Tom Wujec: Got a wicked problem? First, tell me how you make toast

Tom Wujec: Belalı bir probleminiz mi var? Önce, nasıl tost yaptığınızı söyleyin

Çeviri: Başak Karadağ Gözden geçirme: Veysel Dağdemir

Some years ago,

Birkaç yıl önce,

I stumbled across a simple design exercise

insanların karmaşık problemleri anlamasına ve çözmesine yardımcı olan

that helps people understand and solve complex problems,

basit bir tasarım egzersizine rastladım.

and like many of these design exercises, it kind of seems trivial at first,

Bu tarz birçok tasarım egzersizi gibi, başta saçma gibi görünüyordu;

but under deep inspection,

fakat derinlemesine incelediğimde,

it turns out that it reveals unexpected truths

nasıl birlik olduğumuz ve bazı şeylere nasıl anlam

about the way that we collaborate and make sense of things.

kazandırdığımız hakkında beklenmedik gerçekleri ortaya çıkardı.

The exercise has three parts

Egzersiz 3 kısımdan oluşuyor

and begins with something that we all know how to do,

ve hepimizin bildiği bir şeyle başlıyor,

which is how to make toast.

bu da nasıl tost yapıldığıdır.

It begins with a clean sheet of paper, a felt marker,

Temiz bir sayfaya keçeli kalem ile

and without using any words, you begin to draw how to make toast.

hiç kelime kullanmadan nasıl tost yapıldığını çizerek başlarsınız

And most people draw something like this.

Herkes şunun gibi bir şey çizer.

They draw a loaf of bread, which is sliced, then put into a toaster.

Dilimlenmiş bir somun ekmek çizer sonra ekmek kızartma makinesine koyar.

The toast is then deposited for some time.

Tost bir süre bekler.

It pops up, and then voila! After two minutes, toast and happiness.

Ve fırlar, işte bu! İki dakika sonra tost ve mutluluk.

Now, over the years, I've collected many hundreds of drawings of these toasts,

Yıllar boyu, yüzlerce tost çizimi biriktirdim,

and some of them are very good,

bazıları çok iyiydi;

because they really illustrate the toast-making process quite clearly.

çünkü tost yapım sürecini çok net resimlemişlerdi.

And then there are some that are, well, not so good.

Bazıları ise, evet, çok iyi değildi.

They really suck, actually, because you don't know what they're trying to say.

Gerçekten çok kötüydü çünkü ne demeye çalıştıklarını bilemiyordunuz.

Under close inspection,

Derinlemesine incelediğimde gördüm ki

some reveal some aspects of toast-making while hiding others.

kimisi tost yapımının bazı yönlerini gizlerken, bazılarını ortaya koydu.

So there's some that are all about the toast,

Yani bazıları sadece tost ile,

and all about the transformation of toast.

tostun dönüşümüyle ilgili.

And there's others that are all about the toaster,

Diğerleri ise ekmek kızartma makinesi ile,

and the engineers love to draw the mechanics of this.

ve mühendisler bunun mekaniğini çizmeye bayılıyorlar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And then there are others that are about people.

Bazıları ise insanlarla ilgilidir.

It's about visualizing the experience that people have.

İnsanların edindiği deneyimleri görsellemeyle ilgilidir.

And then there are others that are about the supply chain of making toast

Bazıları ise tostun markete kadar giden

that goes all the way back to the store.

tedarik zinciriyle ilgilidir.

It goes through the supply chain networks of teleportation

Tedarik zinciri, ışınlanma ağları üzerinden

and all the way back to the field and wheat,

tarla ve buğdaya yoluna

and one all actually goes all the way back to the Big Bang.

ve Büyük Patlama'ya kadar gerilere gidiyor.

So it's crazy stuff.

Bu çılgınlık.

But I think it's obvious

Fakat bu çizimler inanılmaz farklı olsa bile,

that even though these drawings are really wildly different,

kesinlikle ortak bir özellik paylaşıyorlar,

they share a common quality, and I'm wondering if you can see it.

görebiliyor musunuz merak ediyorum.

Do you see it? What's common about these?

Gördünüz mü? Bunlarda ortak olan ne?

Most drawings have nodes and links.

Çoğu çizimde düğüm ve oklar var.

So nodes represent the tangible objects like the toaster and people,

Düğümler ekmek kızartma makinesi ve insanlar gibi somut nesneleri gösteriyor,

and links represent the connections between the nodes.

oklar ise düğümler arasındaki bağlantıyı gösteriyor.

And it's the combination of links and nodes

Düğüm ve okların bu kombinasyonu

that produces a full systems model,

sistem modelini oluşturuyor

and it makes our private mental models visible

ve bir şeyin nasıl çalıştığıyla ilgili

about how we think something works.

zihnimizde olan modelleri görünür yapıyor.

So that's the value of these things.

Yani oluşan değer bu.

What's interesting about these systems models

Bu sistem modellerinin ilginç tarafı

is how they reveal our various points of view.

farklı bakış açılarını ortaya çıkarması.

So for example, Americans make toast with a toaster.

Örneğin, Amerikalılar tostu ekmek kızartma makinesinde yapar.

That seems obvious.

Bu apaçık.

Whereas many Europeans make toast with a frying pan, of course,

Tabi ki Avrupalılar tostu tavada yaparken,

and many students make toast with a fire.

ve çoğu öğrenci ateşte yapar.

I don't really understand this. A lot of MBA students do this.

Bunu gerçekten anlayamıyorum. Birçok MBA öğrencisi bunu yapıyor.

So you can measure the complexity by counting the number of nodes,

Evet, düğümleri sayarak karmaşıklığı ölçebilirsiniz.

and the average illustration has between four and eight nodes.

Her gösterimde ortalama dört ila sekiz düğüm var.

Less than that, the drawing seems trivial,

Bundan az olduğunda, çizim saçma görünebilir

but it's quick to understand,

fakat hızlı anlaşılır,

and more than 13, the drawing produces a feeling of map shock.

13'ten fazla olduğunda, çizim harita şokuna uğratabilir.

It's too complex.

Bu çok karmaşık.

So the sweet spot is between 5 and 13.

Yani 5 ile 13 arası ideal olan.

So if you want to communicate something visually,

Yani bir şeyi görsel olarak anlatmak isterseniz,

have between five and 13 nodes in your diagram.

gösteriminizde 5 ila 13 düğüm olsun.

So though we may not be skilled at drawing,

Çizimde yetenekli olmayabiliriz;

the point is that we intuitively know how to break down complex things

ama karmaşık şeyleri basit şeylere nasıl böleceğimizi ve

into simple things and then bring them back together again.

tekrar nasıl bir araya getireceğimizi sezgisel olarak biliyoruz.

So this brings us to our second part of the exercise,

Böyle bu bizi egzersizimizin ikinci kısmına getiriyor,

which is how to make toast,

nasıl tost yapıldığına;

but now with sticky notes or with cards.

fakat bu defa yapışkan notlar veya kartlarla.

So what happens then?

Şimdi sırada ne var?

Well, with cards, most people tend to draw clear, more detailed,

Evet, çoğu insan kartlarla daha net, detaylı ve mantıklı düğümler

and more logical nodes.

yapmaya eğilimlidir.

You can see the step by step analysis that takes place,

Adım adım yapılan analizi görebilirsiniz.

and as they build up their model, they move their nodes around,

Modellerini oluştururken, düğümleri hareket ettiriyorlar,

rearranging them like Lego blocks.

Lego gibi yeniden düzenliyorlar.

Now, though this might seem trivial, it's actually really important.

Saçma gibi görünse de aslında bu gerçekten önemli.

This rapid iteration of expressing and then reflecting and analyzing

Bu hızlıca ifade etme, yansıtma ve analiz etme tekrarı

is really the only way in which we get clarity.

netlik kazanmak için tek yol.

It's the essence of the design process.

Bu tasarım sürecinin özü.

And systems theorists do tell us

Ve sistem teoristleri bize

that the ease with which we can change a representation

bir gösterimi değiştirmedeki kolaylığın, modeli geliştirmedeki

correlates to our willingness to improve the model.

istekliliğimizle bağlantılı olduğunu söylüyor.

So sticky note systems are not only more fluid,

Yani yapışkanlı not sistemleri sadece daha akıcı değil,

they generally produce way more nodes than static drawings.

ayrıca statik çizimlere göre genellikle daha fazla düğüm üretiyor.

The drawings are much richer.

Çizimler daha da zenginleşiyor.

And this brings us to our third part of the exercise,

Ve bu bizi egzersizin üçüncü kısmına getiriyor,

which is to draw how to make toast, but this time in a group.

nasıl tost yapıldığına; fakat bu defa grupça.

So what happens then?

Şimdi sırada ne var?

Well, here's what happens.

Sıradaki şu:

It starts out messy, and then it gets really messy,

Dağınık bir şekilde başlıyor ve çok dağınıklaşıyor

and then it gets messier,

sonra daha da dağınıklaşıyor

but as people refine the models,

ama insanlar modellerini sadeleştirdikçe

the best nodes become more prominent,

en iyi düğümler daha belirgin hale geliyor,

and with each iteration, the model becomes clearer

ve her tekrarda model daha da netleşiyor

because people build on top of each other's ideas.

çünkü insanlar birbirlerinin fikirleri üzerine inşa ediyorlar.

What emerges is a unified systems model

Ortaya herkesin kendi bakış açılarındaki çeşitliliği birleştiren

that integrates the diversity of everyone's individual points of view,

birleşik sistem modeli çıkıyor.

so that's a really different outcome

Toplantılarda çoğu zaman

from what usually happens in meetings, isn't it?

meydana gelenden farklı bir sonuç bu, değil mi?

So these drawings can contain 20 or more nodes,

O halde, bu çizimler 20 veya daha fazla düğüm içerebilir

but participants don't feel map shock

ama katılımcılar harita şoku yaşamazlar

because they participate in the building of their models themselves.

çünkü modelin oluşturulmasına kendileri katkıda bulunurlar.

Now, what's also really interesting, that the groups spontaneously mix

İlginç olan bir şey daha şu: Gruplar spontane olarak karıştırıp

and add additional layers of organization to it.

ilave organizasyon katmanları ekliyorlar.

To deal with contradictions, for example,

Mesela, tezatlıklarla mücadele etmek için,

they add branching patterns and parallel patterns.

dallanan ve paralel desenler ekliyorlar.

Oh, and by the way, if they do it in complete silence,

Bu arada, eğer bunu tamamıyla sessizlik içinde yaparlarsa

they do it much better and much more quickly.

çok daha iyi ve çok daha hızlı yapıyorlar.

Really interesting -- talking gets in the way.

Gerçekten ilginç -- konuşma şekil alıyor.

So here's some key lessons that can emerge from this.

Bundan çıkarılacak önemli dersler şunlar.

First, drawing helps us understand the situations

Öncelikle çizmek, olayları düğümleri olan sistemler

as systems with nodes and their relationships.

ve onların ilişkileri olarak algılamamıza yardım ediyor.

Movable cards produce better systems models,

Hareket eden kartlar daha iyi sistem modelleri oluşturuyor;

because we iterate much more fluidly.

çünkü çok daha akıcı tekrarlar yapıyoruz.

And then the group notes produce the most comprehensive models

Ve grup notlarıyla en anlaşılır modeller yapılıyor

because we synthesize several points of view.

çünkü birçok farklı bakış açısını sentezliyoruz.

So that's interesting.

Yani bu ilgi çekici.

When people work together under the right circumstances,

İnsanlar doğru şartlar altında beraber çalıştıklarında,

group models are much better than individual models.

grup modeller bireysel modellerden çok daha iyi.

So this approach works really great for drawing how to make toast,

Bu yüzden bu yaklaşım nasıl tost yapıldığını çizmekte çok başarılı,

but what if you wanted to draw something more relevant or pressing,

peki ya şirket vizyonu, müşteri deneyimi veya uzun dönemli sürdürebilirlik

like your organizational vision, or customer experience,

gibi daha alakalı ve baskılayıcı

or long-term sustainability?

bir şeyi çizmek istersen?

There's a visual revolution that's taking place

Organizasyonlar, çılgın problemlerini

as more organizations are addressing their wicked problems

işbirliği içinde çizerek ele aldıkça

by collaboratively drawing them out.

görsel bir devrim gerçekleşiyor.

And I'm convinced that those who see their world as movable nodes and links

Dünyalarını hareket eden düğüm ve bağlantılar olarak görenlerin

really have an edge.

diğerlerinden daha önde olduğuna inanıyorum.

And the practice is really pretty simple.

Ve uygulaması gerçekten çok basit.

You start with a question, you collect the nodes,

Bir soru ile başlarsın, düğümleri toplarsın,

you refine the nodes, you do it over again,

düğümleri sadeleştirirsin, bunu tekrarlarsın,

you refine and refine and refine, and the patterns emerge,

sadeleştirirsin ve sadeleştirirsin ve şekil oluşur,

and the group gets clarity and you answer the question.

grup netlik kazanır ve soruyu cevaplarsın.

So this simple act of visualizing and doing over and over again

Yani bu basit görselleştirme işlemi ve bunu defalarca yapma

produces some really remarkable outcomes.

oldukça kayda değer sonuçlar ortaya koyuyor.

What's really important to know

Bilmeniz gereken

is that it's the conversations that are the important aspects,

önemli olanın tek başına model değil,

not just the models themselves.

iletişimin olduğudur.

And these visual frames of reference

Referans alınan bu görsel çerçeveler

can grow to several hundreds or even thousands of nodes.

yüzlerce hatta binlerce düğüme kadar genişleyebilir.

So, one example is from an organization called Rodale.

Rodale adında bir organizasyondan örnek vereceğim.

Big publishing company.

Büyük bir yayıncılık şirketi.

They lost a bunch of money one year,

Bir sene bir miktar para kaybettiler ve

and their executive team for three days visualized their entire practice.

yönetici takımı üç gün boyunca tüm uygulamalarını görselleştirdi.

And what's interesting is that after visualizing the entire business,

İlginç olan, tüm işletmeyi sistem sistem

systems upon systems,

görselleştirdikten sonra

they reclaimed 50 million dollars of revenue,

50 milyon dolar kazancı kurtarmalarıydı.

and they also moved from a D rating to an A rating from their customers.

Ayrıca müşteri derecelendirmeleri D'den A'ya yükseldi.

Why? Because there's alignment from the executive team.

Neden? Yönetici takımının düzenlemesinden dolayı.

So I'm now on a mission to help organizations

Bu nedenle ciddi problemlere birlik içinde oluşturulan görselleştirme yöntemi

solve their wicked problems by using collaborative visualization,

ile çözüm bulmalarında organizasyonlara yardım ediyorum,

and on a site that I've produced called drawtoast.com,

oluşturduğum drawtoast.com adlı sitede

I've collected a bunch of best practices.

bir takım iyi uygulamaları biriktiriyorum.

and so you can learn how to run a workshop here,

Böylece bir çalışmayı nasıl yürüteceğinizi,

you can learn more about the visual language

görsel dili,

and the structure of links and nodes that you can apply to general problem-solving,

genel problem çözmede uygulayabileceğiniz bağlantı ve düğümlerin yapısını öğrenip,

and download examples of various templates

organizasyonlarda karşılaştığımız zorlu problemleri aşmak için

for unpacking the thorny problems that we all face in our organizations.

çeşitli şablon örnekleri indirebilirsiniz.

So the seemingly trivial design exercise of drawing toast

Yani saçma gibi görünen tost çizme egzersizi

helps us get clear, engaged and aligned.

net, uyumlu ve düzenli olmamıza yardımcı oluyor.

So next time you're confronted with an interesting challenge,

O halde, bundan sonra ilginç bir sorunla karşılaştığınızda,

remember what design has to teach us.

tasarımın bize ne öğrettiğini hatırlayın.

Make your ideas visible, tangible, and consequential.

Fikirlerinizi görünür, somut ve kayda değer yapın.

It's simple, it's fun, it's powerful,

Basit, eğlenceli ve güçlü.

and I believe it's an idea worth celebrating.

Bunun kutlamaya değer bir fikir olduğuna inanıyorum.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)