Let's put birth control back on the agenda | Melinda Gates

Çeviri: Ece Ünalan Gözden geçirme: Yunus ASIK

Today, I'd like to talk with you

Bugün, sizinle aslında

about something that should be a totally uncontroversial topic.

hiçbir şekilde tartışılmaması gereken bir konu hakkında konuşmak istiyorum.

But, unfortunately, it's become incredibly controversial.

Ama ne yazık ki, bu konu inanılmaz şekilde tartışmalı hâle geldi.

This year, if you think about it,

Bu yıl, eğer düşünecek olursanız,

over a billion couples will have sex with one another.

bir milyardan fazla çift seks yapacak.

Couples like this one,

Bunlar gibi

and this one,

ve bunlar

and this one,

ve bunlar

and, yes,

ve evet,

even this one.

hatta bu çift.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And my idea is this --

Benim fikrim şöyle:

all these men and women should be free to decide

Tüm bu erkekler ve kadınlar çocuk yapmak isteyip istemediklerine

whether they do or do not want to conceive a child.

karar vermede özgür olmalıdırlar.

And they should be able to use one of these birth control methods

Verdikleri karara göre de, bu doğum kontrol yöntemlerinden birini

to act on their decision.

kullanabilmeleri gerekir.

Now, I think you'd have a hard time

Sanırım bu düşünceye katılmayan

finding many people who disagree with this idea.

fazla sayıda insan bulmakta zorlanırsınız.

Over one billion people use birth control without any hesitation at all.

Bir milyarı aşkın insan hiç tereddütsüz doğum kontrolü kullanıyor.

They want the power to plan their own lives

Bu insanlar kendi hayatlarını planlama gücüne sahip olmak

and to raise healthier, better educated and more prosperous families.

ve daha sağlıklı, daha iyi eğitimli, daha refah içinde aileler kurmak istiyorlar.

But, for an idea that is so broadly accepted in private,

Ama insanların özelde bu kadar yaygın olarak kabul ettiği bir düşünceye göre,

birth control certainly generates a lot of opposition in public.

doğum kontrolü, toplumda kesinlikle çok fazla muhalefet yaratıyor.

Some people think when we talk about contraception

Gebelikten korunma hakkında konuştuğumuzda, bazı insanlar bunun

that it's code for abortion,

kürtaj olduğunu düşünüyorlar,

which it's not.

ki öyle değil.

Some people -- let's be honest --

Bazı insanlar, dürüst olalım,

they're uncomfortable with the topic because it's about sex.

seksle ilgili olduğu için bu konudan rahatsızlık duyuyor.

Some people worry

Bazı insanlar

that the real goal of family planning is to control populations.

aile planlamasının gerçek amacının nüfus kontrolü olduğundan endişeleniyor.

These are all side issues

Bunların hepsi ikincil hususlar

that have attached themselves to this core idea that men and women

ve çiftlerin ne zaman çocuk istediklerine karar verebilmeleri

should be able to decide when they want to have a child.

gerektiği şeklindeki asıl düşünceye bağlıdırlar.

And as a result, birth control has almost completely and totally disappeared

Sonuç olarak, doğum kontrolü küresel sağlık gündeminden

neredeyse tamamen kalkmıştır.

from the global health agenda.

The victims of this paralysis are the people of sub-Saharan Africa

Bu felç hâlinin kurbanları da Sahra Altı Afrika

and South Asia.

ve Güney Asya halklarıdır.

Here in Germany, the proportion of people that use contraception

Burada, Almanya'da, doğum kontrolü kullanan insanların oranı

is about 66 percent.

yaklaşık yüzde 66'dır.

That's about what you'd expect.

Bu beklenilen bir oran.

In El Salvador, very similar, 66 percent.

El Salvador'da da çok benzer, yüzde 66.

Thailand, 64 percent.

Tayland'da yüzde 64.

But let's compare that to other places,

Ama bunu başka yerlerle kıyaslayalım.

like Uttar Pradesh, one of the largest states in India.

Örneğin, Uttar Pradesh, Hindistan'ın en büyük eyaletlerinden biri.

In fact, if Uttar Pradesh was its own country,

Aslında Uttar Pradesh bir ülke olsaydı,

it would be the fifth largest country in the world.

dünyadaki en büyük beşinci ülke olurdu.

Their contraception rate -- 29 percent.

Bu eyaletin doğum kontrolü oranı, yüzde 29.

Nigeria, the most populous country in Africa, 10 percent.

Nijerya, Afrika'nın en kalabalık ülkesi yüzde 10.

Chad, 2 percent.

Çad'da yüzde 2.

Let's just take one country in Africa, Senegal.

Afrika'da sadece bir ülkeyi ele alalım: Senegal.

Their rate is about 12 percent.

Burada doğum kontrol oranı yaklaşık yüzde 12.

But why is it so low?

Ama neden bu kadar düşük?

One reason is that the most popular contraceptives are rarely available.

Bunun bir nedeni, en popüler doğum kontrol yöntemlerinin nadiren bulunması.

Women in Africa will tell you over and over again

Afrika'daki kadınlar bugün tercih ettikleri yöntemin,

that what they prefer today is an injectable.

enjeksiyon olduğunu tekrar tekrar söyleyeceklerdir.

They get it in their arm -- and they go about four times a year,

Bunu kollarına bir yılda yaklaşık dört kez yaptırıyorlar

they have to get it every three months -- to get their injection.

ve enjeksiyonlarını üç ayda bir yaptırmaları gerekiyor.

The reason women like it so much in Africa is they can hide it from their husbands,

Afrika'daki kadınların enjeksiyonu bu kadar sevmelerinin nedeni,

bunu bazen bir sürü çocuk isteyen kocalarından saklayabilmeleri.

who sometimes want a lot of children.

The problem is every other time a woman goes into a clinic in Senegal,

Sorun şu ki, Senegal'de bir kadın ne zaman bir kliniğe gitse,

that injection is stocked out.

bu enjeksiyon bitmiş oluyor.

It's stocked out 150 days out of the year.

Yılın 150 gününde mevcut değil.

So can you imagine the situation --

Durumu kafanızda canlandırabiliyor musunuz?

she walks all this way to go get her injection.

Kadın tüm o yolu enjeksiyonunu yaptırmak için katediyor.

She leaves her field, sometimes leaves her children,

Tarlasını, bazen çocuklarını bırakıyor

and it's not there.

ve enjeksiyon tükenmiş oluyor.

And she doesn't know when it's going to be available again.

Enjeksiyonun tekrar ne zaman mevcut olacağını da bilmiyor.

This is the same story across the continent of Africa today.

Bu durum bugün Afrika kıtası boyunca aynı şekilde.

And so what we've created as a world has become a life-and-death crisis.

Yani dünya olarak yarattığımız şey bir ölüm kalım krizi hâline geldi.

There are 100,000 women [per year] who say they don't want to be pregnant

Hamile kalmak istemediğini söyleyen 100.000 kadın (yılda) var

and they die in childbirth -- 100,000 women a year.

ve bunlar doğum sırasında ölüyor -- bir yılda 100.000 kadın.

There are another 600,000 women [per year]

600.000 kadın (yılda) daha var ki,

who say they didn't want to be pregnant in the first place,

bunlar da hamile kalmayı istemediklerini söylüyorlar

and they give birth to a baby

ve bir çocuk doğuruyorlar

and her baby dies in that first month of life.

ve bu çocuk hayatının ilk ayında ölüyor.

I know everyone wants to save these mothers and these children.

Herkesin bu anneleri ve çocuklarını kurtarmak istediğini biliyorum.

But somewhere along the way, we got confused by our own conversation.

Ama bir noktada, kendi konuşmalarımız ile aklımız karıştı.

And we stopped trying to save these lives.

Bu insanların hayatlarını kurtarmaya çalışmayı bıraktık.

So if we're going to make progress on this issue,

Eğer bu konuda bir ilerleme göstereceksek,

we have to be really clear about what our agenda is.

gündemimizin ne olduğu konusunda gerçekten net olmalıyız.

We're not talking about abortion.

Kürtajdan bahsetmiyoruz.

We're not talking about population control.

Nüfus kontrolünden bahsetmiyoruz.

What I'm talking about is giving women the power to save their lives,

Bahsettiğim şey kadınlara kendi hayatlarını,

to save their children's lives

çocuklarının hayatlarını kurtarma gücü vermek

and to give their families the best possible future.

ve ailelerine, olabilecek en iyi geleceği sağlama gücünü vermek.

Now, as a world,

Dünya olarak,

there are lots of things we have to do in the global health community

küresel sağlık topluluğunda yapmamız gereken bir sürü şey var,

if we want to make the world better in the future --

eğer gelecekte dünyayı daha iyi hâle getirmek istiyorsak.

things like fight diseases.

Mesela hastalıklarla savaşmak gibi.

So many children today die of diarrhea, as you heard earlier, and pneumonia.

Bugün pek çok çocuk, daha önce duyduğunuz gibi, ishalden ve zatürreden ölüyor.

They kill literally millions of children a year.

Bu hastalıklar yılda milyonlarca çocuğu öldürüyor.

We also need to help small farmers --

Ayrıca küçük çiftçilere yardım etmeliyiz--

farmers who plow small plots of land in Africa --

Afrika'da küçük arazileri sabanla süren çiftçilere. --

so that they can grow enough food to feed their children.

Böylece çocuklarını doyuracak yeterli yiyeceği yetiştirebilirler.

And we have to make sure that children are educated around the world.

Ayrıca tüm dünyada çocukların eğitim görmesini sağlamalıyız.

But one of the simplest and most transformative things we can do

Ama yapabileceğimiz en basit ve en dönüştürücü şeylerden biri,

is to give everybody access to birth control methods

herkesin doğum kontrol yöntemlerine erişimini sağlamaktır.

that almost all Germans have access to and all Americans, at some point,

Bu yöntemlere neredeyse tüm Almanlar ve Amerikalılar erişebiliyor.

they use these tools during their life.

Bu araçları hayatları boyunca kullanıyorlar.

And I think as long as we're really clear about what our agenda is,

Gündemimizin ne olduğu konusunda gerçekten net olduğumuz sürece,

there's a global movement waiting to happen

gerçekleşmeyi bekleyen küresel bir hareket var

and ready to get behind this totally uncontroversial idea.

ve bu hareket, tamamen tartışmasız olan bu düşünceyi desteklemeye hazır.

Katolik bir ailede büyüdüm.

When I grew up, I grew up in a Catholic home.

I still consider myself a practicing Catholic.

Kendimi hâlâ Katolikliği uygulayan biri olarak görüyorum.

My mom's great-uncle was a Jesuit priest.

Annemin büyük amcası Cizvit bir rahipti.

My great-aunt was a Dominican nun.

Büyük teyzem Dominikan bir rahibeydi.

She was a schoolteacher and a principal her entire life.

Tüm hayatı boyunca bir öğretmen ve bir müdürdü.

In fact, she's the one who taught me as a young girl how to read.

Aslında, küçük bir kızken bana okumayı öğreten oydu.

I was very close to her.

Ona çok yakındım.

And I went to Catholic schools for my entire childhood

Tüm çocukluğum boyunca, üniversiteye gitmek için

until I left home to go to university.

evden ayrılana kadar Katolik okullarına gittim.

In my high school, Ursuline Academy,

Lisemde, Ursuline Akademisi'nde,

the nuns made service and social justice a high priority in the school.

rahibeler, hizmete ve sosyal adalete yüksek öncelik verdiler.

Today, in the [Gates] Foundation's work,

Bugün, vakfın işlerinde (Gates Vakfı),

I believe I'm applying the lessons that I learned in high school.

lisede öğrendiğim dersleri uyguladığıma inanıyorum.

So, in the tradition of Catholic scholars,

Katolik bilginlerinin geleneğinde,

the nuns also taught us to question received teachings.

rahibeler bize kabul edilmiş öğretileri sorgulamayı da öğrettiler.

And one of the teachings that we girls and my peers questioned

Biz kızların ve akranlarımın sorguladığı öğretilerden biri,

was is birth control really a sin?

doğum kontrolünün gerçekten bir günah olup olmadığıydı.

Because I think one of the reasons

Çünkü bana göre,

we have this huge discomfort talking about contraception

doğum kontrolü hakkında konuşmanın bizi çok rahatsız etmesinin nedenlerinden biri,

is this lingering concern

seks ile üremeyi birbirinden ayırmanın

that if we separate sex from reproduction, we're going to promote promiscuity.

rastgele cinsel ilişkiyi teşvik edeceği endişesidir.

And I think that's a reasonable question to be asked about contraception --

Bence bu, doğum kontrolü konusunda sorulabilecek mantıklı bir soru:

what is its impact on sexual morality?

Doğum kontrolünün cinsel ahlak üzerindeki etkisi nedir?

But, like most women,

Ama birçok kadın gibi,

my decision about birth control had nothing to do with promiscuity.

benim doğum kontrol kararımın da rastgele cinsel ilişki ile ilişkisi yok.

I had a plan for my future. I wanted to go to college.

Gelecek için bir planım vardı. Üniversiteye gitmek istiyordum.

I studied really hard in college,

Üniversitede gerçekten çok çalıştım

and I was proud to be one of the very few female computer science graduates

ve üniversitemdeki çok az sayıda kadın bilgisayar bilimi mezunu arasında olmaktan

at my university.

gurur duydum.

I wanted to have a career, so I went on to business school

Kariyer yapmak istiyordum. Bu yüzden işletme okuluna devam ettim

and I became one of the youngest female executives at Microsoft.

ve Microsoft'taki en genç kadın yöneticilerden biri oldum.

I still remember, though, when I left my parents' home

Yine de hâlâ hatırlıyorum. Ailemin evinden ayrılıp

to move across the country to start this new job at Microsoft.

Microsoft'taki yeni işime başlamak için ülkenin diğer ucuna taşındığım zamanı.

They had sacrificed a lot to give me five years of higher education.

Ailem beş yıllık daha yüksek eğitim almam için çok fedakarlıkta bulundu.

But they said, as I left home --

Ama evden ayrılırken,

and I literally went down the front steps, down the porch at home --

verandanın basamaklarından inerken,

and they said,

bana şöyle söylediler:

"Even though you've had this great education,

"Böyle mükemmel bir eğitim almış olsan da,

if you decide to get married and have kids right away,

hemen evlenip çocuk yapmaya karar verirsen,

that's OK by us, too."

bizim için sorun yok."

They wanted me to do the thing that would make me the very happiest.

Beni en mutlu edecek şeyi yapmamı istiyorlardı.

I was free to decide what that would be.

Bunun ne olduğuna karar vermekte özgürdüm.

It was an amazing feeling.

Bu inanılmaz bir histi.

In fact, I did want to have kids --

Aslında çocuklarım olsun istiyordum --

but I wanted to have them when I was ready.

ama bunu hazır olduğum zaman istiyordum.

And so now, Bill and I have three.

Şimdi, Bill ve benim üç çocuğumuz var.

And when our eldest daughter was born,

En büyük kızımız doğduğunda,

we weren't, I would say, exactly sure how to be great parents.

nasıl mükemmel bir ebeveyn olunacağından tam olarak emin değildik.

Maybe some of you know that feeling.

Belki bazılarınız bu hissi biliyorsunuzdur.

And so we waited a little while before we had our second child.

Bu yüzden ikinci çocuğumuzu yapmadan önce biraz bekledik.

And it's no accident that we have three children

Üç yıl arayla üç çocuğumuzun olması,

that are spaced three years apart.

kesinlikle tesadüf değil.

Now, as a mother, what do I want the very most for my children?

Şimdi bir anne olarak, çocuklarım için en çok ne istiyorum?

I want them to feel the way I did --

Onların da benim gibi hayatta istedikleri her şeyi

like they can do anything they want to do in life.

yapabileceklerini hissetmelerini istiyorum.

And so, what has struck me

Beni en çok etkileyen şey,

as I've travelled the last decade for the foundation around the world

vakıf için dünyayı gezdiğim son on yılda,

is that all women want that same thing.

tüm kadınların o aynı şeyi istemeleri oldu.

Last year, I was in Nairobi, in the slums, in one called Korogocho --

Geçen yıl, Nairobi'de Korogocho adındaki yoksul mahalledeydim.

which literally means when translated, "standing shoulder to shoulder."

Korogocho, tercüme edildiğinde "omuz omuza durmak" anlamına geliyor.

And I spoke with this women's group that's pictured here.

Bu resimdeki kadınlarla konuştum.

And the women talked very openly about their family life in the slums,

Kadınlar varoşlardaki aile yaşamının nasıl olduğuyla ilgili

what it was like.

çok açık bir şekilde konuştular

And they talked quite intimately about what they did for birth control.

ve doğum kontrolü için ne yaptıklarını oldukça samimi bir şekilde anlattılar.

Marianne, in the center of the screen in the red sweater,

Marianne, ekranın ortasındaki kırmızı hırkalı kadın,

she summed up that entire two-hour conversation

iki saatlik konuşmamızı

in a phrase that I will never forget.

hiçbir zaman unutamayacağım bir şekilde özetledi.

She said, "I want to bring every good thing to this child

Dedi ki: "Bir başka çocuk doğurmadan önce, bu çocuğuma

her şeyin en güzelini vermek istiyorum."

before I have another."

And I thought -- that's it.

"İşte bu" diye düşündüm.

That's universal.

Bu evrensel bir şey.

We all want to bring every good thing to our children.

Hepimiz çocuklarımıza her şeyin en güzelini vermek istiyoruz.

But what's not universal is our ability to provide every good thing.

Evrensel olmayan şey ise, en güzel şeyleri sağlayabilme gücümüz.

So many women suffer from domestic violence.

Çok sayıda kadın aile içi şiddete uğruyor

And they can't even broach the subject of contraception,

ve doğum kontrolü konusunu,

even inside their own marriage.

kendi evliliklerinde dahi açamıyorlar.

There are many women who lack basic education.

Temel eğitimden yoksun çok sayıda kadın var.

Even many of the women who do have knowledge and do have power

Ancak bilgi ve güç sahibi olan kadınların çoğu bile

don't have access to contraceptives.

doğum kontrol yöntemlerine ulaşamıyor.

For 250 years, parents around the world

250 yıldır tüm dünyadaki ebeveynler,

have been deciding to have smaller families.

daha küçük aileler kurmaya karar veriyor.

This trend has been steady for a quarter of a millennium,

Bu akım, tüm kültür ve coğrafyalarda

across cultures and across geographies,

250 yıldır devam ediyor,

with the glaring exception of sub-Saharan Africa and South Asia.

Sahra Altı Afrika ve Güney Asya'daki bariz istisnalar hariç.

The French started bringing down their family size in the mid-1700s.

Fransızlar, 1700'lerin ortalarında ailelerini küçültmeye başladılar.

And over the next 150 years, this trend spread all across Europe.

Sonraki 150 yıl boyunca, bu akım tüm Avrupa'ya yayıldı.

The surprising thing to me, as I learned this history,

Bu tarihi öğrendiğimde beni şaşırtan şey şu oldu:

was that it spread not along socioeconomic lines but around cultural lines.

Bu yayılma, sosyoekonomik düzeyde değil, kültürel düzeyde gerçekleşmişti.

People who spoke the same language made that change as a group.

Aynı dili konuşan insanlar bu değişimi bir grup olarak yaptılar.

They made the same choice for their family,

İster zengin ister yoksul olsunlar,

whether they were rich or whether they were poor.

kendi aileleri için aynı kararı verdiler.

The reason that trend toward smaller families spread

Daha küçük aile akımının yayılmasının nedeni,

was that this whole way was driven by an idea --

çiftlerin kaç çocuk yapacakları konusunda,

the idea that couples can exercise conscious control

bilinçli olarak kontrol sahibi olabilmesi

over how many children they have.

fikriydi.

This is a very powerful idea.

Bu çok güçlü bir fikir.

It means that parents have the ability to affect the future,

Bu, şu anlama geliyor: Ebeveynler geleceği etkileme gücüne sahipler.

not just accept it as it is.

Onu olduğu gibi kabul etmek zorunda değiller.

In France, the average family size went down every decade

Fransa'da ortalama aile büyüklüğü, her on yılda azalarak

for 150 years in a row until it stabilized.

150 yıl sonunda sabit hâle geldi.

It took so long back then because the contraceptives weren't that good.

Bu çok uzun sürdü, çünkü o dönemde doğum kontrol yöntemleri çok iyi değildi.

In Germany, this transition started in the 1880s, and it took just 50 years

Almanya'da bu değişim 1880'lerde başladı

ve aile büyüklüğünün sabit hâle gelmesi sadece 50 yıl sürdü.

for family size to stabilize in this country.

And in Asia and Latin America, the transition started in the 1960s,

Asya ve Latin Amerika'da bu değişim 1960'larda başladı

and it happened much faster because of modern contraception.

ve modern doğum kontrol yöntemleri sayesinde çok daha hızlı gerçekleşti.

I think, as we go through this history, it's important to pause for a moment

Bence bu tarihe göz atarken, bir an için durup

and to remember why this has become such a contentious issue.

bu meselenin neden bu kadar tartışmalı hâle geldiğini hatırlamamız önemli.

It's because some family planning programs

Çünkü bazı aile planlama programları,

resorted to unfortunate incentives and coercive policies.

talihsiz teşviklere ve zorlayıcı politikalara başvurdu.

For instance, in the 1960s, India adopted very specific numeric targets

Örneğin, 1960'larda Hindistan çok özel sayısal hedefler benimsedi ve kadınlara,

and they paid women to accept having an IUD placed in their bodies.

bedenlerine rahim içi araç konulmasını kabul etmeleri için para verildi.

Now, Indian women were really smart in this situation.

Hintli kadınlar çok akıllıydı.

When they went to get an IUD inserted, they got paid six rupees.

Vücutlarına RİA yerleştirildiğinde kendilerine altı rupi ödeniyordu.

And so what did they do?

Peki ne yaptılar?

They waited a few hours or a few days,

Birkaç saat ya da gün beklediler ve bir başka hizmet sağlayıcısına gidip

and they went to another service provider and had the IUD removed for one rupee.

bir rupi karşılığında RİA'yı vücutlarından çıkarttırdılar.

For decades in the United States,

ABD'de on yıllar boyunca,

African-American women were sterilized without their consent.

Afrikalı-Amerikalı kadınlar kendi rızaları olmadan kısırlaştırıldılar.

The procedure was so common

Bu prosedür o kadar yaygındı ki,

it became known as the Mississippi appendectomy --

Mississippi appendektomisi (apandisit) adını aldı.

a tragic chapter in my country's history.

Ülkemin tarihinde trajik bir bölüm.

And as recently as the 1990s, in Peru,

1990'lar kadar yakın bir zamanda,

women from the Andes region were given anesthesia

Peru'nun And bölgesindeki kadınlara anestezi verildi

and they were sterilized without their knowledge.

ve haberleri olmadan kısırlaştırıldılar.

The most startling thing about this

Bu konudaki en ürkütücü şey ise,

is that these coercive policies weren't even needed.

bu zorlayıcı politikalara gerek bile olmamasıydı.

They were carried out in places

Zaten bu politikalar,

where parents already wanted to lower their family size.

ebeveynlerin çocuk sayısını azaltmak istedikleri bölgelerde uygulanıyordu.

Because in region after region, again and again,

Çünkü art arda her bölgede

parents have wanted to have smaller families.

ebeveynler daha küçük aileler istemeye başlamıştı.

There's no reason to believe

Yani Afrikalı kadınların özünde

that African women have innately different desires.

farklı istekleri olduğuna inanmak için hiçbir sebep yok.

Given the option, they will have fewer children.

Seçenek verildiği takdirde onlar da daha az çocuk yapacaklardır.

The question is:

Soru şu:

will we invest in helping all women get what they want now?

Tüm kadınların isteklerine ulaşmasına yardım etmeye yatırım yapacak mıyız?

Or, are we going to condemn them to some century-long struggle,

Yoksa onları yüzyıllık bir mücadeleye,

as if this was still revolutionary France

hâlâ ihtilal dönemindeki Fransa gibi

and the best method was coitus interruptus?

en iyi metodun geri çekme olduğu zamanlara mı mahkûm edeceğiz?

Empowering parents -- it doesn't need justification.

Ebeveynleri güçlendirmek için bir gerekçeye ihtiyacımız yok.

But here's the thing -- our desire to bring every good thing to our children

Çocuklarımıza en güzelini verme isteği,

is a force for good throughout the world.

dünyanın her yerinde iyiye dair bir güç oluşturuyor.

It's what propels societies forward.

Toplumları ileriye iten de işte bu güçtür.

In that same slum in Nairobi, I met a young businesswoman,

Nairobi'deki aynı yoksul mahallede, genç bir iş kadınıyla tanıştım.

and she was making backpacks out of her home.

Evinin dışında sırt çantaları yapıyordu.

She and her young kids would go to the local jeans factory

O ve küçük çocukları bölgelerindeki kot fabrikasına giderek,

and collect scraps of denim.

kot parçaları topluyordu.

She'd create these backpacks and resell them.

O parçalardan sırt çantaları yapıp onları satıyordu.

And when I talked with her, she had three children,

Onunla konuştuğumda, üç çocuğu vardı.

and I asked her about her family.

Ailesi hakkında sorular sordum

And she said she and her husband decided

ve bana kocasıyla üçüncü çocuktan sonra

that they wanted to stop having children after their third one.

çocuk yapmak istemediklerine karar verdiklerini söyledi.

And so when I asked her why, she simply said,

Nedenini sorduğumda, bana basitçe şunu dedi,

"Well, because I couldn't run my business if I had another child."

"Çünkü bir çocuğum daha olsa işimi yürütemem."

And she explained the income that she was getting out of her business

Bana işinden elde ettiği gelirin,

afforded her to be able to give an education to all three of her children.

üç çocuğunu da okutmaya yettiğini açıkladı.

She was incredibly optimistic about her family's future.

Ailesinin geleceği hakkında son derece iyimserdi.

This is the same mental calculus

Bu, yüz milyonlarca kadın ve erkeğin

that hundreds of millions of men and women have gone through.

akıllarında yaptığı hesabın aynısı.

And evidence proves that they have it exactly right.

Kanıtlar gösteriyor ki, tamamen doğru bir hesap.

They are able to give their children more opportunities

Aileler ne zaman çocuk sahibi olacaklarını kendileri belirleyerek,

by exercising control over when they have them.

çocuklarına daha fazla fırsat sunabilirler.

In Bangladesh,

Bangladeş'te

there's a district called Matlab.

Matlab adlı bir bölge var. Araştırmacılar, burada yaşayan

It's where researchers have collected data on over 180,000 inhabitants since 1963.

180 binin üzerinde insan hakkında 1963'ten beri veri topluyor.

In the global health community,

Küresel sağlık topluluğunda, bunun en uzun süredir devam eden

we like to say it's one of the longest pieces of research that's been running.

araştırmalardan olduğunu söylemeyi severiz.

Elimizde çok fazla muhteşem sağlık istatistiği var.

We have so many great health statistics.

In one of the studies, what did they do?

Bu çalışmaların birinde, ne yaptılar?

Half the villagers were chosen to get contraceptives.

Köylülerin yarısı doğum kontrolü kullanmak üzere seçildi.

They got education and access to contraception.

Eğitim aldılar ve doğum kontrol yöntemlerine erişimleri sağlandı.

Twenty years later, following those villages,

20 yıl sonra bu köylere baktığımızda,

bu köylerin yaşam kalitesinin komşu köylerden daha yüksek olduğunu gördük.

what we learned is that they had a better quality of life than their neighbors.

The families were healthier.

Aileler daha sağlıklıydı.

The women were less likely to die in childbirth.

Kadınların çocuk doğururken ölme ihtimali daha düşüktü.

Their children were less likely to die in the first thirty days of life.

Çocuklarının yaşamın ilk otuz gününde ölme ihtimali daha düşüktü.

The children were better nourished.

Çocuklar daha iyi besleniyordu.

The families were also wealthier.

Aileler de daha zengindi.

The adult women's wages were higher.

Yetişkin kadınların maaşları daha yüksekti.

Households had more assets -- things like livestock or land or savings.

Hanelerin daha çok mülkü mevcuttu -- hayvan, arazi ya da birikim olarak.

Finally, their sons and daughters had more schooling.

Son olarak, bu ailelerin çocukları daha iyi eğitim alıyordu.

So when you multiply these types of effects over millions of families,

Yani bunların milyonlarca aile üzerindeki etkisini topladığımızda,

the product can be large-scale economic development.

büyük ölçekli ekonomik gelişme elde edilebilir.

People talk about the Asian economic miracle of the 1980s --

1980'lerdeki Asya ekonomik mucizesi hakkında konuşulur.

but it wasn't really a miracle.

Ama bu aslında bir mucize değildi.

One of the leading causes of economic growth across that region

Bu bölgedeki ekonomik büyümenin başlıca nedenlerinden biri,

was this cultural trend towards smaller families.

daha küçük ailelere doğru olan bu kültürel akımdı.

Sweeping changes start at the individual family level --

Büyük değişimler ilk önce aile bazında başlar.

the family making a decision about what's best for their children.

Çocukları için en iyisinin ne olduğuna karar veren bir aileyle.

When they make that change and that decision,

Aileler bu kararı verip değişimi yarattıklarında,

those become sweeping regional and national trends.

bunlar bölgesel ve ulusal köklü değişikliklere dönüşür.

When families in sub-Saharan Africa are given the opportunity

Sahra Altı Afrika'daki ailelere de

bu kararları vermeleri için fırsat verildiğinde,

to make those decisions for themselves,

I think it will help spark a virtuous cycle of development

bu karar kıtadaki topluluklarda

in communities across the continent.

verimli bir gelişim döngüsünü tetikleyecektir.

We can help poor families build a better future.

Yoksul ailelerin daha iyi bir gelecek inşa etmesine yardım edebiliriz.

We can insist that all people have the opportunity

Tüm insanların

doğum kontrolünü öğrenme fırsatı olması

to learn about contraceptives

and have access to the full variety of methods.

ve tüm metotlara erişebilmeleri konusunda ısrar edebiliriz.

I think the goal here is really clear:

Bence burada hedef gayet açık:

universal access to birth control that women want.

Kadınların tüm dünyada doğum kontrolüne ulaşabilmeleri

And for that to happen, it means that both rich and poor governments alike

ve bunun olabilmesi için hem zengin hem fakir tüm hükûmetlerin benzer şekilde

must make contraception a total priority.

doğum kontrolünü birincil öncelik hâline getirmesi gerekir.

We can do our part, in this room and globally,

Bu odada ve küresel çapta,

by talking about the hundreds of millions of families

yüzlerce milyon doğum kontrolüne ulaşamayan aile

that don't have access to contraception today

ve eğer ulaşabilselerdi hayatlarında nelerin değişebileceği

and what it would do to change their lives if they did have access.

hakkında konuşarak üzerimize düşeni yapabiliriz.

I think if Marianne and the members of her women's group

Bence Marianne ve kadınlar grubunun üyeleri,

can talk about this openly

bu konu hakkında açıkça konuşabiliyorsa,

and have this discussion out amongst themselves and in public,

kendi aralarında ve toplum içinde bunu tartışabiliyorsa,

we can, too.

biz de yapabiliriz

And we need to start now.

ve buna şu an başlamamız gerek.

Because like Marianne, we all want to bring every good thing to our children.

Çünkü hepimiz Marianne gibi çocuklarımıza her şeyin en güzelini vermek istiyoruz.

And where is the controversy in that?

O zaman burada neyi tartışıyoruz?

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)

Chris Anderson: Thank you.

Chris Anderson: Teşekkürler.

I have some questions for Melinda.

Melinda'ya birkaç sorum var.

(Applause ends)

(Alkışlar biter)

Thank you for your courage and everything else.

Cesaretin ve her şey için teşekkürler.

Peki Melinda, son yıllarda

So, Melinda, in the last few years

I've heard a lot of smart people say something to the effect of,

çok fazla akıllı insanın şöyle şeyler söylediğini duyuyorum:

"We don't need to worry about the population issue anymore.

"Artık nüfus sorunuyla ilgili endişelenmemiz gerekmiyor.

Family sizes are coming down naturally all over the world.

Aile büyüklükleri tüm dünyada doğal olarak azalıyor.

We're going to peak at nine or 10 billion. And that's it."

9 ya da 10 milyarda zirveye ulaşacağız, daha fazla artmayacak."

Are they wrong?

Bu kişiler yanılıyor mu?

Melinda Gates: If you look at the statistics across Africa,

Melinda Gates: Afrika'daki istatistiklere bakarsanız,

they are wrong.

yanılıyorlar.

And I think we need to look at it, though, from a different lens.

Bence bu soruna farklı bir mercekten bakmalıyız.

We need to look at it from the ground upwards.

Bu soruna zeminden yukarı doğru bakmalıyız.

I think that's one of the reasons we got ourselves in so much trouble

Bence doğum kontrolü konusunda bu kadar sorun yaşamamızın

nedenlerinden biri de bu.

on this issue of contraception.

We looked at it from top down

Biz olaya yukarıdan aşağı doğru baktık

and said we want to have different population numbers over time.

ve zamanla nüfus sayılarının değişmesi gerektiğini söyledik.

Yes, we care about the planet. Yes, we need to make the right choices.

Evet, gezegenimizi önemsiyoruz. Evet, doğru kararları vermeliyiz.

Ama bu kararların aile bazında verilmesi gerekiyor ve bu sadece

But the choices have to be made at the family level.

And it's only by giving people access and letting them choose what to do

insanlara erişimi verip istediklerini seçmelerine izin vermekle olur.

that you get those sweeping changes that we have seen globally --

Ancak bu şekilde küresel olarak yaşadığımız bu değişimleri görürüz,

except for sub-Saharan Africa and those places in South Asia and Afghanistan.

Sahra Altı Afrika, Güney Asya ve Afganistan'daki bazı yerler hariç.

CA: Some people on the right in America

CA: Amerika'da sağ kanattan bazı insanlar

and in many conservative cultures around the world

ve dünya üzerindeki pek çok muhafazakar kültür

might say something like this:

şöyle bir şey söyleyebilir:

"It's all very well to talk about saving lives and empowering women and so on.

"Hayat kurtarmak ve kadınları güçlendirmek gibi şeylerden bahsetmeniz güzel,

But, sex is sacred.

ama seks kutsaldır.

What you're proposing is going to increase the likelihood

Bu önerdiğiniz şey,

evlilik dışı çok fazla seksin olma ihtimalini arttırır.

that lots of sex happens outside marriage.

And that is wrong."

Bu yanlıştır."

What would you say to them?

Onlara ne dersin?

MG: I would say that sex is absolutely sacred.

MG: Onlara seksin kesinlikle kutsal olduğunu söylerim.

And it's sacred in Germany, and it's sacred in the United States,

Almanya'da kutsal, ABD'de kutsal,

and it's sacred in France and so many places around the world.

Fransa'da kutsal ve dünyanın pek çok yerinde de öyle.

And the fact that 98 percent of women in my country who are sexually experienced

Ülkemdeki seksüel tecrübesi olan kadınların yüzde 98'inin,

say they use birth control doesn't make sex any less sacred.

doğum kontrolünün seksi daha az kutsal yapmadığını düşündüklerini söylerim.

It just means that they're getting to make choices about their lives.

Bu sadece hayatları hakkında seçim yapma hakları olduğunu gösterir

ve bence bu seçimi yaparken,

And I think in that choice,

we're also honoring the sacredness of the family

aynı zamanda ailenin kutsallığını ve de

and the sacredness of the mother's life

anne ve çocuk hayatlarının kutsallığını

and the childrens' lives by saving their lives.

onların hayatlarını kurtararak onurlandırıyoruz.

To me, that's incredibly sacred, too.

Bence bu da inanılmaz kutsal bir şey.

CA: So what is your foundation doing to promote this issue?

CA: Peki vakfın bu sorunu düzeltmek için neler yapıyor?

And what could people here and people listening on the web --

Burada ve internetten bizi dinleyen insanların bu konuda

ne yapmalarını istersin?

what would you like them to do?

MG: I would say this -- join the conversation.

MG: Şunu derim, sohbete katılın.

We've listed the website up here. Join the conversation.

Web sitesini buraya koyduk. Sohbete katılın.

Doğum kontrolünün sizin ya da bir tanıdığınızın hayatını

Tell your story about how contraception has either changed your life

or somebody's life that you know.

nasıl değiştirdiğini anlatın

And say that you're for this.

ve desteklediğinizi gösterin.

We need a groundswell of people saying, "This makes sense.

Şöyle diyecek çok sayıda insana ihtiyacımız var: " Bu mantıklı.

We've got to give all women access -- no matter where they live."

Nerede yaşarsa yaşasın tüm kadınlara olanak sağlamalıyız."

And one of the things that we're going to do

Yapacağımız şeylerden biri de,

is do a large event July 11 in London,

11 Temmuz'da Londra'da büyük bir etkinlik düzenlemek.

with a whole host of countries, a whole host of African nations,

Burada her ülkeden ev sahipleri olacak, tüm Afrika uluslarından.

to all say we're putting this back on the global health agenda.

Ve hep birlikte bu sorunu tekrar küresel sağlık gündemine alacağız.

We're going to commit resources to it,

Buna kaynak sağlayacağız

and we're going to do planning from the bottom up with governments

ve hükûmetlerle aşağıdan yukarı doğru planlama yapacağız,

to make sure that women are educated --

kadınların eğitilmesi

so that if they want the tool, they have it,

ve eğer isterlerse araçlara ulaşabilmelerini,

and that they have lots of options available

birçok seçeneklerinin olmasını sağlayacağız.

either through their local healthcare worker

İster yerel sağlık çalışanlarına,

or their local community rural clinic.

ister kırsaldaki toplum kliniklerine gidebilecekler.

CA: Melinda, I'm guessing that some of those nuns who taught you at school

CA: Melinda, okuldayken öğretmenin olan rahibelerden bazıları bir noktada

are going to see this TED Talk at some point.

bu TED konuşmasını görecekler.

Are they going to be horrified, or are they cheering you on?

Sence dehşete mi düşecekler, yoksa seni destekleyecekler mi?

MG: I know they're going to see the TED Talk

MG: Bu TED konuşmasını göreceklerini biliyorum.

because they know that I'm doing it and I plan to send it to them.

Çünkü bunu yaptığımı biliyorlar ve konuşmayı onlara göndermeyi planlıyorum.

And, you know, the nuns who taught me were incredibly progressive.

Beni eğiten rahibeler son derece ileri düşünceliydi.

I hope that they'll be very proud of me

Umarım, sosyal adalet ve hizmet konularında

for living out what they taught us about social justice and service.

bize öğrettiklerine uygun yaşadığım için benimle çok gurur duyuyorlardır.

I have come to feel incredibly passionate about this issue

Bu konu hakkında son derece tutkulu hissetmeye başladım,

because of what I've seen in the developing world.

gelişmekte olan dünyada gördüklerimden sonra.

And for me, this topic has become very close to heart

Bu konu kalbime çok yakın gelmeye başladı.

because you meet these women and they are so often voiceless.

Çünkü bu kadınlarla tanışıyorsun ve onların çoğu zaman sesi yok.

And yet they shouldn't be --

Ama böyle olmamalı,

they should have a voice, they should have access.

onların da sesi olmalı, onların da erişimi olmalı.

And so I hope they'll feel

Umarım bu kadınlar,

that I'm living out what I've learned from them

onlardan ve vakıfta on yıllardır yapmakta olduğum işlerden

and from the decades of work that I've already done at the foundation.

öğrendiklerime uygun olarak yaşadığımı hissediyorlardır.

CA: So, you and your team brought together today an amazing group of speakers

CA: Sen ve takımın bugün buraya harika bir grup konuşmacı getirdiniz,

to whom we're all grateful.

hepsine minnettarız.

Did you learn anything?

Bugün bir şey öğrendin mi?

(Laughter)

(Gülüşmeler)

MG: Oh my gosh, I learned so many things. I have so many follow-up questions.

MG: Tanrım, çok şey öğrendim. Çok fazla sorum var

And I think a lot of this work is a journey.

ve bence bu işin büyük kısmı bir yolculuk.

You heard the discussion about the journey through energy,

Enerji ile yapılan yolculuğu anlatan konuşmayı duydunuz,

or the journey through social design,

sosyal tasarımla yapılan yolculuğu anlatanı

or the journey in the coming and saying,

ya da çıkıp şunu diyeni:

"Why aren't there any women on this platform?"

"Bu platformda neden hiç kadın yok?"

And I think for all of us who work on these development issues,

Bence gelişme konuları üzerinde çalışan bizler için geçerli bir şey,

you learn by talking to other people.

diğer insanlarla konuşarak öğreniyorsun.

You learn by doing. You learn by trying and making mistakes.

Yaparak öğreniyorsun. Deneyip hatalar yaparak öğreniyorsun.

And it's the questions you ask.

Olay sorduğun sorularda.

Sometimes it's the questions you ask that helps lead to the answer

Bazen bizi cevaba götüren sorduğumuz sorulardır,

the next person that can help you answer it.

bir sonraki kişi bu soruyu cevaplamamıza yardım edebilir.

So I have lots of questions for the panelists from today.

O yüzden bugünkü panelistlere birçok sorum var.

And I thought it was just an amazing day.

Bence harika bir gündü.

CA: Melinda, thank you for inviting all of us on this journey with you.

CA: Melinda, bizi bu yolculuğa davet ettiğin için teşekkür ederiz.

Thank you so much. MG: Great. Thanks, Chris.

Çok teşekkürler. MG: Harika. Teşekkürler Chris.