Juan Enriquez: Will our kids be a different species?

Juan Enriquez: Çocuklarımız farklı bir tür mü olacak?

Translator: Timothy Covell Reviewer: Morton Bast

Çeviri: Some Anon Gözden geçirme: Cagla Taskin

All right. So, like all good stories,

Tamam. Evet, bütün iyi hikâyeler gibi

this starts a long, long time ago

bu da, esasen hiçbir şeyin varolmadığı,

when there was basically nothing.

çok çok uzun zaman önce başlıyor.

So here is a complete picture of the universe

Evet, burada evrenin 14 küsur milyar yıl önceki

about 14-odd billion years ago.

eksiksiz bir resmi var.

All energy is concentrated into a single point of energy.

Bütün enerji, tek bir enerji noktasında yoğunlaşmış.

For some reason it explodes,

Bir nedenden dolayı patlıyor

and you begin to get these things.

ve bunları görmeye başlıyorsunuz.

So you're now about 14 billion years into this.

Yani bunun içinde, şimdi 14 milyar yıl ilerlemiş durumdasınız.

And these things expand and expand and expand

Ve bu şeyler, genişleye genişleye genişleye

into these giant galaxies,

dev galaksilere dönüşüyor

and you get trillions of them.

ve trilyonlarcası oluyor.

And within these galaxies

Ve bu galaksilerin içinde

you get these enormous dust clouds.

dev toz bulutları oluşuyor.

And I want you to pay particular attention

Ve sizden, resmin ortasındaki

to the three little prongs

üç küçük çatala

in the center of this picture.

özellikle dikkat etmenizi istiyorum.

If you take a close-up of those,

Eğer daha yakından bakarsanız

they look like this.

böyle görünüyorlar.

And what you're looking at is columns of dust

Ve gördüğünüz şey tozdan sütunlar,

where there's so much dust --

o kadar fazla toz var ki--

by the way, the scale of this is a trillion vertical miles --

bu arada, bunun uzunluğu düşeyde 1.6 trilyon km--

and what's happening is there's so much dust,

ve gerçekleşen şey şu, o kadar çok toz var ki

it comes together and it fuses

bir araya gelip birleşiyorlar

and ignites a thermonuclear reaction.

ve bir termonükleer reaksiyonu ateşliyorlar.

And so what you're watching

Ve, yani, izlediğiniz şey,

is the birth of stars.

yıldızların doğuşu.

These are stars being born out of here.

Bunlar buradan doğan yıldızlar.

When enough stars come out,

Yeteri kadar yıldız oluştuğunda

they create a galaxy.

bir galaksi meydana getiriyorlar.

This one happens to be a particularly important galaxy,

Görünen o ki bu, özellikle önemli bir galaksi

because you are here.

çünkü siz buradasınız.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And as you take a close-up of this galaxy,

Ve bu galaksiye yaklaşınca,

you find a relatively normal,

görece normal, pek de ilginç olmayan

not particularly interesting star.

bir yıldız bulursunuz.

By the way, you're now about two-thirds of the way into this story.

Bu arada, şu anda aşağı yukarı hikâyenin 2/3'ündesiniz

So this star doesn't even appear

Yani bu yıldız hikâyenin 2/3'lük noktasına

until about two-thirds of the way into this story.

gelinceye kadar görünmüyor bile.

And then what happens

Ve sonra, şu oluyor:

is there's enough dust left over

Kalan toz miktarı

that it doesn't ignite into a star,

bir yıldız oluşturmuyor,

it becomes a planet.

bir gezegene dönüşüyor.

And this is about a little over four billion years ago.

Ve bu, dört milyar yıldan biraz daha fazla bir zaman önce.

And soon thereafter

Ve bundan kısa zaman sonra

there's enough material left over

yeteri kadar malzeme artıyor ve

that you get a primordial soup,

"ilk çorba"yı elde ediyorsunuz

and that creates life.

ve bu da yaşamı oluşturuyor.

And life starts to expand and expand and expand,

Ve yaşam, genişlemeye başlıyor, genişliyor, genişliyor,

until it goes kaput.

ta ki bozulup bitene kadar.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Now the really strange thing

Şimdi, gerçekten ilginç olan şey şu ki

is life goes kaput, not once, not twice,

yaşam bir kez değil, iki kez değil,

but five times.

tam beş kez bitiyor.

So almost all life on Earth

Yani, Dünya'daki neredeyse tüm yaşam

is wiped out about five times.

kabaca beş kez silinmiş.

And as you're thinking about that,

Ve siz bunu düşünürken

what happens is you get more and more complexity,

şu oluyor: Yeni şeyler oluşturmak için

more and more stuff

daha fazla karmaşıklık ve

to build new things with.

daha fazla madde elde ediyorsunuz.

And we don't appear

Ve, hikâyenin aşağı yukarı

until about 99.96 percent of the time into this story,

% 99.96'lık bölümü tamamlanana kadar biz yokuz;

just to put ourselves and our ancestors in perspective.

sadece kendimizi ve atalarımızı yerli yerine koymak için söyledim.

So within that context, there's two theories of the case

Dolayısıyla bu bağlamda, neden burada olduğumuz konusuyla ilgili

as to why we're all here.

iki teori var.

The first theory of the case

Konuyla ilgili birinci teori

is that's all she wrote.

tüm hikâyenin bundan ibaret olduğu.

Under that theory,

Bu teoriye göre

we are the be-all and end-all

tüm yaradılışın en önemli parçası

of all creation.

biziz.

And the reason for trillions of galaxies,

Ve trilyonlarca galaksinin,

sextillions of planets,

sekstilyonlarca gezegenin

is to create something that looks like that

olmasının nedeni, buna

and something that looks like that.

ve buna benzer bir şey yaratmak.

And that's the purpose of the universe;

Ve evrenin amacı budur;

and then it flat-lines,

ve sonra da ölür,

it doesn't get any better.

daha da düzelmez.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The only question you might want to ask yourself is,

Kendinize sadece şu soruyu sormak isteyebilirsiniz:

could that be just mildly arrogant?

"Bu, sadece birazcık kibirlilik olabilir mi?"

And if it is --

Ve eğer öyleyse --

and particularly given the fact that we came very close to extinction.

ve özellikle tarihte soyumuzun tükenmesine ramak kaldığı gerçeğini de düşünürsek,

There were only about 2,000 of our species left.

türümüzün sadece 2000 bireyi kalmıştı...

A few more weeks without rain,

Yağmursuz birkaç hafta daha geçse,

we would have never seen any of these.

bunların hiçbirini asla göremeyecektik.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

So maybe you have to think about a second theory

Yani belki de ikinci bir teoriyi düşünmelisiniz...

if the first one isn't good enough.

eğer birincisi yeterince iyi değilse.

Second theory is: Could we upgrade?

İkinci teori şu: Bir üst modele yükselebilir miydik?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Well, why would one ask a question like that?

Peki, biri neden böyle bir soru sorar?

Because there have been at least 29 upgrades so far

Çünkü insansılarda şimdiye kadar en az 29 kez

of humanoids.

bu oldu.

So it turns out that we have upgraded.

Yani görünüyor ki yükseldik.

We've upgraded time and again and again.

Defalarca yükseldik.

And it turns out that we keep discovering upgrades.

Ve görünüyor ki bunları keşfetmeye devam ediyoruz.

We found this one last year.

Bunu geçen sene bulduk.

We found another one last month.

Bir diğerini geçen ay bulduk.

And as you're thinking about this,

Ve bunu düşünürken

you might also ask the question:

şu soruyu sorabilirsiniz:

So why a single human species?

"Neden tek bir insan türü?"

Wouldn't it be really odd

Afrika'ya, Asya'ya ve Antartika'ya gidip

if you went to Africa and Asia and Antarctica

tıpatıp aynı kuşu bulsanız

and found exactly the same bird --

bu çok garip olmaz mıydı --

particularly given that we co-existed at the same time

özellikle de en az 8 insansı türüyle

with at least eight other versions of humanoid

bu gezegende aynı zamanda var olduğumuzu

at the same time on this planet?

hesaba katarsak?

So the normal state of affairs

Yani gidişatın normali,

is not to have just a Homo sapiens;

sadece bir Homo sapiens olması değil;

the normal state of affairs

gidişatın normali

is to have various versions of humans walking around.

farklı insan versiyonlarının etrafta geziniyor olması.

And if that is the normal state of affairs,

Ve eğer normal gidişat öyleyse,

then you might ask yourself,

o zaman kendinize şunu sorabilirsiniz,

all right, so if we want to create something else,

"Tamam, eğer başka bir şey yaratmak istiyorsak

how big does a mutation have to be?

bir mutasyon ne kadar büyük olmalı?"

Well Svante Paabo has the answer.

Güzel, cevabı Svante Pääbo'da.

The difference between humans and Neanderthal

İnsanlarla Neandertal arasındaki farklılık

is 0.004 percent of gene code.

genetik kodun %0.004'ü kadar.

That's how big the difference is

Bir türün diğerine olan farklılığının

one species to another.

büyüklüğü bu kadar.

This explains most contemporary political debates.

Bu günümüzdeki politik tartışmaların çoğunu açıklıyor.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

But as you're thinking about this,

Fakat siz bunu düşünürken,

one of the interesting things

enteresan şeylerden biri,

is how small these mutations are and where they take place.

bu mutasyonların ne kadar küçük oldukları ve nerede gerçekleştikleri.

Difference human/Neanderthal

İnsan/Neandertal farklılığı,

is sperm and testis,

sperm ve testisler,

smell and skin.

koku ve deride.

And those are the specific genes

Ve bunlar, ikisi arasında

that differ from one to the other.

farklılık gösteren belirli genler.

So very small changes can have a big impact.

Yani çok küçük değişikliklerin büyük etkileri olabilir.

And as you're thinking about this,

Ve siz bunu düşünürken

we're continuing to mutate.

mutasyona uğramaya devam ediyoruz.

So about 10,000 years ago by the Black Sea,

Yani aşağı yukarı 10 bin yıl önce Karadeniz'de

we had one mutation in one gene

bir genimizdeki bir mutasyon sonucu

which led to blue eyes.

mavi göz ortaya çıktı.

And this is continuing and continuing and continuing.

Ve bu, sürüyor ve sürüyor ve sürüyor.

And as it continues,

Ve bu sürerken

one of the things that's going to happen this year

bu sene olacak şeylerden biri de,

is we're going to discover the first 10,000 human genomes,

ilk 10 bin insan genomunu (ç.n. genetik şifre) keşfedecek olmamız

because it's gotten cheap enough to do the gene sequencing.

çünkü gen dizileme işlemi yeteri kadar ucuz hale geldi.

And when we find these,

Ve bunları bulduğumuz zaman

we may find differences.

farklılıklar bulabiliriz.

And by the way, this is not a debate that we're ready for,

Ve bu arada, bu hazır olduğumuz bir tartışma değil

because we have really misused the science in this.

çünkü bundaki bilimi gerçekten kötüye kullandık.

In the 1920s, we thought there were major differences between people.

1920'lerde insanlar arasında büyük farklılıkların olduğunu düşündük.

That was partly based on Francis Galton's work.

Bu, bir miktar Francis Galton'un çalışmaları nedeniyleydi.

He was Darwin's cousin.

Darwin'in kuzeniydi.

But the U.S., the Carnegie Institute,

Fakat ABD, Carnegie Enstitüsü,

Stanford, American Neurological Association

Stanford, Amerikan Nöroloji Kurumu

took this really far.

bunu çok ileriye taşıdılar.

That got exported and was really misused.

Bu ihraç edildi ve gerçekten kötüye kullanıldı.

In fact, it led to some absolutely horrendous

Aslında, bu insanlara aşırı derecede korkunç

treatment of human beings.

muamelelerin yapılmasına neden oldu.

So since the 1940s, we've been saying there are no differences,

Böylece, 1940'lardan beri, farkılıkların olmadığını,

we're all identical.

hepimizin aynı olduğunu söyleyegeldik.

We're going to know at year end if that is true.

Yıl sonunda bunun doğru olup olmadığını göreceğiz.

And as we think about that,

Ve biz bunu düşünürken

we're actually beginning to find things

aslında şu gibi şeyleri bulmaya başlıyoruz:

like, do you have an ACE gene?

Bir ACE geniniz (ç.n. egzersiz kapasitesi ve fiziksel dayanıklılıkla ilişkilendirilen bir gen) var mı?

Why would that matter?

Bunun ne önemi olabilir?

Because nobody's ever climbed an 8,000-meter peak without oxygen

Çünkü ACE geni olmayan hiç kimse, henüz 8000 metrelik bir zirveye

that doesn't have an ACE gene.

oksijensiz tırmanmadı.

And if you want to get more specific,

Ve eğer daha da ayrıntıya girmek isterseniz

how about a 577R genotype?

577R genotipiyle ilgili ne denebilir?

Well it turns out that every male Olympic power athelete ever tested

Evet, görünüyor ki şimdiye kadar test edilmiş her erkek olimpik güç atleti

carries at least one of these variants.

bu varyantlardan en az birini taşıyor.

If that is true,

Eğer bu doğruysa,

it leads to some very complicated questions

Londra Olimpiyatı için çok karmaşık sorular

for the London Olympics.

ortaya çıkıyor.

Three options:

Üç opsiyon:

Do you want the Olympics to be a showcase

Olimpiyatların sıkı çalışan mutantlar için

for really hardworking mutants?

bir vitrin olmasını ister misiniz?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Option number two:

2 numaralı opsiyon:

Why don't we play it like golf or sailing?

Neden golf ya da yelkendeki gibi yapmıyoruz?

Because you have one and you don't have one,

Sende olduğu ve sende olmadığı için

I'll give you a tenth of a second head start.

sana saniyenin onda biri kadar bir avantaj veririm.

Version number three:

Üç numaralı versiyon:

Because this is a naturally occurring gene

Bu doğal bir gen olduğu için,

and you've got it and you didn't pick the right parents,

sende olduğu ve sen de doğru ebeveyni seçmediğin için

you get the right to upgrade.

senin kendini modifiye etme hakkın olur.

Three different options.

Üç farklı opsiyon;

If these differences are the difference

eğer bu farklılıklar olimpik madalya almakla

between an Olympic medal and a non-Olympic medal.

almamak arasındaki çizgiyi belirliyorsa.

And it turns out that as we discover these things,

Ve görünüyor ki, biz bunları keşfettikçe,

we human beings really like to change

biz insanlar nasıl göründüğümüzü, nasıl davrandığımızı,

how we look, how we act,

bedenimizin ne yaptığını değiştirmeyi

what our bodies do.

gerçekten seviyoruz.

And we had about 10.2 million plastic surgeries in the United States,

Ve Amerika'da 10.2 milyon (2008'de) estetik ameliyat yapıldı

except that with the technologies that are coming online today,

ki kullanıma giren teknolojilerle

today's corrections, deletions,

bugünün düzeltme, silme,

augmentations and enhancements

büyütme ve iyileştirme işlemleri

are going to seem like child's play.

çocuk oyunu gibi gelmeye başlayacak.

You already saw the work by Tony Atala on TED,

Tony Atala'nın yaptıklarını TED'de çoktan gördünüz

but this ability to start filling

fakat mürekkepli yazıcı kartuşu benzeri

things like inkjet cartridges with cells

şeyleri hücrelerle doldurabilme becerisi,

are allowing us to print skin, organs

bizim, deriyi, organları ve

and a whole series of other body parts.

birçok başka vücut parçasını basmamıza izin veriyor.

And as these technologies go forward,

Ve bu teknolojiler ilerledikçe

you keep seeing this, you keep seeing this, you keep seeing things --

şunu görüyorsunuz, bunu görüyorsunuz, bir şeyler görüyorsunuz --

2000, human genome sequence --

2000 İnsan Genomu Projesi --

and it seems like nothing's happening,

ve sanki hiçbir şey olmuyormuş gibi görünüyor

until it does.

olana kadar.

And we may just be in some of these weeks.

Ve biz tam da böyle haftalarda olabiliriz.

And as you're thinking about

Ve siz bunu düşünürken,

these two guys sequencing a human genome in 2000

bu iki tip bir insan genomunun dizilimini çıkarırken

and the Public Project sequencing the human genome in 2000,

ve Kamu Projesi 2000'de insan genomunun dizilimini çıkarırken

then you don't hear a lot,

pek bir şey duymuyorsunuz,

until you hear about an experiment last year in China,

ta ki Çin'de geçen sene yapılan,

where they take skin cells from this mouse,

bu fareden deri hücreleri aldıkları,

put four chemicals on it,

üzerine dört kimyasal madde koydukları,

turn those skin cells into stem cells,

deri hücrelerini kök hücrelere dönüştürdükleri,

let the stem cells grow

kök hücreleri büyüttükleri

and create a full copy of that mouse.

ve farenin tam bir kopyasını çıkardıkları deneyi duyana kadar...

That's a big deal.

Bu hatırı sayılır bir şey.

Because in essence

Çünkü esas itibariyle şu anlama geliyor:

what it means is you can take a cell,

Pluripotent (ç.n. canlıyı oluşturan hücre ve dokulara dönüşebilen ama tek başına organizma üretemeyen) kök hücre

which is a pluripotent stem cell,

olan bir hücreyi alıp --

which is like a skier at the top of a mountain,

dağın tepesindeki bir kayakçı gibi,

and those two skiers become two pluripotent stem cells,

ve bu iki kayakçı iki pluripotent kök hücre oluyor,

four, eight, 16,

4, 8, 16

and then it gets so crowded

ve 16 bölünmeden sonra

after 16 divisions

o kadar kalabalıklaşıyor ki

that those cells have to differentiate.

hücrelerin farklılaşması gerekiyor.

So they go down one side of the mountain,

Böylece bir kısmı dağın bir tarafından

they go down another.

bir kısmı başka bir tarafından aşağı iniyor.

And as they pick that,

Ve onlar bunu seçerken

these become bone,

bunlar kemik oluyor,

and then they pick another road and these become platelets,

ve sonra başka bir yolu seçiyorlar ve bunlar trombosit oluyor

and these become macrophages,

ve bunlar makrofaj oluyor

and these become T cells.

ve bunlar T-hücreleri oluyor.

But it's really hard, once you ski down,

Fakat bir kere kaymaya başlarsanız tekrar başa dönmeniz

to get back up.

çok zor oluyor.

Unless, of course, if you have a ski lift.

Tabii bir telesiyejiniz yoksa.

And what those four chemicals do

Ve bu dört kimyasalın yaptığı,

is they take any cell

herhangi bir hücreyi alıp

and take it way back up the mountain

tekrar dağın tepesine çıkarmak

so it can become any body part.

ki böylece herhangi bir vücut parçasına dönüşebilsin.

And as you think of that,

Ve siz bunu düşünürken,

what it means is potentially

bu şu anlama geliyor:

you can rebuild a full copy

Potansiyel olarak bir organizmanın tam bir kopyasını

of any organism

onun herhangi bir hücresini kullanarak

out of any one of its cells.

yeniden oluşturabilirsiniz.

That turns out to be a big deal

Bu işte gayet hatırı sayılır bir durum

because now you can take, not just mouse cells,

çünkü şimdi, sadece fare hücrelerini değil,

but you can human skin cells

insan deri hücrelerini alıp

and turn them into human stem cells.

onları insan kök hücrelerine çevirebilirsiniz.

And then what they did in October

Ve sonra, Ekim ayında yaptıkları ise şuydu:

is they took skin cells, turned them into stem cells

Deri hücreleri aldılar, bunları kök hücrelere dönüştürdüler

and began to turn them into liver cells.

ve bunları karaciğer hücrelerine dönüştürmeye başladılar.

So in theory,

Yani teoride,

you could grow any organ from any one of your cells.

hücrelerinizin birinden, herhangi bir organınızı yapabilirsiniz.

Here's a second experiment:

Bu da ikinci bir deney:

If you could photocopy your body,

Eğer vücudunuzun fotokopisini alabilseydiniz

maybe you also want to take your mind.

belki aklınızı da beraberinde almak isterdiniz.

And one of the things you saw at TED

Ve TED'de bir buçuk yıl önce

about a year and a half ago

gördüğünüz şeylerden biri,

was this guy.

bu adamdı.

And he gave a wonderful technical talk.

Çok güzel, teknik bir konuşma yaptı.

He's a professor at MIT.

MIT'de bir profesör.

But in essence what he said

Ama temelde söylediği şu:

is you can take retroviruses,

Bir farenin beynine girmiş olan

which get inside brain cells of mice.

retrovirüsleri (ç.n. kendi RNA'sını DNA'ya çevirip konak hücrenin DNA'sına eklemleyerek çoğalan virüs) alabilirsiniz;

You can tag them with proteins

onları, aydınlattığınızda parlayan proteinlerle

that light up when you light them.

etiketleyebilirsiniz

And you can map the exact pathways

ve farenin gördüğünde, hissettiğinde,

when a mouse sees, feels, touches,

dokunduğunda, hatırladığında, aşık olduğunda

remembers, loves.

aktifleşen (nöral) yolların haritasını çıkarabilirsiniz.

And then you can take a fiber optic cable

Ve sonra bir fiber optik kablo alıp

and light up some of the same things.

bunlardan bazılarını aydınlatabilirsiniz.

And by the way, as you do this,

Ve bu arada, bunu yaparken,

you can image it in two colors,

iki renkte resimleyebilirsiniz,

which means you can download this information

bu da şu anlama gelir: Bu bilgiyi ikili kod

as binary code directly into a computer.

olarak doğrudan bilgisayarınıza indirebilirsiniz.

So what's the bottom line on that?

Peki nihai sonuç ne burada?

Well it's not completely inconceivable

Evet, kendi anılarınızı, bir gün,

that someday you'll be able to download your own memories,

belki yeni bir vücuda, indirebileceğiniz

maybe into a new body.

çok da tasavvur edilemez değil.

And maybe you can upload other people's memories as well.

Ve belki başka insanların anılarını da yükleyebilirsiniz.

And this might have just one or two

Ve belki bu durumun bir iki küçük

small ethical, political, moral implications.

etik, politik ve ahlaki sonucu da olabilir.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

Just a thought.

Sadece bir düşünce.

Here's the kind of questions

Bunlar,

that are becoming interesting questions

filozoflar, yöneticiler,

for philosophers, for governing people,

ekonomistler, bilim insanları için

for economists, for scientists.

ilginçleşen sorular.

Because these technologies are moving really quickly.

Çünkü bu teknolojiler gerçekten hızlı ilerliyor.

And as you think about it,

Ve siz bunu düşünürken

let me close with an example of the brain.

benim beyinle ilgili bir örnekle kapamama izin verin.

The first place where you would expect

Bugün, inanılmaz bir evrimsel baskı görmeyi

to see enormous evolutionary pressure today,

bekleyeceğiniz yer;

both because of the inputs,

hem gitgide

which are becoming massive,

muazzam hale gelen girdilerden

and because of the plasticity of the organ,

ve hem de organın esnekliğinden dolayı,

is the brain.

beyindir.

Do we have any evidence that that is happening?

Bunun olduğuna dair herhangi bir kanıtımız var mı?

Well let's take a look at something like autism incidence per thousand.

Peki, her bin kişideki otizm durumuna bir göz atalım.

Here's what it looks like in 2000.

Bu, 2000'deki durum.

Here's what it looks like in 2002,

Bu, 2002'deki durum.

2006, 2008.

2006, 2008.

Here's the increase in less than a decade.

10 yıldan kısa bir sürede olan artış.

And we still don't know why this is happening.

Ve biz hâlâ neden olduğunu bilmiyoruz.

What we do know is, potentially,

Bildiğimiz şey şu: Potansiyel olarak,

the brain is reacting in

beyin, hiperaktif, hiperesnek

a hyperactive, hyper-plastic way,

bir şekilde reaksiyon gösteriyor

and creating individuals that are like this.

ve böyle olan (ç.n. slayt: hiper-algılayan/hafızalı/dikkatli) bireyler yaratıyor.

And this is only one of the conditions that's out there.

Ve bu ortaya çıkan durumlardan sadece bir tanesi.

You've also got people with who are extraordinarily smart,

İnanılmaz derecede zeki olan insanlar var,

people who can remember everything they've seen in their lives,

hayatları boyunca gördükleri her şeyi hatırlayan insanlar var,

people who've got synesthesia,

sinestezik insanlar var,

people who've got schizophrenia.

şizofrenik insanlar var.

You've got all kinds of stuff going on out there,

Bir sürü şey oluyor

and we still don't understand

ve biz hâlâ

how and why this is happening.

nasıl ve neden olduğunu anlamıyoruz.

But one question you might want to ask is,

Fakat sormak isteyebileceğiniz bir soru şu:

are we seeing a rapid evolution of the brain

"Beynin ve bilgiyi nasıl işlediğimizin

and of how we process data?

hızlı bir evrimini görüyor muyuz?"

Because when you think of how much data's coming into our brains,

Çünkü beynimize ne kadar verinin geldiğini düşünürseniz,

we're trying to take in as much data in a day

eskiden insanların hayatları boyunca aldıkları bilgiyi

as people used to take in in a lifetime.

bir günde almaya çalışıyoruz.

And as you're thinking about this,

Ve siz bunu düşünürken,

there's four theories as to why this might be going on,

bunun neden ilerliyor olabileceğine dair dört teori var

plus a whole series of others.

ve ayrıca bir sürü başka teori de var.

I don't have a good answer.

İyi bir cevabım yok.

There really needs to be more research on this.

Bu konuda gerçekten daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

One option is the fast food fetish.

Bir opsiyon fast food (ç.n. hızlı tüketim yemeği) fetişi.

There's beginning to be some evidence

Obezite ve beslenme biçiminin

that obesity and diet

gen değişimleriyle

have something to do

bir ilgisi olduğuna yönelik

with gene modifications,

bazı kanıtlar bulunmaya başlanıyor

which may or may not have an impact

ki bunların, bir bebeğin beyninin çalışmasına

on how the brain of an infant works.

etkisi olabilir ya da olmayabilir.

A second option is the sexy geek option.

İkinci opsiyon, seksi "teknoinek" opsiyonu.

These conditions are highly rare.

Bu tür durumlar hayli seyrek.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

(Applause)

(Alkış)

But what's beginning to happen

Fakat olmaya başlayan şey şu ki

is because these geeks are all getting together,

bu teknoineklerin hepsi biraraya geliyor

because they are highly qualified for computer programming

-çünkü bilgisayar programcılığında ve ayrıca

and it is highly remunerated,

diğer detay odaklı işlerde de

as well as other very detail-oriented tasks,

çok yetkinler ve iyi para alıyorlar-

that they are concentrating geographically

coğrafi olarak belli yerlerde toplanıyor

and finding like-minded mates.

ve aynı kafada olan çiftlerini buluyorlar.

So this is the assortative mating hypothesis

Yani, bu, birbirlerini bu yapılar içinde

of these genes reinforcing one another

karşılıklı destekleyen genlerin olduğu

in these structures.

sınıflandırıcı çiftleşme hipotezi.

The third, is this too much information?

Üçüncüsü. Çok fazla bilgi?

We're trying to process so much stuff

O kadar fazla bilgiyi işlemeye çalışıyoruz ki

that some people get synesthetic

bazı insanlar sinestezik oluyor

and just have huge pipes that remember everything.

ve her şeyi hatırlayan "dev boruları" oluyor.

Other people get hyper-sensitive to the amount of information.

Başka insanlar bilgi miktarına karşı aşırı derecede duyarlı oluyor.

Other people react with various psychological conditions

Başka insanlar çeşitli psikolojik durumlarla ya da

or reactions to this information.

reaksiyonlarla bu bilgiye tepki veriyorlar.

Or maybe it's chemicals.

Ya da belki kimyasallar.

But when you see an increase

Ama, bir durumla ilgili olarak

of that order of magnitude in a condition,

bu düzeyde bir değişiklik görüyorsanız

either you're not measuring it right

ya doğru ölçmüyorsunuzdur

or there's something going on very quickly,

ya da çok hızlı değişen bir şey vardır

and it may be evolution in real time.

ve bu, gerçek zamanlı evrim olabilir.

Here's the bottom line.

Sözün özüne gelirsek...

What I think we are doing

Bence, olan şey,

is we're transitioning as a species.

türsel olarak bir geçişteyiz.

And I didn't think this when Steve Gullans and I started writing together.

Ve Steve Gullans'la beraber yazmaya başladığımda bunu düşünmemiştim.

I think we're transitioning into Homo evolutis

Bence, biz, öyle ya da böyle, sadece kendi çevresinin

that, for better or worse,

farkında olan bir insansı olmakla kalmayan,

is not just a hominid that's conscious of his or her environment,

aynı zamanda, doğrudan ve isteyerek kendi türünün,

it's a hominid that's beginning to directly and deliberately

bakterilerin, bitkilerin ve hayvanların

control the evolution of its own species,

evrimini de kontrol eden

of bacteria, of plants, of animals.

Homo Evolutis'e dönüşüyoruz.

And I think that's such an order of magnitude change

Ve bence bu öyle düzeyde bir değişim ki

that your grandkids or your great-grandkids

sizin torunlarınız ya da onların torunları

may be a species very different from you.

sizden çok farklı bir tür olabilir.

Thank you very much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)