Gavin Pretor-Pinney: Cloudy with a chance of joy

Gavin Pretor-Pinney: Bulutlarla eğlence

Çeviri: Serhat Tunar Gözden geçirme: Okan KILIC

Clouds.

Bulutlar

Have you ever noticed how much people moan about them?

Ne kadar fazla insanın onlarla ilgili sızlandığının farkında mısınız?

They get a bad rap.

Onların adı çıkmış.

If you think about it, the English language

Düşünsenize, İngiliz dili

has written into it negative associations towards the clouds.

onlara karşı hep olumsuzdur.

Someone who's down or depressed,

Birinin morali bozukda ya da depresyondaysa,

they're under a cloud.

onlar "bulutların" altındadır.

And when there's bad news in store,

Ve ne zaman kötü haberler gelse,

there's a cloud on the horizon.

"ufukta kara bir bulut var" denir.

I saw an article the other day.

Geçenlerde, internette

It was about problems with computer processing

bilgisayar işlemleriyle alakalı

over the Internet.

bir makale gördüm.

"A cloud over the cloud," was the headline.

Başlığı, "Bulutun üzerindeki bulut"tu.

It seems like they're everyone's default

Görünüşe göre bu herkesin görmezden geldiği

doom-and-gloom metaphor.

çok vahim bir durum.

But I think they're beautiful, don't you?

Fakat bence onlar çok güzeller, sizce de öyle değiller mi?

It's just that their beauty is missed

Onların güzellikleri görmezden geliniyor

because they're so omnipresent,

çünkü onlar her yerdeler,

so, I don't know, commonplace,

bu yüzden, bilemiyorum, belki de basmakalıp bir söz ama

that people don't notice them.

insanlar onları görmezden geliyorlar.

They don't notice the beauty, but they don't even notice the clouds

Güzelliğini görmüyorlar ama, insanlar bulutların kendisini bile fark etmiyorlar,

unless they get in the way of the sun.

Araya girerek güneşi engelleyene kadar.

And so people think of clouds as

Ve böylece insanlar bulutları

things that get in the way.

araya giren şeyler olarak düşünüyorlar.

They think of them as the annoying, frustrating obstructions,

Onları rahatsız edici, moral bozucu engeller olarak görüyorlar

and then they rush off and do some blue-sky thinking.

ve sonra da onları akıllarından çıkarıp mavi gökyüzünü düşünmeye başlıyorlar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But most people, when you stop to ask them,

Fakat çoğu insan, onlara sorduğunuz zaman,

will admit to harboring a strange sort of fondness for clouds.

bulutlara karşı garip bir düşkünlük beslediklerini kabul eder.

It's like a nostalgic fondness,

Bu tıpkı geçmişe olan düşkünlük gibidir

and they make them think of their youth.

ve bulutlar onlara gençlik zamanlarını düşündürür.

Who here can't remember thinking, well,

Buradaki kim hatırlamaz ki,

looking and finding shapes in the clouds

çocukken bulutlara bakarak

when they were kids?

onlarda şekiller bulduğunu?

You know, when you were masters of daydreaming?

Hayal kurma uzmanlarıyken yaptığınız şeyden bahsediyorum.

Aristophanes, the ancient Greek playwright,

Aristophanes, Antik Yunan oyun yazarı,

he described the clouds as the patron godesses

bulutları, iki bin beş yüzi yıl önce

of idle fellows

işi gücü olmayan kişilerin

two and a half thousand years ago,

koruyucu tanrıçaları olarak tanımlamıştır

ve bugün onun ne demek istediğini anlayabilirsiniz.

and you can see what he means.

Bu günlerde, biz yetişkinler, bizleri

It's just that these days, us adults seem reluctant

to allow ourselves the indulgence

hafif rüzgarla sürekleyecek olan hayal gücümüzün

of just allowing our imaginations

bizleri şımartması konusunda isteksiz görünüyoruz

to drift along in the breeze, and I think that's a pity.

ve bence bu halimize acımalıyız.

I think we should perhaps do a bit more of it.

Bence bundan biraz daha iyisini yapmalıyız

I think we should be a bit more willing, perhaps,

Bence biraz daha istekli olmalıyız,

to look at the beautiful sight of the sunlight bursting out

bulutların arkasından harika bir şekilde ışıldayan

from behind the clouds and go, "Wait a minute,

güneş ışıklarına bakarak ve "Bir dakika,

that's two cats dancing the salsa!"

burada salsa yapan iki tane kedi var!"

(Laughter) (Applause)

(Gülüşmeler) (Alkış)

Or seeing the big, white, puffy one up there

Ya da alışveriş merkezinin üstündeki

over the shopping center looks like

büyük, beyaz, kabarık olanı, banka soymaya giden

the Abominable Snowman going to rob a bank.

Abominable Snowman olarak görebiliriz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

They're like nature's version of those inkblot images,

Bulutlar, mürekkep lekesi şekillerinin doğadaki halleri gibidirler

you know, that shrinks used to show their patients

biliyorsunuz, 60' lı yıllarda

psikiyatristlerin hastalarına gösterdiği şekilleri

in the '60s,

and I think if you consider the shapes you see in the clouds,

ve bence bulutlarda gördüğünüz şekilleri dikkate alırsanız,

you'll save money on psychoanalysis bills.

psiko-analiz masraflarından da kurtulmuş olursunuz.

Let's say you're in love. All right?

Varsayalım ki aşık oldunuz. Tamam mı?

And you look up and what do you see?

Ve yukarı baktınız, ne görürsünüz orada?

Right? Or maybe the opposite.

Değil mi? Ya da belki tam tersi.

You've just been dumped by your partner,

Eşiniz tarafından bir terk edildiniz

and everywhere you look, it's kissing couples.

ve nereye baksanız öpüşen çiftleri görüyorsunuz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Perhaps you're having a moment of existential angst.

Belki de o an bir varoluşsal bir kaygı yaşıyorsunuz.

You know, you're thinking about your own mortality.

Biliyosunuz, kendi ölümlülüğünüz üzerine düşünürsünüz.

And there, on the horizon, it's the Grim Reaper.

Ve orada, ufukta, o Azrail.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Or maybe you see a topless sunbather.

Ya da belki de üstsüz güneşlenen bir kadın gördünüz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

What would that mean?

Bu ne anlama gelir?

What would that mean? I have no idea.

Bu ne anlama gelir? Hiçbir fikrim yok.

But one thing I do know is this:

Fakat bildiğim bir şey,

The bad press that clouds get is totally unfair.

Bulutlar hakkındaki olumsuz düşüncenin tamamen haksız olduğudur.

I think we should stand up for them,

Bence onlar için mücadele etmeliyiz.

which is why, a few years ago,

ki bu da birkaç yıl önce,

şu an dünya çapında yaklaşık 100 ülkeden

I started the Cloud Appreciation Society.

Tens of thousands of members now

on binlerce üyesi olan

in almost 100 countries around the world.

Cloud Appreciation Society'i başlatma sebebimdir.

And all these photographs that I'm showing,

Ve gösterdiğim tüm bu fotoğrafları,

they were sent in by members.

bana üyelerim gönderdiler.

And the society exists to remind people of this:

Ve bu topluluk insanlara şunu hatırlatmak için var oldu:

Clouds are not something to moan about.

Bulutlar, haklarında sızlanılacak şeylerden değillerdir.

Far from it. They are, in fact,

Alakası bile yok. Bulutlar, aslında,

the most diverse, evocative, poetic aspect of nature.

doğanın en farklı, çağrışımcı, şiirsel suretleridir.

I think, if you live with your head in the clouds

Bence, eğer hayal dünyasında yaşasaydınız,

every now and then, it helps you keep your feet on the ground.

arada sırada, ayaklarınızı yere tutmaya yardımcı olur.

And I want to show you why, with the help of

Ve bunun nedenini size bazı favori

some of my favorite types of clouds.

bulut türlerimi göstererek açıklamak istiyorum.

Let's start with this one. It's the cirrus cloud,

Bununla başlayalım. Bu saçak bulutu,

named after the Latin for a lock of hair.

adı Latince'de saç lülesi demektir.

It's composed entirely of ice crystals

Tamamen buz kristallerinden oluşur

cascading from the upper reaches of the troposphere,

ardarda dizilerek üst troposfer ulaşır

and as these ice crystals fall,

ve bu buz kristalleri düşerken,

they pass through different layers with different winds

birçok farklı rüzgara sahip farklı katmanlardan geçiyorlar

ve buluta, sonbahar çizgileri denilen

and they speed up and slow down,

giving the cloud these brush-stroked appearances,

bu fırça darbesi görünümünü

these brush-stroke forms known as fall streaks.

verebilmek için hızlanıp yavaşlıyorlar.

And these winds up there can be very, very fierce.

Ve bu rüzgarlar çok ama çok sert olabiliyor

They can be 200 miles an hour, 300 miles an hour.

Saatte 200 mil, 300 mil hıza kadar çıkabiliyorlar.

These clouds are bombing along,

Bu bulutlar her yeri bombalıyorlar,

but from all the way down here,

fakat buradan, aşağıdan,

they appear to be moving gracefully, slowly,

incelikle, yavaş yavaş hareket ediyor gibi görünüyorlar

like most clouds.

tıpkı diğer çoğu bulut türü gibi.

And so to tune into the clouds is to slow down,

Ve bu yüzden "bulutlara ayarlanmak"; yavaşlamak

to calm down.

sakinleşmek demek.

It's like a bit of everyday meditation.

Bu biraz da olsa günlük meditasyona benzer.

Those are common clouds.

Burada gördükleriniz yaygın bulutlar.

What about rarer ones, like the lenticularis,

Peki ya nadir görülenler, mesela merceksel bulut gibi,

the UFO-shaped lenticularis cloud?

UFO şeklindeki merceksel bulut gibi?

These clouds form in the region of mountains.

Bu bulutlar dağlar bölgesinde oluşurlar.

When the wind passes, rises to pass over the mountain,

Rüzgar geçtiğinde, dağın üstüne yükselir,

it can take on a wave-like path in the lee of the peak,

bu uçan daire gibi formlar

with these clouds hovering at the crest

bulutların süzüldüğü bu zirvede,

of these invisible standing waves of air,

havanın görünmeyen dalgalarıyla,

these flying saucer-like forms,

bir dalga yolu gibi yolun rüzgar almayan tarafında yer alabilirler

and some of the early black-and-white UFO photos

ve bazı eski siyah beyaz UFO fotoğrafları

are in fact lenticularis clouds. It's true.

aslında merceksel bulutlardır .Evet bu doğru.

A little rarer are the fallstreak holes. All right?

Biraz daha nadir olanlar ise fallstreak delikleridir. Anladınız mı?

This is when a layer is made up of very, very cold

Bir katman çok çok soğuk

water droplets, and in one region they start to freeze,

su damlacıklarından oluşur ve bir bölgede donmaya başlarlar

and this freezing sets off a chain reaction which spreads outwards

ve bu donma buz kristallerinin peş peşe birikmesi ve

with the ice crystals cascading and falling down below,

aşağıya düşmesiyle deniz anası bacakları görünümü veren

giving the appearance of jellyfish tendrils down below.

bir zincirleme reaksiyon başlatır,

Rarer still, the Kelvin–Helmholtz cloud.

Yine daha nadir olanlardan Kelvin–Helmholtz bulutu.

Not a very snappy name. Needs a rebrand.

Pek zarif bir isim sayılmaz. Bir isim değişikliğine ihtiyacı var.

This looks like a series of breaking waves,

Görüntüsü kırılan dalgalara benzer

and it's caused by shearing winds -- the wind

ve rüzgarların kesilmesiyle oluşur -- bulut katmanının

above the cloud layer and below the cloud layer

üstündeki ve altındaki rüzgarlar önemli ölçüde

değişim gösterir ve ortada, ikisinin arasında

differ significantly, and in the middle, in between,

you get this undulating of the air,

bu dalgalanan havayı elde edersiniz.

and if the difference in those speeds is just right,

Ve eğer hız farkı doğru ise,

dalgalanmanın üst kısımları bu güzel dalga benzeri girdaplar

the tops of the undulations curl over

şeklinde bükülür.

in these beautiful breaking wave-like vortices.

All right. Those are rarer clouds than the cirrus,

Bunlar saçak buluttan daha nadir bulutlardır.

Ama çok da nadir değiller.

but they're not that rare.

If you look up, and you pay attention to the sky,

Eğer yukarıya bakıp dikkatinizi gökyüzüne verirseniz

you'll see them sooner or later,

onları er yada geç görürsünüz.

maybe not quite as dramatic as these, but you'll see them.

Bu kadar dramatik olmasa da onları görürsünüz.

And you'll see them around where you live.

Ve onları yaşadığınız yerde de göreceksiniz.

Clouds are the most egalitarian

Bulutlar doğanın görüntüsünün en eşitlikçi

of nature's displays, because we all have a good,

varlıklarıdır, çünkü hepimiz çok güzel,

fantastic view of the sky.

inanılmaz bir gökyüzü manzarasına sahibiz.

And these clouds, these rarer clouds,

Ve bu bulutlar, daha nadir olan bu bulutlar,

remind us that the exotic can be found in the everyday.

bize, egzotik şeylerin de her gün bulunabileceğini gösterirler.

Nothing is more nourishing, more stimulating

Hiçbir şey şaşırmaktan,

to an active, inquiring mind than being surprised,

hayrete düşmekten daha besleyici, daha ufuk açıcı değildir.

being amazed. It's why we're all here at TED, right?

Ki bu da hepimizin neden burada, TED' de olduğumuzu gösteriyor, değil mi?

But you don't need to rush off

Fakat artık şaşırmak için

away from the familiar, across the world

tanıdık, bildiğimiz dünyadan

to be surprised.

ayrılmanıza gerek yok.

You just need to step outside,

Sadece dışarı çıkmanız gerekiyor

pay attention to what's so commonplace, so everyday,

çok sıradan olan, her gün olan, olağan olduğu için

so mundane that everybody else misses it.

diğer herkesin kaçırdığı şeylere dikkat göstermeniz gerekiyor.

One cloud that people rarely miss is this one:

İnsanların nadiren gözden kaçırdığı bir bulu türü ise:

the cumulonimbus storm cloud.

kümülonimbuss fırtına bulutudur.

It's what's produces thunder and lightning and hail.

Gök gürültüsünü, şimşeği ve doluyu üreten şey bu buluttur .

These clouds spread out at the top in this enormous

Bu bulutlar bu devasa örslerin üzerinde

anvil fashion stretching 10 miles up into the atmosphere.

atmosferde 10 mile kadar yükselebiliyorlar.

They are an expression of the majestic architecture

Onlar atmosferimizin görkemli mimarisinin

of our atmosphere.

bir dışavurumu.

But from down below, they are the embodiment

Fakat buradan, aşağıdan bakıldığında, atmosferimizi

of the powerful, elemental force and power

yöneten, güçlü ve temel kuvvetlerin

that drives our atmosphere.

somut örneği oluyorlar.

To be there is to be connected in the driving rain

Orada olmak, şiddetli yağmura ve doluya bağlı olmak,

and the hail, to feel connected to our atmosphere.

atmosfere bağlı olmayı hissetmek demek.

It's to be reminded that we are creatures

Bu hava okyanusunda yaşayan

that inhabit this ocean of air.

yaratıklar olduğumuzu hatırlamamız gerekiyor.

We don't live beneath the sky. We live within it.

Gökyüzünün altında yaşamıyoruz. İçinde yaşıyoruz

And that connection, that visceral connection to our atmosphere

Ve atmoferimizle olan bu içsel bağlantı

feels to me like an antidote.

bana bir panzehir hissi veriyor.

It's an antidote to the growing tendency we have

Kablosuz internet alanındayken

to feel that we can really ever experience life

hayatı bilgisiyar ekranından izliyormuş

by watching it on a computer screen, you know,

hissine sahip olma eğilimimizi

when we're in a wi-fi zone.

geliştiren bir panzehir.

But the one cloud that best expresses

Fakat bulut gözetleme eyleminin

why cloudspotting is more valuable today than ever

eskisinden daha önemli olduğunu en iyi açıklayan

is this one, the cumulus cloud.

bulut türü, kümülüs bulutudur.

Right? It forms on a sunny day.

Öyle değil mi? Güneşli bir günde oluşur.

If you close your eyes and think of a cloud,

Eğer gözlerinizi kapatıp bir bulut düşünürseniz,

it's probably one of these that comes to mind.

büyük ihtimalle aklınıza bu türden bir bulut gelecektir.

All those cloud shapes at the beginning,

Tüm bulut şekilleri en başta

those were cumulus clouds.

kümülüs bulutuydu.

The sharp, crisp outlines of this formation

Keskin, kıvrımlı şekilleri

make it the best one for finding shapes in.

onlardan şekil üretmek için çok uygun.

And it reminds us

Ve bize bulut gözlemlemenin

of the aimless nature of cloudspotting,

amaçsız doğasını hatırlatır,

what an aimless activity it is.

ne kadar amaçsız bir aktivite olduğunu.

You're not going to change the world

Sırtüstü yatıp gözünüzü gökyüzüne dikerek

by lying on your back and gazing up at the sky, are you?

dünyayı değiştirecek değilsiniz heralde, değil mi?

It's pointless. It's a pointless activity,

Bu yararsız olur. Bu anlamsız bir etkinliktir,

which is precisely why it's so important.

ki onu bu kadar önemli yapan şey de budur.

The digital world conspires to make us feel

Dijital dünya bize kendimizi daima meşgul,

eternally busy, perpetually busy.

ebediyen meşgul olarak hissetmemiz için planlanmış.

You know, when you're not dealing with

Biliyorsunuz, geçiminizi sağlamanın geleneksel baskısıyla

the traditional pressures of earning a living

ve masaya yemek koymakla, bir aile yetiştirmekle,

and putting food on the table, raising a family,

teşekkür mektupları yazmakla,

writing thank you letters,

uğraşmadığınızda,

you have to now contend with

çünkü şimdi,

answering a mountain of unanswered emails,

dağ kadar cevaplanmamış e postaları cevaplamakla

updating a Facebook page,

facebook sayfanızı güncellemekle

feeding your Twitter feed.

Twitter beslemeleri ile mücadele etmeniz gerekiyor.

And cloudspotting legitimizes doing nothing.

Ve bulut gözlemleme hiçbir şey yapmamayı meşrulaştırıyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And sometimes we need —

Ve bazen bize —

(Applause)

(Alkış)

Sometimes we need excuses to do nothing.

Bazen hiçbir şey yapmamak için bahanelere ihtiyacımız vardır.

We need to be reminded by these

Sadece bu yavaşlatıcı

patron goddesses of idle fellows

koruyucu tanrıçalar tarafından

that slowing down

hatırlanmaya

and being in the present, not thinking about

ve şu an ne yapmanız gerektiği hakkında

what you've got to do and what you should have done,

ve ne olmanız gerektiği hakkında düşünmemeye,

but just being here, letting your imagination

ama sadece burada olmaya, hayal gücünüze izin vermeye

lift from the everyday concerns down here

günlük endişeleri burada kimden Kaldır

and just being in the present, it's good for you,

ve sadece anı yaşamaya ihtiyacımız var, bu senin için iyi

and it's good for the way you feel.

ve bu hissetiğin şey için iyi.

It's good for your ideas. It's good for your creativity.

Bu fikirleriniz için iyidir. Bu yaratıcılık için iyi.

It's good for your soul.

Bu ruhunuz için iyidir.

So keep looking up,

Bu yüzden yukarıya bakmaya devam edin,

marvel at the ephemeral beauty,

gündelik güzelliklere hayret edin

and always remember to live life with your head in the clouds.

ve her zaman hayatınızı hayal aleminde yaşamayı unutmarın.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)