Jonathan Drori: Every pollen grain has a story

Jonathan Drori: Her polen çekirdeğinin bir hikayesi var.

Çeviri: osman oguz ahsen Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Thank you. I have two missions here today.

Teşekkür ederim. Bugün burada 2 tane amacım var.

The first is to tell you something about pollen, I hope,

Birincisi size polen hakkında bir şeyler anlatmak

and to convince you that it's more than just something that gets up your nose.

ve size onların sizi sadece hapşırtan bir şeyden daha önemli olduğunu göstermek.

And, secondly, to convince you

İkinci olarak da sizi her evin elektron mikroskobuna

that every home really ought to have a scanning electron microscope.

ihtiyacı olduğuna sizi ikna etmek.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Pollen is a flower's way of making more flowers.

Polen bir çiçeğin daha çok çiçek yapmasının bir aracı.

It carries male sex cells

Erkek üreme hücrelerini

from one flower to another.

bir çiçekten diğer çiçeğe taşıyor.

This gives us genetic diversity,

Bu bize, ya da en azından bitkilere,

or at least it gives the plants genetic diversity.

genetik çeşitlilik sağlıyor.

And it's really rather better not to mate with yourself.

Kendin ile çiftleşmemek gerçekten daha iyi.

That's probably true of humans as well, mostly.

Muhtemelen bu insanlar için de geçerli.

Pollen is produced by the anthers of flowers.

Polenler çiçeklerin anterleri tarafından üretiliyor.

Each anther can carry up to 100,000 grains of pollen,

Her anter 100,000 taneye kadar polen çekirdeği taşıyabilir.

so, it's quite prolific stuff.

Yani epey verimli bir kısım.

And it isn't just bright flowers

Sadece güzel çiçekler değil

that have pollen; it's also trees and grasses.

ağaçlar ve çimenler de polenlere sahip.

And remember that all our cereal crops are grasses as well.

Ve bütün tahıllarımızın çimen türünden olduğunu unutmayın.

Here is a scanning electron micrograph of a grain of pollen.

Resimde elektron mikroskobu ile çekilmiş polen çekirdeği görüyorsunuz.

The little hole in the middle, we'll come to a bit later,

Ortadaki küçük deliğe biraz sonra geleceğiz.

but that's for the pollen tube

Bu polen tüpü için.

to come out later on. A very tiny tube.

çok ince bir tüp.

So, that's 20 micrometers across,

Işte bu 20 mikrometre uzunluğunda

that pollen grain there.

polen çekirdeği.

That's about a 50th of a millimeter.

Bu milimetrenin 50'de biri.

But not all pollen is quite so simple looking.

Fakat tüm polenler bu kadar basit görünüşlü değil.

This is Morina. This is a plant --

Bunun adı Morina. Bu benim

which I've always thought to be rather tedious --

her zaman biraz kasvetli olarak düşündüğüm

named after Morin,

bir bitki. İlk tohum kataloğunu 1621'de bastıran

who was an enterprising French gardener,

girişimci bir Fransız

who issued the first seed catalog

bahçıvanı Morin'in ardından ismi

in 1621.

verildi.

But anyway, take a look at its pollen.

Her neyse, polene bir göz atın.

This is amazing, I think.

Bence bu inanılmaz.

That little hole in the middle there is for the pollen tube,

Ortadaki şu küçük delik polen tüpü için.

and when the pollen finds its special female spot

Ve polen diğer Morina çiçeğindeki

in another Morina flower,

dişi bölgeyi bulduğu zaman

just on the right species, what happens?

ne oluyor?

Like I said, pollen carries the male sex cells.

Dediğim gibi, polen erkek üreme hücrelerini taşıyor.

If you actually didn't realize that plants have sex,

Eğer bitkilerin cinsiyeti olduğunun farkına varmadıysanız

they have rampant, promiscuous

şunu bilin ki onların çoşkun, karmaşık

and really quite interesting and curious sex. Really.

ve epey ilginç bir cinsiyet karakteristikleri var.

(Laughter) A lot.

(gülüşmeler)

My story is actually not about plant propagation,

Benim hikayem bitkilerin üremesi değil,

but about pollen itself.

polenin kendisi hakkında.

"So, what are pollen's properties?" I hear you ask.

Polenin özellikleri nedir diye sorduğunuzu duyuyorum.

First of all, pollen is tiny. Yes we know that.

İlk olarak polen çok küçük. Evet, bunu biliyoruz.

It's also very biologically active,

Aynı zamanda biyolojik olarak hareketliler,

as anyone with hay fever will understand.

ki bunu bahar nezlesi olanlar bilirler.

Now, pollen from plants, which are wind-dispersed --

Polenlerin ağaç, çim gibi

like trees and grasses and so on --

rüzgarla dağılanları

tend to cause the most hay fever.

en fazla bahar nezlesine sebep oluyorlar.

And the reason for that is they've got to chuck out

Bunun sebebi de o bitkilerin

masses and masses of pollen to have any chance

polenin aynı bitkiyi bulma şansını artırmak için

of the pollen reaching another plant of the same species.

çok büyük miktarlarda polen oluşturması.

Here are some examples --

Bazı örnekler görüyorsunuz.

they're very smooth if you look at them --

Resimlere bakarsanız rüzgarla dağılması

of tree pollen that is meant to be carried by the wind.

gereken ağaç poleni çok pürüssüz.

Again -- this time, sycamore -- wind-dispersed.

Bu resimdeki çınar, gene rüzgarla dağılıyor.

So, trees: very boring flowers,

Yani çok sıkıcı çiçekler olan ağaçlar

not really trying to attract insects.

böcekleri kendilerine çekmeye çalışmıyorlar.

Cool pollen, though.

Güzel polen ama.

This one I particularly like.

Bu özellikle sevdiğim bir polen.

This is the Monterey Pine, which has little air sacks

Bu Montery çam ağacı, küçük hava poşetleri

to make the pollen carry even further.

polenlerin daha da uzağa gitmesini sağlıyor.

Remember, that thing is just about 30 micrometers across.

Unutmayın ki bu polenler 40 mikrometre uzunluğunda.

Now, it's much more efficient if you can get insects to do your bidding.

Eğer polen taşımasını böceklere yaptırısanız çok daha etkili oluyor.

This is a bee's leg

Bu bir arının ayağı,

with the pollen glommed onto it from a mallow plant.

Ebegümeci ağacından gelen bir polen yapışmış.

And this is the outrageous and beautiful

Bu da Ebegümeci ağacının

flower of the mangrove palm.

inanılmaz etkileyici ve güzel çiçeğinin resmi.

Very showy, to attract lots of insects to do its bidding.

Böcekleri çekmek için çok alımlı.

The pollen has little barbs on it,

Bakarsanız bu polenin

if we look.

küçük dikenleri var.

Now, those little barbs

Bu dikenler doğal olarak

obviously stick to the insects well,

böceklere de yapışıyor.

but there is something else that we can tell from this photograph,

Bu fotoğraftan başka bir şey de söyleyebiliriz:

and that is that you might be able to see a fracture line

Bu dünya olsaydı onun ekvatoru olacak şekilde

across what would be the equator of this, if it was the Earth.

ince bir çizgi görebiliyorsunuz.

That tells me that it's actually been fossilized, this pollen.

Bu bana bu polenin aslında fosilleştiğini söylüyor.

And I'm rather proud to say

Gururla belirtmek isterim ki

that this was found just near London, and that 55 million years ago

bu London'un hemen yanında bulundu ve 55 milyon yıl öncesi

London was full of mangroves.

London Ebegümeci ağacı doluydu.

Isn't that cool?

Bu çok güzel değil mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Okay, so this is another species evolved to be dispersed by insects.

Tamam, bu böcekler tarafından poleninin dağıtılmasını bekleyen başka bir tür.

You can tell that from the little barbs on there.

Bunu şuradaki dikenlerden söyleyebilirsiniz.

All these pictures were taken with a scanning electron microscope,

Bütün bu resimler Kem Labaratuvarında bulunan

actually in the lab at Kew Laboratories.

elektron mikroskobu ile çekildi.

No coincidence that these were taken

Bunların aslında bir fotoğraf sanatçısı olan

by Rob Kesseler, who is an artist,

Rob Kessler tarafından çekilmiş olması ilginç değil.

and I think it's someone with a design and artistic eye

Ve onun gibi bir artistik bakıçı olan birinin

like him that has managed to bring out the best in pollen.

en güzel poleni ortaya çıkarması şans değil.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Now, all this diversity

Bütün bu çeşitlilik

means that you can look at a pollen grain

bir polen çekirdeğine bakıp onun hangi

and tell what species it came from,

türden olduğunu söyleyebileceğiniz anlamına geliyor.

and that's actually quite handy if you

Elinizde bir polen örneği var ve onun nereden

maybe have a sample and you want to see where it came from.

geldiğini öğrenmek istiyorsanız bu çok kullanışlı.

So, different species of plants

Bitkilerin değişik türleri

grow in different places,

değişik yerlerde büyüyorlar.

and some pollen carries further than others.

Ve bazı polenlerler daha uzağa gidiyor.

So, if you have a pollen sample,

Bu yüzden eğer bir polen örneğiniz varsa

then in principle, you should be able to tell

mantıken onun nereden geldiğini

where that sample came from.

söyleyebilmeniz gerekiyor.

And this is where it gets interesting for forensics.

İşte bu adli vakalarda işin ilginçleştiği nokta.

Pollen is tiny. It gets on to things, and it sticks to them.

Polen küçücük. Cisimlere yapışıyor.

So, not only does each type of pollen look different,

Sadece her polen farklı görünmüyor aynı zamanda,

but each habitat has a different combination of plants.

her habitatın kendinde has polen kombinasyonu

A different pollen signature, if you like,

polen imzası, ya da isterseniz

or a different pollen fingerprint.

polen parmak izi var.

By looking at the proportions and combinations

Bir örnekteki polenleri oranlarına ve türlerine

of different kinds of pollen in a sample,

bakarak polenin tam olarak

you can tell very precisely where it came from.

nereden geldiğini söyleyebilirsiniz.

This is some pollen embedded in a cotton shirt,

Bu şu an üzerime giydiğim gibi bir pamuk

similar to the one that I'm wearing now.

t-shirtun içine işlemiş polenler.

Now, much of the pollen will still be there

Yıkamalar sonucunda polenlerin

after repeated washings.

çoğu gene burada olacak.

Where has it been?

Neredeydi?

Four very different habitats might look similar,

Dört farklı habitat benzer görülebilir

but they've got very different pollen signatures.

ama birbirlerinden çok ayrı polen imzaları var.

Actually this one is particularly easy, these pictures were all taken

Aslında bu çok basit. Bu resimlerin

in different countries.

her biri farklı bir ülkeye ait.

But pollen forensics can be very subtle.

Fakat polen adli vakaları çok daha hasssas olabilir.

It's being used now to track

Şimdilerde polenler

where counterfeit drugs have been made,

nerede uyuşturucuların yapıldığını bulmada,

where banknotes have come from,

bankotların nereden geldiğini bulmada,

to look at the provenance of antiques

antikaların kaynağını bulmada,

and see that they really did come from the place

ve gerçekten satıcının geldi dediği yerden gelip

the seller said they did.

gelmediğini belirlemede kullanılıyorlar.

And murder suspects have been tracked

Bu şekilde cinayet suçluları İngiltere'de

using their clothing,

giysileri kullanılarak

certainly in the U.K., to within an area

polis köpeklerinin gidip ceseti bulabileceği

that's small enough that you can send in tracker dogs

mesafeye kadar

to find the murder victim.

takip edildi.

So, you can tell from a piece of clothing

Yani sadece bir giysi parçasından

to within about a kilometer or so,

o giysinin nerede olduğunu

where that piece of clothing has been recently

1 kilometrelik bir alan içinde belirleyip

and then send in dogs.

köpekleri oraya yollayabilirsin.

And finally, in a rather grizzly way,

Son olarak da çok ağır bir şekilde

the Bosnia war crimes;

Bosna savaş suçları.

some of the people brought to trial were brought to trial

Davaya gelenlerden bazılarının gelme sebebi

because of the evidence from pollen,

polenin ortaya çıkardığı

which showed that bodies had been buried,

cesetlerin gömüldüğü, sonra çıkarılıp başka bir yere

exhumed and then reburied somewhere else.

tekrar gömüldüğünü belirten kanıtlar sebebiyleydi.

I hope I've opened your eyes,

Umut ediyorum ki gözünüzü

if you'll excuse the visual pun, (Laughter)

tabir yerinde olursa, polenlerin

to some of pollen's secrets.

bazı gizemlerine açmışımdır.

This is a horse chestnut.

Bu ağaç kestanesi bu arada.

There is an invisible beauty all around us,

Etrafımızda görünmez bir güzellik var.

each grain with a story to tell ...

Her polen çekirdeği bir hikaye ile büyüyor.

each of us, in fact, with a story to tell

Aslında her birimizin üzerimizdeki polenlerin parmak izinden

from the pollen fingerprint that's upon us.

ötürü bir hikayemiz var.

Thank you to the colleagues at Kew,

Kew'deki arkadaşlara teşekkür ediyorum.

and thank you to palynologists everywhere.

Ve her yerdek polen bilimcilere teşekkür ediyorum.

(Applause)

(Alkışlar)