These bacteria eat plastic | Morgan Vague

Transcriber: Ivana Korom Reviewer: Joanna Pietrulewicz

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Plastics: you know about them, you may not love them,

Plastikler: onları biliyorsunuz, onları sevmiyor olabilirsiniz

but chances are you use them every single day.

ancak muhtemelen onları her gün kullanıyorsunuz.

By 2050, researchers estimate

2050'ye kadar araştırmacılar

that there will be more plastic in the ocean than fish.

okyanusta balıktan daha fazla plastik olacağını tahmin ediyorlar.

Despite our best efforts,

Çabalarımıza rağmen

only nine percent of all plastic we use winds up being recycled.

kullandığımız bütün plastiğin sadece yüzde dokuzu geri dönüştürülüyor.

And even worse,

Daha da kötüsü,

plastic is incredibly tough and durable

plastik oldukça sert ve dayanıklı

and researchers estimate

ve araştırmacılar tamamen yok olması için

that it can take anywhere from 500 to 5,000 years

500 ile 5 bin yıl gerektiğini tahmin ediyorlar.

to fully break down.

It leaches harmful chemical contaminants into our oceans, our soil,

Okyanuslarımıza, toprağımıza, yiyeceklerimize, suyumuza ve bize

our food, our water, and into us.

zararlı kimyasal atıklar salıyor.

So how did we wind up with so much plastic waste?

Peki, bu kadar çok plastik atıkla nasıl başa başa kaldık?

Well, it's simple.

Cevap basit.

Plastic is cheap, durable, adaptable, and it's everywhere.

Plastik ucuz, dayanıklı, uyumlu ve her yerde.

But the good news is

Fakat iyi haber şu ki

there's something else that's cheap, durable, adaptable and everywhere.

ucuz, dayanıklı, uyumlu ve her yerde olan başka bir şey daha var.

And my research shows it may even be able to help us

Benim araştırmam, plastik kirliliği problemimize bile

with our plastic pollution problem.

yardımcı olabileceğini gösteriyor.

I'm talking about bacteria.

Bakterilerden bahsediyorum.

Bacteria are microscopic living beings invisible to the naked eye

Bakteri her yerde yaşayan, çıplak göze görünmeyen mikroskobik canlılardır,

that live everywhere,

in all sorts of diverse and extreme environments,

her tür ve zorlu çevrelerde yaşarlar,

from the human gut, to soil, to skin,

insan bağırsağından toprağa, tene, 700 fahrenhayt derece sıcaklığa ulaşan

to vents in the ocean floor, reaching temperatures of 700 degrees Fahrenheit.

okyanus tabanındaki yarıklara kadar her yerde yaşarlar.

Bacteria live everywhere,

Bakteriler her yerde yaşarlar,

in all sorts of diverse and extreme environments.

her tür ve zorlu çevrelerde.

And as such, they have to get pretty creative with their food sources.

Böyle olunca da yiyecek kaynaklarında oldukça yaratıcı olmak zorundalar.

There's also a lot of them.

Aynı zamanda çok fazlalar.

Researchers estimate that there are roughly five million trillion trillion --

Araştırmacılar, gezegende hemen hemen beş milyon trilyon trilyon bakteri --

that's a five with 30 zeros after it -- bacteria on the planet.

ardından 30 sıfır gelen bir beş -- olduğunu tahmin ediyorlar.

Now, considering that we humans produce

O halde, insanların her yıl 300 milyon ton yeni plastik ürettiğini hesaba katarsak

300 million tons of new plastic each year,

I'd say that our plastic numbers

bizim plastik sayımızın bakterilerinkine oranla

are looking pretty comparable to bacteria's.

oldukça kıyaslanabilir gözüktüğünü söyleyebilirim.

So, after noticing this

Bu yüzden bunu fark ettikten ve bakterilerin yiyecek bulmak için

and after learning about all of the creative ways

yarattığı tüm yaratıcı yolları öğrendikten sonra

that bacteria find food,

I started to think:

şunu düşünmeye başladım:

could bacteria in plastic-polluted environments

Plastikle kirlenmiş çevrelerde bakteriler

have figured out how to use plastic for food?

acaba plastiği yiyecek olarak kullanmanın bir yolunu bulabilir mi?

Well, this is the question that I decided to pursue a couple of years ago.

Bu, birkaç sene önce peşine düşmeye karar verdiğim soru.

Now, fortunately for me,

Neyse ki Amerika'daki en kirli şehri Houston, Teksaslıyım.

I'm from one of the most polluted cities in America,

Houston, Texas.

(Laughs)

(Gülüşmeler)

In my hometown alone,

Sadece benim memleketimde

there are seven EPA-designated Superfund sites.

yedi Çevre Koruma Ajansı tarafından belirlenmiş Superfund sahası var.

These are sites that are so polluted,

Bu sahalar o kadar kirli ki

that the government has deemed their cleanup a national priority.

devlet temizliğini ulusal bir öncelik haline getirdi.

So I decided to trek around to these sites

Bu yüzden bu sahalarda yürüyüş yapmaya karar verdim

and collect soil samples teeming with bacteria.

ve bakterilerle dolup taşan toprak örnekleri topladım.

I started toying with a protocol,

Bir yöntem için süslü bilim sohbeti olan bir protokolü kurcalamaya başladım.

which is fancy science talk for a recipe.

And what I was trying to cook up was a carbon-free media,

Uydurmaya çalıştığım şey ise karbonsuz bir ortam veya yiyeceksiz bir çevreydi.

or a food-free environment.

An environment without the usual carbons, or food,

Biz insanlar gibi bakterilerin de yaşamak için gerek duyduğu

that bacteria, like us humans, need to live.

her zamanki karbon ve yiyecekler olmadan bir çevre.

Now, in this environment,

Şimdi, bu çevrede bakterilerime sadece bir karbon, yiyecek ya da kaynak sağlarım.

I would provide my bacteria with a sole carbon, or food, source.

I would feed my bacteria polyethylene terephthalate,

Bakterilerimi polietilen tereftalat ile beslerim

or PET plastic.

veya diğer bir adıyla PET plastikle.

PET plastic is the most widely produced plastic in the world.

PET plastik dünyada en yaygın bir şekilde tüketilen plastiktir.

It's used in all sorts of food and drink containers,

Her çeşit yiyecek ve içecek kaplarında kullanılır

with the most notorious example being plastic water bottles,

ki en kötü şöhretli örneği

insanların bu günlerde dakikada bir milyon oranda kullandığı plastik su şişeleridir.

of which we humans currently go through at a rate of one million per minute.

So, what I would be doing,

Bu yüzden yapacağım şey

is essentially putting my bacteria on a forced diet of PET plastic

bakterilerimi özellikle mecburi bir PET plastik diyetine sokmak

and seeing which, if any, might survive or, hopefully, thrive.

ve herhangi birinin hayatta kaldığını veya umuyorum ki gelişmesini görmektir.

See, this type of experiment would act as a screen

Görüyorsunuz ki bu tür bir deney, plastikle kirlenen çevreye uyum sağlamış

for bacteria that had adapted to their plastic-polluted environment

ve PET plastik yemek gibi muazzam bir beceri geliştirmiş olan

and evolved the incredibly cool ability to eat PET plastic.

bakteriler için bir ekran olarak işlev görürdü.

And using this screen,

Bu ekranı kullanarak

I was able to find some bacteria that had done just that.

bunu yapan bazı bakterileri bulabilmeyi başarmıştım.

These bacteria had figured out how to eat PET plastic.

Bu bakteriler, nasıl PET plastik yiyeceklerini keşfetmişlerdi.

So how do these bacteria do this?

Peki bu bakteriler nasıl bunu yapabiliyor?

Well, it's actually pretty simple.

Aslında oldukça basit.

Just as we humans digest carbon or food into chunks of sugar

Nasıl biz insanlar karbonu veya yemekleri daha sonra enerji olarak kullandığımız

that we then use for energy,

şekeri sindiriyorsak bakteriler de öyle yapıyor.

so too do my bacteria.

My bacteria, however, have figured out how to do this digestion process

Ancak benim bakterilerim bu sindirim sürecini

to big, tough, durable PET plastic.

nasıl büyük, sert, dayanıklı PET plastikle yapacaklarını buldular.

Now, to do this, my bacteria use a special version

O hâlde, bunu yapmak için bakterilerim enzim denen şeyin

of what's called an enzyme.

özel bir versiyonunu kullanıyorlar.

Now, enzymes are simply compounds that exist in all living things.

Enzimler basitçe her canlıda var olan bileşimlerdir.

There are many different types of enzymes,

Enzimlerin birçok farklı türü vardır

but basically, they make processes go forward,

ancak temelde yiyeceklerin enerjiye sindirimi gibi ileri dönük işlem yaparlar.

such as the digestion of food into energy.

For instance, we humans have an enzyme called an amylase

Örneğin, biz insanların ekmek gibi komplex nişastaları daha sonrasında

that helps us digest complex starches, such as bread,

enerji için kullanabileceğimiz küçük şeker parçalarına sindirmemizde yardımcı olan

into small chunks of sugar that we can then use for energy.

amilaz denen bir enzimi vardır.

Now, my bacteria have a special enzyme called a lipase

Benim bakterilerimin ise büyük, sert, dayanıklı PET plastiği saran

that binds to big, tough, durable PET plastic

ve bakterilerimin daha sonrasında enerji için kullanabileceği

and helps break it into small chunks of sugar

küçük şeker parçalarına bölmesine yardımcı olan lipaz denen özel bir enzimi var.

that my bacteria can then use for energy.

So basically,

Temel olarak PET plastiği büyük, sert, uzun ömürlü kirletici madde olmaktan

PET plastic goes from being a big, tough, long-lasting pollutant

to a tasty meal for my bacteria.

bakterilerim için lezzetli bir öğüne dönüşüyor.

Sounds pretty cool, right?

Kulağa baya havalı geliyor, değil mi?

And I think, given the current scope of our plastic pollution problem,

Bence şu anki plastik kirliliği problemimizi düşünürsek

I think it sounds pretty useful.

bence kulağa oldukça faydalı geliyor.

The statistics I shared with you

Gezegenimizde ne kadar çok plastik atığın biriktiği konusunda

on just how much plastic waste has accumulated on our planet

sizinle paylaştığım istatistikler iç karartıcı.

are daunting.

They're scary.

Korkunçlar.

And I think they highlight

Ayrıca kısma, yeniden kullanma ve geri dönüştürme önemli olsa da

that while reducing, reusing and recycling are important,

sadece bunları yapmanın, bu problemi çözmek için

they alone are not going to be enough to solve this problem.

yeterli olmadığını vurguladığını düşünüyorum.

And this is where I think bacteria might be able to help us out.

Bu noktada bence bakteriler bize yardım edebilir.

But I do understand why the concept of bacterial help

Ancak bakteri yardımı kavramının

might make some people a little nervous.

bazı insanları neden biraz kaygılı yaptığını anlayabiliyorum.

After all, if plastic is everywhere and these bacteria eat plastic,

Nihayetinde eğer plastik her yerdeyse ve bu bakteriler plastik yiyorsa

isn't there a risk of these bacteria getting out in the environment

bu bakterilerin çevreden çıkma ve yıkıma neden olma riski yok mu?

and wreaking havoc?

Well, the short answer is no, and I'll tell you why.

Kısa cevap hayır ve size nedenini söyleyeyim.

These bacteria are already in the environment.

Bu bakteriler zaten çevredeler.

The bacteria in my research are not genetically modified frankenbugs.

Araştırmamdaki bakteriler genetiği değiştirilmiş frankenbug değiller.

These are naturally occurring bacteria

Bunlar, plastikle kirletilmiş çevreye basitçe uyum sağlamış

that have simply adapted to their plastic-polluted environment

and evolved the incredibly gnarly ability to eat PET plastic.

ve PET plastiği yemek gibi inanılmaz bir yetenek geliştirmiş

doğal olarak oluşmuş bakteriler.

So the process of bacteria eating plastic is actually a natural one.

Bu yüzden bakterilerin plastik yeme süreci aslında doğal bir süreç.

But it's an incredibly slow process.

Fakat oldukça yavaş bir süreç.

And there remains a lot of work to be done

Bu süreci nasıl yararlı bir sürate hızlandırılacağını bulmak için de

to figure out how to speed up this process to a useful pace.

geriye yapılacak çok iş bırakıyor.

My research is currently looking at ways of doing this

Araştırmam, şu anda temelde PET plastiği güneş ışığına maruz bırakma anlamına gelen

through a series of UV, or ultraviolet, pretreatments,

UV veya diğer adıyla morötesi, ön muamele ile bunu yapmanın yollarını araştırıyor.

which basically means we blast PET plastic with sunlight.

We do this because sunlight acts a bit like tenderizer on a steak,

Bunu yapıyoruz çünkü güneş ışığı biftek üzerinde ev döveceği gibi davranıyor,

turning the big, tough, durable bonds in PET plastic

PET plastikteki büyük, sert, dayanıklı bağları biraz daha yumuşak yapıyor

a bit softer and a bit easier for my bacteria to chew on.

ve bakterilerimin çiğnemesi için daha kolaylaştırıyor.

Ultimately, what my research hopes to do

En sonunda araştırmamın yapmayı umduğu şey

is create an industrial-scale contained carbon-free system,

bu bakterilerin tek yemek kaynağı PET plastik atığı olan

similar to a compost heap,

kapsamlı bir sistem içinde gelişebileceği komposta benzer

where these bacteria can thrive in a contained system,

endüstriyel skalada kapsamlı bir karbonsuz sistem yaratmak.

where their sole food source is PET plastic waste.

Imagine one day being able to dispose of all of your plastic waste

Bakteri ile çalışan özel bir plastik atık tesisine gittiğini bildiğiniz bir çöpe

in a bin at the curb

that you knew was bound for a dedicated bacteria-powered plastic waste facility.

bir gün tüm plastik atığınızı atabildiğinizi hayal edin.

I think with some hard work this is an achievable reality.

Bence biraz sıkı çalışmayla bu, başarılabilir bir gerçeklik.

Plastic-eating bacteria is not a cure-all.

Plastik yiyen bakteri her şeye çare bulan bir şey değil.

But given the current statistics, it's clear that we humans,

Ama şu anki istatistikleri hesaba katarsak

biz insanların bu problemde biraz yardıma ihtiyacımız olduğu ortada.

we could use a little help with this problem.

Because people,

Çünkü millet, plastik kirliği konusunda acil bir probleme sahibiz

we possess a pressing problem of plastic pollution.

And bacteria might be a really important part of the solution.

ve bakteriler çözümün gerçekten önemli bir parçası olabilir.

Thank you.

Teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)