Alice Dreger: Is anatomy destiny?

Alice Dreger: Anatomi kader midir?

Çeviri: Kerime Gunturk Gözden geçirme: Sancak Gülgen

I want you to imagine two couples in the middle of 1979

Sizden iki çift hayal etmenizi istiyorum

1979 yılının ortasında

on the exact same day, at the exact same moment,

aynı günde ve aynı anda

each conceiving a baby, OK?

her iki çiftte bebek yapıyor -- tamam.

Bu iki çiftin her biri bir bebek yapıyor.

So two couples each conceiving one baby.

Yalnız bebek yapma kısmını çok fazla hayal etmenizi istemiyorum,

Now I don't want you to spend too much time imagining the conception,

çünkü o kısmı hayal etmeye çok vakit harcarsanız,

because if you do, you're not going to listen to me,

beni dinlemezsiniz.

so just imagine that for a moment.

Şimdi sadece o anı hayal edin.

And in this scenario, I want to imagine that, in one case,

Ve bu senaryoda,

ve bu bir örnekte şunu hayal etmenizi istiyorum,

the sperm is carrying a Y chromosome,

sperm Y kromozomu taşıyor,

meeting that X chromosome of the egg.

yumurtanın X kromozomuyla birleşiyor.

And in the other case, the sperm is carrying an X chromosome,

ve diğer örnekte,

sperm X kromozomu taşıyor,

meeting the X chromosome of the egg.

yumurtanın X kromozomuyla birleşiyor.

Both are viable; both take off.

Her ikiside canlı, yola çıkıyor.

Bu insanlara tekrar döneceğiz.

We'll come back to these people later.

Genel olarak yaptığım işlerde

So I wear two hats in most of what I do.

iki şapka takıyorum.

Bu şapkanın birisinde,

As the one hat, I do history of anatomy.

Anatomi tarihi yapıyorum.

I'm a historian by training, and what I study in that case

Ben tarih eğitimi almış biriyim,

ve bu alandaki çalışmalarım

is the way that people have dealt with anatomy --

insanların anatomiyle nasıl ilgilendikleri --

meaning human bodies, animal bodies --

insan ve hayvan vücutlarını kastediyorum --

how they dealt with bodily fluids, concepts of bodies;

vücut sıvılarına bakış açıları, vücutların konseptleri,

how have they thought about bodies.

vücutlar hakkında nasıl düşündüklerini kapsıyor.

The other hat that I've worn in my work is as an activist,

İşimde taktığım diğer şapkayı da

bir eylemci olarak

as a patient advocate --

bir hasta sözcüsü olarak --

or, as I sometimes say, as an impatient advocate --

yada bazen söylediğim gibi, sabırsız bir savunucu olarak --

for people who are patients of doctors.

doktorların hastası olan insanlar için kullanıyorum.

In that case, what I've worked with is people who have body types

Bu durumlarda, çalıştığım

insanların vücut tipleri

that challenge social norms.

sosyal normlara meydan okuyor.

So some of what I've worked on, for example,

Yani çalıştığım insanların bir kısmı, örneğin,

is people who are conjoined twins --

yapışık ikizler,

two people within one body.

tek bir vücutta iki insan,

Some of what I've worked on is people who have dwarfism --

çalıştığım insanların bir kısmı cüce --

boyu ortalamadan çok kısa olan insanlar.

so people who are much shorter than typical.

And a lot of what I've worked on is people who have atypical sex --

Ve çalıştığım insanların büyük bir kısmıda

atipik cinsiyeti olan insanlar --

so people who don't have the standard male or the standard female body types.

yani standart erkek yada

standart kadın vücudu olmayan insanlar.

And as a general term, we can use the term "intersex" for this.

Bunun için genel bir tabir olan cinsiyetler arası terimini kullanıyoruz.

Intersex comes in a lot of different forms.

cinsiyetler arası pek çok değişik formda bulunur.

I'll just give you a few examples of the types of ways you can have sex

Size hemen standart erkek yada kadın

standartlarına uymayan birkaç

that isn't standard for male or female.

cinsiyet örneği vereceğim.

So in one instance,

Bunların bir kısmında,

you can have somebody who has an XY chromosomal basis,

elinizde XY kromozom temelli birisi var,

and that SRY gene on the Y chromosome

ve Y kromozomunda SRY geni bulunuyor

tells the proto-gonads, which we all have in the fetal life,

bu gen proto-yumurtalık\erbezlerine, ki cenin halindeyken hepimizde bulunur,

testis olmalarını söylüyor.

to become testes.

So in the fetal life, those testes are pumping out testosterone.

Ve böylece daha ceninken testistler testesteron pompalamaya başlıyor.

ancak bu ayrı reseptörlerin eksikliğinden

But because this individual lacks receptors to hear that testosterone,

bu testesterona

vücut reaksiyon veremiyor.

the body doesn't react to the testosterone.

Ve bu sendroma androjen duyarsızlık sendromu deniliyor.

And this is a syndrome called androgen insensitivity syndrome.

So lots of levels of testosterone, but no reaction to it.

Pek çok seviyede testesteron var ama hiç birine reaksiyon yok.

As a consequence, the body develops more along the female typical path.

Sonuç olarak vücut

daha çok kadınsal tipe doğru yöneliyor.

When the child is born, she looks like a girl.

Bebek doğduğu zaman kıza beziyor.

O bir kız ve bir kız gibi yetiştiriliyor.

She is a girl, she is raised as a girl.

ve bu kız ergenlik çağına gelinceye kadar böyle devam ediyor.

And it's often not until she hits puberty and she's growing and developing breasts,

ve kız büyüyor, göğüsleri gelişmeye başlıyor,

ancak reglisi başlamıyor,

but she's not getting her period,

birilerinin burda ne olduğunu bulması gerek.

that somebody figures out something's up here.

ve anlamak için testler yapılmaya başlanıyor

And they do some tests and figure out

ve vücutta yumurtalıklar ve bir rahim yerine,

that, instead of having ovaries inside and a uterus,

bu kızın içinde testisler var ve bir Y kromozomuna sahip.

she has testes inside, and she has a Y chromosome.

Şimdi anlanması gereken önemli nokta

Now what's important to understand

sizin bu kişilerin gerçekte erkek olduğunu düşünebilmenizdir.

is you may think of this person as really being male,

ancak erkek değiller.

but they're really not.

Females, like males,

Kadınlar, erkekler gibi,

have in our bodies something called the adrenal glands.

vücutlarımızda böbreküstü bezleri olarak adlandırılan yapılar var.

Vücudumuzun arka tarafındalar.

They're in the back of our body.

Ve böbrek üstü bezleri androjen üretirler,

And the adrenal glands make androgens, which are a masculinizing hormone.

yani erkeklik hormonu.

Most females like me -- I believe myself to be a typical female --

Benim gibi pek çok kadın -- kendimi tipik bir kadın olarak kabul ediyorum --

Kendi kromozomsal statümü bilmiyorum

I don't actually know my chromosomal make-up,

ama muhtemelen tipik olduğumu düşünüyorum --

but I think I'm probably typical --

benim gibi pek çok kadın aslında androjen duyarlıdır.

most females like me are actually androgen-sensitive.

Bizde androjen üretiyoruz, ve androjenlere tepki veriyoruz.

We're making androgen, and we're responding to androgens.

The consequence is that somebody like me

Sonuç olarak benim gibi birisi

has actually had a brain exposed to more androgens

testislerle doğan androjen duyarsızlık

sendromuna sahip kadınlara oranla

than the woman born with testes who has androgen insensitivity syndrome.

daha fazla androjene açık bir beyne sahip.

So sex is really complicated --

Kısaca cinsiyet işi gerçekten karışık, ve tüm bu

it's not just that intersex people

cinsiyet tayfı arasında sadece cinsiyetler arası insanlar yok

are in the middle of all the sex spectrum --

bir şekilde başka cinsiyet peoblemleri de var.

in some ways, they can be all over the place.

Başka bir örnek

Another example:

birkaç yıl önce 19 yaşında bir erkek beni aradı,

a few years ago I got a call from a man who was 19 years old,

who was born a boy, raised a boy,

erkek olarak doğmuş, erkek olarak yetiştirilmiş,

had a girlfriend, had sex with his girlfriend,

kız arkadaşı olan, kız arkadaşıyla cinselik yaşayan

had a life as a guy,

erkek gibi hayatı olan birisi

and had just found out that he had ovaries and a uterus inside.

ve kısa bir süre önce yumurtalıkları ve rahmi olduğunu öğreniyor.

What he had was an extreme form

ancak durumu çok uç noktada ve doğuştan

of a condition called congenital adrenal hyperplasia.

böbreküstü bezi fazlalığı olarak adlandırılan bir durumu var.

XX kromozomlarına sahip

He had XX chromosomes,

ve ana rahmindeyken,

and in the womb, his adrenal glands were in such high gear

böbreküstü bezleri çok fazla çalışmış

that it created, essentially, a masculine hormonal environment.

ve bu durum aslında erkeksi bir hormon ortamı yaratmış.

And as a consequence, his genitals were masculinized,

ve sonucunda cinsel organları erkeksileşmiş,

ve beynide daha çok

his brain was subject to the more typical masculine component of hormones.

erkeksi hormonların birleşimine sahip olmuş.

And he was born looking like a boy -- nobody suspected anything.

ve doğduğunda bir erkek gibi görünüyormuş -- kimse birşeyden süphelenmemiş.

And it was only when he had reached the age of 19

ve bu 19 yaşına gelene kadar devam etmiş

that he began to have enough medical problems from menstruating internally,

ama sonrasında bazı tıbbi problemler yaşamaya başlamış

içsel bir regli yaşıyormuş

that doctors figured out that, in fact, he was female, internally.

doktorlar bunun sebebini bu genç adamın içinin kadın olmasına bağlamışlar.

Tamam, hemen sizin cinsiyetler arası

OK, so just one more quick example of a way you can have intersex.

olabileceğiniz bir başka örneğe geçiyorum

Some people who have XX chromosomes develop what are called ovotestis,

XX kromozomu olan insanların bir kısmı

ovo-testis geliştirirler,

which is when you have ovarian tissue with testicular tissue wrapped around it.

yani rahim dokunuz vardır

ve rahim testis dokusu ile çevrelenmiştir.

And we're not exactly sure why that happens.

Bunun niye olduğu konusunu tam bilemiyoruz.

So sex can come in lots of different varieties.

Kısaca cinsiyetin çok farklı çeşitlemeleri vardır.

The reason that children with these kinds of bodies --

Bu çocukların

bu vücutlarla olması

ister cücelik, ister yapışık ikizlik,

whether it's dwarfism, or it's conjoined twinning,

yada cinsiyetler arası tipte --

or it's an intersex type --

are often "normalized" by surgeons

ki bunlar genellikle ameliyatla normala döndürülür

is not because it actually leaves them better off in terms of physical health.

bu tıbben gerekli değildir ama

psikolojik olarak daha iyi hissederler.

In many cases, people are actually perfectly healthy.

Pek çok durumda bu insanlar çok sağlıklıdır.

The reason they're often subject to various kinds of surgeries

Bu çesit operasyonlara girmelerinin sebebi

is because they threaten our social categories.

sosyal katogorilerimizi tehdit etmelerindendir.

Our system has been based typically on the idea

Yada sistem genel olarak belli anatomilerin

that a particular kind of anatomy comes with a particular identity.

belli kimliklerle gelmesi temeline dayandırılmıştır.

So we have the concept that what it means to be a woman

Kadın kimliğine sahip olmak için

kadın anlamına gelen bir konseptimiz vardır

is to have a female identity;

iddialara göre zenci olmak için

what it means to be a black person is, allegedly, to have an African anatomy

genlerinizde afrikalı

in terms of your history.

anatomisi bulunmalıdır.

And so we have this terribly simplistic idea.

Elimizde çok ama çok basit bir fikir var.

Ve bir vücutla karşı karşıya geldiğimizde

And when we're faced with a body

that actually presents us something quite different,

o bize çok daha farklı birşeyler anlatır,

it startles us in terms of those categorizations.

o katogorilendirmeden dolayı bizi ürkütür.

So we have a lot of very romantic ideas in our culture about individualism.

Yani kültürümüz bireysellikle ilgili çok

romantik fikirlere sahiptir.

And our nation's really founded on a very romantic concept of individualism.

Ve aslında bizim ülkemizde çok romantik bir bireysellik fikri üzerine kurulmuştur.

Nasıl başladığını söyle hayal edebilirsiniz

You can imagine how startling then it is

when you have children who are born who are two people inside of one body.

bir bedende iki insan olan

çocuklarınız doğduğu zaman.

Where I ran into the most heat from this most recently

Ben bu ateşli duruma son olarak geçen yıl

was last year when South African runner, Caster Semenya,

Güney Afrikalı koşucu, Caster Semenya'nın cinsiyeti

had her sex called into question at the International Games in Berlin.

Berlin'deki Uluslararası Müsabakalarda tartışma konusu olunca katıldım.

Pek çok gazeteci beni arayıp,

I had a lot of journalists calling me, asking me,

"Which is the test they're going to run

Bana Caster Semenya'nın

that will tell us whether or not Caster Semenya is male or female?"

erkek yada kadın olduğunu anlamak için

hangi testlerin yapılacağını sordu.

And I had to explain to the journalists there isn't such a test.

Ve ben gazetecilere öyle bir test olmadığını açıklamak zorunda kaldım.

In fact, we now know that sex is complicated enough

Aslında şimdi biliyoruz ki

cinsiyet kendi başına yeteri kadar karmaşık

that we have to admit:

ve doğanın kadınlar ve erkekler olarak

Nature doesn't draw the line for us between male and female,

aramızda bir çizgi çizmediğini kabullenmek zorundayız.

or between male and intersex and female and intersex;

yada erkek ve cinsiyetler arası yada kadın ve cinsiyetler arası.

we actually draw that line on nature.

Doğada çizgiyi çizen aslında biziz.

So what we have is a sort of situation where the farther our science goes,

Şimdi öyle bir komuma geldik ki

bilim ilerledikçe

kendimize itiraf etmemiz gereken

the more we have to admit to ourselves that these categories

bizim durağan anatomik

that we thought of as stable anatomical categories,

katogoriler olarak düşünüp

that mapped very simply to stable identity categories

basitçe haritalandırıp

durağan kimlik katogorileri oluşturduğumuz

are a lot more fuzzy than we thought.

bu kategorilerin düşündüğümüzden çok daha karmaşık olduğudur.

And it's not just in terms of sex.

Ve bu sadece cinsiyet anlamında da değildir.

It's also in terms of race,

Aynı zamanda ırk olarak,

which turns out to be vastly more complicated

ki bu terminolojimizin izin

than our terminology has allowed.

verdiğinden çok daha karmaşıktır.

As we look, we get into all sorts of uncomfortable areas.

Araştırdıkça çok daha rahatsız alanlara ilerliyoruz.

We look, for example, about the fact

Örneğin inceleyince

that we share at least 95 percent of our DNA with chimpanzees.

DNA'larımızın %95'i şempanzelerle

aynı.

Bizi onlardan farklı kılan

What are we to make of the fact

that we differ from them only, really, by a few nucleotides?

sadece bir kaç nükleotit midir?

İnceledikçe ve bilimde ilerledikçe,

And as we get farther and farther with our science,

we get more and more into a discomforted zone,

basitçe hazırladığımız kategorilerin biraz fazla

basitçe hazırlandığı gerçeğini kabul

where we have to acknowledge that the simplistic categories we've had

etmemizi gerektiren çok daha fazla

are probably overly simplistic.

rahatsız edici bir noktaya doğru gidiyoruz.

So we're seeing this in all sorts of places in human life.

Ve bunu insan hayatının

her alanında görüyoruz.

One of the places we're seeing it, for example,

Mesela bugün kültürümüzde

in our culture, in the United States today,

Amerikada gördüğümüz bir başka örnek,

is battles over the beginning of life and the end of life.

hayatın başlaması ve sonlanması tartışması.

We have difficult conversations

Vücudun cenin halinden farklı olarak

about at what point we decide a body becomes a human,

ne zaman insan olmaya haklı olarak

such that it has a different right than a fetal life.

karar verdiğiyle ilgili farklı görüşlerimiz var.

We have very difficult conversations nowadays --

Bugünlerde birinin ne zaman öldüğü gibi

probably not out in the open as much as within medicine --

-- muhtemelen tıptaki kadar açık olmasada --

about the question of when somebody's dead.

çok zor konuları tartışıyoruz.

Geçmişte atalarımız birisi öldüğü zaman

In the past, our ancestors never had to struggle so much

bu soruyla bu kadar cebelleşmiyorlardı.

with this question of when somebody was dead.

Çoğunlukla kişinin burnunun altına tüy tutuyorlardı,

At most, they'd stick a feather on somebody's nose,

eğer tüy kıpırdarsa defnetmiyorlardı.

and if it twitched, they didn't bury them yet.

Kıpırdamazda defnediyorlardı.

If it stopped twitching, you bury them.

Ama bugün, biz insanların yaşamsal organlarını alıp

But today, we have a situation

where we want to take vital organs out of beings

başka insanlara verme

durumundayız.

and give them to other beings.

And as a consequence,

Ve sonuç olarak

we have to struggle with this really difficult question

kimin ölü olduğuyla ilgili bu çok zor

about who's dead,

soruyla uğraşıp duruyoruz.

and this leads us to a really difficult situation

Ve bu bizi daha önceden yaptığımız basit kategorilerin

where we don't have such simple categories as we've had before.

olmadığı çok daha zor noktalara götürüyor.

Now you might think that all this breaking-down of categories

Şimdi pek çoğunuz bu bozulan kategorilerin

would make somebody like me really happy.

benim gibi birini mutlu ettiğini düşünebilirsiniz.

I'm a political progressive, I defend people with unusual bodies,

Ben politik bir yenilikçiyim, vüducudu normal olmayan insanları savunuyorum,

ama itiraf etmeliyim ki bu beni bile endişelendiriyor.

but I have to admit to you that it makes me nervous.

Bu kategorilerin düşündüğümüzden çok daha

Understanding that these categories

fazla değişken olması beni geriyor.

are really much more unstable than we thought makes me tense.

Ve beni demokrasinin bakış açısından

It makes me tense from the point of view of thinking about democracy.

düşününce gerginleştiriyor.

So in order to tell you about that tension,

Tüm bu gerilimi size anlatabilmek için,

I have to first admit to you a huge fan of the Founding Fathers.

size ilk önce Amerikanın kurucularının büyük bir hayranı olduğumu belirtmeliyim.

I know they were racists, I know they were sexist,

Irkçı olduklarını ve cinsiyet ayrımı yaptıklarını biliyorum,

ama harikalardı.

but they were great.

I mean, they were so brave and so bold and so radical in what they did,

Yani çok cesur ve kararlılardı

ve yaptıkları çok radikaldi

that I find myself watching that cheesy musical "1776" every few years,

bu yüzden bir kaç yılda bir uyduruk ''1776'' müzikalini izliyorum,

sadece çok kolay unutulan müziğinden dolayı değil.

and it's not because of the music, which is totally forgettable.

1776'da Amerikanın kurucularıyla

It's because of what happened in 1776 with the Founding Fathers.

ne olduğundan.

The Founding Fathers were, for my point of view,

Benim fikrime göre Amerikanın kurucuları,

orjinal anatomikal aktivistlerdi,

the original anatomical activists,

iste buda sebep.

and this is why.

What they rejected was an anatomical concept

Reddettikleri şey anatomiksel kavramdı

ve onu bir başka şeyle değiştirdiler

and replaced it with another one

that was radical and beautiful and held us for 200 years.

ve bu güzel radikallik bizi 200 senedir tutuyor.

So as you all recall,

Hepinizin hatırladığı gibi

what our Founding Fathers were rejecting was a concept of monarchy,

kurucularımızın reddettiği kavram monarşiydi.

ve monarşi çok basit bir

and the monarchy was basically based on a very simplistic concept of anatomy.

anatomi kavramına dayandırılmıştır.

The monarchs of the old world didn't have a concept of DNA,

Eski dünyanın kralları

DNA kavramından habersizdi,

but they did have a concept of birthright.

ama doğumla kazanılan haklar kavramına sahiptiler.

They had a concept of blue blood.

Aristokrat kavramına sahiptiler.

They had the idea that the people who would be in political power

Politik güç içinde olabilecek insanların bu güce

should be in political power because of the blood being passed down

dededen babadan gelen ve ilerleyen kandaki

politik güç sayesinde

from grandfather to father to son and so forth.

sahip olmaları gerektiği fikrine sahiptiler.

Kurucularımız bu fikri reddetti,

The Founding Fathers rejected that idea,

ve onu başka bir anatomiksel kavramla değiştirdiler,

and they replaced it with a new anatomical concept,

ve bu kavram

and that concept was "all men are created equal."

tüm insanların eşit yaratıldığıydı.

They leveled that playing field and decided the anatomy that mattered

Oyun alanını dengelediler

ve önemli olanın

was the commonality of anatomy, not the difference in anatomy,

anatominin farklılıkları yerine

benzerlikleri olduğuna karar verdiler.

and that was a really radical thing to do.

Ve bu çok radikalce bir hareketti.

Now they were doing it in part

Şimdi onlar bunun bir kısmını yaptılar

because they were part of an Enlightenment system

çünkü iki şeyin birlikte büyüdüğü

where two things were growing up together.

Aydınlanma sisteminin bir parçasıydılar.

And that was democracy growing up,

Ve bir yandan demokrası yükselirken,

but it was also science growing up at the same time.

aynı zamanda diğer taraftan bilimde yükseliyordu.

Ve bu çok açık, eğer kurucularımızın tarihine bakarsanız,

And it's really clear, if you look at the history of the Founding Fathers,

pek çoğunun bilimle ilgilendiğini,

a lot of them were very interested in science,

ve doğacı dünya kavramıyla

and they were interested in the concept of a naturalistic world.

ilgili olduklarını göreceksiniz.

Doğaüstü açıklamalardan uzaklaşıyorlardı,

They were moving away from supernatural explanations,

ve doğumla kazanılan

and they were rejecting things like a supernatural concept of power,

belirsiz doğaüstü

where it transmitted because of a very vague concept of birthright.

güç gibi kavramları reddediyorlardı,

They were moving towards a naturalistic concept.

Daha doğacı bir kavrama doğru ilerliyorladı.

Örneğin Bağımsızlık Bildirgesine bakacak olursanız,

And if you look, for example, in the Declaration of Independence,

doğa ve doğanın tanrısından bahsettiklerini göreceksiniz.

they talk about nature and nature's God.

They don't talk about God and God's nature.

Tanrı ve tanrının doğası hakkında konuşmuyorlar.

Bize kim olduğumuzu anlatmak için

They're talking about the power of nature to tell us who we are.

doğanın gücü hakkında konuşuyorlar.

So as part of that, they were coming to us with a concept

Yani bunun bir kısmı,

bize getirdikleri konsept

that was about anatomical commonality.

anatomiksel benzerlikler hakkındaydı.

And in doing so, they were really setting up in a beautiful way

ve bunu gelecekte insan hakları hareketlerine yönlendirecek

çok güzel bir yöntemle yaptılar.

the Civil Rights Movement of the future.

Bu şekilde olacağını düşünmediler ama bizim için yaptılar ve bu takdire şayan.

They didn't think of it that way, but they did it for us, and it was great.

Peki yıllar sonra ne oldu?

So what happened years afterwards?

Mesela oy hakkına sahip olmak

What happened was women, for example, who wanted the right to vote,

isteyen kadına ne oldu

took the Founding Fathers' concept of anatomical commonality

kurucularımıza göre anatomik benzerlikler

anatomik farklılıklardan

being more important than anatomical difference

çok daha önemliydi

and said, "The fact that we have a uterus and ovaries

ve o kadın dediki '' bizim rahmimiz ve yumurtalıklarımızın olması

is not significant enough in terms of a difference

oy hakkımızın olmamasını

to mean that we shouldn't have the right to vote,

tam vatandaşlık hakkımızın olmaması

ve mülk sahibi olma hakkımız vs

the right to full citizenship, the right to own property, etc."

için yeterli farkı yaratmıyor''

And women successfully argued that.

ve kadınlar bunu ustaca tartıştılar.

Next came the successful Civil Rights Movement,

Sonrasında başarılı İnsan Hakları hareketleri geldi,

where we found people like Sojourner Truth

ve Sojourner Truth gibi '' Ben kadın değilmiyim''

talking about, "Ain't I a woman?"

diye soran insanları bulduk.

We find men on the marching lines of the Civil Rights Movement

Ve İnsan Hakları hareketinin

ön saflarında yürüyen ve

saying, "I am a man."

''ben erkeğim''diyen erkekler tanıdık.

Again, people of color appealing to a commonality of anatomy

Yine insanların renkleri

anotomik farklılıktansa anatomik benzerliğe bir kez daha

over a difference of anatomy, again, successfully.

başarılı bir şekilde galip geldi.

Aynı şeyi Engelli Hakları hareketlerinde de gördük.

We see the same thing with the disability rights movement.

The problem is, of course,

Burdaki problem şudur,

that, as we begin to look at all that commonality,

benzerlikleri görmeye başladıkça

neden bu ayrımları yaptığımızı

we have to begin to question why we maintain certain divisions.

sorgulamaya başladık.

Mind you, I want to maintain some divisions,

Şimdi dikkat edin, sizden kültürümüzde belli

anatomiksel ayrımlar yapmanızı istiyorum.

anatomically, in our culture.

Mesela, bir balığa

For example, I don't want to give a fish the same rights as a human.

bir insanın hakkını vermek istemiyorum.

I don't want to say we give up entirely on anatomy.

Anatomiden tamamiyle vazgeçtik demek istemiyorum.

Beş yaşındakilere

I don't want to say a five-year-old

cinsellik yada evlilik hakkı verilsinde istemiyorum.

should be allowed to consent to sex or consent to marry.

So there are some anatomical divisions

Gçrüğünüz gibi belli anatomik ayrımlar var.

that make sense to me and that I think we should retain.

Bana bir anlam ifade eden ve uymamız gereken.

Ama burda zor olan bunlardan hangisinin uymamız gerekenler olduğu

But the challenge is trying to figure out which ones they are

and why do we retain them, and do they have meaning.

ve neden uymamız gerektiği, anlamlarının ne olduğu.

So let's go back to those two beings conceived at the beginning of this talk.

Hadi şimdi konuşmamın başındaki

o bebek yapan iki çifte dönelim.

We have two beings, both conceived

İki çiftimiz var, ikiside 1976 yılının ortasında

in the middle of 1979 on the exact same day.

tamda aynı günde bebek yaptılar.

Let's imagine one of them, Mary, is born three months prematurely,

Diyelimki bunlardan biri, Mary,

üç ay erken doğdu,

so she's born on June 1, 1980.

yani 1 ocak 1980'de doğdu.

Diğer taraftan Henry tam zamanında

Henry, by contrast, is born at term, so he's born on March 1, 1980.

1 nisan 1980'de doğdu.

Simply by virtue of the fact

Mary 3 ay önce premature olarak

that Mary was born prematurely three months,

doğmasından dolayı

Tüm haklara Henry'den üç ay daha önce

she comes into all sorts of rights three months earlier than Henry does --

sahip oluyor --

the right to consent to sex, the right to vote, the right to drink.

Cinsellik iznine

oy kullanma, alkol alma hakkı gibi.

Henry has to wait for all of that,

Tüm bunlar için Henry'nin beklemesi lazım,

not because he's actually any different in age, biologically,

biyolojik olarak farklı bir yaşta olduğu için değil,

except in terms of when he was born.

ne zaman doğduğundan dolayı.

Haklarının ne olduğuyla ilgili başka gariplikler de bulduk.

We find other kinds of weirdness in terms of what their rights are.

Henry, sırf erkek olduğu için --

Henry, by virtue of being assumed to be male --

although I haven't told you that he's the XY one --

ki henüz size onun XY olduğunu bile söylemedim --

sırf erkek olmasından dolayı

by virtue of being assumed to be male is now liable to be drafted,

askerlik hizmetinden sorumlu,

which Mary does not need to worry about.

bunun için Marry'nin endişelenmesine gerek bile yok.

Mary, meanwhile, cannot in all the states have the same right

Bu arada Mary tüm eyaletlerde

Henry'nin sahip olduğu haklarada sahip değil.

that Henry has in all the states,

MEsela evlenme hakkı.

namely, the right to marry.

Henry bütün eyaletlerde bir kadınla evlenebilirken,

Henry can marry, in every state, a woman,

but Mary can only marry today in a few states, a woman.

Mary bugün sadece birkaç eyalette bir kadınla evlenebilir.

So we have these anatomical categories that persist,

Gördüğünüz gibi pek çok yönden problemli ve

that are in many ways problematic and questionable.

sorgulanabilir anatomik kategorilerimiz hala var.

Ve ben şu soruya takılıyorum,

And the question to me becomes:

What do we do, as our science gets to be so good in looking at anatomy,

Ne yapacağız

bilim anatomiyle ilgili

bu kadar iyi ilerlerken

that we reach the point where we have to admit

anatomi üzerine kurulan demokrasinin

that a democracy that's been based on anatomy

parçalara ayrıldığı bir noktaya geldiğimizi

might start falling apart?

kabullenmek zorundamı kalacağız?

Bilimden vazgeçmek istemiyorum,

I don't want to give up the science, but at the same time,

ama aynı zamanda bilim

it feels sometimes like the science is coming out from under us.

ayağımızın altından kayıyor gibi hissediyorum.

Nereye gideceğiz?

So where do we go?

Kültürümüzde olanlar bir çeşit

It seems like what happens in our culture is a sort of pragmatic attitude:

pragmatik tutum gibi görünüyor:

'' Tamam, bu çizgileri biryerlerde çizmek zorundayız,

"We have to draw the line somewhere, so we will draw the line somewhere."

o halde bu çizgileri bir yerlere çekeceğiz.''

But a lot of people get stuck in a very strange position.

Ama pek çok kişi garip durumlarla karşı karşıya kalıyor.

Mesela

So for example, Texas has at one point decided that what it means to marry a man

bir noktada Teksas şuna karar verdi

bir erkekle evlenmek için

is to mean that you don't have a Y chromosome,

Y kromozomuna sahip olmamak gereklidir,

and what it means to marry a woman means you have a Y chromosome.

ve bir kadınla evlenmek için Y kromozomuna sahip olmalısınız.

Pratikte insanların kromozomlarını test etmiyorlar

In practice they don't test people for their chromosomes.

ama bu

But this is also very bizarre,

size başlangıçta anlattığım androjen yetersizlik

because of the story I told you at the beginning

Sendromundan dolayı çok tuhaf.

about androgen insensitivity syndrome.

Modern demokrasinin kurucuları olan kurucularımıza bakarsak,

If we look at one of the Founding Fathers of modern democracy,

Dr. Martin Luther King,

Dr. Martin Luther King,

he offers us something of a solution in his "I have a dream" speech.

Bize ''Bir hayalim var'' isimli konuşmasında bir çözüm sunuyor.

Bize 'insanları ciltlerinin rengine göre'' yargılamamız anatomiden daha da

He says we should judge people "based not on the color of their skin,

ileri giderek karakterlerine göre yargılamamız

but on the content of their character,"

gerektiğini söylüyor.

moving beyond anatomy.

And I want to say, "Yeah, that sounds like a really good idea."

ve bende ''hah, bu gerçekten iyi bir fikir gibi görünüyor'' demek istiyorum

But in practice, how do you do it?

Ama pratikte bunu nasıl yaparsınız?

How do you judge people based on the content of character?

İnsanları karakterlerinin içeriğine göre nasıl yargılarsınız?

Aynı zamanda şunuda vurgulamak istiyorum

I also want to point out

that I'm not sure that is how we should distribute rights in terms of humans,

İnsanlara haklarını nasıl dağıtmamız gerektiğinden de çok emin değilim

Çünkü bildiğim bazı golden retriver köpeklerin

because, I have to admit, that there are some golden retrievers I know

bazı insanlardan çok daha fazla sosyal hizmeti hakettiğini

that are probably more deserving of social services than some humans I know.

düöündüğümü itiraf etmeliyim.

Hatta tanıdığım bazı sarı labrador köpeklerinde

I also want to say there are probably also some yellow Labradors that I know

cinsel ilişiler hakkında tanıdığım 40 yaşındaki insanlardan

that are more capable of informed, intelligent, mature decisions

çok daha bilgili, zeki ve olgun kararlar verebileceğini düşünüyorum.

about sexual relations than some 40-year-olds that I know.

Peki karakterin içeriği sorusunu

So how do we operationalize the question of content of character?

nasıl çalıştırılabilir hale getireceğiz?

It turns out to be really difficult.

Çok zor bir iş gibi görünüyor.

And part of me also wonders,

Ve bir yanım karakterin

what if content of character

içeriği gelecekte görüntülenebilecek hale gelebilirmi

turns out to be something that's scannable in the future --

diye de merak ediyor --

able to be seen with an fMRI?

MRI ile görebilecekmiyiz mesela?

Gerçekten bu noktaya kadar ilerlemek istiyormuyuz?

Do we really want to go there?

Nereye gittiğimizden emin değilim.

I'm not sure where we go.

What I do know is that it seems to be really important

Bildiğim birşey varki, oda Amerikanın

liderlik ettiği demokrası hakkında düşünme

to think about the idea of the United States being in the lead

sorununun çok önemli olduğu.

of thinking about this issue of democracy.

Demokrasiyle mücadelede çok iyi işler çıkardık,

We've done a really good job struggling with democracy,

ve gelecektede iyi işler çikaracağımızı düşünüyorum.

and I think we would do a good job in the future.

İran'daki gibi bir ortama sahip değiliz, mesela,

We don't have a situation that Iran has, for example,

bir erkek başka bir erkeğe cinsel istek duyduğunda

where a man who's sexually attracted to other men

ancak cinsiyetini değiştirmeyş kabul ederse

is liable to be murdered,

unless he's willing to submit to a sex change,

yaşamasına izin veriliyor, aksi takdirde

in which case he's allowed to live.

ölüm cezası uygulanıyor.

Bizde böyle durumlar yok.

We don't have that kind of situation.

I'm glad to say we don't have the kind of situation with --

Şunun gibi durumlar olmadığı içinde mutluyum --

bir kaç yıl önce bir cerrahla konuşmuştum

a surgeon I talked to a few years ago

sırf kendine isim yapabilmek için

who had brought over a set of conjoined twins

in order to separate them, partly to make a name for himself.

yapışık ikizleri ayırmıştı.

Ama telefonda konuşurken ona

But when I was on the phone with him, asking why he'll do this surgery --

--bu kadar riskli bir ameliyatı

neden yaptığını sordum

this was a very high-risk surgery -- his answer was that, in this other nation,

cevabı bu çocuklara ülkelerinde

these children were going to be treated very badly, and so he had to do this.

çok kötü davranıldığı bu yüzden yapmak zorunda olduğuydu.

Benim cevabımsa ''peki ayırma ameliyatı yerine

My response to him was, "Well, have you considered political asylum

politik sığınma hakkını düşündünüzmü? oldu.

instead of a separation surgery?"

The United States has offered tremendous possibility

Amerika insanlara inanılmaz imkanlar sunuyor

for allowing people to be the way they are,

onların oldukları gibi yaşamalarına izin vererek

without having them have to be changed for the sake of the state.

onları Amerikanın hatrına değiştirmeden.

So I think we have to be in the lead.

Bu yüzden liderlik içinde olmamız gerektiğini düşünüyorum.

Konuşmamı bitirmeden önce size şunu önermek istiyorum

Well, just to close, I want to suggest to you

that I've been talking a lot about the Fathers.

kurucularımız hakkında konuşup durdum,

ve sizden annelerimizi de bu işe dahil etseydik

And I want to think about the possibilities

of what democracy might look like, or might have looked like,

demokrasinin neye benzeyeceği yada neye benzediği hakkındaki

ihtimalleri düşünmenizi rica ediyorum.

if we had more involved the mothers.

And I want to say something a little bit radical for a feminist,

Ve size bir feminist için biraz radikalce olacak

and that is that I think that there may be different kinds of insights

birşey söylemek istiyorum. özellikle

düşünen bir insan grubunun içinde farklı çeşit

that can come from different kinds of anatomies,

anatomiler olduğu zaman

particularly when we have people thinking in groups.

arklı görüşlerin ortaya çıkacabileceğine inanıyorum.

For years, because I've been interested in intersex,

Şimdi yıllardır cinsiyetler arsı konularıyla ilgileniyorum,

aynı zamanda cinsiyet değiştirme araştırmalarına da ilgiliyim.

I've also been interested in sex-difference research.

ve özellikle ilgili olduğum bir başka konu da

And one of the things that I've been interested in

kadınlar ve erkekler arasındaki

is looking at the differences between males and females

düşünce ve dünya görüşleri hakkındaki farklılıklar.

in terms of the way they think and operate in the world.

Ve karşılaştırmalı kültürel çalışmalardan biliyoruzki

And what we know from cross-cultural studies

is that females, on average --

kadınlar, ortalamada --

not everyone, but on average --

hepsi değil, ortalamada--

are more inclined to be very attentive to complex social relations

karışık sosyal ilişkilere karşı

daha dikkatli olmaya yatkınlar

ve bir grup içinde insan ilişkilerinde

and to taking care of people

who are, basically, vulnerable within the group.

çok daha savunmasızdırlar.

And so if we think about that,

Eğer bunun hakkına düşünürsek

elimizde çok ilginç bir durum var

we have an interesting situation in hands.

Yıllar önce master programındayken,

Years ago, when I was in graduate school,

benim feminizimle ilgilendiğimi bilen hocalarımdan bir tanesi --

one of my graduate advisors who knew I was interested in feminism --

kendimi feminist sayıyordum ki hala da öyleyim --

I considered myself a feminist, as I still do,

bana çok garip bir soru sordu.

asked a really strange question.

Bana '' Feminizmdeki kadınsılık nedir anlat'' dedi.

He said, "Tell me what's feminine about feminism."

Bende '' Bu hayatımda duyduğum en aptalca soru'' diye düşündüm.

And I thought, "Well, that's the dumbest question I've ever heard.

Feminizim cinsiyetle ilgili tüm önyargıları reddeder

Feminism is all about undoing stereotypes about gender,

yani feminizmde kadınsal hiç bir şey yoktur.''

so there's nothing feminine about feminism."

But the more I thought about his question,

ama sorusu hakkında düşündükçe

the more I thought there might be something feminine about feminism.

feminizmde kadınsal birşeyler olabileceğini düşünmeye başladım

Diyelim ki birşeyler var, ortalamada

That is to say, there might be something, on average,

different about female brains from male brains

kadın beyni erkek beyninden farklıdır

that makes us more attentive to deeply complex social relationships,

buda bizi karışık sosyal ilişkilerde

daha dikkatli yapar

and more attentive to taking care of the vulnerable.

ve savunmazlara karşı daha özenliyizdir.

So whereas the Fathers were extremely attentive

Oysa kurucularımızda Amerikadaki bireyleri

to figuring out how to protect individuals from the state,

koruma konusunda oldukça duyarlıydı,

Eğer daha fazla anneyi

it's possible that if we injected more mothers into this concept,

bu duruma müdahil edebilseydik

what we would have is more of a concept of not just how to protect,

elimizde bir kavramdan çok daha fazlası olurdu

sadece nasıl korumak değil

but how to care for each other.

birbirimizi nasıl kollayacağımızıda bilirdik.

And maybe that's where we need to go in the future,

Belkide gelecekte gitmemiz gereken yer bu,

when we take democracy beyond anatomy,

Demokrasiyi anatominin ötesine taşıdığımızda --

is to think less about the individual body in terms of the identity,

Kimlik için bireylerin vücutları hakkında

daha az düşünüp

and think more about those relationships.

ilişkiler hakkında daha çok düşündüğümüzde.

So that as we the people try to create a more perfect union,

Yani biz insanlar daha mükemmel birlikler yaratmayı denerken,

Birbirimiz için ne yapabileceğimizi düşünüyoruz.

we're thinking about what we do for each other.

Teşekkürler.

Thank you.

(Applause)

(Alkışlama)