The flower-shaped starshade that might help us detect Earth-like planets | Jeremy Kasdin

Jeremy Kasdin: Dünya benzeri gezegenleri bulmamıza yardım edecek çiçek biçimli yıldız gölgeleyici

Çeviri: ilker gül Gözden geçirme: Sevkan Uzel

The universe is teeming with planets.

Evren gezegenlerle dolu.

Önümüzdeki 10 yıl içinde,

I want us, in the next decade,

to build a space telescope that'll be able to image

bir başka yıldızın yakınındaki bir Dünya'yı fotoğraflayıp,

an Earth about another star

orada hayat olup olmadığını ortaya çıkarabilecek

and figure out whether it can harbor life.

bir teleskop icat etmemizi istiyorum.

My colleagues at the NASA Jet Propulsion Laboratory

Princeton'daki NASA Jet Propulsion laboratuvarındaki meslektaşlarım ve ben

at Princeton and I are working on technology

önümüzdeki birkaç sene içinde

that will be able to do just that in the coming years.

bunu yapabilecek bir teknoloji üzerinde çalışıyoruz.

Astronomers now believe that every star

Astronomlar artık gökadadaki her yıldızın

in the galaxy has a planet,

bir gezegeni olduğunu düşünüyorlar.

and they speculate that up to one fifth of them

Bunların beşte birinin Dünya benzeri

have an Earth-like planet

bir gezegene sahip olduklarını,

that might be able to harbor life,

yaşam barındırıyor olabileceklerini tahmin ediyorlar.

but we haven't seen any of them.

Ama bunlardan hiçbirini görmüş değiliz.

We've only detected them indirectly.

Onları sadece dolaylı yollardan saptadık.

This is NASA's famous picture of the pale blue dot.

Bu NASA'nın ünlü "Soluk Mavi Nokta" fotoğrafı.

It was taken by the Voyager spacecraft in 1990,

Voyager uzay aracı tarafından 1990'da çekildi.

when they turned it around as it was exiting the solar system

Araç güneş sisteminden çıkmak üzereyken,

onu bu tarafa çevirip, 6 milyar kilometre öteden

to take a picture of the Earth

from six billion kilometers away.

Dünya'nın fotoğrafını çektirdiler.

I want to take that

Bir başka yıldızın etrafındaki Dünya benzeri bir gezegenin

of an Earth-like planet about another star.

böyle bir fotoğrafını çekmek istiyorum.

Why haven't we done that? Why is that hard?

Neden bunu hâlâ yapamadık? Neden bu kadar zor?

Well to see, let's imagine we take

Bunu anlamak için,

the Hubble Space Telescope

Hubble Uzay Teleskobu'nu tutup döndürdüğümüzü

and we turn it around and we move it out

ve onu Mars'ın yörüngesine doğru

to the orbit of Mars.

gönderdiğimizi varsayalım.

We'll see something like that,

a slightly blurry picture of the Earth,

Dünya'nın resminin hafifçe bulanık hâli gibi

because we're a fairly small telescope

çünkü Mars'ın yörüngesinde oldukça

out at the orbit of Mars.

ufak bir teleskobumuz var.

Now let's move ten times further away.

Hadi şimdi 10 kat daha uzaklaşalım.

Here we are at the orbit of Uranus.

İşte Uranüs'ün yörüngesindeyiz.

It's gotten smaller, it's got less detail, less resolve.

Küçülüyor, daha az detaya, daha az çözünürlüğe sahip.

We can still see the little moon,

Ufacık Ay'ı hâlâ görebiliyoruz.

but let's go ten times further away again.

Şimdi bir 10 kat daha ileri gidelim.

Here we are at the edge of the solar system,

Artık güneş sisteminin sınırlarında,

out at the Kuiper Belt.

Kuiper Kuşağı'ndayız.

Now it's not resolved at all.

Şimdi şeçilmiyor bile.

It's that pale blue dot of Carl Sagan's.

Carl Sagan'ın "Soluk Mavi Nokta"sı işte bu.

But let's move yet again ten times further away.

Ama hadi 10 kat daha uzağa gidelim.

Here we are out at the Oort Cloud,

İşte şimdi Oort Blulutu'ndayız,

outside the solar system,

güneş sisteminin dışında

and we're starting to see the sun

ve güneşin görüş alanımıza,

move into the field of view

gezegenlerin oldukları yere

and get into where the planet is.

geçtiğini görmeye başlıyoruz.

One more time, ten times further away.

Bir kez daha 10 kat uzaklaşarak

Now we're at Alpha Centauri,

Alpha Centauri'ye varıyoruz.

our nearest neighbor star,

O en yakın komşu yıldızımız

and the planet is gone.

ve gezegen kayboldu.

All we're seeing is the big beaming image of the star

Görebildiğimiz tek şey,

şuradaki küçük kırmızı çemberin içinde bulunuyor olan gezegenden

that's ten billion times brighter than the planet,

10 milyar kat daha parlak olan yıldızın parıldayan büyük görüntüsü.

which should be in that little red circle.

That's what we want to see. That's why it's hard.

Görmek istediğimiz şey ise o gezegen. Bu yüzden bu kadar zor.

The light from the star is diffracting.

Yıldızdan gelen ışık sapma yapıyor.

Teleskobun içinde saçılarak,

It's scattering inside the telescope,

creating that very bright image

gezegeni görülemeyecek hâle getiren

that washes out the planet.

bu aşırı parlak görüntüyü yaratıyor.

So to see the planet,

Dolayısıyla gezegeni görmek için

we have to do something about all of that light.

tüm bu ışığa ilişkin bir şeyler yapmamız gerek.

We have to get rid of it.

Ondan kurtulmak zorundayız.

I have a lot of colleagues working on

Bunu başarmak için gerçekten inanılmaz

really amazing technologies to do that,

teknolojiler üzerinde çalışan pek çok meslektaşım var.

but I want to tell you about one today

Ben şimdi sizlere bunların en ilginci

that I think is the coolest,

olduğunu düşündüğüm birini anlatacağım.

and probably the most likely to get us an Earth

Bu muhtemelen bize gelecek 10 yılda

in the next decade.

bir Dünya bulmaya en yakın olanı.

It was first suggested by Lyman Spitzer,

Fikir ilk olarak 1962'de,

the father of the space telescope, in 1962,

uzay teleskobunun babası Lyman Spitzer tarafından ortaya atıldı.

and he took his inspiration from an eclipse.

Bir tutulmadan esinlenmişti.

You've all seen that. That's a solar eclipse.

Hepiniz bunu görmüşsünüzdür. Bu bir güneş tutulması.

The moon has moved in front of the sun.

Ay güneşin önüne geçmiş durumda.

It blocks out most of the light

Işığın çoğunu engelliyor, böylece

so we can see that dim corona around it.

etrafındaki soluk koronayı görebiliyoruz.

It would be the same thing if I put my thumb up

Eğer başparmağımı kaldırıp,

and blocked that spotlight that's getting right in my eye,

tam gözüme gelen şu spot ışığını engellersem de aynı şey olacaktır,

I can see you in the back row.

arka hatta sizi görebilirim.

Well, what's going on?

Peki bu nasıl oluyor?

Well the moon

Ay'ın gölgesi Dünya'nın üzerine düşüyor.

is casting a shadow down on the Earth.

We put a telescope or a camera in that shadow,

Bu gölgeye bir teleskop veya kamera koyuyoruz,

we look back at the sun,

güneşe tekrar bakıyoruz

and most of the light's been removed

ve ışığın çoğu yok olmuş oluyor

and we can see that dim, fine structure

ve böylece korona bölgesinde kalan soluk detayları görebiliyoruz.

in the corona.

Spitzer's suggestion was we do this in space.

Spitzer bunu uzayda yapmayı önerdi.

We build a big screen, we fly it in space,

Büyük bir gölgelik yapıp uzaya göndeririz,

we put it up in front of the star,

bunu yıldızın tam önüne koyarız,

we block out most of the light,

ışığın çoğunu engelleriz,

we fly a space telescope in that shadow that's created,

oluşan gölgeye bir uzay teleskobu yerleştiririz

and boom, we get to see planets.

ve işte, gezegenleri görebilir hâle geliriz.

Well that would look something like this.

Bu şöyle bir şey olurdu.

So there's that big screen,

Şuradaki o büyük gölgelik,

and there's no planets,

because unfortunately it doesn't actually work very well,

ama hiç gezegen görünmüyor

çünkü ne yazık ki çok iyi çalışmaz.

because the light waves of the light and waves

Bunun nedeni, ışık dalgalarının

tıpkı teleskobun içinde olduğu gibi,

diffracts around that screen

the same way it did in the telescope.

gölgelikten sapma yapmaları.

It's like water bending around a rock in a stream,

Bir akarsudaki kayanın etrafında suyun eğilmesine benziyor

and all that light just destroys the shadow.

ve tüm bu ışık, gölgeyi yok ediyor.

It's a terrible shadow. And we can't see planets.

Bu kötü bir gölge. Gezegenleri göremeyiz.

But Spitzer actually knew the answer.

Ama Spitzer aslında yanıtı biliyordu.

If we can feather the edges, soften those edges

Eğer uçları inceltip, bu uçları yumuşatabilirsek

so we can control diffraction,

sapmaları kontrol edebilirdik.

well then we can see a planet,

O zaman gezegenleri görebilirdik

and in the last 10 years or so we've come up

ve yaklaşık son 10 yıldır bunu yapmak için

with optimal solutions for doing that.

en uygun çözümleri ortaya çıkardık.

It looks something like that.

Bunun gibi bir şeye benziyordu.

We call that our flower petal starshade.

Buna Çiçek Yapraklı Yıldız Gölgeleyicimiz diyoruz.

If we make the edges of those petals exactly right,

Eğer bu yaprakların uçlarını gerektiği gibi yaparsak,

if we control their shape,

eğer biçimlerini kontrol edebilirsek,

we can control diffraction,

sapmaları kontrol edebiliriz ve

and now we have a great shadow.

böylece harika bir gölgeye sahip oluruz.

It's about 10 billion times dimmer than it was before,

Önceki hâlinden 10 milyar kat daha soluk ve

and we can see the planets beam out just like that.

gezegenlerin işte böyle belirdiğini görebiliyoruz.

That, of course, has to be bigger than my thumb.

Tabi bu benim baş parmağımdan daha büyük olmalı.

That starshade is about

Bu yıldız gölgeleyici yaklaşık

the size of half a football field

yarım futbol sahası büyüklüğünde ve

and it has to fly 50,000 kilometers away from the telescope

gölgesi içinde tutulması gereken teleskoptan

that has to be held right in its shadow,

50.000 kilometre uzakta uçması gerekiyor.

and then we can see those planets.

Ancak bu şekilde gezegenleri görebiliriz.

This sounds formidable,

Bu ürkütücü gelse de,

but brilliant engineers, colleagues of mine at JPL,

JPL'deki meslektaşlarım, parlak mühendisler

came up with a fabulous design for how to do that

bunu nasıl yapabileceğimize ilişkin

şöyle muhteşem bir tasarım ortaya attılar.

and it looks like this.

It starts wrapped around a hub.

Önce bir makaraya sarılı durumda oluyor.

It separates from the telescope.

Teleskoptan ayrılıyor.

The petals unfurl, they open up,

Yapraklar açılıp genişliyor.

the telescope turns around.

Teleskop yön değiştiriyor.

Then you'll see it flip and fly out

Gölgelik döne döne uzaklaşıyor ve

that 50,000 kilometers away from the telescope.

teleskoptan 50.000 km uzağa uçuyor.

It's going to move in front of the star

Yıldızın önüne işte böyle geçecek ve

just like that, creates a wonderful shadow.

harika bir gölge yaratacak.

Boom, we get planets orbiting about it.

İşte, yörüngesinde dönen gezegenleri bulduk.

(Applause)

(Alkışlar)

Thank you.

Teşekkürler.

That's not science fiction.

Bu bilimkurgu değil.

We've been working on this for the last five or six years.

Son 5-6 yıldır bunun üzerinde çalışıyoruz.

Last summer, we did a really cool test

Geçen yaz, Kaliforniya'da Northrop Grumman'da

out in California at Northrop Grumman.

çok etkileyici bir sınama yaptık.

So those are four petals.

Burada dört tane yaprak var.

This is a sub-scale star shade.

Bu küçük ölçekli bir yıldız gölgeleyici.

It's about half the size of the one you just saw.

Az önce gördüğünüzün ancak yarısı kadar.

You'll see the petals unfurl.

Yapraklarının açıldığını göreceksiniz.

Those four petals were built by four undergraduates

Bu yapraklar, JPL'de yaz stajı yapan

doing a summer internship at JPL.

dört lisans öğrencisi tarafından yapıldı.

Now you're seeing it deploy.

Şimdi yerleştirilmesini görüyorsunuz.

Those petals have to rotate into place.

Bu yaprakların yerlerine yönlenmesi gerek.

The base of those petals

Bu yaprakların tabanı her seferinde,

has to go to the same place every time

milimetrenin onda biri hassaslıkla

to within a tenth of a millimeter.

aynı yere oturmalı.

We ran this test 16 times,

Bu sınamayı 16 kez yaptık ve

and 16 times it went into the exact same place

16 kez, milimetrenin onda biri hassaslıkla

to a tenth of a millimeter.

tam olarak aynı yere geldi.

This has to be done very precisely,

Bu tam bir doğrulukla yapılmalı

but if we can do this, if we can build this technology,

ve eğer bunu yapabilirsek, eğer bu teknolojiyi inşa edebilirsek,

if we can get it into space,

eğer uzaya götürebilirsek,

you might see something like this.

muhtemelen şöyle bir şey görebilirsiniz.

That's a picture of one our nearest neighbor stars

Bu bizim en yakın komşu yıldızlarımızdan birinin

taken with the Hubble Space Telescope.

Hubble Uzay Teleskobu ile çekilen resmi.

If we can take a similar space telescope,

Eğer buna benzer biraz daha büyük

slightly larger,

bir uzay teleskobu alıp,

put it out there,

oraya bir yere koyarsak,

fly an occulter in front of it,

önüne bir gölgeleyici getirirsek,

what we might see is something like that --

bunun gibi bir şey görebiliriz:

that's a family portrait of our solar system -- but not ours.

Bu güneş sistemimizin aile portresi. Ama bizimkini değil,

We're hoping it'll be someone else's solar system

bir başka güneş sistemi görebilmeyi umuyoruz,

gölgeleyici sayesinde,

as seen through an occulter,

bunun gibi bir yıldız gölgeleyici sayesinde.

through a starshade like that.

You can see Jupiter, you can see Saturn,

Jüpiter'i görebilirsiniz, Satürn'ü görebilirsiniz,

Uranus, Neptune, and right there in the center,

Uranüs, Neptün ve tam burada merkezde

next to the residual light

kalıntı ışıkların yanındaki

is that pale blue dot. That's Earth.

soluk mavi noktayı. Bu Dünya.

We want to see that, see if there's water,

Şunları anlamak isityoruz: Su var mı,

oxygen, ozone,

oksijen var mı, ozon var mı?

the things that might tell us that it could harbor life.

Yaşam barındırabileceğine ilişkin işaretler arıyoruz.

I think this is the coolest possible science.

Bence bu mümkün olabilecek en harika bilim.

That's why I got into doing this,

Bu yüzden bu işin içine girdim

because I think that will change the world.

çünkü bence bu dünyayı değiştirecek.

That will change everything when we see that.

Bunu gördüğümüz zaman her şeyi değiştirecek.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)