Technology hasn't changed love. Here's why | Helen Fisher

Çeviri: Gülce Topal Gözden geçirme: Ramazan Şen

I was recently traveling in the Highlands of New Guinea,

Geçenlerde, Yeni Gine'nin dağlık bölgelerinde seyahat ediyordum

and I was talking with a man who had three wives.

ve üç karısı olan bir adamla konuşmuştum.

I asked him, "How many wives would you like to have?"

Ona "Kaç eşinin olmasını isterdin?" diye sordum ve

And there was this long pause,

uzun bir sessizlik oldu,

and I thought to myself,

ben de kendi kendime

"Is he going to say five?

"Acaba beş mi diyecek,

Is he going to say 10?

yoksa 10 mu?

Is he going to say 25?"

25 mi diyecek?" diye düşünüyordum.

And he leaned towards me

Bana döndü ve

and he whispered, "None."

"Hiç." dedi.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Eighty-six percent of human societies permit a man to have several wives:

İnsan toplumlarının %86'sı, bir erkeğin birkaç eşinin olmasına müsaade ediyor:

polygyny.

Çok eşlilik.

But in the vast majority of these cultures,

Fakat bu kültürlerin muazzam çoğunluğunda,

only about five or ten percent of men actually do have several wives.

erkeklerin yalnızca yüzde beşi ya da 10'unun birkaç eşi var.

Having several partners can be a toothache.

Birkaç eşin olması, baş ağrısına neden olabilir.

In fact, co-wives can fight with each other,

Aslında, diğer eşler birbirleriyle kavga edebilir,

sometimes they can even poison each other's children.

hatta bazen birbirlerinin çocuklarını zehirleyebilirler.

And you've got to have a lot of cows, a lot of goats,

Bir harem inşa edebilmek için bir sürü inek,

a lot of money, a lot of land,

bir sürü keçi ve bir sürü para,

in order to build a harem.

arsa sahibi olmanız gerekir.

We are a pair-bonding species.

Bizler yakın-ilişki kuran türleriz.

Ninety-seven percent of mammals do not pair up to rear their young;

Memelilerin yüzde 97'si, gençliklerini yaşamak için eşleşmezler;

human beings do.

insanlar bunu yapar.

I'm not suggesting that we're not --

Bizlerin, partnerlerimize cinsel açıdan

that we're necessarily sexually faithful to our partners.

ister istemez sadık olduğumuzu öne sürmüyorum.

I've looked at adultery in 42 cultures,

42 kültürde cinselliği araştırdım ve

I understand, actually, some of the genetics of it,

aslında, bazı genetik özelliklerini ve beyindeki

and some of the brain circuitry of it.

sistemini anladım.

It's very common around the world,

Bu, dünya çapında çok yaygın,

but we are built to love.

fakat biz aşk için yaratıldık.

How is technology changing love?

Teknoloji, aşkı nasıl değiştirir?

I'm going to say almost not at all.

Neredeyse hiç değiştirmediğini söylemek istiyorum.

I study the brain.

Beyin üzerinde çalıştım.

I and my colleagues have put over 100 people into a brain scanner --

Ben ve meslektaşlarım, yaklaşık 100 kişiyi bir beyin tarayıcısına soktuk,

people who had just fallen happily in love,

bunlar henüz âşık olmuş, henüz reddedilmiş ve

people who had just been rejected in love

uzun süredir aşk yaşayan

and people who are in love long-term.

insanlardı.

And it is possible to remain "in love" long-term.

Ayrıca uzun süre "aşk içerisinde" kalmak mümkündür.

And I've long ago maintained

Uzun süre önce, çiftleşme ve üreme için

that we've evolved three distinctly different brain systems

üç farklı beyin sistemi

for mating and reproduction:

geliştirdiğimizi belirtmiştim:

sex drive,

Cinsel dürtü,

feelings of intense romantic love

yoğun romantik aşk hisleri

and feelings of deep cosmic attachment to a long-term partner.

ve uzun süreli bir partnere duyulan derin, sınırsız bağlılık hissi.

And together, these three brain systems --

Bu üç beyin sistemi, beynin diğer

with many other parts of the brain --

çoğu kısmıyla birlikte,

orchestrate our sexual, our romantic and our family lives.

cinsel, romantik ve ailevi yaşamlarımızı düzenlerler.

But they lie way below the cortex,

Fakat korteksin ötesinde; duygularımızı

way below the limbic system where we feel our emotions,

hissettiğimiz, duygularımızın üretildiği yer olan limbik sistemin

generate our emotions.

ötesinde bulunurlar.

They lie in the most primitive parts of the brain, linked with energy,

Enerji, odak, tutku, motivasyon, istek ve dürtü ile bağlantılı olarak,

focus, craving, motivation, wanting and drive.

beynin en ilkel kısımlarında bulunurlar.

In this case,

Bu durumda,

the drive to win life's greatest prize:

yaşamın en büyük ödülünü kazanma dürtüsü:

a mating partner.

Bir çiftleşme partneridir.

They evolved over 4.4 million years ago among our first ancestors,

İlk atalarımız arasında, yaklaşık 4,4 milyon yıl önce geliştiler ve

and they're not going to change if you swipe left or right on Tinder.

Tinder'da parmağınızı sağa ya da sola kaydırınca değişmeyecekler.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

There's no question that technology is changing the way we court:

Teknolojinin, flört etme biçimimizi değiştirdiği şüphesiz:

emailing, texting,

e-postalaşma, mesajlaşma,

emojis to express your emotions,

duyguları ifade eden yüz ifadeleri,

sexting,

cinsel içerikli mesajlar,

"liking" a photograph, selfies ...

bir fotoğrafı, öz-çekimleri "beğenmek" ...

We're seeing new rules and taboos for how to court.

Nasıl flört edeceğimize dair yeni kurallar ve tabular görüyoruz.

But, you know --

Fakat, biliyorsunuz,

is this actually dramatically changing love?

bu durum, aşkı gerçekten dramatik bir biçimde değiştiriyor mu?

What about the late 1940s,

1940'ların sonlarında, otomobilin çok

when the automobile became very popular

popüler olduğu ve birdenbire, yürüyen yatak odalarına

and we suddenly had rolling bedrooms?

sahip olduğumuz döneme ne dersiniz?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

How about the introduction of the birth control pill?

Peki, doğum kontrol hapının ortaya çıkmasına ne dersiniz?

Unchained from the great threat of pregnancy and social ruin,

Kadınlar, hamilelik ve sosyal baskı tehditinden kurtularak,

women could finally express their primitive and primal sexuality.

sonunda ilkel ve temel cinselliklerini ifade edebilmişlerdi.

Even dating sites are not changing love.

Çöpçatanlık siteleri bile, aşkı değiştirmiyor.

I'm Chief Scientific Advisor to Match.com,

Match.com'un bilimsel danışmanlık uzmanıyım,

I've been it for 11 years.

11 yıldır bu işi yapıyorum.

I keep telling them and they agree with me,

Onlara bunların çöpçatanlık siteleri değil

that these are not dating sites,

tanıştırma siteleri olduğunu söylüyorum

they are introducing sites.

ve bana katılıyorlar.

When you sit down in a bar,

Bir barda, bir kafede ya da

in a coffee house,

parkta bir bankta oturduğunuzda;

on a park bench,

eski zamanlardan kalma

your ancient brain snaps into action like a sleeping cat awakened,

beyniniz, uyuyan bir kedinin uyanması gibi, eyleme geçer ve

and you smile

siz gülümsersiniz,

and laugh

kahkaha atarsınız,

and listen

dinlersiniz ve

and parade the way our ancestors did 100,000 years ago.

100 bin yıl önce atalarınızın yaptığı gibi, gösteriş yaparsınız.

We can give you various people --

Size çeşit çeşit insanlar sunabiliriz --

all the dating sites can --

tüm çöpçatanlık siteleri gibi --

but the only real algorithm is your own human brain.

fakat, tek gerçek algoritma, kendi beyninizdir.

Technology is not going to change that.

Teknoloji bunu değiştirmeyecek.

Technology is also not going to change who you choose to love.

Ayrıca teknoloji, kimi sevmeyi seçeceğinizi de değiştirmeyecek.

I study the biology of personality,

Kişilik biyolojisi çalışıyorum ve

and I've come to believe

dopamin, seratonin,

that we've evolved four very broad styles of thinking and behaving,

testesteron ve östrojen sistemleri ile bağlantılı

linked with the dopamine, serotonin,

dört ana davranış ve düşünce şekli

testosterone and estrogen systems.

evrimleştirdiğimize inanmaya başladım.

So I created a questionnaire directly from brain science

Ben de beynin bu dört sistemiyle alakalı kişisel özelliklerinizin,

to measure the degree to which you express the traits --

onların kümelenmelerinin derecesini ölçmek için

the constellation of traits --

doğrudan beyin bilimini kullanarak

linked with each of these four brain systems.

bir anket hazırladım.

I then put that questionnaire on various dating sites

Daha sonra 40 farklı ülkedeki çeşitli çöpçatanlık sitelerine

in 40 countries.

bu anketi ekledim.

Fourteen million or more people have now taken the questionnaire,

Anketi şu anda 14 milyondan fazla kişi doldurdu ve

and I've been able to watch who's naturally drawn to whom.

ben kimin kiminle ilgilendiğini doğal bir şekilde gözlemlemiş oldum.

And as it turns out,

Ve sonuçlara baktığımda

those who were very expressive of the dopamine system

dopamin ağırlıklı bir sistemi olanlar daha

tend to be curious, creative, spontaneous, energetic --

meraklı, yaratıcı, spontane ve enerjik olmaya yönelikken

I would imagine there's an awful lot of people like that in this room --

kendilerine benzeyen insanlara ilgi duyuyorlardı. Tahmin ederim ki

they're drawn to people like themselves.

burada da bir sürü böyle insan var.

Curious, creative people need people like themselves.

Meraklı ve yaratıcı insanların kendileri gibi olanlara ihtiyacı var.

People who are very expressive of the serotonin system

Serotonin ağırlıklı sistemi olanlar ise gelenekçi

tend to be traditional, conventional, they follow the rules,

ve dindar olmaya eğilimli, kurallara bağlı kalan

they respect authority,

ve otoriteye saygı duyan insanlardır.

they tend to be religious -- religiosity is in the serotonin system --

Dinsellik serotonin sistemine ait bir terimdir.

and traditional people go for traditional people.

Gelenekçi insanlar yine gelenekçi insanları tercih ediyordu.

In that way, similarity attracts.

Yani, benzerlik cezbediyordu.

In the other two cases, opposites attract.

Diğer iki durumdaysa zıtlıklar cezbediyor.

People very expressive of the testosterone system

Belirgin bir testesteron sistemi olanlar

tend to be analytical, logical, direct, decisive,

analitik, mantıklı, doğrudan ve kararlı olmaya eğilimliyken, kendilerine

and they go for their opposite:

zıt olanlarla ilgileniyorlardı.

they go for somebody who's high estrogen,

Yüksek östrojen ve sözel

somebody who's got very good verbal skills

beceri sahibi olan, duygularını

and people skills,

dışa vuran ve içgüdüsel

who's very intuitive

yetenekleri olan

and who's very nurturing and emotionally expressive.

korumacı insanlardan hoşlanıyorlardı.

We have natural patterns of mate choice.

Eş seçiminde doğal kalıplarımız var.

Modern technology is not going to change who we choose to love.

Modern teknoloji, kime âşık olacağımızı değiştirmeyecek.

But technology is producing one modern trend

Fakat, özellikle çok önemli olduğunu düşündüğüm

that I find particularly important.

yeni bir trend üretmeye başladı.

It's associated with the concept of paradox of choice.

Seçim paradoksu konseptiyle alakalı bir trend.

For millions of years,

Milyonlarca yıl boyunca,

we lived in little hunting and gathering groups.

küçük avcı ve toplayıcı gruplar içinde yaşadık.

You didn't have the opportunity to choose

1.000 kişinin olduğu çöpçatanlık

between 1,000 people on a dating site.

sitelerinden seçim yapma şansı yoktu.

In fact, I've been studying this recently,

Hatta, son zamanlarda çalıştığım bir konu da

and I actually think there's some sort of sweet spot in the brain;

beyinde bir çeşit hoş nokta bulunduğu, nasıl bir şey olduğunu

I don't know what it is, but apparently, from reading a lot of the data,

tam olarak bilmemekle birlikte edindiğim bilgilere göre,

we can embrace about five to nine alternatives, and after that,

beş ile dokuz arası alternatifleri ele alıp daha sonra da

you get into what academics call "cognitive overload,"

akademisyenlerin "aşırı bilişsel yük" olarak adlandırdığı

and you don't choose any.

durumda kalıp hiçbirini seçmiyoruz.

So I've come to think that due to this cognitive overload,

Ben de bu aşırı bilişsel yüke bağlı olarak "yavaş aşk"

we're ushering in a new form of courtship

olarak adlandırdığım yeni bir flört yöntemi

that I call "slow love."

geliştirdiğimizi düşünmeye başladım.

I arrived at this during my work with Match.com.

Bu sonuca Match.com ile yaptığım çalışmayla vardım.

Every year for the last six years,

Son altı yılın her yılında,

we've done a study called "Singles in America."

"Amerika'daki Bekârlar" adında bir çalışma yaptık.

We don't poll the Match population,

Match kitlesine değil de,

we poll the American population.

Amerikan nüfusuna anket yaptık.

We use 5,000-plus people,

Nüfus sayımı esas alınarak, Amerika'yı temsil eden

a representative sample of Americans based on the US census.

5 binden fazla insan kullandık.

We've got data now on over 30,000 people,

Şu anda 30 binden fazla insana dair bilgimiz var

and every single year,

ve her geçen yıl,

I see some of the same patterns.

bazı tekrar eden kalıpları görüyorum.

Every single year when I ask the question,

Ve her yıl aynı soruyu sorduğumda,

over 50 percent of people have had a one-night stand --

insanların yüzde 50'sinden fazlası hayatlarında en az

not necessarily last year, but in their lives --

bir kere tek gecelik ilişki yaşamış ve

50 percent have had a friends with benefits

yüzde 50'si cinsel çıkar sağladığı

during the course of their lives,

bir arkadaşlık ilişkisi yaşamış.

and over 50 percent have lived with a person long-term

Ve yine yüzde 50'den fazlası evlenmeden önce sevgilisiyle

before marrying.

uzun zaman aynı evde yaşamış.

Americans think that this is reckless.

Amerikanlar bunun laubali olduğunu düşünüyor.

I have doubted that for a long time;

Uzun bir süre kalıpların çok güçlü

the patterns are too strong.

olduğundan şüphe ettim.

There's got to be some Darwinian explanation --

Bir Darwinci açıklaması falan olmalıydı.

Not that many people are crazy.

Bu kadar çok insan çılgın değil.

And I stumbled, then, on a statistic that really came home to me.

Ve tökezledim, sonra bir istatistik kafama dank ettirdi.

It was a very interesting academic article

İlgi çekici akademik bir makalede,

in which I found that 67 percent of singles in America today

bugün Amerika'da uzun ilişki içinde olan bekârların

who are living long-term with somebody,

yüzde 67'sinin boşanmaktan korktuğu için

have not yet married because they are terrified of divorce.

hâlâ evlenmediğini öğrenmiştim.

They're terrified of the social,

Boşanmanın sosyal, kanuni,

legal, emotional,

duygusal ve ekonomik

economic consequences of divorce.

sonuçlarından korkuyorlardı.

So I came to realize that I don't think this is recklessness;

Ben de bunu bir laubalilik olarak değil de,

I think it's caution.

bir önlem olarak görmeye başladım.

Today's singles want to know every single thing about a partner

Günümüz bekârları, evlenmeden önce partnerlerine dair

before they wed.

her şeyi bilmek istiyorlardı.

You learn a lot between the sheets,

Çarşafların arasında birinin sadece

not only about how somebody makes love,

nasıl seviştiğini değil, kibarlar mı,

but whether they're kind,

iyi bir dinleyiciler mi

whether they can listen

ve benim yaşımdaysanız,

and at my age,

iyi espri anlayışları

whether they've got a sense of humor.

var mı gibi birçok şeyi öğrenirsiniz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And in an age where we have too many choices,

Bence birçok seçeneğimizin olduğu

we have very little fear of pregnancy and disease

ve hamilelikle hastalık korkusunun çok az olduğu,

and we've got no feeling of shame for sex before marriage,

evlenmeden önce seks yapmaktan utanç duyulmayan bir yaşa gelindiğinde

I think people are taking their time to love.

insanlar zamanlarını sevmeye harcıyorlardı.

And actually, what's happening is,

Ve burada aslında olan,

what we're seeing is a real expansion of the precommitment stage

asıl şahit olduğumuz, evlilik öncesi birliktelik aşamasının

before you tie the knot.

ciddi bir şekilde uzaması.

Where marriage used to be the beginning of a relationship,

Eskiden evlilik bir ilişkinin başlangıcı sayılırken,

now it's the finale.

artık sonu sayılıyor.

But the human brain --

Fakat insan beyni --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The human brain always triumphs,

İnsan beyni her zaman övünür

and indeed, in the United States today,

ve gerçekten de, bugün Amerika'da

86 percent of Americans will marry by age 49.

insanların yüzde 86'sı 49 yaşında evlenecek.

And even in cultures around the world where they're not marrying as often,

Dünyanın dört bir yanından, evliliğin çok yaygın olmadığı kültürlerde bile

they are settling down eventually with a long-term partner.

er ya da geç uzun ilişki partnerleriyle yaşamaya başlıyorlardı.

So it began to occur to me:

Aklıma şöyle bir fikir geldi:

during this long extension of the precommitment stage,

Bu evlilik öncesi aşamanın uzadığı dönemde, kötü beraberlikleri fark edip

if you can get rid of bad relationships before you marry,

onlardan zamanında kurtulmayı başarırsak belki de

maybe we're going to see more happy marriages.

daha fazla mutlu evlilikler göreceğiz.

So I did a study of 1,100 married people in America --

Böylece ben de Amerika'daki 1.100 evli insanla çalışma yaptım,

not on Match.com, of course --

Match.com'dakiler değil tabii ki

and I asked them a lot of questions.

ve onlara bir sürü soru sordum.

But one of the questions was,

Sorulardan biri:

"Would you re-marry the person you're currently married to?"

"Şu anda evli olduğunuz insanla tekrar evlenir miydiniz?" idi

And 81 percent said, "Yes."

ve yüzde 81'i "Evet" dedi.

In fact, the greatest change in modern romance and family life

Aslında modern romantizm ve aile yaşantısındaki en büyük değişiklik

is not technology.

teknoloji değil.

It's not even slow love.

Yavaş aşk da değil.

It's actually women piling into the job market

Farklı kültürlerden kadınların iş dünyasına

in cultures around the world.

katılmaya başlaması.

For millions of years,

Milyonlarca yıl boyunca,

our ancestors lived in little hunting and gathering groups.

atalarımız küçük avcı ve toplayıcı topluluklarda yaşadı.

Women commuted to work to gather their fruits and vegetables.

Kadınlar işe meyve ve sebzelerini toplamak için gidiyordu.

They came home with 60 to 80 percent of the evening meal.

Eve akşam yemeğinin yüzde 60-80'iyle geliyorlardı.

The double-income family was the rule.

Düzen çift gelirli aileydi.

And women were regarded as just as economically, socially

Ve kadınlar aynı erkekler gibi ekonomik, sosyal

and sexually powerful as men.

ve cinsel açılardan güçlüydü.

Then the environment changed some 10,000 years ago,

Fakat 10 bin yıl önce çevremiz değişti,

we began to settle down on the farm

çiftliklere yerleşmeye başladık ve

and both men and women became obliged, really,

hem kadınlar hem de erkekler doğru sosyal çevreden,

to marry the right person,

doğru dinden,

from the right background,

doğru soydan olan

from the right religion

ve düzgün sosyo-politik

and from the right kin and social and political connections.

bağlantılara sahip doğru insanlarla evlenme mecburiyetine girdiler.

Men's jobs became more important:

Erkeklerin işleri önem kazanmaya başladı.

they had to move the rocks, fell the trees, plow the land.

Taşları ittirmeli ve tarlayı sürmelilerdi.

They brought the produce to local markets, and came home

Yerel marketlere ürettiklerini götürüp evlerine de karşılığı

with the equivalent of money.

olan parayı getirdiler.

Along with this,

Bunun yanında,

we see a rise of a host of beliefs:

bir sürü inancın yükselişini gördük:

the belief of virginity at marriage,

Evlilikte bekâretin önemi,

arranged marriages -- strictly arranged marriages --

planlanmış, katı bir şekilde planlanmış evlilikler,

the belief that the man is the head of the household,

evin direği erkektir, kadının

that the wife's place is in the home

yeri de yuvasıdır inancı

and most important,

ve en önemlisi

honor thy husband, and 'til death do us part.

ölüm ayırana dek kocana saygı duy inancı.

These are gone.

Bunlar artık yok.

They are going, and in many places,

Yok oluyorlar ve çoğu yerde

they are gone.

çoktan yok oldular.

We are right now in a marriage revolution.

Şu anda bir evlilik devriminin içindeyiz.

We are shedding 10,000 years of our farming tradition

10 bin yıllık çiftçilik geleneğimizi yıkıyor

and moving forward towards egalitarian relationships between the sexes --

ve atalarımızın sahip olduğu ruha daha yakın gördüğüm,

something I regard as highly compatible with the ancient human spirit.

iki tarafın da aynı muameleyi gördüğü eşitlikçi ilişkilere doğru gidiyoruz.

I'm not a Pollyanna;

Ben Pollyanna değilim, arkasından

there's a great deal to cry about.

ağlamamız gereken bir mesele var.

I've studied divorce in 80 cultures,

Boşanma hakkında 80 kültürde çalışma

I've studied, as I say, adultery in many --

yaptım ve çoğu aldatmayla ilgili

there's a whole pile of problems.

bir yığın problem vardı.

As William Butler Yeats, the poet, once said,

Şair William Butler Yeats'in dediği gibi,

"Love is the crooked thing."

"Aşk sahtekâr şeydir."

I would add, "Nobody gets out alive."

Ben de "Kimse canlı çıkamaz." diye eklemek isterim.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

We all have problems.

Hepimizin problemleri var.

But in fact, I think the poet Randall Jarrell really sums it up best.

Fakat bence en iyi özeti şair Randall Jarrell yapmış:

He said, "The dark, uneasy world of family life --

"Aile hayatının karanlık ve gergin dünyası en iyilerin başarılı olamayacağı

where the greatest can fail, and the humblest succeed."

ve en mütevazilerin kazanabileceği bir şeydir."

But I will leave you with this:

Ama sizi şununla bırakmak istiyorum:

love and attachment will prevail,

Aşk ve bağlılık üstün gelecek,

technology cannot change it.

teknoloji bunu değiştiremeyecek.

And I will conclude by saying

Ve bitirişimi şunu diyerek yapacağım,

any understanding of human relationships must take into account

insan ilişkilerine dair oluşacak herhangi bir fikir, insan davranışının en güçlü

one the most powerful determinants of human behavior:

belirleyici faktörlerinden birini hesaba katmalıdır:

the unquenchable,

Bastırılamaz olan

adaptable

ve uyum sağlayabilen

and primordial human drive to love.

ilkel aşk dürtüsü.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Kelly Stoetzel: Thank you so much for that, Helen.

Kelly Stoetzel: Çok teşekkür ederiz Helen.

As you know, there's another speaker here with us

Bildiğin üzere bekleyen bir konuşmacımız daha var.

that works in your same field.

Seninle aynı alanda çalışıyor ve

She comes at it from a different perspective.

konuya farklı bir açıdan yaklaşıyor.

Esther Perel is a psychotherapist who works with couples.

Esther Perel çiftlerle çalışan bir psikoterapist.

You study data,

Sen verilerle çalışıyorsun,

Esther studies the stories the couples tell her

Esther ise kendisine yardım için gelen

when they come to her for help.

çiftlerin yaşam hikâyeleriyle.

Let's have her join us on the stage.

Kendisini sahneye davet edelim,

Esther?

Esther?

(Applause)

(Alkışlar)

So Esther,

Evet Esther,

when you were watching Helen's talk,

Helen'in konuşmasını izlerken,

was there any part of it

hiç kendi çalışmalarından

that resonated with you through the lens of your own work

yankı yapan, senin de yorum yapmak istediğin

that you'd like to comment on?

bir bölüm oldu mu?

Esther Perel: It's interesting, because on the one hand,

Çok ilginç bir durum, çünkü aşka olan ihtiyaç evrensel ve

the need for love is ubiquitous and universal.

her an her yerde olan bir şey iken âşık olma şeklimiz,

But the way we love --

bundan çıkardığımız anlam,

the meaning we make out of it --

ilişkilerimizi yöneten

the rules that govern our relationships, I think,

kurallar bence temel olarak

are changing fundamentally.

sürekli değişiyor.

We come from a model that, until now,

Sadakat ve kolektifliğin ihtiyaçları olan

was primarily regulated around duty and obligation,

görev ve zorunluluğun ağırlıklı olarak düzenlendiği

the needs of the collective and loyalty.

bir modelden bugüne kadar geliyoruz.

And we have shifted it

Ve biz bunu

to a model of free choice and individual rights,

özgür seçimlerle kişisel hakların, mutlulukla kişisel tatminlerin olduğu

and self-fulfillment and happiness.

bir modele çevirdik.

And so, that was the first thing I thought,

Ve aklıma gelen ilk şey,

that the need doesn't change,

ihtiyacın asla değişmediği,

but the context and the way we regulate these relationships

ama ilişkilere uyguladığımız yolların ve içeriğinin çok

changes a lot.

fazla değişime uğradığı.

On the paradox of choice --

Seçim paradoksuna göre,

you know, on the one hand we relish the novelty

bildiğiniz gibi, yenilikten ve

and the playfulness, I think,

şakacılıktan hoşlandığımız için

to be able to have so many options.

birçok seçeneğe sahip olabiliyoruz.

And at the same time,

Ve aynı zamanda,

as you talk about this cognitive overload,

aşırı bilişsel yükten bahsettiğiniz zaman

I see many, many people who ...

belirsizlikten ve kendinden şüphe etmekten

who dread the uncertainty and self-doubt

ürken birçok insan görüyorum,

that comes with this massa of choice,

bir düşünce yığınıyla birlikte geliyor ve

creating a case of "FOMO"

"FOMO" adında bir durumu yaratıyor

and then leading us --

ve bizi yönlendiriyor.

FOMO, fear of missed opportunity, or fear of missing out --

FOMO, bir fırsatı kaçırma korkusunun kısaltmasıdır ve

it's like, "How do I know I have found 'the one' --

"Doğru olanı seçtiğimi nasıl anlayacağım?"

the right one?"

tarzı şüphelerdir.

So we've created what I call this thing of "stable ambiguity."

Biz de "değişmez anlam karmaşası" adında bir kavram yarattık.

Stable ambiguity is when you are too afraid to be alone

Değişmez anlam karmaşası, yalnız olmaktan çok korkarken,

but also not really willing to engage in intimacy-building.

aynı zamanda herhangi bir ilişki kurmaya da pek istekli olmamak diye açıklanabilir.

It's a set of tactics that kind of prolong the uncertainty of a relationship

İlişkinin belirsizliğinin yanında, ayrılığın belirsizlik süresini de

but also the uncertainty of the breakup.

uzatan birtakım yöntemlerdir.

So, here on the internet you have three major ones.

İnternete göre üç ana anlam karmaşası var.

One is icing and simmering,

Biri bir soğuk bir sıcak davranmaktır,

which are great stalling tactics

ki ilişkinin net olarak tanımlanmamış doğasını vurgulayan

that offer a kind of holding pattern

ve bir çeşit kalıp oluşturan

that emphasizes the undefined nature of a relationship

fakat aynı zamanda da size rahatlık veren bir tutarlılıkla

but at the same time gives you enough of a comforting consistency

tanımlanmamış sınırların özgürlüğünü veren

and enough freedom of the undefined boundaries.

güzel bir oyalama taktiğidir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Yeah?

Öyle.

And then comes ghosting.

Daha sonra gölgelenme geliyor.

And ghosting is, basically,

Gölgelenme kısaca, zor durumda

you disappear from this massa of texts on the spot,

birikmiş mesaj yığınlarının arasında yok olmak ve

and you don't have to deal with the pain that you inflict on another,

birbirinize yaşattığınız acılarla uğraşmaya mecbur kalmamaktır,

because you're making it invisible even to yourself.

çünkü onların varlığını kendiniz bile kabul etmezsiniz.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Yeah?

Evet.

So I was thinking -- these words came up for me as I was listening to you,

Ve sizi dinlerken bir anda bu kelimeler aklıma geldi,

like how a vocabulary also creates a reality,

sözlerin aynı zamanda gerçekliği de

and at the same time,

yaratması gibi,

that's my question to you:

bu yüzden size sorum şu:

Do you think when the context changes,

İçeriği değişse bile,

it still means that the nature of love remains the same?

aşkın doğası hâlâ aynı kalır mı?

You study the brain and I study people's relationships and stories,

Sen beyin üzerine ben de insanların

ilişkileri ve hikâyeleri üzerine çalışıyorum,

so I think it's everything you say, plus.

yani senin söylediğin her şey tamam ama dahası var.

But I don't always know the degree to which a changing context ...

Fakat her zaman içeriğin değişme derecesini bilemiyorum.

Does it at some point begin to change --

Her zaman bir noktadan sonra mı değişmeye başlıyor?

If the meaning changes, does it change the need,

Anlamın değişmesi ihtiyacı değiştiriyor mu

or is the need clear of the entire context?

veya ihtiyaç tamamen içerikten bağımsız mı?

HF: Wow! Well --

Vay, pekâla --

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkışlar)

Well, I've got three points here, right?

Sanırım üç nokta veriyorum şu anda.

First of all, to your first one:

En önce, ilk sorduğuna cevap olarak:

there's no question that we've changed, that we now want a person to love,

Değiştiğimize dair bir şüphe yok, artık âşık olacağımız bir insan istiyoruz

and for thousands of years, we had to marry the right person

ve binlerce yıldır doğru çevre ve iyi ailelerden olan

from the right background and right kin connection.

insanlarla evlenmek zorunda bırakıldık.

And in fact, in my studies of 5,000 people every year,

Oysa, her yıl 5 bin insana göre yaptığım çalışmalarımda

I ask them, "What are you looking for?"

onlara "Ne arıyorsunuz?" diye sorarım.

And every single year, over 97 percent say --

Ve her yıl, yüzde 97'sinden fazlası...

EP: The list grows --

Liste büyüyor.

HF: Well, no.

Aslında hayır.

The basic thing is over 97 percent of people

Olay basit, yüzde 97'sinden fazlası

want somebody that respects them,

kendilerine saygı duyan,

somebody they can trust and confide in,

güvenip her şeylerini paylaşabilecekleri,

somebody who makes them laugh,

kendilerini güldüren,

somebody who makes enough time for them

kendilerine yeterince zaman ayırabilen

and somebody who they find physically attractive.

ve fiziksel olarak çekici buldukları birilerini istiyorlar.

That never changes.

Bu asla değişmiyor.

And there's certainly -- you know, there's two parts --

Tam olarak, yani, iki bölüm var --

EP: But you know how I call that?

Ben buna ne diyorum biliyor musun?

That's not what people used to say --

İnsanlar bunları söylemeye alışık değil.

HF: That's exactly right.

Kesinlikle öyle.

EP: They said they wanted somebody with whom they have companionship,

Kendilerine eşlik edecek, ekonomik destek ve çocuk verecek birilerini

economic support, children.

istediklerini söylediler.

We went from a production economy to a service economy.

Üretim ekonomisinden servis ekonomisine geçtik.

(Laughter)

Geniş bir kültürde bunu yaptık, evlilikte de bunu yapıyoruz.

We did it in the larger culture, and we're doing it in marriage.

Hiç şüphesiz.

HF: Right, no question about it.

But it's interesting, the millennials actually want to be very good parents,

Ama ilginç olan şey, Y kuşağı aslında iyi ebeveynler olmak isterken

whereas the generation above them wants to have a very fine marriage

onlardan bir önceki jenerasyon sadece iyi bir evlilik yapmak istiyor ve düzgün

ebeveynler olmaya bu kadar odaklı değiller.

but is not as focused on being a good parent.

You see all of these nuances.

Ayrıntıyı görüyor musunuz?

There's two basic parts of personality:

Kişiliğin iki ana bölümü var:

there's your culture -- everything you grew up to do and believe and say --

Kültürünüz, içinde büyüdüğünüz ve inanıp uyguladığınız

and there's your temperament.

ve mizacınız.

Basically, what I've been talking about is your temperament.

Temel olarak, bahsettiğim şeylerin hepsi mizacınızla ilgili.

And that temperament is certainly going to change with changing times

Ve bu mizaç, bu huylarınız, kesinlikle değişen inançlarla ve zamanla

and changing beliefs.

birlikte değişecek.

And in terms of the paradox of choice,

Ve seçim paradoksuna göre,

there's no question about it that this is a pickle.

bunun zor bir durum olduğuna dair hiçbir şüphe yok.

There were millions of years where you found that sweet boy

Su birikintisinin diğer ucunda bulduğumuz tatlı çocuğa

at the other side of the water hole,

yanaşmaya çalışıtığımız

and you went for it.

milyonlarca yıl geçti.

EP: Yes, but you --

Evet ama --

HF: I do want to say one more thing.

Bir şey daha demek istiyorum.

The bottom line is, in hunting and gathering societies,

Asıl sonuçsa, avlayıcı ve toplayıcı toplumların

they tended to have two or three partners during the course of their lives.

hayatları boyunca iki ya da üç partnere sahip olma eğilimleri.

They weren't square!

Rüşvet vermiyorlardı.

And I'm not suggesting that we do,

Bizim verdiğimizi söylemiyorum,

but the bottom line is, we've always had alternatives.

fakat önemli olan, her zaman alternatiflerimizin olmuş olması.

Mankind is always --

İnsanlık her zaman --

in fact, the brain is well-built to what we call "equilibrate,"

aslında beyin karar vermek ve denemek için dengeli ve güzel

to try and decide:

tasarlanmış bir şey:

Do I come, do I stay? Do I go, do I stay?

Geleyim mi, kalayım mı? Gideyim mi kalayım mı?

What are the opportunities here?

Kazançlarım neler?

How do I handle this there?

Nasıl başa çıkabilirim?

And so I think we're seeing another play-out of that now.

Başka bir her şeyini ortaya koyarak savaşma durumu görüyoruz.

KS: Well, thank you both so much.

İkinize de çok teşekkür ederim.

I think you're going to have a million dinner partners for tonight!

Sanırım bu gece bir milyon yemek partneri bulacaksınız!

(Applause)

Thank you, thank you.

Çok teşekkürler.