Why design should include everyone | Sinéad Burke

Çeviri: Ozge Demirci-Richardson Gözden geçirme: güney örnek

I want to give you a new perspective.

Size yeni bir bakış açısı kazandırmak istiyorum.

That sounds grandiose, and it is.

Kulağa hoş geliyor. Öyle de.

I left Ireland yesterday morning.

Dün sabah İrlanda'dan ayrıldım.

I traveled from Dublin to New York

Dublin'den New York'a seyahat ettim,

independently.

tek başıma, bağımsız.

But the design of an airport,

Ama havaalanının, uçağın ve

plane and terminal

terminalin tasarımı, 105,5 cm isen

offers little independence when you're 105 and a half centimeters tall.

sana çok az bağımsızlık sunuyor.

For Americans, that's 3' 5".

Amerikalılar için bu 3' 5" oluyor.

I was whisked through the airport by airline assistants in a wheelchair.

Havaalanında tekerlekli sandalyeyle taşındım.

Now, I don't need to use a wheelchair,

Tekerlekli sandalyeye ihtiyacım yok,

but the design of an airport

ama havaalanının tasarımı ve

and its lack of accessibility

ulaşılabilirlikteki eksikliği

means that it's my only way to get through.

bunun benim için tek yol olması demek.

With my carry-on bag between my feet,

Ayaklarımın arasında kabin çantamla,

I was wheeled through security, preclearance

güvenlik ve ön kontrolden tekerlekli sandalyede geçirildim

and I arrived at my boarding gate.

ve biniş kapısına ulaştım.

I use the accessibility services in the airport

Havaalanındaki erişilebilirlik hizmetlerini kullanıyorum

because most of the terminal is just not designed with me in mind.

çünkü terminallerin çoğunu beni düşünerek tasarlamıyorlar.

Take security, for example.

Güvenliği düşünelim mesela.

I'm not strong enough to lift my carry-on bag

Kabin çantamı yerden alıp

from the ground to the carousel.

banda koyacak kadar güçlü değilim ben.

I stand at eye level with it.

Bant göz hizamda kalıyor.

And those who work in that space for safety purposes cannot help me

Ve orada güvenlikte çalışanlar, bana yardım edemez ve

and cannot do it for me.

çantamı benim için banda koyamazlar.

Design inhibits my autonomy and my independence.

Tasarım, özgürlüğümü ve bağımsızlığımı engelliyor.

But traveling at this size, it isn't all bad.

Ama bu boyla seyahat etmek hep de kötü değil.

The leg room in economy is like business class.

Ekonomi sınıfında bacak mesafesi businesstaki kadar.

(Laughter)

(Kahkaha)

I often forget that I'm a little person.

Sık sık kısa boylu olduğumu unutuyorum.

It's the physical environment and society that remind me.

Bana bunu hatırlatan, fiziksel çevre ve toplum.

Using a public bathroom is an excruciating experience.

Halka açık tuvaleti kullanmak tam bir işkence.

I walk into the cubicle

Kabine giriyorum,

but I can't reach the lock on the door.

ama kapının kilidine yetişemiyorum.

I'm creative and resilient.

Yaratıcı ve güçlüyüm.

I look around and see if there's a bin that I can turn upside down.

Ters çevirebileceğim bir çöp kutusu var mı diye bakınırım.

Is it safe?

Güvenli mi?

Not really.

Pek sayılmaz.

Is it hygienic and sanitary?

Hijyenik ve temiz mi?

Definitely not.

Kesinlikle değil.

But the alternative is much worse.

Ama diğer seçenek daha kötü.

If that doesn't work, I use my phone.

Bu işe yaramazsa, telefonumu kullanıyorum.

It gives me an additional four- to six-inch reach,

10-15 cm daha kazandırıyor kapıya ulaşmam için

and I try to jam the lock closed with my iPhone.

ve iPhone'umla kilidi çevirmeye çalışıyorum.

Now, I imagine that's not what Jony Ive had in mind when he designed the iPhone,

Jony Ive iPhone'u tasarlarken bunu düşündüğünü sanmıyorum

but it works.

ama işe yarıyor.

The alternative is that I approach a stranger.

Diğer seçenek, bir yabancıdan yardım istemek.

I apologize profusely

Bolca özür dileyip,

and I ask them to stand guard outside my cubicle door.

kabinin kapısında beklemelerini rica ediyorum.

They do

Bekliyorlar da

and I emerge grateful

ben de minnet duyuyorum

but absolutely mortified,

ama inanılmaz utanıyorum da ve

and hope that they didn't notice

umuyorum ki

that I left the bathroom without washing my hands.

ellerimi yıkamadığımı fark etmesinler.

I carry hand sanitizer with me every single day

Yanımda hep dezenfektan el temizleyici taşıyorum

because the sink, soap dispenser, hand dryer and mirror

çünkü lavabo, sabun, el kurutma makinesi ve ayna

are all out of my reach.

boyumdan yüksekte.

Now, the accessible bathroom is somewhat of an option.

Engelli tuvaleti belki bir seçenek olabilir.

In this space, I can reach the lock on the door,

Orada kapı kilidine, lavaboya, sabuna,

the sink, the soap dispenser, the hand dryer and the mirror.

el kurutma makinesine ve aynaya ulaşabiliyorum.

Yet, I cannot use the toilet.

Ancak, tuvaleti kullanamıyorum.

It is deliberately designed higher

Kasıtlı olarak daha yüksekte tasarlanmış

so that wheelchair users can transfer across with ease.

böylece tekerlekli sandalyedekiler kolayca kullanabilsin.

This is a wonderful and necessary innovation,

Bu mükemmel ve gerekli bir yenilik,

but in the design world, when we describe a new project or idea as accessible,

ama tasarım dünyasında, bir projeye, ya da fikre erişilebilir dediğimizde,

what does that mean?

bu, ne anlama geliyor?

Who is it accessible to?

Kim için erişilebilir?

And whose needs are not being accommodated for?

Kimin ihtiyaçlarını karşılamaya yetmiyor?

Now, the bathroom is an example

Tuvalet, tasarımın

of where design impinges upon my dignity,

onurumu kırdığına bir örnek,

but the physical environment impacts upon me in much more casual ways too,

ama fiziksel çevre de daha sıradan yollarla üzerimde etki yapıyor,

something as simple as ordering a cup of coffee.

kahve sipariş etmek gibi sıradan bir şey mesela.

Now, I'll admit it.

İtiraf etmeliyim.

I drink far too much coffee.

Ben çok fazla kahve içerim.

My order is a skinny vanilla latte,

Siparişim bellidir, vanilyalı skinny latte

but I'm trying to wean myself off the syrup.

aromayı kesmeye çalışıyorum ama.

But the coffee shop, it's not designed well,

Ama kafe, iyi tasarlanmamış,

at least not for me.

en azından benim için.

Queuing, I'm standing beside the pastry cabinet

yiyecek vitrininin yanında sırada bekliyorum ve barista,

and the barista calls for the next order.

bir sonraki sipariş için sesleniyor,

"Next, please!" they shout.

"Sıradaki lütfen!"

They can't see me.

Beni göremiyorlar.

The person next to me in the queue points to my existence

Sırada yanımdaki kişi parmağıyla beni işaret ediyor

and everyone is embarrassed.

ve herkes mahçup oluyor.

I order as quick as I can and I move along to collect my coffee.

Olabildiğince hızlı siparişimi verip kahvemi almak için ilerliyorum.

Now, think just for a second.

Şimdi bir düşünün.

Where do they put it?

Bardağı nereye koyuyorlar?

Up high and without a lid.

Yükseğe ve kapaksız.

Reaching up to collect a coffee that I have paid for

Parasını ödediğim kahveyi almak için uzanmak,

is an incredibly dangerous experience.

inanılmaz tehlikeli bi şey haline geliyor.

But design also impinges on the clothes that I want to wear.

Tasarım, giymek istediğim kıyafetlere de engel oluşturyor.

I want garments that reflect my personality.

Kişiliğimi yansıtan şeyler giymek istiyorum.

It's difficult to find in the childrenswear department.

Bunu, mağazaların çocuk reyonunda bulmak zor.

And often womenswear requires far too many alterations.

Kadın giyimindekiler de çok fazla terzi işi gerektiriyor.

I want shoes that affect my maturity, professionalism and sophistication.

Olgunluğumu, profesyonelliğimi, çok yönlülüğümü gösteren ayakkabı istiyorum.

Instead, I'm offered sneakers with Velcro straps and light-up shoes.

Yerine, cırt cırtlı, ışıklı spor ayakkabı sunuluyor bana.

Now, I'm not totally opposed to light-up shoes.

Yanlış anlamayın, ışıklı ayakkabılara tamamen karşı değilim.

(Laughter)

(Kahkaha)

But design also impacts on such simple things,

Ama tasarım, basit şeyleri de etkiliyor, mesela

like sitting on a chair.

sandalyede oturmak.

I cannot go from a standing to a seating position with grace.

Ayakta durmaktan oturma pozisyonuna rahatça geçemiyorum.

Due to the standards of design heights of chairs,

Sandalyelerin tasarımındaki yükseklik standardı nedeniyle,

I have to crawl on my hands and knees

ellerim ve dizlerimi kullanmak zorundayım

just to get on top of it,

sadece sandalyeye çıkabilmek için,

whilst also being conscious that it might tip over at any stage.

aynı zamanda da her an devrilebileceği aklımda.

But whilst design impacts on me

Tasarım beni etkilerken,

whether it's a chair, a bathroom, a coffee shop, or clothes,

sandalye, tuvalet, kafe olsun, kıyafet olsun

I rely on and benefit

yabancıların anlayışına bel bağlıyorum

from the kindness of strangers.

ve ondan faydalanıyorum.

But not everybody is so nice.

Ama herkes çok iyi değil.

I'm reminded that I'm a little person

Kısa boylu olduğumu, yabancı biri

when a stranger points,

beni işaret ettiğine,

stares,

uzun uzun baktığında,

laughs,

güldüğünde,

calls me a name,

bana isim taktiğında ya da

or takes a photograph of me.

fotoğrafımı çektiğinde hatırlıyorum.

This happens almost every day.

Bu, neredeyse her gün oluyor.

With the rise of social media, it has given me an opportunity

Sosyal medyanın yaygınlaşması, blog yazarı ve aktivist olarak

and a platform to have a voice as a blogger and as an activist,

sesimi duyurabileceğim bir platform ve fırsat sunuyor

but it has also made me nervous

fakat aynı zamanda da endişelendiriyor,

that I might become a meme

ya komik bir resme ya da

or a viral sensation,

viral bir gönderiye iznim olmadan

all without my consent.

malzeme olursam?

So let's take a moment right now

Şimdi durup bir düşünelim ve

to make something very clear.

bir şeyi netleştirelim.

The word "midget" is a slur.

"Cüce" aşağılayıcı bir söylem.

It evolved from PT Barnum's era of circuses and freak shows.

P.T. Barnum döneminin sirkleri ve ucube gösterilerinden kalma bir tabir.

Society has evolved.

Toplum değişip gelişiyor.

So should our vocabulary.

Kelimelerimiz de değişmeli.

Language is a powerful tool.

Dil, güçlü bir araç.

It does not just name our society.

Yalnızca toplumu adlandırmıyor.

It shapes it.

Onu şekillendiriyor.

I am incredibly proud to be a little person,

Ben, kısa boylu olmaktan inanılmaz gurur duyuyorum,

to have inherited the condition of achondroplasia.

genlerimde akondroplaziyi taşımaktan gurur duyuyorum.

But I am most proud to be Sinead.

Ama en çok da Sinead olmaktan gurur duyuyorum.

Achondroplasia is the most common form of dwarfism.

Akondroplazi cüceliğin en yaygın tipi.

Achondroplasia translates as "without cartilage formation."

"Kıkırdak oluşumu olmayan" olarak çevrilir.

I have short limbs and achondroplastic facial features,

Kol ve bacaklarım kısa ve akondroplazi yüz özelliklerine sahibim,

my forehead and my nose.

alnım ve burnum.

My arms do not straighten fully,

Kollarımı tamamen açamıyorum

but I can lick my elbow.

ama dirseğimi yalayabiliyorum.

I'm not showing you that one.

Hiç heveslenmeyin ama.

Achondroplasia occurs in approximately one in every 20,000 births.

Akondroplazi neredeyse her 20.000 doğumdan birinde görülüyor.

80 percent of little people are born to two average-height parents.

Kısa boylu insanların %80'inin anne-babası ortalama boyda.

That means that anybody in this room could have a child with achondroplasia.

Bu da demek oluyor ki, bu odadaki herkes akondroplazili çocuk sahibi olabilir.

Yet, I inherited my condition from my dad.

Benimkisi babamın genlerinden geliyor.

I'd like to show you a photo of my family.

Ailemin bir fotoğrafını göstermek istiyorum.

My mother is average height,

Annem ortalama bir boyda,

my father is a little person

babam kısa boylu ve

and I am the eldest of five children.

ben 5 kardeşin en büyüğüyüm.

I have three sisters and one brother.

3 kız kardeşim bir de erkek kardeşim var.

They are all average height.

Hepsinin boyu ortalama uzunlukta.

I am incredibly fortunate to have been born into a family

Ben böyle bir ailede dünyaya geldiğim için çok şanslıyım,

that cultivated my curiosity and my tenacity,

beni keşfetmeye ve azimli olmaya iten bir ailem var,

that protected me from the unkindness and ignorance of strangers

bu da beni yabancıların kabalığından ve cehaletinden korudu ve

and that armed me with the resilience, creativity and confidence

fiziksel çevre ve toplumda var olabilmem ve idare edebilmem için gereken

that I needed to survive and manipulate the physical environment and society.

güç, yaratıcılık ve özgüven sahibi olmamı sağladı.

If I was to pinpoint any reason why I am successful,

Neden başarılı olduğumu sorarsanız,

it is because I was and I am a loved child,

sevgiyle büyütülmüş bir çocuk olduğumdan;

now, a loved child with a lot of sass and sarcasm,

biraz şımarık ve alaycı bir çocuk

but a loved child nonetheless.

ama gene de sevilen bir çocuk.

In giving you an insight into who I am today

Bugün beni ben yapan şeylere dair fikir vererek

I wanted to offer you a new perspective.

yeni bir bakış açısı sunmak istedim.

I wanted to challenge the idea

Tasarımın işlev ve güzellik

that design is but a tool to create function and beauty.

yaratmaktan başka amacı olmaması fikrine meydan okumak istedim.

Design greatly impacts upon people's lives,

Tasarım, insanların hayatında çok büyük etki yaratıyor,

all lives.

tüm hayatlarda.

Design is a way in which we can feel included in the world,

Tasarım, dünyada dahil edildiğimizi hissetmenin bir yolu

but it is also a way in which we can uphold a person's dignity

ama aynı zamanda bir kişinin onurunu, insan haklarını koruyabilmenin de

and their human rights.

bir yolu.

Design can also inflict vulnerability

Tasarım, ihtiyaçları dikkate alınmayanları

on a group whose needs aren't considered.

güçsüz hale getirebilir.

So today, I want your perceptions challenged.

Bugün, bakış açınızı zorlamanızı istiyorum.

Who are we not designing for?

Kimler için tasarım yapmıyoruz?

How can we amplify their voices

Seslerini ve deneyimlerini

and their experiences?

nasıl duyurabliliriz?

What is the next step?

Bir sonraki adım ne?

Design is an enormous privilege,

Tasarım, çok büyük bir ayrıcalık ama

but it is a bigger responsibility.

daha da önemlisi büyük bir sorumluluk.

I want you to open your eyes.

Gözünüzü açmanızı istiyorum.

Thank you so much.

Çok teşekkür ederim.

(Applause)

(Alkış)