakty,

I feel that I could just fade off into oblivion

wszyscy by o mnie zapomnieli

and not maintain any form of social currency.

i nie mogłabym utrzymać żadnej społecznej waluty.

So with sound as my new art medium,

Dźwięk stał się więc moim nowym sposobem wyrazu,

I delved into the world of music.

który przeniósł mnie w świat muzyki.

And I was surprised to see the similarities between music and ASL.

Zaskoczyło mnie, jak bardzo muzyka podobna jest do języka migowego.

For example,

Na przykład:

a musical note

nuta

cannot be fully captured and expressed on paper.

nie może być w pełni uchwycona i wyrażona na papierze.

And the same holds true for a concept in ASL.

Podobnie jest z językiem migowym.

They're both highly spatial and highly inflected --

Mają ogromny potencjał przestrzenny

i są fleksyjne,

meaning that subtle changes

to znaczy, że niewielkie zmiany

can affect the entire meaning

mogą mieć wpływ na znaczenie zarówno znaków, jak i dźwięków.

of both signs and sounds.

I'd like to share with you a piano metaphor,

Chciałabym opowiedzieć wam o metaforze pianina,

to have you have a better understanding of how ASL works.

żeby lepiej zilustrować jak działa język migowy.

So, envision a piano.

Wyobraźcie sobie pianino.

ASL is broken down into many different grammatical parameters.

ASL składa się z wielu zasad gramatycznych.

If you assign a different parameter to each finger as you play the piano --

Jeśli każdą z tych zasad przypiszemy do jednego palca grającego na pianinie,

such as facial expression, body movement,

np: wyraz twarzy, ruchy ciała,

speed, hand shape and so on,

prędkość, kształt dłoni itp.,

as you play the piano --

jak kiedy gramy na pianinie...

English is a linear language,

Angielski jest językiem linearnym,

as if one key is being pressed at a time.

to jakby naciskać jeden klawisz po drugim - po kolei.

However, ASL is more like a chord --

ASL jest za to jak akord:

all 10 fingers need to come down simultaneously

wszystkie 10 palców musi grać jednocześnie,

to express a clear concept or idea in ASL.

żeby jasno wyrazić znaczenie idei.

If just one of those keys were to change the chord,

Jeśli choć jeden klawisz zmieni akord,

it would create a completely different meaning.

otrzymamy zupełnie inne znaczenie.

The same applies to music in regards to pitch, tone and volume.

To samo odnosi się do muzyki: jej tonacji, brzmienia, głośności.

In ASL, by playing around with these different grammatical parameters,

Zmieniając poszczególne parametry gramatyczne ASL

you can express different ideas.

można wyrażać różne znaczenia.

For example, take the sign TO-LOOK-AT.

Na przykład znak "patrzeć na".

This is the sign TO-LOOK-AT.

To znak oznaczający "patrzeć na".

I'm looking at you.

Patrzę na was.

Staring at you.

Gapię się na was.

(Laughter)

(Śmiech)

Mhm.

(Laughter)

(Śmiech)

Oh -- busted.

Ups, macie mnie.

(Laughter)

(Śmiech)

Uh-oh.

Ups.

What are you looking at?

Na co się tak patrzysz?

Aw, stop.

Och, przestań.

(Laughter)

(Śmiech)

I then started thinking,

Pomyślałam więc:

"What if I was to look at ASL through a musical lens?"

"A gdyby tak spojrzeć na ASL przez pryzmat muzyki?".

If I was to create a sign and repeat it over and over,

Gdybym stworzyła znak i powtarzała go w kółko,

it could become like a piece of visual music.

mógłby się stać wizualną muzyką.

For example, this is the sign for "day,"

Na przykład znak oznaczający "dzień".

as the sun rises and sets.

Słońce wstaje i zachodzi.

This is "all day."

To jest "cały dzień".

If I was to repeat it and slow it down,

Jeśli go powtórzę i wykonam wolniej,

visually it looks like a piece of music.

to wygląda jak fragment muzyki.

All ... day.

Cały... dzień.

I feel the same holds true for "all night."

To samo można zrobić ze znakiem "cała noc".

"All night."

"Cała noc".

This is ALL-NIGHT, represented in this drawing.

Oto "cała noc" jako rysunek.

And this led me to thinking about three different kinds of nights:

Zaczęłam myśleć o trzech różnych wyrażeniach związanych z nocą:

"last night,"

"wczorajsza noc",

"overnight,"

"całonocny",

(Sings) "all night long."

(Śpiewa) "all night long".

(Laughter)

(Śmiech)

I feel like the third one has a lot more musicality than the other two.

Czuję, że ostatnie jest bardziej melodyjne niż pozostałe.

(Laughter)

(Śmiech)

This represents how time is expressed in ASL

To jest ilustracja tego, jak czas wyrażany jest w ASL

and how the distance from your body can express the changes in time.

i jak odległość od twojego ciała wyraża zmiany w czasie.

For example,

Na przykład

1H is one hand, 2H is two hand,

dłoń to 1 godzina, 2 dłonie - 2 godziny.

present tense happens closest and in front of the body,

Czas teraźniejszy dzieje się najbliżej ciała i z przodu,

future is in front of the body and the past is to your back.

przyszłość - z przodu, a przeszłość - ku tyłowi.

So, the first example is "a long time ago."

To, na przykład, znaczy "dawno".

Then "past,"

To: "przeszły",

"used to"

"już nie",

and the last one, which is my favorite,

a to, mój ulubiony znak,

with the very romantic and dramatic notion to it,

trochę romantyczny i bardzo ekspresyjny:

"once upon a time."

"dawno, dawno temu".

(Laughter)

(Śmiech)

"Common time"

Takt parzysty, w angielskim "wspólny czas" to termin muzyczny,

is a musical term

with a specific time signature of four beats per measure.

na oznaczenie metrum na cztery czwarte.

Yet when I see the word "common time,"

Ale kiedy ja widzę to słowo,

what automatically comes to mind for me is "at the same time."

od razu kojarzy mi się z wyrażeniem "w tym samym czasie".

So notice RH: right hand, LH: left hand.

Zobaczcie - RH: prawa ręka, LH: lewa ręka.

We have the staff across the head and the chest.

2 pięciolinie: na wysokości twarzy i klatki piersiowej.

[Head: RH, Flash claw]

[Twarz: RH, pięść]

[Common time]

[Takt parzysty]

[Chest: LH, Flash claw]

[Klatka: LH, otwarta pięść]

I'm now going to demonstrate a hand shape called the "flash claw."

Pokażę wam teraz gest "otwarta pięść".

Can you please follow along with me?

Możecie go zrobić razem ze mną?

Everybody, hands up.

Podnieście ręce do góry.

Now we're going to do it in both the head and the chest,

Teraz dwie dłonie, przed twarzą i przed klatką piersiową,

kind of like "common time" or at the same time.

tak jak "takt parzysty" albo "w tym samym czasie".

Yes, got it.

Ok, super.

That means "to fall in love" in International [Sign].

To znaczy "zakochać się" w międzynarodowym języku migowym.

(Laughter)

(Śmiech)

International [Sign], as a note,

Międzynarodowy język migowy, jak nuty,

is a visual tool to help communicate

to wizualny sposób komunikacji

across cultures and sign languages around the world.

między kulturami i językami migowymi na całym świecie.

The second one I'd like to demonstrate is this --

Chcę wam pokazać kolejny znak.

please follow along with me again.

Powtarzajcie za mną.

And now this.

A teraz tak.

This is "colonization" in ASL.

To znaczy "kolonizacja" w ASL.

(Laughter)

(Śmiech)

Now the third --

I jeszcze jeden.

please follow along again.

Powtarzajcie za mną.

And again.

I jeszcze raz.

This is "enlightenment" in ASL.

To znaczy "oświecenie" w ASL.

So let's do all three together.

Powtórzmy razem wszystkie trzy.

"Fall in love,"

"Zakochać się",

"colonization"

"kolonizacja",

and "enlightenment."

"oświecenie".

Good job, everyone.

Świetnie wam poszło.

(Laughter)

(Śmiech)

Notice how all three signs are very similar,

Widzicie, jak podobne są do siebie te znaki?

they all happen at the head and the chest,

Migamy je przed twarzą i klatką piersiową,

but they convey quite different meanings.

ale mają zupełnie inne znaczenia.

So it's amazing to see how ASL is alive and thriving,

ASL jest żywym organizmem i ciągle się rozwija,

just like music is.

zupełnie jak muzyka.

However, in this day and age,

Ale w dzisiejszym, skupionym na dźwięku świecie,

we live in a very audio-centric world.

And just because ASL has no sound to it,

ASL, który nie używa dźwięków,

it automatically holds no social currency.

nie jest społeczną walutą.

We need to start thinking harder about what defines social currency

Musimy się zastanowić nad tym, czym jest społeczna waluta,

and allow ASL to develop its own form of currency --

żeby pozwolić językowi migowemu rozwinąć własną wartość,

without sound.

nawet bez dźwięku.

And this could possibly be a step to lead to a more inclusive society.

Myślę, że to może być krok ku bardziej otwartemu społeczeństwu.

And maybe people will understand

Może ludzie zrozumieją,

that you don't need to be deaf to learn ASL,

że nie muszą być głusi, żeby uczyć się języka migowego,

nor do you have to be hearing to learn music.

tak jak nie muszą słyszeć, żeby rozumieć muzykę.

ASL is such a rich treasure

Język migowy jest wielkim skarbem

that I'd like you to have the same experience.

i chciałabym, żebyście wszyscy mogli go odkryć.

And I'd like to invite you to open your ears,

Zapraszam was:

otwórzcie uszy,

to open your eyes,

otwórzcie oczy,

take part in our culture

wejdźcie w naszą kulturę

and experience our visual language.

i doświadczcie naszego wizualnego języka.

And you never know,

I kto wie,

you might just fall in love with us.

może się w nas zakochacie.

(Applause)

(Brawa)

Thank you.

Dziękuję.

Denise Kahler-Braaten: Hey, that's me.

Denise Kahler-Braaten: To ja.

(Applause)

(Brawa)