Debate: Does the world need nuclear energy?

Münazara: Dünyanın nükleer enerjiye ihtiyacı var mı ?

Çeviri: Ümitcan Altuğ Gözden geçirme: osman oguz ahsen

Chris Anderson: We're having a debate.

Chris Anderson: Bir münazara düzenliyoruz.

The debate is over the proposition:

Münazara "Dünyanın şu anda

"What the world needs now

ihtiyacı olan şey nükleer enerjidir"

is nuclear energy." True or false?

-- doğru ya da yanlış? önermesi üzerine.

And before we have the debate,

Ve münazaraya başlamadan önce,

I'd like to actually take a show of hands --

bir oylama yapmak istiyorum --

on balance, right now, are you for or against this?

şimdi, bunun yanında veya karşısında mısınız?

So those who are "yes," raise your hand. "For."

Öyleyse "evet," diyenler elinizi kaldırın. "Yanındayım"

Okay, hands down.

Tamam, elleri indirelim.

Those who are against, raise your hands.

"Karşısında" olanlar, ellerinizi kaldırın.

Okay, I'm reading that at about

Tamam, bunu başında 75-25

75 to 25 in favor at the start.

lehine olarak okuyorum.

Which means we're going to take a vote at the end

Sonunda da tekrar bir oylama yapacağız ve bu oranın

and see how that shifts, if at all.

nasıl değiştiğini göreceğiz, tabi değişirse.

So here's the format: They're going to have six minutes each,

İşte formatımız : İkisinin de altışar dakikası olacak,

and then after one little, quick exchange between them,

ve sonra küçük, hızlı bir karşılıklı konuşma sonrası,

I want two people on each side of this debate in the audience

seyirciler arasından her iki taraftan birer kişiye kısa, kati,

to have 30 seconds

keskin, güçlü bir noktayı

to make one short, crisp, pungent, powerful point.

belirtmeleri için 30 saniye vermek istiyorum.

So, in favor of the proposition, possibly shockingly,

Öyleyse, belki de şok edici bir şekilde, bu önermeyi destekleyen,

is one of, truly, the founders of the

çevreci hareketin gerçek kurucularından biri,

environmental movement,

uzun zamandır TEDcilerden biri,

a long-standing TEDster, the founder of the Whole Earth Catalog,

Tüm Dünya Katalog'unun kurucusu,

someone we all know and love, Stewart Brand.

hepimizin tanıdığı ve sevdiği bir kişi, Stewart Brand.

Stewart Brand: Whoa.

Stewart Brand: Vay canına.

(Applause)

(Alkışlar)

The saying is that with climate, those who know the most

Derler ki, iklimle ilgili en çok şeyi bilenler

are the most worried.

en çok endişelilerdir.

With nuclear, those who know the most

Nükleerle ile ilgili en çok şeyi bilenler,

are the least worried.

en az endişelilerdir.

A classic example is James Hansen,

Klasik bir örnek, atmosferdeki milyonda

a NASA climatologist

350 parça karbondioksit

pushing for 350 parts per million

için çalışan NASA iklimbilimcisi

carbon dioxide in the atmosphere.

James Hansen'dir.

He came out with a wonderful book recently

Geçenlerde, "Torunlarımın Fırtınaları" adını

called "Storms of My Grandchildren."

verdiği mükemmel bir kitap çıkarttı.

And Hansen is hard over for nuclear power,

Ve Hansen bu konuyu ciddiye alan

as are most climatologists

diğer iklimbilimciler gibi

who are engaging this issue seriously.

nükleer gücün sıkı savunucularındandır.

This is the design situation:

Bu bir tasarım sorunu:

a planet that is facing climate change

iklim değişikliğiyle karşılaşan bir gezegenin

and is now half urban.

yarısı şehirleşmiş durumda.

Look at the client base for this.

Bunun müşteri tabanına bakalım.

Five out of six of us

Her altı kişiden beşimiz

live in the developing world.

gelişmekteki ülkelerde yaşıyor.

We are moving to cities. We are moving up in the world.

Şehirlere göç ediyoruz. Dünya'da sınıf atlıyoruz.

And we are educating our kids,

Ve çocuklarımızı, daha az çocuğa

having fewer kids,

sahip olmaları için eğitiyoruz,

basically good news all around.

temelde iyi bir haber.

But we move to cities, toward the bright lights,

Ama şehirlere, parlak ışıklara doğru göç ediyoruz,

and one of the things that is there that we want, besides jobs,

ve işin yanı sıra orada istediğimiz şeylerden biri de

is electricity.

elektriktir.

And if it isn't easily gotten, we'll go ahead and steal it.

Eğer kolayca alınamıyorsa, ileri gidip onu çalacağz.

This is one of the most desired things

Bu tüm dünyadaki şehirlerde ve kırsal kesimde

by poor people all over the world,

yaşayan fakir insanların en çok

in the cities and in the countryside.

istediği şeylerden biridir.

Electricity for cities, at its best,

Şehirler için elektrik, en iyisi,

is what's called baseload electricity.

anayük elektriği de denebilir.

That's where it is on

Burası onun her zaman

all the time.

açık olduğu yer.

And so far there are only three major sources of that --

Ve şimdiye kadar bunu sadece üç kaynağı var --

coal and gas, hydro-electric,

kömür ve gaz, hidroelektrik,

which in most places is maxed-out --

bunlar ki çoğu yerde tükenene kadar kullanılmıştır --

and nuclear.

ve nükleer.

I would love to have something in the fourth place here,

Burada dördüncü sırada başka bir şey olmasını isterdim,

but in terms of constant, clean,

ama sabit, temiz, ölçeklenebilir

scalable energy,

enerji koşullarını,

[solar] and wind and the other renewables

[güneş] ve rüzgar ve diğer yenilenebilir enerjiler

aren't there yet because they're inconstant.

henüz sağlamıyorlar çünkü değişkenler.

Nuclear is and has been for 40 years.

Nükleer ise 40 yıldır bu koşulları sağlıyor.

Now, from an environmental standpoint,

Şimdi, çevresel bir bakış açısıyla,

the main thing you want to look at

bakmak istediğiniz ilk şey, iki ana

is what happens to the waste from nuclear and from coal,

elektrik kaynağı olan nükleer ve kömürün atıklarına

the two major sources of electricity.

ne olduğudur.

If all of your electricity in your lifetime came from nuclear,

Eğer sizin hayatınız boyunca harcadığınız elektrik nükleer

the waste from that lifetime of electricity

enerjiden gelseydi bunun toplam atığı

would go in a Coke can --

bir Kola kutusuna sığardı --

a pretty heavy Coke can, about two pounds.

bayağı ağır bir Kola kutusu, 900 gram kadar.

But one day of coal

Ama bir günlük kömür bile

adds up to one hell of a lot

normal bir 1 GW'lik termik santraldeki

of carbon dioxide

karbondioksit oranını

in a normal one-gigawatt coal-fired plant.

feci bir şekilde arttırıyor.

Then what happens to the waste?

Sonra atığa ne mi oluyor ?

The nuclear waste typically goes into

Nükleer atık çoğunlukla kuru fıçı

a dry cask storage

bir saklama haznesi içerisinde reaktörlerin

out back of the parking lot at the reactor site

arkadaki araba parkında bekliyor,

because most places don't have underground storage yet.

çünkü çoğunun yeraltı saklama depoları henüz yok.

It's just as well, because it can stay where it is.

Bu da yeterince iyi, çünkü olduğu yerde kalabilir.

While the carbon dioxide,

Bir yandan da muazzam miktarda,

vast quantities of it, gigatons,

henüz geri döndüremeyeceğimiz

goes into the atmosphere

milyarlarca ton karbondioksit,

where we can't get it back -- yet --

bizi en çok endişelendiren

and where it is causing the problems that we're most concerned about.

problemlere yol açtığı atmosfere karışıyor.

So when you add up the greenhouse gases

Bu çeşitli enerji kaynaklarının ömürleri boyunca

in the lifetime of these various energy sources,

yol açtığı sera gazlarını hesaba katarsanız,

nuclear is down there with wind and hydro,

nükleer rüzgar ve su ile beraber aşağılarda,

below solar and way below, obviously, all the fossil fuels.

güneşin altında ve tabi ki tüm fosil yakıtlarında çok altında.

Wind is wonderful; I love wind.

Rüzgar harikadır; rüzgarı seviyorum.

I love being around these

Bu büyük rüzgar jeneratörlerinin

big wind generators.

etrafında olmayı seviyorum.

But one of the things we're discovering is that

Ama keşfettiğimiz şeylerden biri de

wind, like solar, is an actually relatively

rüzgarın, güneş gibi gerçekte nispeten

dilute source of energy.

hafif bir enerji kaynağı olduğudur.

And so it takes a very large footprint on the land,

Yani toprakta çok büyük bir ayak izi bırakıyor,

a very large footprint in terms of materials,

malzeme açısından da nükleer için

five to 10 times what you'd use for nuclear,

kullanılanın 5 ila 10 katı rüzgar için harcanıyor,

and typically to get one gigawatt of electricity

ve genellikle 1 GW elektrik elde etmek için

is on the order of 250 square miles

650 km2 kadar alanı rüzgar çiftliğine

of wind farm.

çevirmek gerekiyor.

In places like Denmark and Germany,

Danimarka ve Almanya gibi yerlerde,

they've maxed out on wind already.

şimdiden rüzgarı tükettiler.

They've run out of good sites.

İyi alanlar ellerinde kalmadı.

The power lines are getting overloaded.

Güç hatları fazla yükleniyor.

And you peak out.

Ve siz en tepeye çıkıyorsunuz.

Likewise, with solar,

Benzer şekilde, güneş için,

especially here in California,

özellikle burada Kaliforniya'da

we're discovering that the 80 solar farm

devam eden 80 güneş çiftliği projesi

schemes that are going forward

için güney Kaliforniya çölünün

want to basically bulldoze

2500 km2 kadarının üzerinden

1,000 square miles of southern California desert.

buldozerle geçmek istediklerini öğreniyoruz.

Well, as an environmentalist, we would rather that didn't happen.

Yani, bir çevreçi olarak, bunun olmamasını tercih ederdim.

It's okay on frapped-out agricultural land.

Bunun çorak tarım arazisinde olması sorun değil.

Solar's wonderful on rooftops.

Güneş çatıların tepesinde harikadır.

But out in the landscape,

Ama dışarıda tabiatta,

one gigawatt is on the order of 50 square miles

1 GW uğruna 130 km2 kadar çölün üzerinden

of bulldozed desert.

buldozer ile geçiliyor.

When you add all these things up --

Bütün bunları toplarsak --

Saul Griffith did the numbers and figured out

Saul Griffith hesaplamayı yaptı ve 13 TW'lık

what would it take

enerjiyi rüzgar, güneş

to get 13 clean

ve biyoyakıtlardan

terawatts of energy

elde etmek için

from wind, solar and biofuels,

ne kadar arazi gerektiğini buldu,

and that area would be roughly the size of the United States,

ve bu arazi neredeyse A.B.D'nin yüzölçümü kadar oluyor,

an area he refers to as "Renewistan."

o bu araziye "Yenilemestan" adını veriyor.

A guy who's added it up all this very well is David Mackay,

Bunu çok iyi hesaplayan biri de İngiltere'deki bir fizikçi olani

a physicist in England,

David Mackay'dır,

and in his wonderful book, "Sustainable Energy," among other things,

ve "Sürdürülebilir Enerji" adlı mükemmel kitabında, diğer şeylerin yanında, diyor ki,

he says, "I'm not trying to be pro-nuclear. I'm just pro-arithmetic."

"Nükleerin tarafında olmaya çalışmıyorum, sadece aritmetiğin tarafındayım"

(Laughter)

(Kahkahalar)

In terms of weapons,

Silahlar açısından,

the best disarmament tool so far is nuclear energy.

şimdilik en iyi silahsızlandırma aracı nükleer enerjidir.

We have been taking down

Rus savaş başlıklarını

the Russian warheads,

alıyoruz ve onları

turning it into electricity.

elektriğe dönüştürüyoruz.

Ten percent of American electricity

Amerikan elektriğinin yüzde 10'u

comes from decommissioned warheads.

devreden çıkarılan savaş başlıklarından geliyor.

We haven't even started the American stockpile.

Henüz Amerikan stoğuna geçmedik bile.

I think of most interest to a TED audience

TED izleyicilerinin en çok ilgisini

would be the new generation of reactors

bu çok küçük, 10 ila 125 MW'luk

that are very small,

yeni nesil reaktörler,

down around 10

çekecektir diye

to 125 megawatts.

düşünüyorum.

This is one from Toshiba.

Bu Toshiba'nın ürettiği.

Here's one the Russians are already building that floats on a barge.

Bu da Rusların halen deliştirdiği bir mavna üzerinde yüzen reaktör.

And that would be very interesting in the developing world.

Ve bu gelişmekte olan ülkelerde çok ilginç olacaktır.

Typically, these things are put in the ground.

Çoğunlukla, bunlar toprağın altına konur.

They're referred to as nuclear batteries.

Onlara nükleer piller adı verilir.

They're incredibly safe,

İnanılmaz şekilde güvenlidirler,

weapons proliferation-proof and all the rest of it.

nükleer silahların yayılması ve diğer şeylere karşı.

Here is a commercial version from New Mexico

Burdaki Yeni Meksika'daki ticari bir versiyon,

called the Hyperion,

adı da Hyperion,

and another one from Oregon called NuScale.

ve Oregon'dan NuScale adında bir başkası.

Babcock & Wilcox that make nuclear reactors,

Babcock & Wilcox nükleer reaktörleri yapıyor ...

here's an integral fast reactor.

bu bir tamamlayıcı hızlı reaktör.

Thorium reactor that Nathan Myhrvold's involved in.

Nathan Myhrvold'un üzerinde çalıştığı Toryum reaktörü.

The governments of the world are going to have to decide

Dünyadaki hükümetlerin karar vermesi gerekecek;

that coals need to be made expensive, and these will go ahead.

kömürün pahalı hale getirilmesi gerek, ve bunlar devam edecek.

And here's the future.

Ve işte gelecek.

(Applause)

(Alkışlar)

CA: Okay. Okay.

CA: Tamam. Tamam.

(Applause)

(Alkışlar)

So arguing against,

Şimdi karşısında tartışan,

a man who's been at the nitty, gritty heart

enerji ve iklim değişikliği tartışmasının yıllardır

of the energy debate and the climate change debate for years.

kalbinde olmuş bir adam var.

In 2000, he discovered that soot

2000 yılında kurumun karbondioksitten

was probably the second leading cause of global warming, after CO2.

sonra küresel ısınmanın en önemli ikinci nedeni olduğunu keşfetti.

His team have been making detailed calculations

Onun takımı farklı enerji kaynaklarının

of the relative impacts

göreceli etkileri hakkında

of different energy sources.

detaylı hesaplamalar yapıyor.

His first time at TED, possibly a disadvantage -- we shall see --

İlk defa TED'de, muhtemelen bir dezavantaj -- göreceğiz --

from Stanford,

Stanford'dan,

Professor Mark Jacobson. Good luck.

Profesör Mark Jacobson. İyi Şanslar.

Mark Jacobson: Thank you.

Mark Jacobson: Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

So my premise here is that nuclear energy

Benim önermem şudur; nükleer enerji

puts out more carbon dioxide,

gerçek yenilenebilir enerji sistemlerinden

puts out more air pollutants,

yani rüzgar, güneş, jeotermal

enhances mortality more and takes longer to put up

ve gelgitsel güçlerden daha fazla hava kirliliğine yol açar,

than real renewable energy systems,

ölüm oranını arttırır

namely wind, solar,

ve inşa edilmesi

geothermal power, hydro-tidal wave power.

daha uzun sürer.

And it also enhances nuclear weapons proliferation.

Ve bunun yanında nükleer silahların yayılmasını arttırır.

So let's start just by looking at the

Öncelikle yaşam süresi boyunca

CO2 emissions from the life cycle.

CO2 salınımlarına bakarak başlayalım.

CO2e emissions are equivalent emissions

CO2 salınımları toplamı ısınmaya yol açan tüm

of all the greenhouse gases and particles

sera gazları ve parçacıkların

that cause warming

salınımlarının CO2'ye

and converted to CO2.

çevrilmesiyle elde edilir.

And if you look, wind and concentrated solar

Bakarsanız, rüzgar ve konsantre güneşin

have the lowest CO2 emissions, if you look at the graph.

en düşük CO2 salınımlarına sahip olduğunu görürsünüz.

Nuclear -- there are two bars here.

Nükleer -- orada iki çizgi var.

One is a low estimate, and one is a high estimate.

Birincisi düşük bir tahmin, diğeri yüksek bir tahmin.

The low estimate is the nuclear energy industry

Düşük tahmin nükleer enerji endüstrisinin

estimate of nuclear.

nükleer tahmini.

The high is the average of 103

Yüksel olanı bilimsel ve

scientific, peer-reviewed studies.

denetlenmiş çalışmaların ortalaması olan 103.

And this is just the

Ve bu sadece

CO2 from the life cycle.

yaşam süresi boyunca olan CO2.

If we look at the delays,

Eğer gecikmeleri gözönüne alırsak,

it takes between 10 and 19 years

planlamadan operasyona kadar

to put up a nuclear power plant

bir nükleer güç fabrikasını kurmak

from planning to operation.

10 ila 19 yıl kadar alıyor.

This includes about three and a half to six years

Bu hesap 3,5 ila 6 yıl arası bir alan belirlenmesi ve izninin

for a site permit.

alınmasını içeriyor.

and another two and a half to four years

Ve 2,5 ila 4 yıla kadar bir inşaat

for a construction permit and issue,

izni alınması var,

and then four to nine years for actual construction.

sonra 4 ila 9 yıl kadar inşaat sürüyor.

And in China, right now,

Ve Çin'de, şimdi,

they're putting up five gigawatts of nuclear.

5 GW'lıık nükleer santraller kuruyorlar.

And the average, just for the construction time of these,

Ve ortalama olarak sadece bunların inşaat süresi,

is 7.1 years

tüm planlama

on top of any planning times.

zamanları hariç, 7.1 sene.

While you're waiting around for your nuclear,

Nükleerinizin hazır olmasını beklerken,

you have to run the regular electric power grid,

her zamanki elektrik sistemini kullanıyorsunuz,

which is mostly coal in the United States and around the world.

bu da A.B.D ve neredeyse tüm dünyada çoğunlukla kömüre dayalı.

And the chart here shows the difference between

Ve buradaki tablo da rüzgar,CSP veya güneş pili

the emissions from the regular grid,

yerine nükleer veya başka birşey

resulting if you use nuclear, or anything else,

için beklerken normal sistemi kullanırsanız

versus wind, CSP or photovoltaics.

olası salınımları gösteriyor.

Wind takes about two to five years on average,

Rüzgar, konsantre güneş ve güneş pillerinin

same as concentrated solar and photovoltaics.

kurulumu ortalama 2-5 yıl kadar sürüyor.

So the difference is the opportunity cost

Yani nükleeri rüzgar veya başka bir şey yerine

of using nuclear versus wind, or something else.

kullanmanın farkı gölge maliyet oluyor.

So if you add these two together, alone,

Eğer sadece bu ikisini toplarsanız,

you can see a separation

nükleerin rüzgar enerjisinden

that nuclear puts out at least nine to 17 times

en azından 9 ila 17 kat daha fazla

more CO2 equivalent emissions than wind energy.

CO2 salınımına yol açtığını görebilirsiniz.

And this doesn't even account

Ve hatta bu topraktaki

for the footprint on the ground.

ayak izini hesaba katmıyor.

If you look at the air pollution health effects,

Eğer hava kirliliğinin sağlığa etkilerine bakarsanız,

this is the number of deaths per year in 2020

bu 2020'de sadece araç egsozundan kaynaklanan

just from vehicle exhaust.

yıllık ölüm sayısıdır.

Let's say we converted all the vehicles in the United States

A.B.D.'deki tüm araçları elektrik pilli, hidrojen yakıt pilli

to battery electric vehicles, hydrogen fuel cell vehicles

veya etanolle çalışan esnek araçlar haline getirdiğimizi

or flex fuel vehicles run on E85.

varsayalım.

Well, right now in the United States,

Yani şimdi A.B.D.'de her sene

50 to 100,000 people die per year from air pollution,

50 ila 100000 kişi hava kirliliğinden ölüyor,

and vehicles are about 25,000 of those.

ve araçlar bunun 25000'inden sorumlu.

In 2020, the number will go down to 15,000

2020'de, bu sayı belirttiğimiz geliştirmeler yapılırsa

due to improvements.

15000'e düşecektir.

And so, on the right, you see gasoline emissions,

Burada, sağda, yakıt salınımlarını görüyorsunuz,

the death rates of 2020.

2020 ölüm oranlarını da.

If you go to corn or cellulosic ethanol,

Eğer mısır veya selülozik etanol kullanırsanız,

you'd actually increase the death rate slightly.

aslında ölüm oranını biraz arttırmış oluyorsunuz.

If you go to nuclear,

Eğer nükleeri tercih ederseniz,

you do get a big reduction,

büyük bir azalma elde edersiniz,

but it's not as much as with wind and concentrated solar.

ama rüzgar ve(ya) konsantre güneş enerjisiyle olacağı kadar değil.

Now if you consider the fact

Şimdi eğer nükleer silahların

that nuclear weapons proliferation

yayılmasının nükleer enerjinin

is associated with nuclear energy proliferation,

yayılması ile bağlantılı olduğu gerçeğini değerlendirirseniz,

because we know for example,

çünkü bunu biliyoruz, örneğin:

India and Pakistan developed nuclear weapons secretly

Hindistan ve Pakistan nükleer silahları, nükleer enerji tesislerinde

by enriching uranium

uranyum zenginleştirerek

in nuclear energy facilities.

gizlice geliştirdi.

North Korea did that to some extent.

Kuzey Kore de bunu bir derece yaptı.

Iran is doing that right now.

İran şimdi bunu yapıyor.

And Venezuela would be doing it

Ve Venezuela da eğer nükleer

if they started with their nuclear energy facilities.

enerji tesisleri olsaydı bunu yapıyor olurdu.

If you do a large scale expansion

Nükleer enerjinin tüm dünyada

of nuclear energy across the world,

yayıldığını varsayarsak,

and as a result there was just one

ve sonuç olarak bir mega şehri

nuclear bomb created

mesela Mumbai veya

that was used to destroy a city

başka bir şehri yok etmek için

such as Mumbai or some other big city, megacity,

sadece bir nükleer bomba yaratılmış olursa bile

the additional death rates due to this

bunun sonucu olarak A.B.D nüfusu

averaged over 30 years and then scaled to the population of the U.S.

kadar bir kitlenin ortalama ölüm yaşları 30 yıl civarında

would be this.

olacaktı.

So, do we need this?

Yani, buna ihtiyacımız var mı ?

The next thing is: What about the footprint? Stewart mentioned the footprint.

Bir sonraki şey : Ayak izi ne olacak ? Stewart ayak izinden bahsetti.

Actually, the footprint on the ground for wind

Aslında, rüzgarın arazideki ayak izi

is by far the smallest of any energy source in the world.

dünyadaki tüm enerji kaynaklarından çok daha az.

That, because the footprint, as you can see,

Bu ayak izi de sadece rüzgar milinin

is just the pole touching the ground.

yere değdiğinde ortaya çıkıyor.

And you can power the entire U.S. vehicle fleet

Ve tüm A.B.D araç filosunun enerjisini 73000 ila

with 73,000 to 145,000

145000 adet 5 MW'lık

five-megawatt wind turbines.

rüzgar türbinleriyle karşılayabilirsiniz.

That would take between one and three square kilometers

Bu da arazide 1 ila 3 km2 kadar toplam

of footprint on the ground, entirely.

bir ayak izi bırakacaktır.

The spacing is something else.

Aralıklarla düzenleme başka bir şeydir.

That's the footprint that is always being confused.

İşte her zaman karıştırılan ayak izi budur.

People confuse footprint with spacing.

İnsanlar ayak izini aralıklı düzenleme ile karıştırıyor.

As you can see from these pictures,

Bu resimden görebileceğiniz gibi,

the spacing between can be used for multiple purposes

aralıklar tarım amaçlı topraklar, otlak arazisi veya

including agricultural land,

açık alan vb bir çok amaçla

range land or open space.

kullanılabiliyor.

Over the ocean, it's not even land.

Okyanusun üzerinde, orada kara bile yok.

Now if we look at nuclear -- (Laughter)

Şimdi eğer nükleere bakarsak -- (Kahkahalar)

With nuclear, what do we have?

Nükleerle, elimizde ne var ?

We have facilities around there. You also have a buffer zone

Orada tesisler bulunuyor. Bir de tampon bölgeniz var,

that's 17 square kilometers.

bu da 17 km2 kadar.

And you have the uranium mining

Ve bir de uğraşmanız gereken

that you have to deal with.

uranyum madenciliği var.

Now if we go to the area,

Eğer alan konusuna gelirsek,

lots is worse than nuclear or wind.

bir çok şey nükleer ya da rüzgardan kötü.

For example, cellulosic ethanol, to power the entire U.S. vehicle fleet,

Örneğin, selülozik etanolün tüm A.B.D araç filosunun enerjisini

this is how much land you would need.

karşılaması için bu kadar alan gerekiyor.

That's cellulosic, second generation

Bu selülozik, çayırdaki çimenlerden

biofuels from prairie grass.

elde edilen ikinci nesil biyo-yakıtlar.

Here's corn ethanol. It's smaller.

İşte mısır etanolü. Alan daha küçük.

This is based on ranges from data,

Bu bilgideki çeşitlemelere dayanıyor,

but if you look at nuclear,

ama eğer nükleere bakarsanız,

it would be the size of Rhode Island to power the U.S. vehicle fleet.

A.B.D araç filosunun enerjisini karşılaması için Rhode Island kadar olmalı.

For wind, there's a larger area,

Rüzgar için, daha fazla bir alan,

but much smaller footprint.

ama çok daha az bir ayak izi var.

And of course, with wind,

Ve tabi ki, rüzgar için

you could put it all over the East Coast,

tümünü doğu sahili açıklarına teorik olarak

offshore theoretically, or you can split it up.

koyabilirsiniz veya parça parça koyabilirsiniz.

And now, if you go back to

Ve şimdi, geri gidip jeotermal

looking at geothermal, it's even smaller than both,

enerjiye bakarsanız, ikisinden de küçüktür,

and solar is slightly larger than the nuclear spacing,

ve güneş nükleer alanından çok az daha büyüktür,

but it's still pretty small.

ama gene de oldukça küçüktür.

And this is to power the entire U.S. vehicle fleet.

Ve bu tüm A.B.D araç filosunun enerjisi içindi.

To power the entire world with 50 percent wind,

Tüm dünyanın ihtiyacının 50% si için,

you would need about one percent of world land.

dünya karasının yüzde birine ihtiyaç var.

Matching the reliability, base load is actually irrelevant.

Güvenebilirlik açısından ana yük konu dışı kalıyor.

We want to match the hour-by-hour power supply.

Saatlik güç isteğini karşılamak istiyoruz.

You can do that by combining renewables.

Bunu yenilenebilir enerjileri birleştirerek yapabilirsiniz.

This is from real data in California,

Bu Kaliforniya'dan rüzgar ve güneş enerjisini

looking at wind data and solar data.

gösteren gerçek bilgiler.

And it considers just using existing hydro

Ve saatlik güç isteğini karşılamak için

to match the hour-by-hour power demand.

sadece hidro kullanmayı düşünüyor.

Here are the world wind resources.

İşte dünyanın rüzgar kaynakları.

There's five to 10 times more wind available worldwide

Tüm dünya için ihtiyaç duyduğumuzdan 5 ila 10 kat fazla

than we need for all the world.

rüzgar dünyada bulunuyor.

So then here's the final ranking.

Son olarak önceliklendirme.

And one last slide I just want to show. This is the choice:

Ve size göstermek istediğim son slayt: bu bir tercihtir.

You can either have wind or nuclear.

Sadece rüzgar veya nükleere sahip olacak olsanız..

If you use wind,

Rüzgar kullanırsanız,

you guarantee ice will last.

buzulların kalacağını garantilersiniz.

Nuclear, the time lag alone

Nükleerin ise sadece zaman problemi bile

will allow the Arctic to melt and other places to melt more.

Kuzey Kutbu'nun ve diğer yerlerin daha fazla erimesine yol açacaktır.

And we can guarantee a clean, blue sky

Ya temiz, mavi bir gökyüzünü garantileyeceğiz,

or an uncertain future with nuclear power.

ya da nükleer güç ile belirsiz bir geleceği.

(Applause)

(Alkışlar)

CA: All right.

CA: Tamam.

So while they're having their comebacks on each other --

Onlar birbirlerine cevap verirlerken --

and yours is slightly short because you slightly overran --

ve senin süren biraz kısa olacak çünkü biraz süreyi aştın --

I need two people from either side.

iki taraftan da iki kişiye ihtiyacım var

So if you're for this,

Yani eğer bunun yanındaysanız,

if you're for nuclear power, put up two hands.

nükleer güçten yanaysanız, iki elinizi kaldırın.

If you're against, put up one.

Eğer karşıysanız, bir elinizi kaldırın.

And I want two of each for the mics.

Ve iki taraftan da ikişer kişiye söz vereceğim.

Now then, you guys have --

Şimdi, baylar sizin --

you have a minute comeback on him

senin ona bir dakikalık cevap hakkın var

to pick up a point he said, challenge it,

söylediği birşeyi alıp, onu zorlamak için,

whatever.

her neyse.

SB: I think a point of difference we're having, Mark,

SB: Mark ile görüş farkımızın silahlar

has to do with weapons

ve enerjiden kaynaklandığını

and energy.

düşünüyorum.

These diagrams that show that nuclear is somehow

Bu diyagramlar nükleerin bir şekilde çok fazla

putting out a lot of greenhouse gases --

sera gazı çıkardığını ortaya koyuyor --

a lot of those studies include, "Well of course war will be inevitable

bu çalışmaların bir çoğu, "Tabi ki savaş önlenemez olacak ve bir çok yanan

and therefore we'll have cities burning and stuff like that,"

şehrimiz ve başka şeylerimiz olacak" gibi varsayımlarla

which is kind of finessing it

ustalıkla biraz düzeltiliyor

a little bit, I think.

diye düşünüyorum.

The reality is that there's, what,

Gerçek şudur ki, ne kadar,

21 nations that have nuclear power?

21 ülkenin mi nükleer gücü var ?

Of those, seven have nuclear weapons.

Bunlardan, yedi tanesinin nükleer silahı var.

In every case, they got the weapons

Her durumda da, silahları nükleer

before they got the nuclear power.

enerjiye sahip olmadan elde etmişler.

There are two nations, North Korea and Israel,

Nükleer silaha sahip olup, nükleer enerjiye

that have nuclear weapons

sahip olmayan sadece

and don't have nuclear power at all.

iki ülke var, Kuzey Kore ve İsrail.

The places that we would most like to have

Temiz enerjinin en çok olmasını istediğimiz

really clean energy occur

yerler olan Çin, Hindistan,

are China, India, Europe, North America,

Avrupa,Kuzey Amerika'daki ülkelerin hepsi

all of which have sorted out their situation

nükleer silahlarla ilgili olan tutumlarını

in relation to nuclear weapons.

açıklığa kavuşturdular.

So that leaves a couple of places like Iran,

Yani füzyonu ve olan her şeyi

maybe Venezuela,

çok yakından takip etmek

that you would like to have very close

isteyeceğiniz İran ve belki Venezuela

surveillance of anything

gibi sadece bir çift

that goes on with fissile stuff.

yer kalıyor.

Pushing ahead with nuclear power will mean we

Nükleer güç ile devam etmek bizim

really know where all of the fissile material is,

füzyon malzemelerinin tümünün nerede olduğunu

and we can move toward

bilmemizi ve bunu biliyorsak

zero weapons left, once we know all that.

sıfır silah kalana kadar ileri gitmemizi sağlayacaktır.

CA: Mark,

CA: Mark,

30 seconds, either on that or on anything Stewart said.

30 saniye, bunlar ya da Stewart'ın söylediği başka bir şey üzerine.

MJ: Well we know India and Pakistan had nuclear energy first,

MJ: Şimdi Hindistan ve Pakistan'ın önce nükleer enerjiye

and then they developed nuclear weapons secretly in the factories.

sahip olduklarını, sonra fabrikalarında gizlice silah geliştirdiklerini biliyoruz.

So the other thing is, we don't need nuclear energy.

Diğer bir şey de, nükleer enerjiye ihtiyacımız yok.

There's plenty of solar and wind.

Bol miktarda güneş ve rüzgar var.

You can make it reliable, as I showed with that diagram.

Onu güvenilebilir yapabilirsiniz, diyagramda gösterdiğim gibi.

That's from real data.

Bu gerçek bir veri.

And this is an ongoing research. This is not rocket science.

Ve devam eden bir araştırma bu. Bu roket bilimi değil.

Solving the world's problems can be done,

Eğer aklınızı buna verirseniz ve

if you really put your mind to it and use clean, renewable energy.

temiz, yenilenebilir enerji kullanırsanız dünyanın problemlerini çözülebilir.

There's absolutely no need for nuclear power.

Nükleer güce kesinlikle hiç bir ihtiyaç yoktur.

(Applause)

(Alkışlar)

CA: We need someone for.

CA: Destekleyen birine ihtiyacımız var.

Rod Beckstrom: Thank you Chris. I'm Rod Beckstrom, CEO of ICANN.

Rod Beckstrom: Teşekkürler Chris. Ben Rod Beckstrom, ICANN'in CEO'suyum.

I've been involved in global warming policy

1994'te Çevre Savunma Fon'una

since 1994,

katıldığımdan beri,

when I joined the board of Environmental Defense Fund

küresel ısınma politikaları ile ilgiliyim, ki bu fon

that was one of the crafters of the Kyoto Protocol.

Kyoto Protokolü'nün yaratıcılarındandır.

And I want to support Stewart Brand's position.

Ve ben Stewart Brand'in duruşunu savunmak istiyorum.

I've come around in the last 10 years.

Son 10 sene içinde fikrimi değiştirdim.

I used to be against nuclear power.

Nükleer enerjiye karşı biriydim.

I'm now supporting Stewart's position,

Şimdi ise risk yönetimi bakış açısından,

softly, from a risk-management standpoint,

gezegeni fazla ısıtmanın risklerinin

agreeing that

nükleer kaza

the risks of overheating the planet

riskinden daha ağır bastığını düşünerek

outweigh the risk of nuclear incident,

ki bu oldukça muhtemel ve gerçek bir

which certainly is possible and is a very real problem.

problem, Stewart'ın duruşunu savunuyorum.

However, I think there may be a win-win solution here

Yine de, her iki tarafın da bu tartışmayı kazanabileceği

where both parties can win this debate,

bir kazan-kazan çözümü olabilir diye düşünüyorum,

and that is, we face a situation

ve bu da, karbonun zirveye

where it's carbon caps on this planet

çıktığı ya da yok olduğu bir durum ile

or die.

karşılaşmamızdır.

And in the United States Senate,

Ve A.B.D senatosunda, her iki

we need bipartisan support --

partinin de desteğine ihtiyacımız var --

only one or two votes are needed --

sadece 1 ya da iki oya ihtiyacımız var --

to move global warming through the Senate,

senatonun gündemine küresel ısınmayı alabilmemiz için

and this room can help.

ve bu odadakiler yardımcı olabilirler.

So if we get that through, then Mark will solve these problems. Thanks Chris.

Eğer bunu gündeme alabilirsek, Mark bu problemleri çözecektir. Teşekkürler Chris.

CA: Thank you Rod Beckstrom. Against.

CA: Teşekkürler Rod Beckstrom. Karşısında.

David Fanton: Hi, I'm David Fanton. I just want to say a couple quick things.

David Fanton: Merhaba, ben David Fanton. Sadece kısa bir iki şey söylemek istiyorum.

The first is: be aware of the propaganda.

Birincisi : propagandanın farkında olun.

The propaganda from the industry

Endüstri propagandası çok

has been very, very strong.

çok güçlü yapılıyor.

And we have not had

Ve çoğunlukla,

the other side of the argument fully aired

insanların kendi sonuçlarına varabilmeleri

so that people can draw their own conclusions.

için gerekli olan tartışmanın diğer tarafı yayınlanmıyor.

Be very aware of the propaganda.

Propagandanın farkında olun.

Secondly, think about this.

İkincisi, şunu düşünün.

If we build all these nuclear power plants,

Eğer bu nükleer güç tesislerini yaparsak,

all that waste

tüm bu atıklar,

is going to be on hundreds, if not thousands,

her gün bu ülkede dolaşan binlerce değilse

of trucks and trains,

bile yüzlerce

moving through this country every day.

kamyon ve tren üzerinde olacak.

Tell me they're not going to have accidents.

Bana kaza yapmayacaklarını söyleyin.

Tell me that those accidents aren't going to

Bana bu kazaların çevreye yüzbinlerce

put material into the environment

yıl boyunca zehirli kalan

that is poisonous for hundreds of thousands of years.

hiç bir madde yaymayacağını söyleyin.

And then tell me that each and every one of those trucks and trains

Ve sonra bana bu kamyon ve trenlerin her birinin potansiyel terorist

isn't a potential terrorist target.

hedefi olmadığını söyleyin.

CA: Thank you.

CA: Teşekkürler.

For.

Lehinde.

Anyone else for? Go.

Başka birisi lehinde ? Hadi.

Alex: Hi, I'm Alex. I just wanted to say,

Alex: Merhaba, ben Alex.

I'm, first of all, renewable energy's biggest fan.

Öncelikle, yenilenebilir enerjinin en büyük hayranlarından biriyim.

I've got solar PV on my roof.

Çatımda güneş paneli var.

I've got a hydro conversion

Sahibi olduğum bir su değirmeninde

at a watermill that I own.

hidro dönüşüm de yapıyorum.

And I'm, you know, very much "pro" that kind of stuff.

Ve, bilirsiniz, ben bu konuda oldukça profesyonelim.

However, there's a basic arithmetic problem here.

Ne var ki, bu konuda basit bir aritmetik problemi var.

The capability of

Güneşin parlamasının,

the sun shining, the wind blowing and the rain falling,

rüzgarın esmesinin ve yağmurun düşmesinin toplam

simply isn't enough to add up.

kabiliyeti buna yeterli değil.

So if we want to keep the lights on,

Yani eğer ışıkları açık tutmak istiyorsak,

we actually need a solution

bizim gerçekten sürekli üretmeye devam edecek

which is going to keep generating all of the time.

bir çözüme ihtiyacımız var.

I campaigned against nuclear weapons in the '80s,

80'lerde nükleer silahlara karşı mücadele ettim,

and I continue to do so now.

ve şimdi de buna devam ediyorum.

But we've got an opportunity

Ama onları daha faydalı bir şeye

to recycle them into something more useful

dönüştürmemizi ve devamlı enerji almamızı

that enables us to get energy all of the time.

sağlayacak bir fırsatımız var.

And, ultimately, the arithmetic problem isn't going to go away.

Ve, sonunda, bu aritmetik problemi yok olmayacak.

We're not going to get enough energy from renewables alone.

Sadece yenilenebilirlerden yeteri kadar enerji alamayacağız.

We need a solution that generates all of the time.

Bizim devamlı üreten bir çözüme ihtiyacımız var.

If we're going to keep the lights on,

Eğer ışıklarımız açık tutacaksak,

nuclear is that solution.

nükleer bu çözümdür.

CA: Thank you.

CA: Teşekkürler.

Anyone else against?

Karşısında olan başka biri ?

Man: The last person who was in favor made the premise

Adam : Son destekleyen kişi bizim yeteri kadar

that we don't have enough

alternatif yenilenebilir enerji

alternative renewable resources.

kaynağımız olmadığını söyledi.

And our "against" proponent up here

Ve bizim buradaki "karşı" destekçimiz

made it very clear that we actually do.

aslında yeterli olduğunu iyice açıkladı.

And so the fallacy

Yani bu kaynağa

that we need this resource

aslında anlamlı bir zaman çerçevesinde

and we can actually make it in a time frame

ihtiyaç duyduğumuz

that is meaningful is not possible.

da ihtimal dışı kalıyor.

I will also add one other thing.

Bir şey daha ekleyeceğim.

Ray Kurzweil and all the other talks --

Ray Kurzweil ve diğer konuşmalara göre --

we know that the stick is going up exponentially.

biliyoruz ki çıta üssel olarak yükseliyor.

So you can't look at state-of-the-art technologies in renewables

Yani yenilebilir enerji için teknoloji ve bilimin ulaştığı duruma bakıp

and say, "That's all we have."

"Bu elimizdekinin tamamı" diyemezsiniz.

Because five years from now, it will blow you away

Çünkü bundan beş yıl sonra, bizim korkunç nükleer

what we'll actually have as alternatives

güce karşı gerçekten sahip olacağımız

to this horrible, disastrous nuclear power.

alternatifler aklınızı başından alacak.

CA: Point well made. Thank you.

CA: Güzel bir saptama yaptınız. Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

So each of you has really just a couple sentences --

Şimdi ikinizin de iki cümle kadar hakkı var --

30 seconds each

toparlamanız için

to sum up.

30 saniyeniz var.

Your final pitch, Stewart.

Son atışınız Stewart.

SB: I loved your "It all balances out" chart

SB: Sizin "Hepsi dengeleniyor" tablonuzu

that you had there.

sevdim.

It was a sunny day and a windy night.

Güneşli bir gündü ve rüzgarlı bir geceydi.

And just now in England

Ve tam şimdi İngiltere'de

they had a cold spell.

bir soğuk dalgası var.

All of the wind in the entire country

Ve tüm ülkedeki rüzgar santralleri

shut down for a week.

bir hafta için kapatıldı.

None of those things were stirring.

O şeylerin hiçbiri dönmüyordu.

And as usual, they had to buy nuclear power from France.

Ve her zamanki gibi, Fransa'dan nükleer güç almak zorunda kaldılar.

Two gigawatts comes through the Chunnel.

2 GW elektrik Manş Tüneli'nden geliyor.

This keeps happening.

Bu halen oluyor.

I used to worry about the 10,000 year factor.

10,000 yıl faktörü beni endişelendiriyordu.

And the fact is, we're going to use the nuclear waste we have for fuel

Ve gerçek şu ki, şu anda yapılmakta olan dördüncü nesil reaktörlerde

in the fourth generation of reactors that are coming along.

nükleer atıkları yakıt olarak kullanacağız.

And especially the small reactors need to go forward.

Ve özellikle küçük reaktörlerin ilerlemesi gerekiyor.

I heard from Nathan Myhrvold -- and I think here's the action point --

Nathan Myhrvold'dan duyduğum kadarıyla -- ve bence aksiyon noktası burada --

it'll take an act of Congress

Nükleer Regulasyon Komisyonu'nu

to make the Nuclear Regulatory Commission

bu tip küçük reaktörlerin hızla ilerlemesine

start moving quickly on these small reactors,

yol açması için bir kongre kararı yetecek,©

which we need very much, here and in the world.

ki buna çok ihtiyacımız var, burada ve tüm dünyada

(Applause)

(Alkışlar)

MJ: So we've analyzed the hour-by-hour

MJ: Gördünüz, Kaliforniya verilerini kullanarak

power demand and supply,

saatlik güç talep ve arzını

looking at solar, wind, using data for California.

güneş ve rüzgara bakarak analiz ettik.

And you can match that demand, hour-by-hour,

Ve bu saatlik talebi neredeyse tüm sene

for the whole year almost.

boyunca karşılayabilirsiniz.

Now, with regard to the resources,

Şimdi, kaynakları göz önüne alarak,

we've developed the first wind map of the world,

sadece 80 metredeki veriyi kullanarak, dünyanın

from data alone, at 80 meters.

ilk rüzgar haritasını çıkarttık.

We know what the wind resources are. You can cover 15 percent.

Kaynakların ne olduğunu biliyoruz. Yüzde 15'i kullanabilirsiniz.

Fifteen percent of the entire U.S.

Tüm A.B.D'nin yüzde 15'inin

has wind at fast enough speeds to be cost-competitive.

maliyet rekabeti açısından yetecek kadar rüzgarı var.

And there's much more solar than there is wind.

Ve rüzgardan çok daha fazla güneş enerjisi var.

There's plenty of resource. You can make it reliable.

Fazlasıyla kaynağımız var. Bunu güvenilebilir yapabilirsiniz.

CA: Okay. So, thank you, Mark.

CA: Tamam. Teşekkürler. Mark.

(Applause)

(Alkış)

So if you were in Palm Springs ...

Eğer Palm Springs'teyseniz ...

(Laughter)

(Kahkaha)

(Applause)

(Alkışlar)

Shameless. Shameless. Shameless.

Utanmaz.Utanmaz.Utanmaz.

(Applause)

(Alkışlar)

So, people of the TED community,

Öyleyse, TED topluluğunun insanları,

I put it to you that what the world needs now

size diyorum ki dünyanın şu anda ihtiyacı olan şey

is nuclear energy.

nükleer enerjidir.

All those in favor, raise your hands.

Buna katılanlar, ellerini kaldırsınlar.

(Shouts)

(Bağırışlar)

And all those against.

Ve tüm karşısındakiler.

Ooooh.

Ooooh.

Now that is -- my take on that ...

Şimdi -- bu benim isteğim ...

Just put up ... Hands up, people who changed their minds during the debate,

Sadece ortaya koyun .Ellerinizi kaldırın, bu münazara sırasında fikrini değiştirmiş,

who voted differently.

farklı oy vermiş kişiler.

Those of you who changed your mind

Fikrini lehte olarak değiştirmiş olanlar

in favor of "for"

ellerinizi yukarı

put your hands up.

kaldırın.

Okay. So here's the read on it.

Tamam. İşte sonucu okumamız.

Both people won supporters,

İki kişi de taraftar kazandı,

but on my count,

ama benim sayımıma göre,

the mood of the TED community shifted

TED topluluğunun yaklaşımı,

from about 75 to 25

75-25 iken

to about 65 to 35

65-35 destekler

in favor, in favor.

biçimde kaydı.

You both won. I congratulate both of you.

İkiniz de kazandınız. İkinizi de tebrik ediyorum.

Thank you for that.

Bunun için teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)