Nathalie Cabrol: How Mars might hold the secret to the origin of life

78,296 views ・ 2015-04-20

TED


โปรดดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษด้านล่างเพื่อเล่นวิดีโอ

Translator: Suppadej Mahapokai Reviewer: Purich Worawarachai
00:12
Well, you know, sometimes
0
12765
1511
คุณรู้ไหม ว่าในบางครั้ง
00:14
the most important things come in the smallest packages.
1
14276
2982
สิ่งที่สำคัญที่สุดนั้นกลับเดินทางมา ในภาชนะที่เล็กที่สุด
00:17
I am going to try to convince you, in the 15 minutes I have,
2
17258
3589
และดิฉันจะพยายามทำให้คุณเชื่อ ภายในระยะเวลา 15 นาทีที่ดิฉันมี
00:20
that microbes have a lot to say about questions such as,
3
20847
4253
ว่าจุลินทรีย์นั้น สามารถตอบคำถามเรา ได้มากมาย อย่างเช่น
00:25
"Are we alone?"
4
25100
1898
"เราอยู่อย่างโดดเดี่ยวหรือเปล่า"
00:26
and they can tell us more about not only life in our solar system
5
26998
5225
และพวกมันเองก็ไม่ได้บอกเรามากขึ้นเพียงแค่ ในเรื่องของสิ่งมีชีวิตในระบบสุริยะนี้
00:32
but also maybe beyond,
6
32223
1877
แต่ยังอาจรวมไปถึงชีวิตนอกระบบสุริยะด้วย
และนี่คือสาเหตุว่าทำไมดิฉันถึงได้ติดตาม พวกมันไปยังสถานที่ต่าง ๆ บนโลกที่แทบเป็นไปไม่ได้ที่จะอยู่อาศัย
00:34
and this is why I am tracking them down in the most impossible places on Earth,
7
34100
5297
00:39
in extreme environments where conditions
8
39397
2369
ในสภาพแวดล้อมสุดโต่งที่ที่สภาวะแวดล้อมนั้น
00:41
are really pushing them to the brink of survival.
9
41766
2684
คอยกดดันพวกมันทุกรูปแบบ ให้ดิ้นรนเอาชีวิตรอด
00:44
Actually, sometimes me too, when I'm trying to follow them too close.
10
44450
3254
ที่จริงแล้ว บางทีดิฉันเองก็โดนไปด้วย เวลาที่พยายามติดตามพวกมันจนใกล้เกินไป
00:47
But here's the thing:
11
47704
1817
แต่ทีนี้ประเด็นมีอยู่ว่า
00:49
We are the only advanced civilization in the solar system,
12
49521
5613
พวกเราเป็นเพียงอารยธรรมก้าวหน้า หนึ่งเดียวในระบบสุริยะแห่งนี้
แต่นั้นไม่ได้หมายความว่า ในดาวแถบนี้ไม่มีจุลินทรีย์อยู่เลย
00:55
but that doesn't mean that there is no microbial life nearby.
13
55134
3744
00:58
In fact, the planets and moons you see here
14
58878
3785
อันที่จริงแล้ว ดาวเคราะห์และ ดวงจันทร์ทุกดวงที่พวกคุณเห็นตรงนี้
01:02
could host life -- all of them -- and we know that,
15
62663
3970
สามารถเป็นที่อยู่อาศัยของสิ่งมีชีวิตได้ และพวกเราเองต่างก็รู้กันดีในเรื่องนั้น
01:06
and it's a strong possibility.
16
66633
2849
และความเป็นไปได้นั้นก็สูงมาก
01:09
And if we were going to find life on those moons and planets,
17
69482
4653
และถ้าวันหนึ่งเราสามารถค้นพบสิ่งมีชีวิต บนดวงจันทร์และดาวเคราะห์เหล่านั้นได้
เมื่อนั้น เราจะสามารถ ตอบคำถามต่าง ๆ ได้ อย่างเช่น
01:14
then we would answer questions such as,
18
74135
3016
เราอยู่อย่างเดียวดายในระบบสุริยะนี้หรือไม่
01:17
are we alone in the solar system?
19
77151
2136
01:19
Where are we coming from?
20
79287
1969
เรามาจากที่ไหน
01:21
Do we have family in the neighborhood?
21
81256
2977
เรามีญาติอยู่บนดวงดาวใกล้เคียงไหม
01:24
Is there life beyond our solar system?
22
84233
3924
นอกระบบสุริยะของเรา มีสิ่งมีชีวิตอยู่หรือไม่?
และพวกเราสามารถตั้งคำถามทั้งหมดนี้ได้ เพราะว่าการปฏิวัติทางความคิดได้เกิดขึ้น
01:28
And we can ask all those questions because there has been a revolution
23
88157
4087
01:32
in our understanding of what a habitable planet is,
24
92244
4276
ในแง่ของความเข้าใจของเราที่มีต่อ ลักษณะของดาวเคราะห์ที่อยู่อาศัยได้
01:36
and today, a habitable planet is a planet
25
96520
3340
และจากนิยามในทุกวันนี้ ดาวเคราะห์ ที่สามารถอยู่อาศัยได้ ก็คือดาวเคราะห์
01:39
that has a zone where water can stay stable,
26
99860
4333
ที่มีพื้นที่ที่น้ำสามารถอยู่ได้อย่างเสถียร (มีครบทุก สถานะ พร้อม ๆ กันในสภาพเดียวกัน)
01:44
but to me this is a horizontal definition of habitability,
27
104193
3729
แต่สำหรับดิฉันแล้ว นี่เป็นนิยามใน แนวนอนของความสามารถในการอยู่อาศัย
01:47
because it involves a distance to a star,
28
107922
2275
เพราะมันเป็นเรื่องของระยะทางจากดาวฤกษ์
01:50
but there is another dimension to habitability,
29
110197
2972
แต่มันยังมีอีกมิติหนึ่งของสิ่งที่เรียกว่า ความสามารถในการอยู่อาศัย
และนี่คือมิติในแนวตั้ง
01:53
and this is a vertical dimension.
30
113169
2181
01:55
Think of it as
31
115840
3687
ให้คุณมองว่ามันคือ
01:59
conditions in the subsurface of a planet where you are very far away from a sun,
32
119527
6683
สภาพใต้พื้นผิวของดาวเคราะห์สักดวงหนึ่ง ที่อยู่ห่างมาก ๆ จากดวงอาทิตย์
02:06
but you still have water, energy, nutrients,
33
126210
3143
แต่คุณก็ยังมีน้ำ พลังงาน สารอาหาร
02:09
which for some of them means food,
34
129353
1951
ซึ่งบางส่วนก็อาจเป็นอาหาร
02:11
and a protection.
35
131304
1903
และที่คุ้มกัน
02:13
And when you look at the Earth,
36
133207
2044
และเมื่อเรามามองที่โลกของเรา
02:15
very far away from any sunlight, deep in the ocean,
37
135251
4545
ในทะเลลึกที่แสงแดดไม่สามารถเข้าถึงได้
02:19
you have life thriving
38
139796
1869
คุณจะเห็นชีวิตที่เติบโตอยู่
02:21
and it uses only chemistry for life processes.
39
141665
4011
และพวกมันก็อาศัยเพียงแค่ กระบวนการทางเคมีในการดำรงชีวิต
02:25
So when you think of it at that point, all walls collapse.
40
145676
5650
ดังนั้น เมื่อคุณคิดอย่างนั้นแล้ว กำแพงทางความคิดทั้งหมดก็จะพังทลายลง
02:31
You have no limitations, basically.
41
151326
2274
อันที่จริงแล้ว คุณจะมองไม่เห็นขอบเขตเลย
02:33
And if you have been looking at the headlines lately,
42
153600
2560
และถ้าคุณได้ติดตามหัวข่าวต่าง ๆ เมื่อไม่นานมานี้
คุณจะเห็นว่า เราได้ค้นพบ มหาสมุทรใต้พื้นผิวดาวแล้ว
02:36
then you will see that we have discovered a subsurface ocean
43
156160
2960
บนดวงจันทร์ยูโรปา แกนีมีด เอนเซลาดัส ไททัน
02:39
on Europa, on Ganymede, on Enceladus, on Titan,
44
159120
3869
02:42
and now we are finding a geyser and hot springs on Enceladus,
45
162989
2934
และตอนนี้เราก็กำลังค้นหาไกเซอร์ และน้ำพุร้อนบนดวงจันทร์เอนเซลาดัสอยู่
02:45
Our solar system is turning into a giant spa.
46
165923
4055
ระบบสุริยะของเรานั้นกำลัง กลายเป็นเหมือนสปายักษ์
02:49
For anybody who has gone to a spa knows how much microbes like that, right?
47
169978
3886
สำหรับใครที่เคยไปสปาคงทราบว่า จุลินทรีย์ชอบสปาขนาดไหน ใช่ไหมคะ
02:53
(Laughter)
48
173864
1718
(เสียงหัวเราะ)
02:55
So at that point, think also about Mars.
49
175582
3529
ดังนั้น เมื่อคิดถึงจุดนั้นแล้ว เราลองมานึกถึงดาวอังคารกันบ้าง
ในทุกวันนี้ ไม่มีสิ่งมีชีวิตใดสามารถ อยู่อาศัยบนพื้นผิวของดาวอังคารได้เลย
02:59
There is no life possible at the surface of Mars today,
50
179111
3367
03:02
but it might still be hiding underground.
51
182478
3251
แต่ว่าพวกมันอาจ ซ่อนตัวอยู่ใต้พื้นผิวนั้นก็เป็นได้
03:05
So, we have been making progress in our understanding of habitability,
52
185729
5610
สรุปว่า พวกเราต่างมีความเข้าใจมากขึ้น เกี่ยวกับความสามารถในการอยู่อาศัย
03:11
but we also have been making progress in our understanding
53
191339
2772
แต่พวกเราเองก็ยังเข้าใจ มากขึ้นด้วย
ว่าสิ่งที่ทำให้ชีวิตบนโลก มีความโดดเด่นนั้นคืออะไร
03:14
of what the signatures of life are on Earth.
54
194111
3576
03:17
And you can have what we call organic molecules,
55
197687
2856
ทีนี้ เราอาจมีสิ่งที่เราต่างเรียกว่า โมเลกุลอินทรีย์
03:20
and these are the bricks of life,
56
200543
1927
ซึ่งเป็นเหมือนกับก้อนอิฐของชีวิต
03:22
and you can have fossils,
57
202470
1880
เราอาจมีฟอสซิล
03:24
and you can minerals, biominerals,
58
204350
2903
เราอาจมีแร่ธาตุ แร่ชีวภาพ
03:27
which is due to the reaction between bacteria and rocks,
59
207253
3390
ที่เกิดมาจากปฏิกิริยาระหว่าง แบคทีเรียกับก้อนหินต่าง ๆ
03:30
and of course you can have gases in the atmosphere.
60
210643
3134
และแน่นอน เราอาจมีแก๊สต่าง ๆ ที่อยู่ในชั้นบรรยากาศ
03:33
And when you look at those tiny green algae
61
213777
2206
และเมื่อเรามองไปที่สาหร่าย สีเขียวเล็ก ๆ เหล่านั้น
03:35
on the right of the slide here,
62
215983
1951
ที่ด้านขวาของจอตรงนี้
03:37
they are the direct descendants of those who have been pumping oxygen
63
217934
3516
พวกมันคือลูกหลานโดยตรงของ สิ่งมีชีวิตที่สร้างออกซิเจน
03:41
a billion years ago in the atmosphere of the Earth.
64
221450
2393
เมื่อหนึ่งพันล้านปีที่แล้ว ให้กับชั้นบรรยากาศโลก
03:43
When they did that, they poisoned 90 percent of the life
65
223843
2622
เมื่อพวกมันทำเช่นนั้น ก็เท่ากับว่าพวกมัน วางยาพิษชีวิตที่เหลืออีก 90 เปอร์เซ็นต์
03:46
at the surface of the Earth,
66
226465
1522
ที่อยู่บนพื้นผิวโลก
03:47
but they are the reason why you are breathing this air today.
67
227987
3203
แต่พวกมันเองก็เป็นสาเหตุ ที่ทำให้คุณมีอากาศหายใจอยู่ทุกวันนี้
03:52
But as much as our understanding grows of all of these things,
68
232740
5185
แต่ต่อให้เราเข้าใจสิ่งเหล่านี้ มากขึ้นแค่ไหนก็ตาม
03:57
there is one question we still cannot answer,
69
237925
2926
เราก็ยังไม่อาจหาคำตอบให้กับ คำถาม ๆ หนึ่งได้
04:00
and this is, where are we coming from?
70
240851
2275
และคำถามนั้นก็คือ "เรามาจากไหน"
แล้วคุณรู้ไหมว่า มันกำลังแย่ลงเรื่อย ๆ
04:03
And you know, it's getting worse,
71
243126
1718
04:04
because we won't be able to find the physical evidence
72
244844
3042
เพราะว่าเราไม่สามารถหา หลักฐานทางกายภาพได้เลย
04:07
of where we are coming from on this planet,
73
247886
2554
ที่บอกว่าเรามาจากที่ไหน บนดาวเคราะห์ดวงนี้
04:10
and the reason being is that anything that is older than four billion years is gone.
74
250440
5690
และเหตุผลก็คือว่าอะไรก็ตามที่ มีอายุมากกว่า 4 พันล้านปีได้หายไปแล้ว
บันทึกทั้งหมด ได้หายไปแล้ว
04:16
All record is gone,
75
256130
1624
04:17
erased by plate tectonics and erosion.
76
257754
3878
ลบหายไปโดยการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลก และการกัดกร่อนจากน้ำและลม
04:21
This is what I call the Earth's biological horizon.
77
261632
3552
นี่คือสิ่งที่ฉันเรียกว่า ขอบฟ้าทางชีววิทยาของโลก
04:25
Beyond this horizon we don't know where we are coming from.
78
265184
3483
เมื่อเลยขอบฟ้านี้ไป เราต่างไม่รู้เลยว่า เรามาจากที่ไหนกันแน่
04:28
So is everything lost? Well, maybe not.
79
268667
2926
แล้วทุกอย่างได้สูญหายไปแล้วหรอ? ก็ อาจจะไม่ทั้งหมด
04:31
And we might be able to find evidence of our own origin
80
271593
3715
และพวกเราก็อาจพบหลักฐานที่บ่งบอกถึง จุดกำเนิดที่แท้จริงของเรา
04:35
in the most unlikely place, and this place in Mars.
81
275308
3111
ในที่ที่ไม่น่าจะเป็นไปได้เลย และที่นั่นก็คือดาวอังคาร
04:39
How is this possible?
82
279929
1491
แล้วทำไมมันถึงเป็นไปได้ล่ะ
04:41
Well clearly at the beginning of the solar system,
83
281420
2781
จริง ๆ แล้ว เห็นได้ชัดว่า ในช่วงแรกเริ่มของระบบสุริยะนั้น
04:44
Mars and the Earth were bombarded by giant asteroids and comets,
84
284201
4968
ทั้งดาวอังคารและโลกต่างถูกถล่มด้วย อุกกาบาตและดาวหางยักษ์จำนวนมาก
และการพุ่งชนเหล่านั้นก็ก่อให้เกิด เศษกระจัดกระจายไปทั่วทุกที่
04:49
and there were ejecta from these impacts all over the place.
85
289169
3158
04:52
Earth and Mars kept throwing rocks at each other for a very long time.
86
292327
3860
แล้วโลกและดาวอังคาร ต่างก็ผลัดกันโยนหิน ใส่อีกฝ่ายอยู่เป็นเวลานานมาก
04:56
Pieces of rocks landed on the Earth.
87
296187
2043
ชิ้นส่วนของหินมากมายก็ตกลงมายังโลก
04:58
Pieces of the Earth landed on Mars.
88
298230
1951
ชิ้นส่วนของโลกก็ตกลงไปบนดาวอังคาร
05:00
So clearly, those two planets may have been seeded by the same material.
89
300181
5178
เห็นได้ชัดว่า ดาวเคราะห์ทั้ง 2 ดวงนี้ อาจก่อกำเนิดขึ้นมาจากวัตถุดิบเดียวกัน
05:05
So yeah, maybe Granddady is sitting there on the surface and waiting for us.
90
305359
3924
ฉะนั้น ไม่แน่ว่า อาจมีผู้เฒ่าคนหนึ่ง กำลังนั่งรอเราอยู่บนนั้นก็เป็นได้
05:10
But that also means that we can go to Mars and try to find traces of our own origin.
91
310659
7531
แต่นั่นก็ยังหมายความว่าพวกเราสามารถไปยัง ดาวอังคารเพื่อตามหาจุดกำเนิดของเราได้ด้วย
05:18
Mars may hold that secret for us.
92
318190
2252
ดาวอังคารอาจกุมกุญแจสู่ความลับไว้ให้เรา
05:20
This is why Mars is so special to us.
93
320442
2708
นี่คือเหตุผลว่าทำไมดาวอังคาร จึงมีความพิเศษกับเรามาก
แต่การที่สิ่งนั้นจะเกิดขึ้นได้
05:23
But for that to happen,
94
323150
2010
ดาวอังคารจะต้องเคยเป็นที่ที่อยู่อาศัยได้ ในตอนที่สภาพแวดล้อมต่าง ๆ นั้นลงตัวแล้ว
05:25
Mars needed to be habitable at the time when conditions were right.
95
325160
5384
05:30
So was Mars habitable?
96
330544
1856
ว่าแต่ดาวอังคารเคยอยู่อาศัยได้หรือเปล่าล่ะ
05:32
We have a number of missions telling us exactly the same thing today.
97
332400
3854
เรามีภารกิจมากมาย ที่บอกกับเราเหมือน ๆ กันในทุกวันนี้
05:36
At the time when life appeared on the Earth,
98
336254
3738
ในช่วงเวลาที่ชีวิตก่อกำเนิดขึ้นบนโลก
05:39
Mars did have an ocean, it had volcanoes, it had lakes,
99
339992
4838
ดางอังคารเองก็มีมหาสมุทร มีภูเขาไฟ มีทะเลสาบ
05:44
and it had deltas like the beautiful picture you see here.
100
344830
2843
และก็ยังมีดินดอนสามเหลี่ยมมากมายเหมือนกับ ในรูปอันสวยงามที่คุณเห็นอยู่ตรงนี้
05:47
This picture was sent by the Curiosity rover only a few weeks ago.
101
347673
3787
รูปนี้ถูกส่งมาโดยยานสำรวจ Curiosity เพียงไม่กี่สัปดาห์ก่อนหน้านี้
05:51
It shows the remnants of a delta, and this picture tells us something:
102
351460
3682
มันแสดงให้เห็นถึงเศษที่เหลืออยู่ของ ดินดอนแห่งหนึ่ง และรูปนี้ก็บอกกับเรา
ว่าน้ำนั้นเคยมีอยู่มากมาย
05:55
water was abundant
103
355142
1954
และอยู่บนพื้นผิวดาวดวงนี้มาเป็นเวลานาน
05:57
and stayed founting at the surface for a very long time.
104
357096
2661
05:59
This is good news for life.
105
359757
1811
นี่เป็นข่าวดีสำหรับสิ่งมีชีวิต
06:01
Life chemistry takes a long time to actually happen.
106
361568
3422
กระบวนการทางชีวเคมีนั้น ใช้เวลานานมากกว่าจะก่อตัวเป็นรูปเป็นร่าง
06:04
So this is extremely good news,
107
364990
1517
ฉะนั้น นี่คือข่าวที่ดีมาก ๆ เลยทีเดียว
06:06
but does that mean that if we go there, life will be easy to find on Mars?
108
366507
3620
ว่าแต่นั่นหมายความว่าถ้าเราไปที่ดาวอังคาร เราจะพบสิ่งมีชีวิตได้อย่างง่ายดายหรือไม่
ไม่จำเป็นเสมอไป
06:10
Not necessarily.
109
370127
1883
นี่คือสิ่งที่เคยเกิดขึ้น
06:12
Here's what happened:
110
372010
1851
06:13
At the time when life exploded at the surface of the Earth,
111
373861
3369
ตอนที่สิ่งมีชีวิตต่างผุดขึ้นมา บนพื้นผิวโลก
06:17
then everything went south for Mars,
112
377230
2139
ทุกอย่างบนดาวอังคาร นั้นกลับกลับตาลปัตร
06:19
literally.
113
379369
1532
จากหน้ามือเป็นหลังมือ
06:20
The atmosphere was stripped away by solar winds,
114
380901
3571
ชั้นบรรยากาศนั้นถูกทำลายด้วยลมสุริยะ
06:24
Mars lost its magnetosphere,
115
384472
2303
ดาวอังคารสูญเสียสนามแม่เหล็ก
06:26
and then cosmic rays and U.V. bombarded the surface
116
386775
4412
จากนั้นรังสีคอสมิกและยูวีก็ ถล่มลงบนพื้นผิวดาวอย่างหนักหน่วง
06:31
and water escaped to space and went underground.
117
391187
4223
และน้ำก็หลุดลอยไปสู่อวกาศ หรือไม่ก็ลงสู่ใต้ดิน
06:35
So if we want to be able to understand,
118
395410
3091
ดังนั้น ถ้าเราอยากที่จะเข้าใจ
06:38
if we want to be able to find those traces of the signatures of life
119
398501
4929
ถ้าเราอยากที่จะค้นพบร่องรอยของสิ่งมีชีวิต
06:43
at the surface of Mars, if they are there,
120
403430
2214
บนพื้นผิวของดาวอังคาร หากว่าพวกมันมีอยู่ที่นั่นจริง ๆ
06:45
we need to understand what was the impact of each of these events
121
405644
3187
เราจะต้องเข้าใจก่อนว่าผลกระทบของ เหตุการณ์แต่ละเหตุการณ์
06:48
on the preservation of its record.
122
408831
3653
ต่อการเก็บรักษาบันทึกของมันคืออะไร
06:52
Only then will we be able to know where those signatures are hiding,
123
412484
4830
มีเพียงตอนนั้นเท่านั้น ที่เราจะสามารถ รู้ได้ว่าร่องรอยเหล่านั้นซ่อนอยู่ที่ไหน
06:57
and only then will we be able to send our rover to the right places
124
417314
3683
และมีเพียงตอนนั้นเท่านั้น ที่เราจะสามารถ ส่งยานสำรวจของเราไปได้ถูกที่
07:00
where we can sample those rocks that may be telling us something
125
420997
3149
ซึ่งเป็นที่ที่เราสามารถเก็บตัวอย่างหิน ที่อาจกำลังบอกอะไรเราบางอย่าง
ที่สำคัญมากเกี่ยวกับตัวเราได้
07:04
really important about who we are,
126
424146
2716
07:06
or, if not, maybe telling us that somewhere, independently,
127
426862
4110
หรือไม่ ก็อาจบอกเราว่า ณ ที่ใดที่หนึ่งข้างนอกนั้น
07:10
life has appeared on another planet.
128
430972
2856
ชีวิตก็ได้ก่อกำเนิดขึ้นบน ดาวเคราะห์ดวงอื่นเช่นเดียวกัน
07:13
So to do that, it's easy.
129
433828
2508
และการที่จะทำแบบนั้นได้ก็ไม่ยากเลย
07:16
You only need to go back 3.5 billion years ago
130
436336
3558
คุณเพียงแค่ต้องย้อนเวลากลับไป ยัง 3.5 พันล้านปีที่แล้ว
07:19
in the past of a planet.
131
439894
2391
ไปยังอดีตของดาวเคราะห์ดวงนี้
07:22
We just need a time machine.
132
442285
2624
พวกเราแค่ต้องการเครื่องเดินทางข้ามเวลา
07:24
Easy, right?
133
444909
2194
ง่าย ใช่ไหมละ
ที่จริงแล้ว มันก็ง่าย
07:27
Well, actually, it is.
134
447103
1570
07:28
Look around you -- that's planet Earth.
135
448673
1901
มองไปรอบ ๆ ตัวคุณสิ โลกของคุณนั่นแหละ
07:30
This is our time machine.
136
450574
2044
นี่แหละคือเครื่องเดินทางข้ามเวลาของเรา
07:32
Geologists are using it to go back in the past of our own planet.
137
452618
4170
นักธรณีวิทยาต่างกำลังใช้มันเพื่อย้อนกลับ ไปสู่อดีตของดาวเคราะห์ของเรา
07:36
I am using it a little bit differently.
138
456788
2183
ในขณะที่ดิฉันใช้มันในทางที่ต่างออกไปหน่อย
07:38
I use planet Earth to go in very extreme environments
139
458971
2995
ฉันใช้โลกใบนี้เพื่อไปดู สภาพแวดล้อมสุดโต่งต่าง ๆ
07:41
where conditions were similar to those of Mars
140
461966
2902
ที่ที่สภาวะต่าง ๆ นั้น ใกล้เคียงกับดาวอังคาร
07:44
at the time when the climate changed,
141
464868
1997
ในช่วงที่สภาพอากาศได้เปลี่ยนแปลงไปแล้ว
07:46
and there I'm trying to understand what happened.
142
466865
2880
และที่นั่น ดิฉันก็พยายาม ทำความเข้าใจสิ่งที่เคยเกิดขึ้น
07:49
What are the signatures of life?
143
469745
1694
อะไรคือลักษณะเด่นของสิ่งมีชีวิต
07:51
What is left? How are we going to find it?
144
471439
2833
มีอะไรที่หลงเหลืออยู่บ้าง เราจะหามันได้อย่างไร
07:54
So for one moment now I'm going to take you with me
145
474272
3004
และในตอนนี้ ฉันจะพาคุณไปกับฉัน
07:57
on a trip into that time machine.
146
477276
2854
เดินทางข้ามเวลาด้วยเครื่องข้ามเวลานั้น
และตอนนี้ สิ่งที่คุณเห็นอยู่ตรงนี้ก็คือ เทือกเขาแอนดีสที่ระดับความสูง 4,500 เมตร
08:00
And now, what you see here, we are at 4,500 meters in the Andes,
147
480130
4735
08:04
but in fact we are less than a billion years after the Earth and Mars formed.
148
484865
6729
แต่ที่จริงแล้ว เราอยู่ห่างจากช่วงเวลาที่โลก และดาวอังคารก่อตัวขึ้นไม่ถึง 1 พันล้านปี
08:11
The Earth and Mars will have looked pretty much exactly like that --
149
491594
3691
โลกและดาวอังคารในตอนนั้น มีหน้าตาแทบจะไม่ต่างจากรูปนี้
08:15
volcanoes everywhere, evaporating lakes everywhere,
150
495285
3511
ภูเขาไฟ กระจายอยู่ทุกแห่ง ทะเลสาบที่ระเหยอยู่ กระจายอยู่ทุกที่
08:18
minerals, hot springs,
151
498796
3307
แร่ธาตุต่าง ๆ น้ำพุร้อนมากมาย
และคุณเห็นเนินพวกนั้น ตรงชายฝั่งทะเลสาบนั่นไหม
08:22
and then you see those mounds on the shore of those lakes?
152
502103
3831
08:25
Those are built by the descendants of the first organisms
153
505934
3460
เนินพวกนั้นถูกสร้างขึ้น โดยลูกหลานของสิ่งมีชีวิตกลุ่มแรก ๆ
08:29
that gave us the first fossil on Earth.
154
509394
3102
ที่ต่างกลายเป็นฟอสซิลชิ้นแรก ๆ ของโลกให้กับเรา
08:32
But if we want to understand what's going on, we need to go a little further.
155
512496
4059
แต่ถ้าเราอยากจะเข้าใจว่า มีอะไรขึ้น กันแน่ เราจะต้องย้อนกลับไปอีกสักหน่อย
08:36
And the other thing about those sites
156
516555
1915
และอีกเรื่องหนึ่งเกี่ยวกับสถานที่พวกนั้น
08:38
is that exactly like on Mars three and a half billion years ago,
157
518470
3476
ก็คือว่าพวกมันมีลักษณะเหมือนกับดาวอังคาร เมื่อ 3,500 ล้านปีก่อนเป๊ะ ๆ เลย
08:41
the climate is changing very fast, and water and ice are disappearing.
158
521946
4517
สภาพอากาศกำลังเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วมาก ส่วนน้ำและน้ำแข็งก็กำลังค่อย ๆ หายไป
08:46
But we need to go back to that time when everything changed on Mars,
159
526463
3215
แต่เราต้องกลับไปยังช่วงเวลาที่ ทุกอย่างบนดาวอังคารได้เปลี่ยนไปแล้ว
08:49
and to do that, we need to go higher.
160
529678
2083
และการที่จะทำแบบนั้นได้ เราจะต้องขึ้นไปสูงกว่านี้
08:52
Why is that?
161
532441
1417
ทำไมน่ะหรอ
08:53
Because when you go higher,
162
533858
1357
เพราะว่าเมื่อคุณขึ้นไปสูงขึ้น
08:55
the atmosphere is getting thinner, it's getting more unstable,
163
535215
3122
ชั้นบรรยากาศจะเบาบางลง สภาพต่าง ๆ จะเริ่มเสถียรน้อยลง
08:58
the temperature is getting cooler, and you have a lot more U.V. radiation.
164
538337
5311
อุณหภูมิจะลดลง และรังสียูวีก็จะเข้มข้นมากขึ้นด้วย
09:03
Basically,
165
543648
809
โดยพื้นฐานแล้ว
09:04
you are getting to those conditions on Mars when everything changed.
166
544457
4734
เราจะได้เห็นสภาพแวดล้อมของดาวอังคาร ในตอนที่ทุกสิ่งได้เปลี่ยนไปแล้ว
09:10
So I was not promising anything about a leisurely trip on the time machine.
167
550340
6497
ทว่า ฉันไม่ได้บอกนะว่าการเดินทางด้วย เครื่องข้ามเวลานั้นจะเป็นเรื่องสบาย ๆ
09:16
You are not going to be sitting in that time machine.
168
556837
2534
คุณจะไม่ได้นั่งไปบนเครื่องข้ามเวลานั้น
09:19
You have to haul 1,000 pounds of equipment to the summit
169
559371
3028
คุณจะต้องลากอุปกรณ์น้ำหนักรวมกันกว่า 1000 ปอนด์ (453 กก.) ขึ้นไปบนยอด
09:22
of this 20,000-foot volcano in the Andes here.
170
562399
3785
ของภูเขาไฟสูง 20,000 ฟุต ที่อยู่ในเทือกเขาแอนดีส
09:26
That's about 6,000 meters.
171
566184
2600
นั่นคือประมาณ 6,000 เมตร
09:28
And you also have to sleep on 42-degree slopes
172
568784
3623
และคุณก็ยังต้องนอน บนพื้นเอียง 42 องศาอีกด้วย
09:32
and really hope that there won't be any earthquake that night.
173
572407
3111
และตั้งความหวังอย่างมากว่า จะไม่มีแผ่นดินไหวเกิดขึ้นในคืนนั้น
09:35
But when we get to the summit, we actually find the lake we came for.
174
575518
4946
แต่เมื่อเราไปถึงยอดแล้ว เราก็ได้พบกับทะเลสาบที่เราตามหา
09:40
At this altitude, this lake is experiencing exactly the same conditions
175
580464
4662
ที่ความสูงระดับนี้ ทะเลสาบแห่งนี้ กำลังเผชิญกับสภาวะแบบเดียวกับ
สภาวะบนดาวอังคาร เมื่อ 3,500 ล้านปีก่อนโดยสิ้นเชิง
09:45
as those on Mars three and a half billion years ago.
176
585126
3119
09:48
And now we have to change our voyage
177
588245
2925
และทีนี้ เราจะต้องเปลี่ยน การเดินทางของเรา
เพื่อเข้าไปแหวกว่ายอยู่ในทะเลสาบนั้น
09:51
into an inner voyage inside that lake,
178
591170
2720
09:53
and to do that, we have to remove our mountain gear
179
593890
3651
และการที่จะทำแบบนั้นได้ เราก็จะต้องถอดอุปกรณ์ปืนเขาของเรา
09:57
and actually don suits and go for it.
180
597541
4306
และสวมชุดดำน้ำ แล้วจึงเริ่มลุยได้
10:02
But at the time we enter that lake, at the very moment we enter that lake,
181
602277
4175
แต่วินาทีที่เราก้าวขาลงไปในทะเลสาบแห่งนั้น ทันทีที่เราเข้าไปในทะเลสาบ
10:06
we are stepping back
182
606452
1928
พวกเราก็กำลังเดินทางย้อนกลับไปยัง
10:08
three and a half billion years in the past of another planet,
183
608380
3181
อดีตของดาวเคราะห์อีกดวงหนึ่งเมื่อ 3500 ล้านปีก่อน
10:11
and then we are going to get the answer came for.
184
611561
4100
และจากนั้นพวกเราก็จะได้คำตอบ ที่พวกเราต่างมาเพื่อตามหา
10:16
Life is everywhere, absolutely everywhere.
185
616511
3122
สิ่งมีชีวิตต่างกระจายอยู่ทั่วทุกที่ ทั่วทุกที่อย่างแท้จริง
10:19
Everything you see in this picture is a living organism.
186
619633
3320
ทุกสิ่งที่คุณเห็นในรูปนี้ คือ สิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งที่ยังมีชีวิตอยู่
10:22
Maybe not so the diver, but everything else.
187
622953
3493
ไม่ได้หมายถึงนักประดาน้ำหรอกนะคะ แต่หมายถึงสิ่งอื่น ๆ ทั้งหมดน่ะ
10:27
But this picture is very deceiving.
188
627626
3227
แต่รูปนี้นั้นตบตาเราอย่างมาก
10:30
Life is abundant in those lakes,
189
630853
2670
สิ่งมีชีวิตมากมายต่างอาศัย อยู่ในทะเลสาบเหล่านั้นก็จริง
10:33
but like in many places on Earth right now and due to climate change,
190
633523
4107
แต่ก็เหมือนกับหลาย ๆ ที่บนโลกในตอนนี้ เนื่องจากสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลง
10:37
there is a huge loss in biodiversity.
191
637630
2694
ความหลากหลายทางชีวภาพนั้นถูกทำลายไปมาก
10:40
In the samples that we took back home,
192
640744
2996
ในตัวอย่างที่เรานำกลับมา
10:43
36 percent of the bacteria in those lakes were composed of three species,
193
643740
5816
แบคทีเรีย 36 เปอร์เซ็นในทะเลสาบเหล่านั้น ประกอบไปด้วย 3 สายพันธุ์
10:49
and those three species are the ones that have survived so far.
194
649556
3819
และทั้ง 3 สายพันธุ์นั้น คือ สายพันธุ์มีชีวิตรอดตลอดการกลับมา
10:53
Here's another lake, right next to the first one.
195
653375
2787
นี่เป็นทะเลสาบอีกแห่งหนึ่ง ที่อยู่ถัดจากทะเลสาบแห่งแรกไป
สีแดงที่คุณเห็นอยู่นี่ ไม่ได้เกิดขึ้นมาจากแร่ธาตุ
10:56
The red color you see here is not due to minerals.
196
656162
3668
10:59
It's actually due to the presence of a tiny algae.
197
659830
3321
จริง ๆ แล้วมันเกิดขึ้นมาจากสาหร่าย ขนาดเล็กมากที่อยู่บริเวณนั้น
ในบริเวณนี้ รังสียูวีนั้นรุนแรงมาก
11:03
In this region, the U.V. radiation is really nasty.
198
663151
4509
11:07
Anywhere on Earth, 11 is considered to be extreme.
199
667660
3469
ไม่ว่าจะเป็นที่ใดก็ตามบนโลกใบนี้ ค่าดัชนียูวี 11 ถือว่าเข้มข้นที่สุดแล้ว
แต่ในช่วงที่มีพายุรังสียูวีโถมกระหน่ำ ที่นั่น ค่าดัชนียูวีนั้นกลับพุ่งไปถึง 43
11:11
During U.V. storms there, the U.V. Index reaches 43.
200
671129
4031
11:15
SPF 30 is not going to do anything to you over there,
201
675730
4246
ค่า SPF 30 จะไม่มีประโยชน์ อะไรเลยเมื่ออยู่ที่นั่น
11:19
and the water is so transparent in those lakes
202
679976
3366
และน้ำก็ในทะเลสาบเหล่านั้นก็ใส
11:23
that the algae has nowhere to hide, really,
203
683342
3333
มากจนกระทั่งสาหร่ายเหล่านั้น ไม่มีที่ให้หลบซ่อนเลย
11:26
and so they are developing their own sunscreen,
204
686675
2290
ฉะนั้น พวกมันจึงพัฒนาวิธีกันแดดของตัวเอง
11:28
and this is the red color you see.
205
688965
1784
และนั่นก็คือสีแดงที่พวกคุณเห็นอยู่
11:30
But they can adapt only so far,
206
690749
2561
แต่ว่าพวกมันก็ปรับตัวได้อยู่เพียงเท่านั้น
11:33
and then when all the water is gone from the surface,
207
693310
2478
และเมื่อน้ำทั้งหมดได้หายไปจากพื้นผิวแล้ว
11:35
microbes have only one solution left:
208
695788
2600
จุลินทรีย์เหล่านั้นก็เหลือทางออก เพียงแค่ทางเดียวซึ่งก็คือ
11:38
They go underground.
209
698388
1858
พวกมันลงไปใต้ดิน
11:40
And those microbes, the rocks you see in that slide here,
210
700246
2925
และจุลินทรีย์เหล่านั้น พวกก้อนหิน ที่คุณเห็นอยู่ในสไลด์นี้
จริง ๆ แล้วพวกมันกำลังอาศัย อยู่ในก้อนหินพวกนี้เอง
11:43
well, they are actually living inside rocks
211
703171
3220
11:46
and they are using the protection of the translucence of the rocks
212
706391
3194
และพวกมันก็ใช้ความโปร่งแสง ของหินเหล่านั้นเป็นที่กำบัง
11:49
to get the good part of the U.V.
213
709585
1797
เพื่อให้ได้รับรังสียูวีส่วนที่ดี
11:51
and discard the part that could actually damage their DNA.
214
711382
3744
และละทิ้งส่วนที่จะทำร้าย DNA ของพวกมัน
และนี่คือสาเหตุว่าทำไม พวกเราถึงนำยานสำรวจ
11:55
And this is why we are taking our rover
215
715126
2275
11:57
to train them to search for life on Mars in these areas,
216
717401
3576
มาเตรียมความพร้อมเพื่อให้ค้นหาสิ่งมีชีวิต บนดาวอังคารในพื้นที่เหล่านี้ได้
12:00
because if there was life on Mars three and a half billion years ago,
217
720977
3737
เพราะว่าถ้าสิ่งมีชีวิตอาศัยอยู่บนดาวอังคาร เมื่อ 3500 ล้านปีก่อนจริง ๆ
12:04
it had to use the same strategy to actually protect itself.
218
724714
4360
พวกมันก็จะต้องใช้กลยุทธ์เดียวกัน เพื่อปกป้องตัวมันเอง
12:09
Now, it is pretty obvious
219
729864
2378
ตอนนี้ เห็นได้ค่อนข้างชัดเจน
12:12
that going to extreme environments is helping us very much
220
732242
3528
ว่าการเดินทางไปยังสภาพแวดล้อม สุดโต่งต่าง ๆ นั้นกำลังช่วยอะไรเรามากมาย
12:15
for the exploration of Mars and to prepare missions.
221
735770
3991
ในการสำรวจดาวอังคาร และในการเตรียมภารกิจต่าง ๆ
12:19
So far, it has helped us to understand the geology of Mars.
222
739761
4339
จนถึงตอนนี้ มันได้ช่วยเราให้เข้าใจ สภาพทางธรณีวิทยาของดาวอังคาร
มันได้ช่วยให้เราเข้าใจสภาพอากาศของ ดาวอังคารในอดีตและการเปลี่ยนแปลงของมัน
12:24
It has helped to understand the past climate of Mars and its evolution,
223
744100
4121
12:28
but also its habitability potential.
224
748221
2987
แต่ก็ยังรวมไปถึงความสามารถ ในการอยู่อาศัยของมันด้วย
12:31
Our most recent rover on Mars has discovered traces of organics.
225
751208
5539
ยานสำรวจล่าสุดของเราที่อยู่บนดาวอังคาร ได้ค้นพบร่องรอยของสารอินทรีย์
12:36
Yeah, there are organics at the surface of Mars.
226
756747
2959
ใช่แล้ว บนดาวอังคารนั้น มีสารอินทรีย์ต่าง ๆ อยู่
12:39
And it also discovered traces of methane.
227
759706
3901
และมันก็ยังค้นพบร่องรอยของแก๊สมีเทน
12:43
And we don't know yet if the methane in question
228
763607
2545
แต่พวกเราก็ยังไม่รู้แน่ชัดว่า แก๊สมีเทนที่ว่านี้
เกิดมาจากปฏิกิริยาทางธรณีวิทยา หรือชีววิทยากันแน่
12:46
is really from geology or biology.
229
766152
3838
12:49
Regardless, what we know is that because of the discovery,
230
769990
4869
อย่างไรก็ตาม สิ่งที่เรารู้ก็คือว่า เนื่องจากการค้นพบนั้น
12:54
the hypothesis that there is still life present on Mars today
231
774859
3241
สมมุติฐานที่ว่าสิ่งมีชีวิต ยังคงมีอยู่บนดาวอังคาร
ก็ยังคงใช้การได้อยู่
12:58
remains a viable one.
232
778100
2355
13:00
So by now, I think I have convinced you that Mars is very special to us,
233
780455
5197
จนถึงตอนนี้ ฉันคิดว่าฉันได้ทำให้คุณเชื่อ แล้วว่าดาวอังคารนั้นพิเศษต่อเรามากจริง ๆ
13:05
but it would be a mistake to think that Mars is the only place
234
785652
2976
แต่มันอาจไม่ถูกเสียทีเดียวที่จะคิดว่า ดาวอังคารเป็นสถานที่แห่งเดียว
13:08
in the solar system that is interesting to find potential microbial life.
235
788628
4946
ในระบบสุริยะแห่งนี้ที่เหมาะสำหรับ การค้นหาสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กต่าง ๆ
13:14
And the reason is because Mars and the Earth
236
794434
3918
และเหตุผลก็คือว่าทั้งดาวอังคารและโลกนั้น
13:18
could have a common root to their tree of life,
237
798352
2791
อาจมีแหล่งกำเนิดของสายใยแห่งชีวิตร่วมกัน
แต่ถ้าคุณไปไกลกว่าดาวอังคารแล้ว มันก็ไม่ได้ง่ายแบบนั้น
13:21
but when you go beyond Mars, it's not that easy.
238
801143
4147
13:25
Celestial mechanics is not making it so easy
239
805290
2610
หลักการทางกลศาสตร์ท้องฟ้าทำให้
13:27
for an exchange of material between planets,
240
807900
2415
การแลกเปลี่ยนวัตถุระหว่างดวงดาว เกิดขึ้นได้ไม่ง่ายนัก
13:30
and so if we were to discover life on those planets,
241
810315
4040
และสมมติว่าเราค้นพบชีวิต บนดาวเคราะห์เหล่านั้น
13:34
it would be different from us.
242
814355
1857
มันก็จะแตกต่างจากเรา
13:36
It would be a different type of life.
243
816212
1838
มันจะเป็นชีวิตอีกรูปแบบหนึ่ง
แต่ในท้ายที่สุดแล้ว ทั้งหมดอาจมีแค่เรา
13:38
But in the end, it might be just us,
244
818050
2853
13:40
it might be us and Mars,
245
820903
1996
ทั้งหมดอาจมีแค่เราและดาวอังคาร
13:42
or it can be many trees of life in the solar system.
246
822899
3483
หรือมันอาจมีสายใยแห่งชีวิตอื่น ๆ อีก มากมายในระบบสุริยะแห่งนี้
13:46
I don't know the answer yet, but I can tell you something:
247
826382
3728
ดิฉันยังไม่ทราบคำตอบดี แต่ดิฉันบอกคุณได้เลยว่า
ไม่ว่าผลลัพธ์จะออกมาเป็นอย่างไร ไม่ว่าจำนวนนั้นจะออกมาเป็นเท่าไร
13:50
No matter what the result is, no matter what that magic number is,
248
830110
4432
13:54
it is going to give us a standard
249
834542
2011
มันจะเป็นเกณฑ์ให้เรา
13:56
by which we are going to be able to measure the life potential,
250
836553
4528
ที่เราจะนำไปใช้วัด ความเป็นไปได้ของการมีสิ่งมีชีวิต
รวมถึงความหนาแน่นและความหลากหลาย ของพวกมันนอกระบบสุริยะของเรา
14:01
abundance and diversity beyond our own solar system.
251
841081
3110
14:04
And this can be achieved by our generation.
252
844191
2560
และสิ่งนี้ก็สามารถบรรลุได้ ในรุ่นของเรา
14:06
This can be our legacy, but only if we dare to explore.
253
846751
3863
สิ่งนี้สามารถเป็นมรดกตกทอดต่อไป เพียงแค่เรากล้าที่จะออกสำรวจ
14:11
Now, finally,
254
851654
2086
ทีนี้ สรุปว่า
14:13
if somebody tells you that looking for alien microbes is not cool
255
853740
3968
หากมีใครซักคนบอกคุณว่าการค้นหาจุลินทรีย์ นอกโลกนั้นไม่เห็นจะเจ๋งตรงไหน
14:17
because you cannot have a philosophical conversation with them,
256
857708
3430
เพราะว่าคุณไม่สามารถแลกเปลี่ยนความนึกคิด ในเชิงปรัชญากับพวกมันได้
งั้นฉันขอบอกวิธีที่คุณสามารถใช้ได้ เพื่อบอกว่าพวกเขาผิดอย่างไรและผิดตรงไหน
14:21
let me show you why and how you can tell them they're wrong.
257
861138
5876
14:27
Well, organic material is going to tell you
258
867804
2768
ก็คือ สารอินทรีย์จะบอกกับคุณ
14:30
about environment, about complexity and about diversity.
259
870572
5659
ในเรื่องสิ่งแวดล้อม ในเรื่องความซับซ้อน และในเรื่องความหลากหลายทางชีวภาพ
14:36
DNA, or any information carrier, is going to tell you about adaptation,
260
876231
6119
ดีเอ็นเอหรือสารที่นำพาข้อมูลใด ๆ ก็ตาม จะบอกคุณในเรื่องการปรับตัว
14:42
about evolution, about survival, about planetary changes
261
882350
5021
ในเรื่องวิวัฒนาการ ในเรื่องการเอาชีวิตรอด ในเรื่องการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ของดาวเคราะห์
14:47
and about the transfer of information.
262
887371
2848
และในเรื่องการขนย้ายข้อมูล
14:50
All together, they are telling us
263
890219
3088
ทั้งหมดนั้น พวกมันกำลังบอกเราว่า
14:53
what started as a microbial pathway,
264
893307
3901
อะไรคือสิ่งที่ทำให้สิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก ก่อกำเนิดขึ้นเป็นครั้งแรก
14:57
and why what started as a microbial pathway
265
897208
3018
และทำไมสิ่งที่ก่อกำเนิด ชีวิตเหล่านั้น
15:00
sometimes ends up as a civilization
266
900226
3460
ในบางครั้ง ก็กลายมา เป็นอารยธรรมในท้ายที่สุด
15:03
or sometimes ends up as a dead end.
267
903686
3622
หรือในบางครั้งกลับต้องเจอกับทางตัน
15:07
Look at the solar system, and look at the Earth.
268
907308
3416
ลองมองมาที่ระบบสุริยะของเรา และมองไปที่โลกดูสิ
15:10
On Earth, there are many intelligent species,
269
910724
2807
บนโลกนั้น มีสิ่งมีชีวิตสายพันธุ์ต่าง ๆ ที่มีความฉลาดมากมาย
15:13
but only one has achieved technology.
270
913531
3367
แต่มีเพียงแค่สายพันธุ์เดียวเท่านั้นที่ สามารถคิดค้นเทคโนโลยีได้สำเร็จ
15:16
Right here in the journey of our own solar system,
271
916898
3297
ที่นี่ ในการเดินทาง ไปในระบบสุริยะของเรา
15:20
there is a very, very powerful message
272
920195
2739
มันมีข้อความที่ทรงพลังมาก ๆ ข้อความหนึ่ง
15:22
that says here's how we should look for alien life, small and big.
273
922934
5386
ที่บอกว่าเราควรค้นหาชีวิตต่างดาว ทั้งที่มีขนาดเล็กและใหญ่อย่างไร
15:28
So yeah, microbes are talking and we are listening,
274
928320
3298
ดังนั้น ใช่แล้ว จุลินทรีย์ต่างกำลังพูดอยู่ ส่วนพวกเราเองก็กำลังฟังมัน
15:31
and they are taking us,
275
931618
1719
และพวกมันก็กำลังพาเราไป
15:33
one planet at a time and one moon at a time,
276
933337
2554
ยังดาวเคราะห์แต่ละดวง และดวงจันทร์แต่ละดวง
15:35
towards their big brothers out there.
277
935891
2879
เพื่อไปหาพี่ใหญ่ของพวกมัน ที่อยู่ข้างนอกนั้น
15:38
And they are telling us about diversity,
278
938770
2716
และพวกมันก็กำลังบอกเราในเรื่องความหลากหลาย
15:41
they are telling us about abundance of life,
279
941486
2624
พวกมันกำลังบอกเราถึง ความอุดมสมบูรณ์ของสิ่งมีชีวิต
และพวกมันก็กำลังบอกเราว่า ชีวิตของพวกเราอยู่รอดมาถึงจุดนี้ได้อย่างไร
15:44
and they are telling us how this life has survived thus far
280
944110
4040
จนก่อให้เกิดอารยธรรม
15:48
to reach civilization,
281
948150
3042
15:51
intelligence, technology and, indeed, philosophy.
282
951192
4982
ความฉลาด เทคโนโลยี และแน่นอน ปรัชญา
ขอบคุณค่ะ
15:56
Thank you.
283
956174
1705
15:57
(Applause)
284
957879
3236
(เสียงปรบมือ)
เกี่ยวกับเว็บไซต์นี้

ไซต์นี้จะแนะนำคุณเกี่ยวกับวิดีโอ YouTube ที่เป็นประโยชน์สำหรับการเรียนรู้ภาษาอังกฤษ คุณจะได้เห็นบทเรียนภาษาอังกฤษที่สอนโดยอาจารย์ชั้นนำจากทั่วโลก ดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษที่แสดงในแต่ละหน้าของวิดีโอเพื่อเล่นวิดีโอจากที่นั่น คำบรรยายเลื่อนซิงค์กับการเล่นวิดีโอ หากคุณมีความคิดเห็นหรือคำขอใด ๆ โปรดติดต่อเราโดยใช้แบบฟอร์มการติดต่อนี้

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7