John Bohannon: Dance vs. powerpoint, a modest proposal

John Bohannon: Mütevazi bir öneri: PowerPoint'e karşı dans

Çeviri: Mine SAYIN Gözden geçirme: Diba Szamosi

(Music)

(Müzik)

Good afternoon.

İyi akşamlar.

As you're all aware, we face difficult economic times.

Hepinizin farkında olduğu gibi, zorlu ekonomik zamanlarla karşı karşıyayız.

I come to you with a modest proposal

Ben finansal yükleri hafifletecek

for easing the financial burden.

mütevazi bir teklifle geldim.

This idea came to me while talking to

Bu fikir aklıma MIT'deki fizikçi

a physicist friend of mine at MIT.

bir arkadaşımla konuşurken geldi.

He was struggling to explain something to me:

Bana bir şeyler açıklamaya çabalıyordu:

a beautiful experiment that uses lasers to cool down matter.

Maddeyi soğutmak için lazerleri kullanan güzel bir deney.

Now he confused me from the very start,

Beni ilk başlarda çok şaşırtmıştı;

because light doesn't cool things down.

çünkü ışık eşyaları soğutmaz.

It makes it hotter. It's happening right now.

Isıtır. Şu anda da oluyor.

The reason that you can see me standing here is because

Sizin beni burada ayakta duruyor olarak görebilmenizin sebebi

this room is filled with more than 100 quintillion photons,

bu odanın 100 kentilyondan fazla foton ile dolu olması

and they're moving randomly through the space, near the speed of light.

ve onlar uzayda gelişigüzel olarak ışık hızına yakın bir hızda hareket ediyorlar.

All of them are different colors,

Hepsi farklı renklerde,

they're rippling with different frequencies,

farklı frekanslarda hafifçe dalgalanıyorlar

and they're bouncing off every surface, including me,

ve ben de dahil her yüzeye çarpıp geri sıçrıyorlar,

and some of those are flying directly into your eyes,

bazıları direkt olarak gözünüze doğru uçuyorlar,

and that's why your brain is forming an image of me standing here.

ve bu nedenle beyniniz, benim burada ayakta duran bir görüntümü oluşturuyor.

Now a laser is different.

Lazer ise farklıdır.

It also uses photons, but they're all synchronized,

O da fotonları kullanır fakat hepsi senkronize olmuştur

and if you focus them into a beam,

ve eğer lazerleri bir ışına odaklarsanız,

what you have is an incredibly useful tool.

inanılmaz kullanışlı bir alet elde etmiş olursunuz.

The control of a laser is so precise

Lazerin kontrolü öyle kusursuz ki

that you can perform surgery inside of an eye,

göz ameliyatı yapabilir,

you can use it to store massive amounts of data,

çok büyük miktarda veriyi depolamak için kullanabilir

and you can use it for this beautiful experiment

ve arkadaşımın açıklamakta zorlandığı

that my friend was struggling to explain.

bu güzel deney için kullanabilirsiniz.

First you trap atoms in a special bottle.

İlk olarak atomları özel bir şişe içine sıkıştırırsınız.

It uses electromagnetic fields to isolate the atoms

Bu şişe, atomları çevrenin gürültüsünden yalıtmak için

from the noise of the environment.

elektromanyetik alanları kullanır.

And the atoms themselves are quite violent,

Ve atomların kendisi hayli şiddetlidir,

but if you fire lasers that are precisely tuned to the right frequency,

ama doğru sıklıklarla tam olarak ayarlanan lazerleri ateşlerseniz,

an atom will briefly absorb those photons

bir atom bu fotonları kısa süreliğine emecek

and tend to slow down.

ve yavaşlama eğilimi gösterecektir.

Little by little it gets colder

Sonunda sıfır noktasına

until eventually it approaches absolute zero.

ulaşıncaya kadar yavaş yavaş soğur.

Now if you use the right kind of atoms and you get them cold enough,

Eğer ki doğru çeşit atomları kullanırsanız ve onları yeterince soğutursanız,

something truly bizarre happens.

tamamen tuhaf bir şey meydana gelir.

It's no longer a solid, a liquid or a gas.

O artık ne katı, ne sıvı, ne de gazdır.

It enters a new state of matter called a superfluid.

Maddenin, "tam akışkan" olarak adlandırılan yeni bir haline girer.

The atoms lose their individual identity,

Atomlar kendilerine özgü kimliği kaybederler

and the rules from the quantum world take over,

ve kuantum dünyasının kuralları yönetimi ele geçirir

and that's what gives superfluids such spooky properties.

ve bu, tam akışkanlara böyle gizemli özellikleri veren şeydir.

For example, if you shine light through a superfluid,

Örneğin; bir tam akışkana doğru ışık saçarsanız,

it is able to slow photons down

fotonlar saatte 60 kilometreye kadar

to 60 kilometers per hour.

yavaşlatılabilir.

Another spooky property is that it flows

Bir diğer gizemli özellik ise tamamen kıvamlaşmadan ve

with absolutely no viscosity or friction,

sürtünme olmadan akmasıdır,

so if you were to take the lid off that bottle,

yani eğer şişenin kapağını açarsanız,

it won't stay inside.

içerde kalmayacaktır.

A thin film will creep up the inside wall,

İnce bir tabaka iç duvara sessizce yaklaşacak,

flow over the top and right out the outside.

beklenenden fazla akacak ve dışarıya taşacaktır.

Now of course, the moment that it does hit the outside environment,

Tabii ki, dış çevreye eriştiği an,

and its temperature rises by even a fraction of a degree,

sıcaklığı az bir dereceye kadar artar,

it immediately turns back into normal matter.

sonra hemen normal haline geri döner.

Superfluids are one of the most fragile things we've ever discovered.

Tam akışkanlar şimdiye kadar keşfedilen en hassas şeylerden biridir.

And this is the great pleasure of science:

Ve bu, bilimin büyük bir mutluluğudur:

the defeat of our intuition through experimentation.

önsezilerimizin deney yoluyla mağlubiyeti.

But the experiment is not the end of the story,

Fakat deney hikayenin sonu değildir,

because you still have to transmit that knowledge to other people.

çünkü yine de bilgiyi iletmek zorundasınız.

I have a Ph.D in molecular biology.

Moleküler biyoloji alanında doktoram var.

I still barely understand what most scientists are talking about.

Yine de çoğu bilim adamının hakkında konuştukları şeyleri zar zor anlıyorum.

So as my friend was trying to explain that experiment,

Bu yüzden arkadaşım bu deneyi açıklamaya çalışıyorken,

it seemed like the more he said,

o ne kadar çok anlatırsa, o kadar az

the less I understood.

anlıyormuşum gibi göründü.

Because if you're trying to give someone the big picture

Çünkü karmaşık bir fikrin özünü gerçekten verebilmek için

of a complex idea, to really capture its essence,

onun büyük resmini göstermeye çalışıyorsanız,

the fewer words you use, the better.

ne kadar az kelime kullanırsanız, o kadar iyi.

In fact, the ideal may be to use no words at all.

Aslında, en ideali belki de hiç kelime kullanmamak.

I remember thinking, my friend could have explained

Arkadaşımın tüm bu deneyi dansla açıklayabildiğini

that entire experiment with a dance.

tasavvur ettiğimi hatırlıyorum.

Of course, there never seem to be any dancers around when you need them.

Elbette, onlara ihtiyacınız olduğunda dansçılar ortalıkta görünmez.

Now, the idea is not as crazy as it sounds.

Yine de fikir düşünüldüğü kadar çılgın değil.

I started a contest four years ago called Dance Your Ph.D.

4 yıl önce "Doktoranı Dans Et" adında bir yarışma başlattım.

Instead of explaining their research with words,

Bilim adamları araştırmalarını kelimelerle anlatmak yerine,

scientists have to explain it with dance.

dansla anlatmak zorundalar.

Now surprisingly, it seems to work.

Şu an, şaşırtıcı bir şekilde işe yarıyora benziyor.

Dance really can make science easier to understand.

Dans gerçekten de bilimi daha kolay anlaşılır hale getirebilir.

But don't take my word for it.

Fakat yalnızca benim sözüme güvenmeyin.

Go on the Internet and search for "Dance Your Ph.D."

İnternete gidin ve "Doktoranı Dans Et" i arayın.

There are hundreds of dancing scientists waiting for you.

Seni bekleyen yüzlerce dans eden bilim adamı var.

The most surprising thing that I've learned while running this contest

Bu yarışmayı yürütürken öğrendiğim en şaşırtıcı şey,

is that some scientists are now working directly with dancers on their research.

şu anda bazı bilim adamlarının doğrudan dansçılarla çalışıyor olmasıdır.

For example, at the University of Minnesota,

Mesela, Minnesota Üniversitesi'nde,

there's a biomedical engineer named David Odde,

David Odde adında bir biyomedikal mühendisi var

and he works with dancers to study how cells move.

ve o hücrelerin nasıl hareket ettiğini araştırmak için dansçılarla çalışıyor.

They do it by changing their shape.

Onlar bunu şekillerini değiştirerek yapıyorlar.

When a chemical signal washes up on one side,

Bir tarafta bir kimyasal sinyal verildiği zaman,

it triggers the cell to expand its shape on that side,

orada şeklini genişletmek için hücreyi tetikler,

because the cell is constantly touching and tugging at the environment.

çünkü hücre sürekli olarak çevrede temas ediyor ve şiddetle çekiyor.

So that allows cells to ooze along in the right directions.

Böylece hücrenin doğru istikamette yavaşça akmasına olanak veriyor.

But what seems so slow and graceful from the outside

Fakat dışardan öylesine aheste ve nazik görünen şey

is really more like chaos inside,

gerçekte daha çok kaos gibidir,

because cells control their shape with a skeleton of rigid protein fibers,

çünkü hücreler sert protein liflerinin bir iskeletiyle şekillerini kontrol ederler

and those fibers are constantly falling apart.

ve bu lifler sürekli parçalara ayrılır.

But just as quickly as they explode,

Fakat, ancak onların patladıkları kadar çabuk,

more proteins attach to the ends and grow them longer,

daha fazla protein uçlara bağlanır ve onları uzatır.

so it's constantly changing

Yani sadece tamamen aynı kalmak için

just to remain exactly the same.

sürekli olarak değişiyor.

Now, David builds mathematical models of this and then he tests those in the lab,

Yani, David bunun matematiksel modellerini yapıyor ve daha sonra bunları laboratuvarda test ediyor,

but before he does that, he works with dancers

ama bunu yapmadan önce evvela

to figure out what kinds of models to build in the first place.

ne çeşit modeller yapacağını bulmak için dansçılarla çalışıyor.

It's basically efficient brainstorming,

Bu aslında etkili bir beyin fırtınası

and when I visited David to learn about his research,

ve ben bu araştırma hakkında bilgi edinmek için David'i ziyaret ettiğimde,

he used dancers to explain it to me

bana bunu açıklamak için alışılmış yöntem olan

rather than the usual method: PowerPoint.

PowerPoint yerine dansçılar kullandı.

And this brings me to my modest proposal.

Ve burada, başta yaptığım mütevazi teklifime geliyoruz.

I think that bad PowerPoint presentations

Bence kötü PowerPoint sunumları

are a serious threat to the global economy.

küresel ekonomiye ciddi bir tehdittir.

(Laughter) (Applause)

(Kahkahalar) (Alkışlar)

Now it does depend on how you measure it, of course,

Bu, tabii ki sizin onu nasıl değerlendirdiğinize bağlı,

but one estimate has put the drain at 250 million dollars per day.

ama bir tahmin günlük 250 milyon doların boşa gittiğini gösteriyor.

Now that assumes half-hour presentations

Yani, burada 35.000 dolar maaş alan

for an average audience of four people

ortalama dört kişilik seyirci için yapılan

with salaries of 35,000 dollars,

yarım saatlik sunumlar farzediliyor,

and it conservatively assumes that

ihtiyatla tahmin ediliyor ki

about a quarter of the presentations are a complete waste of time,

sunumların dörtte biri tamamen zaman kaybıdır

and given that there are some apparently

ve görünüşe göre her gün oluşturulan

30 million PowerPoint presentations created every day,

30 milyon PowerPoint sunumu vardır,

that would indeed add up to an annual waste

doğrusu bu da yıllık 100 milyar dolar paranın

of 100 billion dollars.

boşa gittiği anlamına gelecektir.

Of course, that's just the time we're losing

Elbette, bu sadece sunumlar boyunca

sitting through presentations.

oturarak kaybettiğimiz zamandır.

There are other costs, because PowerPoint is a tool,

Başka zararlar da var, çünkü PowerPoint bir araç

and like any tool, it can and will be abused.

ve diğer araçlar gibi, o da kötüye kullanılabilir ve kullanılcaktır da.

To borrow a concept from my country's CIA,

Benim ülkemin CIA'inden (merkez haberalma teşkilatı) bir konsept ödünç almak

it helps you to soften up your audience.

dinleyicileri yumuşatmanıza yardımcı olur.

It distracts them with pretty pictures, irrelevant data.

Hoş resimler ve konu dışı bilgilerle seyircilerin aklını başka yöne çeker.

It allows you to create the illusion of competence,

Bu da sizin yeterlilik yanılgısı,

the illusion of simplicity,

sadelik yanılgısı ve

and most destructively, the illusion of understanding.

en yıkıcısı da anlama yanılgısı oluşturmanızı sağlar.

So now my country is 15 trillion dollars in debt.

Bu yüzden şuan ülkemin 15 trilyon dolar borcu var.

Our leaders are working tirelessly to try and find ways to save money.

Liderlerimiz usanmadan para biriktirmenin yollarını bulmaya çalışıyorlar.

One idea is to drastically reduce public support for the arts.

Bir görüş, güzel sanatlar için kamu desteğini büyük ölçüde azaltmak.

For example, our National Endowment for the Arts,

Örneğin; Ulusal Sanat Vakfımızın

with its $150 million budget,

150 milyonluk bir bütçesi var,

slashing that program would immediately reduce the national debt

bu programın bütçesinde kesinti yapmak yaklaşık binde bir oranında

by about one one-thousandth of a percent.

devlet borcunu doğrudan azaltacaktı.

One certainly can't argue with those numbers.

Kesinlikle kimse bu rakamlara hayır diyemez.

However, once we eliminate public funding for the arts,

Ancak, güzel sanatlar için kamu kaynaklarını kaldırdığımızda,

there will be some drawbacks.

bazı dezavantajlar olacak.

The artists on the street will swell the ranks of the unemployed.

Sokaktaki santçılar işsizler kervanını artıracak.

Many will turn to drug abuse and prostitution,

Çoğu madde bağımlılığı ve fuhuşa başvuracak

and that will inevitably lower property values in urban neighborhoods.

ve bu kaçınılmaz olarak kentsel çevredeki mal değerlerini düşürecek.

All of this could wipe out the savings we're hoping to make in the first place.

Tüm bunlar herşeyden önce yapmayı umduğumuz maddi birikimi silip yok edebilir.

I shall now, therefore, humbly propose my own thoughts,

Bu nedenle, şimdi en ufak bi itiraza bile maruz kalmayacak

which I hope will not be liable to the least objection.

kendi düşüncelerimi alçakgönüllülükle önereceğim.

Once we eliminate public funding for the artists,

Sanatçılar için sağlanan kamu fonunu kaldıralım

let's put them back to work

ve PowerPoint yerine onları kullanarak

by using them instead of PowerPoint.

sanatçıları işe geri koyalım.

As a test case, I propose we start with American dancers.

Deneme olarak, Amerikalı dansçılarla başlamamızı öneriyorum.

After all, they are the most perishable of their kind,

Sonuçta, sağlık sistemimizden dolayı onlar

prone to injury and very slow to heal

türlerinin en dayanıksızıdır, sakatlanma eğilimindedirler

due to our health care system.

ve iyileşmeleri çok yavaştır.

Rather than dancing our Ph.Ds,

Doktoramızı dans etmekten ziyade,

we should use dance to explain all of our complex problems.

tüm karışık problemlerimizi anlatmak için dansı kullanmalıyız.

Imagine our politicians using dance

Hayal edin ki politikacılarımız

to explain why we must invade a foreign country

yabancı bir ülkeyi işgal etmemiz gerektiği ya da bir yatırım bankasını kurtarmamız

or bail out an investment bank.

gerektiğinin nedenini anlatmak için dansı kullanıyor.

It's sure to help.

Bunun yardım edeceği kesin.

Of course someday, in the deep future,

Tabi ki bir gün, esrarlı gelecekte, dansçıları

a technology of persuasion

etkili konuşma araçları haline

even more powerful than PowerPoint may be invented,

dönüştürerek, PowerPoint'ten bile daha güçlü

rendering dancers unnecessary as tools of rhetoric.

bir ikna teknolojisi icat edilebilir.

However, I trust that by that day,

Ama, ben inanıyorum ki o güne kadar,

we shall have passed this present financial calamity.

biz şu anki finansal faciayı geçirmiş olacağız.

Perhaps by then we will be able to afford the luxury

Belki de o zamana kadar, hareket halindeki

of just sitting in an audience

insan şekline tanık olmaktan başka

with no other purpose

bir amaç olmaksızın

than to witness the human form in motion.

sadece seyirci olarak oturma lüksünü elde edebileceğiz.

(Music)

Muzik

(Applause)

(Alkışlar)