The Future of News? Virtual Reality | Nonny de la Peña | TED Talks

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Ramazan Şen

What if I could present you a story

Eğer size sadece zihninizle değil,

that you would remember with your entire body

tüm bedeninizle hatırlayacağınız bir hikâye

and not just with your mind?

sunsam ne olurdu?

My whole life as a journalist, I've really been compelled

Hayatım boyunca, bir gazeteci olarak cidden fark yaratacak

to try to make stories that can make a difference

ve belki de insanların umursamasına sebep olacak

and maybe inspire people to care.

hikâyeler ortaya çıkarmaya çalıştım.

I've worked in print. I've worked in documentary.

Basılı yayında çalıştım. Belgeselde çalıştım.

I've worked in broadcast.

Görsel medyada çalıştım.

But it really wasn't until I got involved with virtual reality

Ancak sanal gerçeklikle uğraşmaya başlayınca,

that I started seeing these really intense,

insanlardan beni sahiden çok şaşırtan

authentic reactions from people

gerçekten kuvvetli, içten reaksiyonları

that really blew my mind.

görmeye başladım.

So the deal is that with VR, virtual reality,

SG, yani sanal gerçeklikliğin olayı,

I can put you on scene

sizi hikâyenin tam ortasına,

in the middle of the story.

sahneye koyabiliyorum.

By putting on these goggles that track wherever you look,

Nereye bakarsanız takip eden gözlükleri takarak,

you get this whole-body sensation,

tüm bedenin hissetmesini sağlıyorsunuz,

like you're actually, like, there.

gerçekten de oradaymışsınız gibi.

So five years ago was about when I really began to push the envelope

Beş sene önce sanal gerçeklikle gazeteciliği bir arada

with using virtual reality and journalism together.

kullanmak üzere gerçekten sınırları zorlamaya başladığım zamandı.

And I wanted to do a piece about hunger.

Ve açlıkla ilgili bir parça yapmak istedim.

Families in America are going hungry, food banks are overwhelmed,

Amerika'daki aileler aç kalıyor, gıda bankaları hücuma uğrayarak

and they're often running out of food.

çoğu zaman yiyecekleri tükeniyor.

Now, I knew I couldn't make people feel hungry,

Biliyordum ki insanları aç hissettiremem,

but maybe I could figure out a way to get them to feel something physical.

ama onların fiziksel bir şeyler hissetmeleri için bir yol bulabilirdim.

So -- again, this is five years ago --

Bu yüzden -- yine, bu beş sene önce --

so doing journalism and virtual reality together

gazeteciliğin ve sanal gerçekliğin birlikte yapılması

was considered a worse-than-half-baked idea,

yarı olgun bir fikirden daha kötü olarak düşünülüyordu

and I had no funding.

ve finansmanım yoktu.

Believe me, I had a lot of colleagues laughing at me.

İnanın ki bana gülen bir sürü meslektaşım vardı.

And I did, though, have a really great intern,

Ama gerçekten harika bir stajyerim vardı,

a woman named Michaela Kobsa-Mark.

Michaela Kobsa-Mark adında bir kadın.

And together we went out to food banks

Birlikte gıda bankalarına gittik,

and started recording audio and photographs.

ses ve fotoğraf kayıtları almaya başladık.

Until one day she came back to my office

Bir gün ofisime geri geldiğinde

and she was bawling, she was just crying.

haykırıyordu, sadece ağlıyordu.

She had been on scene at a long line,

Olay yerinde uzun bir kuyruktaymış,

where the woman running the line was feeling extremely overwhelmed,

sırayı idare eden kadın son derece sıkıntı duyuyor

and she was screaming, "There's too many people!

ve bağırıyormuş, "Çok fazla insan var!"

There's too many people!"

"Çok fazla insan var!"

And this man with diabetes doesn't get food in time,

Diyabetli bir adam zamanında yemeğini alamamış,

his blood sugar drops too low, and he collapses into a coma.

kan şekeri çok fazla düşmüş ve komaya girmiş.

As soon as I heard that audio,

Bu kaydı duyar duymaz,

I knew that this would be the kind of evocative piece

bunun gıda bankalarında neler olduğunu anlatabilecek,

that could really describe what was going on at food banks.

hatırda kalıcı türden bir parça olabileceğini biliyordum.

So here's the real line. You can see how long it was, right?

İşte gerçek sıra. Ne kadar uzunlukta olduğunu görüyorsunuz, değil mi?

And again, as I said, we didn't have very much funding,

Dediğim gibi, fazla finansmanımız yoktu,

so I had to reproduce it with virtual humans that were donated,

bu yüzden bağışlanan sanal insanlarla reprodüksiyon yapmak zorunda kaldım,

and people begged and borrowed favors to help me create the models

modelleri yaratmama yardımcı olmak ve işleri elimden geldiğince doğru olarak

and make things as accurate as we could.

yapmam için insanlar yardım rica ederek destek aldılar.

And then we tried to convey what happened that day

Sonra o gün neler olduğunu mümkün olduğunca

with as much as accuracy as is possible.

doğru şekilde iletmeye çalıştık.

(Video) Voice: There's too many people! There's too many people!

(Video) Ses: Çok fazla insan var! Çok fazla insan var!

Voice: OK, he's having a seizure.

Ses: Tamam, kriz geçiriyor.

Voice: We need an ambulance.

Ses: Bir ambulans lazım.

Nonny de la Peña: So the man on the right,

Nonny de la Peña: Sağdaki adam,

for him, he's walking around the body.

ona göre, bedenin etrafında yürüyor.

For him, he's in the room with that body.

Ona göre, o bedenle aynı odada.

Like, that guy is at his feet.

Bu adam ayağının dibinde.

And even though, through his peripheral vision,

Periferik görüşüyle olsa bile,

he can see that he's in this lab space,

bu laboratuvar alanında olduğunu görebiliyor,

he should be able to see that he's not actually on the street,

aslında sokakta olmadığını görebilmesi lazım;

but he feels like he's there with those people.

ama o insanlarla orada olduğunu hissediyor.

He's very cautious not to step on this guy

Gerçekten orada olmayan o adamın üzerine

who isn't really there, right?

basmamaya dikkat ediyor, değil mi?

So that piece ended up going to Sundance in 2012,

Bu eser sonuçta 2012 yılında Sundance'e gitti,

a kind of amazing thing, and it was the first virtual reality film

oldukça inanılmaz bir şey ve bu esasen

ever, basically.

ilk sanal gerçeklik filmiydi.

And when we went, I was really terrified.

Gittiğimizde, gerçekten korktum.

I didn't really know how people were going to react

İnsanların nasıl tepki vereceğini ve neler olacağını

and what was going to happen.

gerçekten bilmiyordum.

And we showed up with this duct-taped pair of goggles.

Selobantlı bir çift gözlükle oraya gittik.

(Video) Oh, you're crying. You're crying. Gina, you're crying.

(Video) Ağlıyorsun. Ağlıyorsun. Gina, ağlıyorsun.

So you can hear the surprise in my voice, right?

Sesimdeki şaşırmayı duyabiliyorsunuz, değil mi?

And this kind of reaction ended up being the kind of reaction we saw

Bu tür bir tepki sonuçta durmadan gördüğümüz

over and over and over:

türden bir tepki oldu:

people down on the ground trying to comfort the seizure victim,

İnsanlar yerde kriz geçiren mağduru rahatlatmaya çalışıyor,

trying to whisper something into his ear

kulağına bir şeyler fısıldamaya

or in some way help, even though they couldn't.

veya bir şekilde yardım etmeye çalışıyor, yapamasalar da.

And I had a lot of people come out of that piece saying,

Bir sürü insan bu filmden sonra bana gelip şöyle dedi,

"Oh my God, I was so frustrated. I couldn't help the guy,"

"Aman Tanrım, çok sinirlendim. Adama yardım edemedim."

and take that back into their lives.

ve bunu alıp hayatlarına döndüler.

So after this piece was made,

Bu eser yapıldıktan sonra,

the dean of the cinema school at USC, the University of Southern California,

USC'nin, Güney Kaliforniya Üniversitesi'nin sinema okulunun dekanı

brought in the head of the World Economic Forum to try "Hunger,"

Dünya Ekonomik Forumu başkanını "Açlık"ı denemesi için getirdi,

and he took off the goggles,

kendisi gözlükleri çıkardığında

and he commissioned a piece about Syria on the spot.

hemen orada Suriye'yle ilgili bir parça sipariş etti.

And I really wanted to do something about Syrian refugee kids,

Ben de Suriyeli mülteci çocuklarla ilgili gerçekten bir şeyler yapmak istedim,

because children have been the worst affected by the Syrian civil war.

çünkü çocuklar Suriye'deki iç savaştan en çok etkilenenler.

I sent a team to the border of Iraq to record material at refugee camps,

Mülteci kamplarında materyal kaydetmesi için Irak sınırına bir ekip gönderdim,

basically an area I wouldn't send a team now,

şimdi bir ekibi göndermeyeceğim bir bölgeye,

as that's where ISIS is really operating.

çünkü IŞİD'in gerçekte faaliyette bulunduğu yer.

And then we also recreated a street scene

Sonra genç bir kızın şarkı söylediği ve

in which a young girl is singing and a bomb goes off.

bir bombanın patladığı bir sokak sahnesi de canlandırdık.

Now, when you're in the middle of that scene

Öyle ki, o sahnenin ortasındayken ve

and you hear those sounds,

o sesleri duyduğunuzda,

and you see the injured around you,

etrafınızda yaralananları gördüğünüzde,

it's an incredibly scary and real feeling.

inanılmaz derecede korkutucu ve gerçekçi bir his.

I've had individuals who have been involved in real bombings tell me

Gerçek bombalama yaşayan kişiler bana

that it evokes the same kind of fear.

benzer bir korku uyandırdığını söylediler.

[The civil war in Syria may seem far away]

[Suriye'deki iç savaş uzakta görünebilir]

[until you experience it yourself.]

[ta ki kendiniz deneyimleyene dek]

(Girl singing)

(Kız şarkı söylüyor)

(Explosion)

(Patlama)

[Project Syria]

[Proje Suriye]

[A virtual reality experience]

[Bir sanal gerçeklik deneyimi]

NP: We were then invited to take the piece

NP: Sonra eseri Londra'daki Victoria ve Albert Müzesi'ne

to the Victoria and Albert Museum in London.

götürmek üzere davet edildik.

And it wasn't advertised.

Reklamı yapılmamıştı.

And we were put in this tapestry room.

Bizi duvar halılarının olduğu odaya koydular.

There was no press about it,

Konuyla ilgili basın yoktu,

so anybody who happened to walk into the museum to visit it that day

yani o gün müzeyi ziyaret etmek üzere gelmiş olanlar

would see us with these crazy lights.

bizi o çılgın ışıklarla göreceklerdi.

You know, maybe they would want to see the old storytelling of the tapestries.

Belki duvar halılarının eski hikâyeleri anlatımını görmek isteyeceklerdi.

They were confronted by our virtual reality cameras.

Bizim sanal gerçeklik kameralarımızla karşılaştılar.

But a lot of people tried it, and over a five-day run

Ancak bir sürü insan denedi ve beş günlük sürenin

we ended up with 54 pages of guest book comments,

sonunda 54 sayfalık ziyaretçi defteri yorumları aldık

and we were told by the curators there

ve oradaki küratörler böyle bir akını

that they'd never seen such an outpouring.

daha önce görmediklerini söylediler.

Things like, "It's so real," "Absolutely believable,"

Şöyle şeyler, "Çok gerçekçi," "Kesinlikle inanılmaz,"

or, of course, the one that I was excited about,

veya elbette bana çok heyecan veren,

"A real feeling as if you were in the middle of something

"Normalde TV haberlerinde göreceğiniz bir şeyin

that you normally see on the TV news."

tam ortasında olduğunuzu gerçekten hissetme."

So, it works, right? This stuff works.

Yani işe yarıyor, değil mi? Bu şey işe yarıyor.

And it doesn't really matter where you're from or what age you are --

Nereden olduğunuz veya yaşınız fark etmiyor --

it's really evocative.

gerçekten akılda kalıcı.

Now, don't get me wrong -- I'm not saying that when you're in a piece

Şimdi beni yanlış anlamayın -- filmin içindeyken orada olduğunuzu

you forget that you're here.

unuttuğunuzu söylemiyorum.

But it turns out we can feel like we're in two places at once.

Ancak aynı anda iki yerde olduğumuzu hissedebildiğimiz ortaya çıktı.

We can have what I call this duality of presence,

Benim ikili var olma adını verdiğim şey mümkün

and I think that's what allows me to tap into these feelings of empathy.

ve bence empati hislerine dokunmama izin veren şey bu.

Right?

Değil mi?

So that means, of course,

Elbette bunun anlamı,

that I have to be very cautious about creating these pieces.

bu eserleri yaratırken çok dikkatli olmam gerekiyor.

I have to really follow best journalistic practices

Gerçekten en iyi gazetecilik uygulamalarını izlemeli

and make sure that these powerful stories

ve bu güçlü hikâyelerin dürüstlükle

are built with integrity.

geliştirildiğine emin olmalıyım.

If we don't capture the material ourselves,

Eğer materyalleri kendimiz çekmezsek,

we have to be extremely exacting

kaynağını anlama, o malzemenin

about figuring out the provenance and where did this stuff come from

nereden geldiği ve gerçekliği konusunda

and is it authentic?

son derece titiz olmalıyız.

Let me give you an example.

Size bir örnek vereyim.

With this Trayvon Martin case, this is a guy, a kid,

Trayvon Martin olayında, kendisi 17 yaşında bir genç,

who was 17 years old and he bought soda and a candy at a store,

bir çocuk ve bir dükkândan içecek ve şekerleme almış

and on his way home he was tracked by a neighborhood watchman

ve eve dönerken George Zimmerman adında bir semt bekçisi

named George Zimmerman who ended up shooting and killing him.

tarafından izlenmiş, adam sonuçta ona ateş edip öldürmüş.

To make that piece,

Bu parçayı yapmak için,

we got the architectural drawings of the entire complex,

tüm kompleksin mimari çizimlerini aldık

and we rebuilt the entire scene inside and out, based on those drawings.

ve bu çizimlere dayanarak tüm sahneyi yeniden derledik.

All of the action

Tüm aksiyon,

is informed by the real 911 recorded calls to the police.

polisle yapılmış gerçek 911 kayıtlı görüşmelerinin bilgisini içeriyor.

And interestingly, we broke some news with this story.

İlginç bir şekilde, bu hikâyeyle bazı bilgileri vermiş olduk.

The forensic house that did the audio reconstruction, Primeau Productions,

Yeniden ses düzenlemesini yapan adli kurum Primeau Productions,

they say that they would testify

George Zimmerman'ın arabasından

that George Zimmerman, when he got out of the car,

dışarı çıktıktan sonra, Martin'i takip etmeye gitmeden

he cocked his gun before he went to give chase to Martin.

tetiği çektiğini doğrulayacağını belirtti.

So you can see that the basic tenets of journalism,

Yani görüyorsunuz ki gazeteciliğin temel ilkeleri

they don't really change here, right?

gerçekten değişmiyor burada, değil mi?

We're still following the same principles that we would always.

Her zaman izleyeceğimiz aynı prensipleri hâlâ izliyoruz.

What is different is the sense of being on scene,

Farklı olan sahnenin içinde olma hissi,

whether you're watching a guy collapse from hunger

ister bir adamın açlıktan yere yıkıldığını görün,

or feeling like you're in the middle of a bomb scene.

isterse bir bombalama sahnesinin ortasında olduğunuzu hissedin.

And this is kind of what has driven me forward with these pieces,

Bu parçaları ortaya çıkarmamı ve nasıl yapacağımı düşünmemi

and thinking about how to make them.

sağlayan şey işte biraz da bu.

We're trying to make this, obviously, beyond the headset, more available.

Bunu tabii ki başlığın ötesinde, daha kolay bulunur hâle getirmeye çalışıyoruz.

We're creating mobile pieces like the Trayvon Martin piece.

Trayvon Martin parçası gibi mobil parçalar geliştiriyoruz.

And these things have had impact.

Bunların etkisi oldu.

I've had Americans tell me that they've donated,

Bana bağış yaptıklarını söyleyen Amerikalılar oldu,

direct deductions from their bank account, money to go to Syrian children refugees.

Suriyeli çocuk mültecilere gitmesi için

direkt banka hesaplarından düşülen paralar.

And "Hunger in LA," well, it's helped start

"LA'de Açlık" ise, bence gelecekte

a new form of doing journalism

diğer tüm normal platformları

that I think is going to join all the other normal platforms

birleştirecek yeni bir tür gazeteciliği başlatmaya

in the future.

yardımcı oldu.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)