Paul Collier's new rules for rebuilding a broken nation

Paul Collier's new rules for rebuilding a broken nation

Çeviri: Deniz Erdoğan Gözden geçirme: Suleyman Cengiz

Çatışma sonrası toparlanma süreci ve bu süreci

I'm going to talk about post-conflict recovery

nasıl daha iyi yönetebileceğimizle ilgili konuşacağım.

and how we might do post-conflict recovery better.

Çatışma sonrası toparlanmanın tarihçesi çok iç açıcı değil.

The record on post-conflict recovery is not very impressive.

Kayıtlara göre çatışma sonrası durumların yüzde 40'ı,

on sene içinde tekrar çatışmaya dönmüş.

40 percent of all post-conflict situations,

historically, have reverted back to conflict within a decade.

Öyle ki, bunlar iç savaşların yarısına sebep gösteriliyor.

In fact, they've accounted for half of all civil wars.

Durum neden bu kadar kötü?

Çatışma sonrası durumlara

Why has the record been so poor?

uygulanan geleneksel müdehaleler

Well, the conventional approach

hep üç ilkeye dayanır.

to post-conflict situations

has rested on, on kind of, three principles.

Birincisi, asıl önemli olan politikadır.

The first principle is: it's the politics that matters.

Yani, öncelik politikaya verilmelidir.

İlk olarak siyasi yapı inşa edilmelidir.

So, the first thing that is prioritized is politics.

Try and build a political settlement first.

Ve ikinci adımda şu denir:

Durum oldukça tehlikeli, ama kısa bir süre için.

And then the second step is to say,

Barış koruyucularını sevk edin, ama en kısa sürede geri çekin.

"The situation is admittedly dangerous, but only for a short time."

So get peacekeepers there, but get them home as soon as possible.

Yani, kısa dönem barış koruyucuları.

Ve üçüncüsü, barış koruyucularının çıkış stratejileri nedir?

So, short-term peacekeepers.

And thirdly, what is the exit strategy for the peacekeepers?

Bir seçim.

Bu seçim, meşru ve güvenilir bir hükumet üretecektir.

It's an election.

That will produce a legitimate and accountable government.

Geleneksel yaklaşım budur.

Bence bu yaklaşım gerçeği göz ardı ediyor.

So that's the conventional approach.

Görüyoruz ki bu durumun hızlı bir çözümü yok.

I think that approach denies reality.

Kesinlikle hızlı bir güvenlik çözümü de yok.

We see that there is no quick fix.

Bizim kendi çatışma sonrası on yılımızda,

There's certainly no quick security fix.

çatışmaya geri dönüşün risklerini inceledim.

I've tried to look at the risks of reversion to conflict,

Ve risk on sene boyunca hep yüksek seyretti.

during our post-conflict decade.

And the risks stay high throughout the decade.

Ve politik reformlara rağmen hep yüksek kaldı.

And they stay high regardless of the political innovations.

Seçim, güvenilir ve yasal bir hükumet üretebilir mi?

Does an election produce an accountable and legitimate government?

Seçim sadece bir kazanan ve bir kaybeden üretir.

What an election produces is a winner and a loser.

Ve kaybedenle uzlaşı sağlanmamıştır.

And the loser is unreconciled.

Gerçek şu ki bu sırayı tersine çevirmemiz gerek.

The reality is that we need to reverse the sequence.

Politika önce değil,

en son halledilmelidir.

It's not the politics first;

Eğer kalkınmaya güvenlik ve ekonomik gelişmeye dayalı

it's actually the politics last.

bir temelden başlarsanız,

The politics become easier as the decade progresses

on sene içerisinde,

if you're building on a foundation

of security and economic development --

politika da kolaylaşacaktır.

Neden politika kolaylaşır?

Ve neden ilk etapta bu kadar zordur?

the rebuilding of prosperity.

Çünkü yıllar süren tıkanma ve düşüşün ardından,

Why does the politics get easier?

And why is it so difficult initially?

Because after years of stagnation and decline,

politik düşünce sıfıra sıfır elde var sıfırdır.

the mentality of politics is that it's a zero-sum game.

Eğer tıkanıklık varsa,

ben sadece sen düşünce yükselebilirim.

If the reality is stagnation,

Ve bu durum yapıcı bir politika üretemez.

I can only go up if you go down.

And that doesn't produce a productive politics.

Yani mantalite elde var sıfırdan

pozitif toplama kayarsa

And so the mentality has to shift from

üretken politikalar elde edebilirsiniz.

zero-sum to positive-sum

Eğer refah gerçekten kuruluyorsa,

before you can get a productive politics.

ancak o zaman pozitif mantalite elde edersiniz.

You can only get positive, that mental shift,

if the reality is that prosperity is being built.

Ve kalkınmanın gerçekleşmesi için, güvenliğin sağlanması gerek.

And in order to build prosperity, we need security in place.

Gerçeklerle yüzleşince elimizdekiler bunlar.

Ama gerçeklerle yüzleşmenin amacı

So that is what you get when you face reality.

gerçekliği değiştirmektir.

But the objective of facing reality

Onun için şimdi izninizle

bu durumun gerçekliğini değiştirmek için

is to change reality.

And so now let me suggest

iki alternatif yaklaşım sunmak istiyorum.

two complimentary approaches

Birincisi, üç ana oyuncunun, ki bunlar

to changing the reality of the situations.

farklı oyuncular ve şu anda koordineli değiller,

The first is to recognize the interdependence

of three key actors, who are different actors,

bunların birbirine bağımlılığının tanınması gerekmektedir.

Birinci oyuncu güvenlik meclisi.

and at the moment are uncoordinated.

Güvenlik meclisinin görevi,

The first actor is the Security Council.

güvenliği sağlayan barış koruyucularını

The Security Council typically has the responsibility

temin etmektir.

for providing the peacekeepers

Ve öncelikle barış gücünün

who build the security.

işe yaradığı onaylanmalıdır.

And that needs to be recognized,

Bu uygun maliyetli bir yaklaşımdır.

first of all, that peacekeeping works.

Güvenliği artırır.

It is a cost-effective approach.

Ama bunun uzun vadeli olması gerekir.

It does increase security.

Bunun, sadece bir kaç senelik değil,

on senelik bir girişim olması gerekir.

But it needs to be done long-term.

It needs to be a decade-long approach,

Bu sadece bir oyuncu, güvenlik meclisi.

rather than just a couple of years.

İkinci oyuncu, önceki gruptan farklı olarak,

That's one actor, the Security Council.

bağışçılardır.

The second actor, different cast of guys,

Bağışçılar kargaşa sonrası yardım sağlar.

is the donors.

Şu ana kadar genellikle,

The donors provide post-conflict aid.

bağışçılar ilk bir iki yıl ilgili oldular,

Typically in the past,

sonra sıkıldılar.

Başka bir olaya yoğunlaştılar.

the donors have been interested in the first couple of years,

and then they got bored.

Kargaşa sonrası ekonomik toplarlanma

They moved on to some other situation.

yavaş bir süreçtir.

Post-conflict economic recovery

Ekonomide hızlı işleyen bir süreç yoktur

is a slow process.

düşüş dışında.

There are no quick processes in economics

Oldukça hızlı düşebilirsiniz.

(Gülüşmeler)

except decline.

You can do that quite fast.

Bağışçılar eldeki duruma en azından

(Laughter)

So the donors have to stick with this situation

on sene katılmalıdırlar.

Ve üçüncü oyuncu

for at least a decade.

kargaşa sonrası hükumetidir.

And then the third key actor

Ve bu hükumetin yapacağı iki önemli şey vardır.

is the post-conflict government.

İlk olarak ekonomik reform yapmalıdır,

And there are two key things it's got to do.

anayasal politikalarla zaman kabetmemelidir.

One is it's got to do economic reform,

Ekonomi politikasını oturtmalıdır.

not fuss about the political constitution.

Neden? Çünkü kargaşa sırasında

It's got to reform economic policy.

ekonomi politikası çöker.

Why? Because during conflict

Hükumetler kısa vadeli fırsatlara atlarlar,

economic policy typically deteriorates.

ve kargaşanın sonunda, yapılan bu hataların cezası çekilir.

Governments snatch short-term opportunities

Yani kargaşanın mirası gerçekten kötü bir ekonomi politikasıdır.

and, by the end of the conflict, the chickens have come home to roost.

Şimdi bir yanda reform planları var, bir yandan da kenetlenme planları.

So this legacy of conflict is really bad economic policy.

So there is a reform agenda, and there is an inclusion agenda.

Kenetlenme planları seçimlerle elde edilmez.

Seçimler kaybeden çıkarır, o da dışlanır.

The inclusion agenda doesn't come from elections.

Elections produce a loser, who is then excluded.

Yani kenetlenme planı gerçek anlamıyla

tarafları masaya çağırmak demektir.

So the inclusion agenda means genuinely

Evet bu üç oyuncu,

bringing people inside the tent.

ve uzun vadede birbirlerine

bağımlıdırlar.

So those three actors.

And they are interdependent

Eğer güvenlik meclisi on sene boyunca kendini

over a long term.

güvenliğe adamazsa,

If the Security Council doesn't commit to security

özel sermayeyi çekmek için teminat ortamı oluşmaz.

over the course of a decade,

you don't get the reassurance which produces private investment.

Eğer politika reformu ve yardımlar gelmezse,

ekonomik düzelme sağlanamaz

If you don't get the policy reform and the aid,

ve ekonomi düzelmezse barış koruyucuları için çıkış olmaz.

you don't get the economic recovery,

Yani bu birbirine bağımlılığı, resmi,

which is the true exit strategy for the peacekeepers.

karşılıklı taahhütlerle tanımamız gereklidir.

So we should recognize that interdependence,

Birleşmiş Milletler'in aslında

by formal, mutual commitments.

bu karşılıklı sorumlulukların tanınması için bir sözleşmesi var.

The United Nations actually has a language

Buna sözleşme dili deniyor.

for these mutual commitments, the recognition of mutual commitments;

Bizim kargaşa sonrası sözleşmeye ihtiyacımız var.

it's called the language of compact.

BM bünyesinde bu sözleşmeleri yöneten bir birim bile var,

And so we need a post-conflict compact.

Barış İnşa Komisyonu.

The United Nations even has an agency which could broker these compacts;

Kargaşa sonrasında bu üç tarafı

it's called the Peace Building Commission.

It would be ideal to have a standard set of norms

bir araya getirmesi beklenen

standart kurallar olması

where, when we got to a post-conflict situation,

elbette en ideali olurdu.

there was an expectation of these mutual commitments

Evet, bu ilk fikirdi:

from the three parties.

Birbirine bağlılığı tanıma.

So that's idea one:

Şimdi buna alternatif ikinci yaklaşıma geçmek istiyorum.

recognize interdependence.

And now let me turn to the second approach, which is complimentary.

Bazı kritik amaçlar üzerine odaklanacağız.

And that is to focus on a few critical objectives.

Kargaşa sonrası elimizdekiler, farklı öncelikleri olan

çeşitli oyuncuların olduğu bir kalabalıktır.

Typical post-conflict situation is a zoo

Eğer ihtiyaçlardan yola çıkarsanız

of different actors with different priorities.

And indeed, unfortunately, if you navigate by needs

sonuca odaklanan bir plan kuramazsınız,

çünkü bu gibi durumlarda, ihtiyaç her alandadır,

you get a very unfocused agenda,

ama değişiklik uygulama kapasitesi sınırlıdır.

because in these situations, needs are everywhere,

but the capacity to implement change is very limited.

Yani disiplinli ve kritik noktalara odaklanmış olmamız gerekiyor.

So we have to be disciplined and focus on things that are critical.

Ve bence çatışma sonrası bir durumda

üç şey kritik önem arz eder.

And I want to suggest that in the typical post-conflict situation

İş imkanları.

three things are critical.

Temel hizmetlerin geliştirilmesi --

One is jobs.

özellikle sağlık, çünkü çatışma sırasında çökmüştür.

One is improvements in basic services --

Yani, iş, sağlık ve temiz hükümet.

especially health, which is a disaster during conflict.

So jobs, health, and clean government.

Bunlar üç önemli önceliktir.

Şimdi her biri hakkında birazcık konuşacağım.

Those are the three critical priorities.

İş.

So I'm going to talk a little about each of them.

Çatışma sonrası durumlarda

Jobs.

iş olanakları yaratmak için en bariz yöntem nedir?

What is a distinctive approach

Ve iş neden bu kadar önemlidir?

to generating jobs in post-conflict situations?

Kim için iş? Özellikle genç adamlar için iş.

And why are jobs so important?

Jobs for whom? Especially jobs for young men.

Çatışma sonrası durumlarda,

durumun tekrar çatışmaya yönelmesinin sebebi

In post-conflict situations,

yaşlı kadınlar öfkeli olduğu için değildir.

the reason that they so often revert to conflict,

Genç adamlar öfkeli olduğu içindir.

is not because elderly women get upset.

Ve neden öfkeli olurlar? Çünkü bir uğraşları yoktur.

It's because young men get upset.

And why are they upset? Because they have nothing to do.

Yani genç adamların istihdam edileceği iş olanakları

And so we need a process of generating jobs,

yaratmak için yöntemler lazım.

Ve bu zordur.

for ordinary young men, fast.

Çatışma sonrası durumlarda hükümetler

Now, that is difficult.

genellikle kamu hizmetlerini şişirirler.

Governments in post-conflict situation

Bu iyi bir fikir değil.

often respond by puffing up the civil service.

Sürdürülebilir değil.

That is not a good idea.

Aslında kamu hizmetleri şişirilerek

It's not sustainable.

uzun vadeli sorumluluk altına girilir.

In fact, you're building a long-term liability

Özel sektörü genişlemeye yöneltmek de zordur,

by inflating civil service.

But getting the private sector to expand is also difficult,

çünkü çatışma sonrası durumlarda,

because any activity which is open to international trade

uluslararası ticarete açık her tür aktivite,

rekabetten uzak olacaktır.

Bunlar ihracat üretimine uygun ortamlar değildir.

is basically going to be uncompetitive

in a post-conflict situation.

These are not environments where you can build export manufacturing.

Ama uluslararası ticarete açılmayan bir sektör vardır ki,

There's one sector which isn't exposed to international trade,

ki bir sürü de iş olanağı yaratabilir,

ve çatışma sonrası durumda,

and which can generate a lot of jobs,

gelişmeye oldukça açık bir sektördür,

and which is, in any case, a sensible sector

inşaat sektörü.

to expand, post-conflict,

İnşaat sektörü, bariz bir şekilde,

and that is the construction sector.

yeniden kurulum için hayati bir sektördür.

The construction sector has a vital role,

Ama genellikle bu sektör çatışma sırasında söner gider.

obviously, in reconstruction.

But typically that sector has withered away during conflict.

Çatışma sırasında insanlar yıkmakla meşguldür.

Etrafta inşaat yapılmaz ve sektör sönüp gider.

During conflict people are doing destruction.

There isn't any construction going on. And so the sector shrivels away.

Ve tekrardan genişletmeye çalıştığınızda,

pörsüdüğünden dolayı,

And then when you try and expand it,

bir çok engelle karşılaşılır.

because it's shriveled away,

En başta, fiyatlar uçar

you encounter a lot of bottlenecks.

ve yozlaşmış politikacılar kiralardan nemalanmaya başlar.

Basically, prices soar

and crooked politicians then milk the rents from the sector,

Ama hiç istihdam sağlanmaz.

Yani izlenecek politikanın önceliği,

inşaat sektörünün önündeki bu engelleri kaldırmak olmalı.

but it doesn't generate any jobs.

And so the policy priority is to break the bottlenecks

Bu engeller neler olabilir?

in expanding the construction sector.

Yoğun iş gücü kullanarak, bir yapıyı

What might the bottlenecks be?

başarılı bir şekilde inşa etmek için neler gereklidir?

Just think what you have to do

Öncelikle araziye erişim gerekir.

successfully to build a structure, using a lot of labor.

Genellikle yasal sistem çökmüştür

ve bu yüzden araziye bile erişemezsiniz.

First you need access to land.

Often the legal system is broken down

İkinci olarak inşaat sektörünün

so you can't even get access to land.

sıradan işleri için bile ustalık lazım.

Secondly you need skills,

Çatışma sonrası durumlarda ustaları tekrar toplamak için

the mundane skills of the construction sector.

sadece Sınır Tanımayan Doktorlar değil,

In post-conflict situations we don't just need Doctors Without Borders,

Sınır Tanımayan Tuğlacılar da gerekir.

we need Bricklayers Without Borders,

Firmalar gerekir. Öncekiler silinip gitmiştir.

to rebuild the skill set.

Yani yerel firmaların gelişmesi teşvik edilmelidir.

We need firms. The firms have gone away.

Bunu yaparsak, sadece iş yaratmakla kalmaz,

So we need to encourage the growth of local firms.

milli altyapıyı da iyileştirir

If we do that, we not only get the jobs,

ve güçlendiririz.

we get the improvements in public infrastructure,

İş konusundan diğer konuya geçelim,

the restoration of public infrastructure.

Let me turn from jobs to the second objective,

temel sosyal hizmetleri geliştirmek.

Ve şimdiye kadar, bağışçılar arasında

which is improving basic social services.

çatışma sonrası temel hizmetlerin

And to date, there has been a sort of a schizophrenia

nasıl kurulacağı konusunda

in the donor community,

şizofrenik bir yaklaşım oluştu.

as to how to build basic services

Ancak 1950ler İskandinavya'sında görülecek

in post-conflict sectors.

On the one hand it pays lip service

etkili bir devlet yapılanması oluşturmak için

to the idea of rebuild an effective state

sözde bir çaba başlatıyorlar.

"Haydi bütün bu işler için sorumlu olacak

in the image of Scandinavia in the 1950s.

bakanlıklar kuralım."

Lets develop line ministries of this, that, and the other,

Ve bu şizofreniktir, çünkü bağışçılar

that deliver these services.

içten içe bunun gerçekçi bir plan olmadığını bilirler

And it's schizophrenic because in their hearts

ve bir de komple kestirmeden giderler:

donors know that's not a realistic agenda,

Sadece sivil toplum örgütlerini destekleyelim.

and so what they also do is the total bypass:

just fund NGOs.

Bu yaklaşımlardan ikisi de mantıklı değil.

Neither of those approaches is sensible.

Bu yüzden benim önerim:

And so what I'd suggest

Bağımsız Hizmet Yetkilileri.

Sorumlu bakanlığın işlevini üçe bölelim.

is what I call Independent Service Authorities.

It's to split the functions of a monopoly line ministry up into three.

Planlama ve idare bakanlıkta kalsın;

The planning function and policy function stays with the ministry;

hizmetlerin ulaştırılması için ise

en etkili yol ne ise onu kullanalım.

the delivery of services on the ground,

Kiliseler, sivil toplum kuruluşları, yerel topluluklar,

you should use whatever works --

hangisi işe yarıyorsa.

churches, NGOs, local communities,

Ve bu arada, bir halk temsilcisi olmalı,

whatever works.

halk bütçesini

And in between, there should be a public agency,

ve özellikle bağış bütçesini,

the Independent Service Authority,

tedarikçilere dağıtan

which channels public money,

Bağımsız Hizmet Yetkilisi.

and especially donor money,

Böylece sivil toplum örgütleri de halkın hükümet sisteminden

to the retail providers.

So the NGOs become part of a public government system,

bağımsız olmak yerine, onun bir parçası olurlar.

Bunun bir avantajı da, parayı tutarlı paylaştırmaktır.

rather than independent of it.

Bir diğeri, sivil toplum örgütlerini sorumlu hale getirmektir.

One advantage of that is that you can allocate money coherently.

Kaynaklara ulaşmak için

Another is, you can make NGOs accountable.

birbirlerine karşı yarışacakları

You can use yardstick competition,

müsabakalar yaratabilirsiniz.

so they have to compete against each other

Oxfam gibi iyi sivil toplum örgütleri bu fikre sıcak bakıyor.

for the resources.

Bu disiplin ve sorumluluğu üstlenmeye istekliler.

The good NGOs, like Oxfam, are very keen on this idea.

They want to have the discipline and accountability.

Temel hizmetleri artırmanın bir yolu da buydu.

Ve bu fon hükümet tarafından sağlanacağı için

So that's a way to get basic services scaled up.

bu hizmetleri üstlenmiş de olacak.

And because the government would be funding it,

Yani Birleşmiş Devletler ve birtakım

it would be co-branding these services.

So they wouldn't be provided thanks to

sivil toplum kuruluşu sayesinde olmayacak.

the United States government and some NGO.

Tamamen ülkenin kendi çatışma sonrası hükümeti

tarafından sağlanmış olacak.

They would be co-branded

as being done by the post-conflict government, in the country.

Yani, iş, temel hizmetler ve sonunda temiz hükümet.

So, jobs, basic services, finally, clean government.

Temiz, yani takip edilen para.

Her çatışma sonrası hükümeti,

Clean means follow their money.

öyle meteliksizdir ki, yaşam desteği için

The typical post-conflict government is so short of money

bizim paramıza ihtiyaç duyar.

that it needs our money

Bu ülkelerin çekirdek bütçelerine para koymazsak

just to be on a life-support system.

devlet temel fonksiyonlarını dahi yerine getiremez.

You can't get the basic functions of the state done

unless we put money into the core budget of these countries.

Fakat çekirdek bütçelerine para koyduğumuzda

But, if we put money into the core budget,

paranın doğru harcandığını kontrol edecek dürüst

we know that there aren't the budget systems with integrity

bütçe sistemleri olmadığını da biliyoruz.

Ve yalnızca para verip gözlerimizi kaparsak

that mean that money will be well spent.

sadece para boşa gitmekle kalmaz --

And if all we do is put money in and close our eyes

bu problemlerimizin en küçüğü --

para ele de geçirilir.

it's not just that the money is wasted --

that's the least of the problems --

Para, politik problemin kalbindeki fırsatçılar tarafından ele geçirilir.

it's that the money is captured.

It's captured by the crooks who are at the heart of the political problem.

Böylece gücü istemeden problemi oluşturan insanlara vermiş oluruz.

And so inadvertently we empower the people who are the problem.

Yani temiz hükümet kurmak demek,

evet, bütçeye para sağlamak,

So building clean government means, yes, provide money

fakat aynı zamanda para akışını kontrol edecek

to the budget,

but also provide a lot of scrutiny,

denetleme mekanizması sağlamaktır.

Birleşmiş Milletler'e göre Bosna'nın en zenginlerinden biri olan

which means a lot of technical assistance that follows the money.

Paddy Ashdown, who was the grand high nabob of Bosnia

Paddy Ashdown,

kitabında kendi deneyimini şöyle anlatmıştı;

to the United Nations,

"Esas ihtiyacım olanın,

in his book about his experience, he said,

o paranın peşine düşecek sınır tanımayan muhasebeciler olduğunu

"I realize what I needed

farkettim."

was accountants without borders,

Yani özetle,

to follow that money."

çözüm paketi bu.

So that's the -- let me wrap up,

Amaç nedir?

this is the package.

Bunu takip edersek, neyi başarmayı umuyoruz?

What's the goal?

If we follow this, what would we hope to achieve?

10 yıl sonra,

inşaat sektöründeki yoğunlaşma

That after 10 years,

hem iş,

the focus on the construction sector

hem de güvenlik sağlamış olur

would have produced both jobs

-- çünkü gençler iş sahibi olmuştur --

and, hence, security --

ve altyapı tekrar kurulmuştur.

because young people would have jobs --

and it would have reconstructed the infrastructure.

İnşaat sektörüne odaklanmak budur.

Bağımsız hizmet yetkilileri aracılığıyla

So that's the focus on the construction sector.

temel hizmet sağlanmasına odaklanmak da,

The focus on the basic service delivery

hem temel hizmetleri

through these independent service authorities

düştükleri felaket seviyeden kurtaracak,

would have rescued basic services

hem de sıradan halka

from their catastrophic levels,

hükümetin işe yaradığı hissini verecektir.

and it would have given ordinary people

the sense that the government was doing something useful.

Temiz hükümet üzerindeki vurgu ile

yozlaşmış politikacılardan da gitgide arınılacaktır,

The emphasis on clean government

çünkü politika işinde

would have gradually squeezed out the political crooks,

paraya yer kalmayacaktır.

because there wouldn't be any money

Ve politikacıların belirlenmesi

in taking part in the politics.

ve seçimi, yavaş yavaş

And so gradually the selection,

yozlaşmıştan dürüste doğru evrilecektir.

the composition of politicians,

would shift from the crooked to the honest.

Bu bize ne sağlar?

Yavaş yavaş

Where would that leave us?

yağmacılık politikasından

Gradually it would shift

umut politikasına geçilecektir.

from a politics of plunder

Teşekkürler.

(Alkış)

to a politics of hope. Thank you.

(Applause)