Nathalie Cabrol: How Mars might hold the secret to the origin of life

Translator: Hồng Khánh Lê Reviewer: Duy Lê

Well, you know, sometimes

Như bạn biết, đôi khi

the most important things come in the smallest packages.

những thứ quan trọng nhất lại đến từ những việc nhỏ bé nhất.

I am going to try to convince you, in the 15 minutes I have,

Trong 15 phút này, tôi cố gắng thuyết phục bạn,

that microbes have a lot to say about questions such as,

rằng liên quan đến vi sinh vật chúng ta có nhiều thứ để hỏi như

"Are we alone?"

"Chúng ta có đơn độc không?"

and they can tell us more about not only life in our solar system

và chúng có thể nói cho ta về sự sống không chỉ trong Hệ Mặt Trời

but also maybe beyond,

mà còn trong phần vũ trụ bao la,

and this is why I am tracking them down in the most impossible places on Earth,

đó là lí do tôi theo dõi chúng trong những nơi khó đến nhất trên Trái Đất,

in extreme environments where conditions

trong môi trường vô cùng khắc nghiệt ở đó

are really pushing them to the brink of survival.

điều kiện sống đẩy chúng đến bờ vực của sống còn.

Actually, sometimes me too, when I'm trying to follow them too close.

Đôi lúc tôi cũng gây khó cho chúng, khi tiếp cận chúng quá gần.

But here's the thing:

Nhưng đây là điều chúng ta biết:

We are the only advanced civilization in the solar system,

Chỉ có con người chúng ta đạt đến văn minh trong Hệ Mặt Trời,

but that doesn't mean that there is no microbial life nearby.

điều đó không có nghĩa là không có sự sống vi sinh trong vũ trụ quanh ta.

In fact, the planets and moons you see here

Thật vậy, các hành tinh và vệ tinh chúng ta thấy đây

could host life -- all of them -- and we know that,

có thể chứa sự sống -- tất cả chúng -- và chúng ta biết rằng

and it's a strong possibility.

khả năng đó rất cao.

And if we were going to find life on those moons and planets,

Nếu chúng ta tìm thấy sự sống trên những vệ tinh và hành tinh này,

then we would answer questions such as,

có lẽ khi đó ta sẽ trả lời câu hỏi như,

are we alone in the solar system?

có phải ta đơn độc trong Hệ Mặt Trời?

Where are we coming from?

Chúng ta đến từ đâu?

Do we have family in the neighborhood?

Nhân loại có người hàng xóm không?

Is there life beyond our solar system?

Có sự sống bên ngoài Hệ Mặt Trời không?

And we can ask all those questions because there has been a revolution

Và ta có thể đặt tất cả các câu hỏi trên bởi vì đã có một đột phát

in our understanding of what a habitable planet is,

trong nhận thức của chúng ta về một hành tinh có thể sống được,

and today, a habitable planet is a planet

và ngày nay, hành tinh có thể sống được là hành tinh

that has a zone where water can stay stable,

có khu vực có thể giữ nước ổn định,

but to me this is a horizontal definition of habitability,

theo tôi đó là định nghĩa theo chiều ngang về khả năng có sự sống.

because it involves a distance to a star,

bởi nó bao gồm khoảng cách đến một ngôi sao,

but there is another dimension to habitability,

nhưng có một chiều kích khác cho khả năng có sự sống,

and this is a vertical dimension.

có thể xem là chiều dọc.

Think of it as

Đó là

conditions in the subsurface of a planet where you are very far away from a sun,

điều kiện bên dưới bề mặt của một hành tinh nơi không có tia sáng mặt trời,

but you still have water, energy, nutrients,

nhưng vẫn có nước, có năng lượng, chất dinh dưỡng,

which for some of them means food,

một số trong chúng có thể là thức ăn,

and a protection.

và cũng là nơi ẩn nấp.

And when you look at the Earth,

Khi nhìn vào Trái Đất,

very far away from any sunlight, deep in the ocean,

nơi không có ánh sáng Mặt Trời, sâu trong lòng đại dương,

you have life thriving

vẫn có sự sống phát triển

and it uses only chemistry for life processes.

quá trình sống chỉ là quá trình hóa học.

So when you think of it at that point, all walls collapse.

Khi nghĩ về sự sống ở điểm đó, tất cả mọi bức tường kiến thức đều sụp đổ.

You have no limitations, basically.

Cơ bản, bạn thấy không còn giới hạn.

And if you have been looking at the headlines lately,

Nếu bạn quan tâm đến những vấn đề nổi trội gần đây,

then you will see that we have discovered a subsurface ocean

bạn sẽ thấy rằng chúng ta đã tìm ra đại dương ngầm

on Europa, on Ganymede, on Enceladus, on Titan,

ở các vệ tinh Europa, Ganymede, Enceladus, Titan

and now we are finding a geyser and hot springs on Enceladus,

và ta tìm ra suối phun và suối nóng ở vệ tinh Enceladus.

Our solar system is turning into a giant spa.

Hệ Mặt Trời của chúng ta đang trở thành hệ thống spa khổng lồ.

For anybody who has gone to a spa knows how much microbes like that, right?

Ai đã đi spa thì biết có nhiều vi trùng như thế nào, đúng không?

(Laughter)

(Tiếng cười)

So at that point, think also about Mars.

Vậy hãy nghĩ về sao Hỏa.

There is no life possible at the surface of Mars today,

Ngày nay, không thể có sự sống trên bề mặt sau Hỏa,

but it might still be hiding underground.

nhưng nó có thể che dấu một thế giới ngầm.

So, we have been making progress in our understanding of habitability,

Vậy, chúng ta đang dần phát hiện ra khả năng có sự sống,

but we also have been making progress in our understanding

nhưng chúng ta cũng đang dần hiểu

of what the signatures of life are on Earth.

về tính chất của sự sống trên Trái Đất.

And you can have what we call organic molecules,

Và bạn có thể có cái được gọi là phân tử hữu cơ,

and these are the bricks of life,

là những viên gạch đầu tiên của sự sống,

and you can have fossils,

và bạn có thể tìm thấy hóa thạch,

and you can minerals, biominerals,

và khoáng vật, khoáng-sinh vật,

which is due to the reaction between bacteria and rocks,

do phản ứng giữa vi trùng và đá,

and of course you can have gases in the atmosphere.

và đương nhiên, bạn có thể có nhiều loại khí trong khí quyển.

And when you look at those tiny green algae

Và khi bạn nhìn những rong xanh bé xíu

on the right of the slide here,

bên phải của màn hình,

they are the direct descendants of those who have been pumping oxygen

chúng là những con cháu trực tiếp của những cá thể cung cấp oxy

a billion years ago in the atmosphere of the Earth.

cách đây một tỷ năm cho khí quyển của Trái Đất.

When they did that, they poisoned 90 percent of the life

Lúc đó chúng cung cấp ôxy nhưng lại đầu độc 90% sự sống

at the surface of the Earth,

trên bề mặt Trái Đất,

but they are the reason why you are breathing this air today.

nhưng chúng lý giải tại sao bạn đang hít thở không khí ngày nay.

But as much as our understanding grows of all of these things,

Dù chúng ta hiểu biết ngày càng nhiều về chúng,

there is one question we still cannot answer,

nhưng có một câu hỏi mà chúng ta không thể trả lời

and this is, where are we coming from?

đó là : chúng ta đến từ đâu?

And you know, it's getting worse,

Và như bạn biết, còn tệ hơn nữa,

because we won't be able to find the physical evidence

vì chúng ta sẽ mãi không thể tìm ra chứng cứ vật chất

of where we are coming from on this planet,

về nguồn gốc của mình trên hành tinh này,

and the reason being is that anything that is older than four billion years is gone.

vì theo logic thì không có thứ gì có tuổi hơn 4 triệu năm mà còn tồn tại.

All record is gone,

Mọi dấu vết đã biến mất,

erased by plate tectonics and erosion.

bị xóa sạch bởi sự trôi các mảng kiến tạo và xói mòn.

This is what I call the Earth's biological horizon.

Đây là cái được gọi là đường chân trời về sinh học của Trái Đất.

Beyond this horizon we don't know where we are coming from.

Bên kia chân trời, chúng ta không biết chúng ta đến từ đâu.

So is everything lost? Well, maybe not.

Vậy có phải mọi thứ đã mất? Có lẽ là không.

And we might be able to find evidence of our own origin

Và chúng ta có thể tìm ra dấu vết về nguồn gốc của mình

in the most unlikely place, and this place in Mars.

ở một nơi mà chính chúng ta không ngờ đó chính là ở trên sao Hỏa.

How is this possible?

Làm sao mà như thế được?

Well clearly at the beginning of the solar system,

Rõ ràng là ở điểm khởi đầu của Hệ Mặt Trời,

Mars and the Earth were bombarded by giant asteroids and comets,

sao Hỏa và Trái Đất bị va đập bởi những tiểu hành tinh và sao chổi khổng lồ,

and there were ejecta from these impacts all over the place.

và có những mảnh vỡ, vụn ra từ những va chạm còn rơi lại.

Earth and Mars kept throwing rocks at each other for a very long time.

Trái Đất và sao Hỏa giữ những mảnh đá đó trên bề mặt một thời gian rất dài.

Pieces of rocks landed on the Earth.

Những mảnh đá rơi trên mặt Trái Đất.

Pieces of the Earth landed on Mars.

Mảnh của Trái Đất rơi trên sao Hỏa.

So clearly, those two planets may have been seeded by the same material.

Vậy rõ ràng hai hành tinh này có thể được ném lên mình những vật chất như nhau.

So yeah, maybe Granddady is sitting there on the surface and waiting for us.

Có thể đá "Tổ" Granddady được giữ trên bề mặt sao Hỏa và chờ chúng ta.

But that also means that we can go to Mars and try to find traces of our own origin.

Nhưng điều đó cũng có nghĩa là chúng ta có thể đến sao Hỏa và tìm ra gốc của mình.

Mars may hold that secret for us.

Sao Hỏa có thể giữ bí mật của chúng ta.

This is why Mars is so special to us.

Đó là lý do sao Hỏa lại trở nên đặc biệt với chúng ta.

But for that to happen,

Nhưng để điều đó có thể thực hiện,

Mars needed to be habitable at the time when conditions were right.

sao Hỏa cần trở thành nơi sống được tại thời điểm hội tụ điều kiện thích hợp.

So was Mars habitable?

Có phải sao Hỏa đã là nơi sống được?

We have a number of missions telling us exactly the same thing today.

Chúng ta có nhiều chuyến du hành để hôm nay nói chính xác cùng một điều.

At the time when life appeared on the Earth,

Tại lúc sự sống xuất hiện trên trái đất.

Mars did have an ocean, it had volcanoes, it had lakes,

Sao Hỏa đã có một đại dương, có các núi lửa và hồ,

and it had deltas like the beautiful picture you see here.

nó có các đồng bằng như bức tranh đẹp này.

This picture was sent by the Curiosity rover only a few weeks ago.

Bức hình này được gửi từ tàu thăm dò sao Hỏa Curiosity chỉ mới vài tuần.

It shows the remnants of a delta, and this picture tells us something:

Nó cho thấy vết tích của đồng bằng, và cho chúng ta biết điều này:

water was abundant

Nước đã có rất nhiều ở đây

and stayed founting at the surface for a very long time.

và trở thành nguồn mạch cho bề mặt trong thời gian dài.

This is good news for life.

Điều này rất thích hợp cho sự sống.

Life chemistry takes a long time to actually happen.

Sự sống hóa học cần nhiều thời gian để có thể hình thành.

So this is extremely good news,

Đây là thông tin cực kỳ tốt,

but does that mean that if we go there, life will be easy to find on Mars?

nhưng có phải là nếu ta đến sao Hỏa, thì sẽ dễ dàng tìm ra sự sống không?

Not necessarily.

Không dễ đâu!

Here's what happened:

Đây là điều đã xảy ra :

At the time when life exploded at the surface of the Earth,

Tại thời điểm sự sống bùng phát trên bề mặt Trái Đất,

then everything went south for Mars,

thì mọi thứ trở nên tồi tệ cho sao Hỏa,

literally.

đúng theo nghĩa đen.

The atmosphere was stripped away by solar winds,

Lớp khí bao quanh sao Hỏa bị gió Mặt Trời thổi đi,

Mars lost its magnetosphere,

sao Hỏa bị mất từ quyển,

and then cosmic rays and U.V. bombarded the surface

nên các tia vũ trụ và tia cực tím tấn công vào bề mặt

and water escaped to space and went underground.

nước thoát vào không gian và ngấm xuống đất.

So if we want to be able to understand,

Vậy nếu chúng ta muốn hiểu

if we want to be able to find those traces of the signatures of life

và muốn tìm thấy các dấu vết của sự sống

at the surface of Mars, if they are there,

trên mặt sao Hỏa, nếu chúng ở đó,

we need to understand what was the impact of each of these events

thì chúng ta cần phải hiểu các biến cố va chạm

on the preservation of its record.

được lưu giữ tại chính nơi xảy ra va chạm.

Only then will we be able to know where those signatures are hiding,

Chỉ khi đó chúng ta mới có thể biết các vết tích được cất giấu ở đâu,

and only then will we be able to send our rover to the right places

và chỉ khi đó chúng ta mới có thể gửi tàu thám hiểm đến đúng nơi

where we can sample those rocks that may be telling us something

để chúng ta lấy các mẫu đá có thể kể cho chúng ta câu chuyện

really important about who we are,

rất quan trọng về nguồn gốc,

or, if not, maybe telling us that somewhere, independently,

nếu không, thì chúng có thể nói cho chúng ta một câu chuyện hoàn toàn khác:

life has appeared on another planet.

sự sống xuất hiện ở một hành tinh khác.

So to do that, it's easy.

Vậy để làm điều đó, thật là dễ.

You only need to go back 3.5 billion years ago

Bạn chỉ cần đi 3,5 tỷ năm

in the past of a planet.

lùi vào trong quá khứ của hành tinh.

We just need a time machine.

Chúng ta cần một máy thời gian.

Easy, right?

Dễ phải không?

Well, actually, it is.

Đúng là như vậy.

Look around you -- that's planet Earth.

Hãy nhìn xung quanh -- đó là Trái đất.

This is our time machine.

Đây là máy thời gian của ta.

Geologists are using it to go back in the past of our own planet.

Các nhà địa chất đang dùng nó để quay lại quá khứ của hành tinh chúng ta.

I am using it a little bit differently.

Tôi cũng đang dùng nó nhưng hơi khác .

I use planet Earth to go in very extreme environments

Tôi dùng Trái Đất để đi vào môi trường cực kỳ khắc nghiệt

where conditions were similar to those of Mars

nơi đó điều kiện môi trường giống với môi trường sao Hỏa

at the time when the climate changed,

vào thời điểm khí hậu thay đổi,

and there I'm trying to understand what happened.

và tôi đang cố gắng hiểu điều gì đã xảy ra.

What are the signatures of life?

Cái gì là vết tích của sự sống?

What is left? How are we going to find it?

Cái gì còn sót lại? Làm sao chúng ta tìm ra được chúng?

So for one moment now I'm going to take you with me

Vậy, tôi sẽ cùng các bạn

on a trip into that time machine.

làm một cuộc hanh trình vào chiếc máy thời gian đó.

And now, what you see here, we are at 4,500 meters in the Andes,

Bây giờ, các bạn thấy gì đây, chúng ta ở 4.500 mét trong dãy Andes,

but in fact we are less than a billion years after the Earth and Mars formed.

thực ra, chúng ta ở thời điểm gần 1 tỷ năm sau Trái Đất và sao Hỏa hình thành.

The Earth and Mars will have looked pretty much exactly like that --

Trái Đất và sao Hỏa có vẽ giống thế này --

volcanoes everywhere, evaporating lakes everywhere,

núi lửa và các hồ đang bốc hơi khắp nơi,

minerals, hot springs,

suối khoáng và suối nóng,

and then you see those mounds on the shore of those lakes?

bạn thấy những gò đất này trên bờ những hồ nước này, đúng không?

Those are built by the descendants of the first organisms

Những thứ này được xây dựng bởi những hậu duệ của những sinh vật đầu tiên

that gave us the first fossil on Earth.

cái đó cho chúng ta những hóa thạch đầu tiên trên Trái Đất.

But if we want to understand what's going on, we need to go a little further.

Nhưng nếu chúng ta muốn hiểu cái gì diễn ra, thì phải cần đi xa hơn nữa.

And the other thing about those sites

Một thứ khác liên quan đến những nơi này

is that exactly like on Mars three and a half billion years ago,

rất giống trên sao Hỏa cách đây 3.5 tỷ năm,

the climate is changing very fast, and water and ice are disappearing.

đó là khí hậu thay đổi rất nhanh, nước và băng đang biến mất.

But we need to go back to that time when everything changed on Mars,

Nhưng chúng ta cần quay lại lúc mọi thứ đang thay đổi trên sao Hỏa,

and to do that, we need to go higher.

và để làm điều đó, chúng ta cần lên cao hơn.

Why is that?

Tại sao vậy?

Because when you go higher,

Vì khi bạn lên cao hơn,

the atmosphere is getting thinner, it's getting more unstable,

khí quyển sẽ mỏng hơn, và ít ổn định hơn,

the temperature is getting cooler, and you have a lot more U.V. radiation.

nhiệt độ lạnh hơn, và bạn có nhiều bức xạ tia cực tím hơn.

Basically,

Về cơ bản,

you are getting to those conditions on Mars when everything changed.

bạn đang đạt đến điều kiện trên sao Hỏa vào lúc mọi thứ đang thay đổi.

So I was not promising anything about a leisurely trip on the time machine.

Vậy tôi không hứa điều gì về chuyến đi yên bình trên máy thời gian này.

You are not going to be sitting in that time machine.

Bạn không ngồi trên chiếc máy đó.

You have to haul 1,000 pounds of equipment to the summit

Bạn phải mang 1.000 pounds dụng cụ đến đỉnh

of this 20,000-foot volcano in the Andes here.

của núi lửa cao 20.000 foot trong dãy Andes này.

That's about 6,000 meters.

Khoảng 6.000 mét.

And you also have to sleep on 42-degree slopes

Và bạn cũng phải ngủ trên những sườn dốc 42 độ

and really hope that there won't be any earthquake that night.

và hy vọng sẽ không có động đất vào ban đêm.

But when we get to the summit, we actually find the lake we came for.

Nhưng khi chúng ta đến đỉnh, chúng ta sẽ thấy cái hồ cần tìm.

At this altitude, this lake is experiencing exactly the same conditions

Ở độ cao này, chiếc hồ có thể cho chúng trải nghiệm đúng các điều kiện

as those on Mars three and a half billion years ago.

trên sao Hỏa cách đây 3,5 tỷ năm.

And now we have to change our voyage

Và bây giờ chúng ta cần thay đổi chuyến đi

into an inner voyage inside that lake,

để vào bên trong lòng hồ,

and to do that, we have to remove our mountain gear

để làm điều đó, chúng ta cần bỏ bộ đồ leo núi

and actually don suits and go for it.

và mặc bộ đồ bơi để đi xuống hồ.

But at the time we enter that lake, at the very moment we enter that lake,

Nhưng vào thời điểm chúng ta xuống hồ, đúng vào thời điểm xuống hồ,

we are stepping back

chúng ta bước lùi

three and a half billion years in the past of another planet,

3,5 tỷ năm về quá khứ của hành tinh khác,

and then we are going to get the answer came for.

và chúng ta sẽ tìm ra câu trả lời cần tìm.

Life is everywhere, absolutely everywhere.

Sự sống ở mọi nơi, đúng là ở mọi nơi.

Everything you see in this picture is a living organism.

Mọi thứ bạn thấy trong bức hình này đều là một sinh vật sống.

Maybe not so the diver, but everything else.

Có thể không giỏi như thợ lặn nhưng đúng là sinh vật sống

But this picture is very deceiving.

Nhưng bức hình này làm ta tưởng là không phải.

Life is abundant in those lakes,

Sự sống trong những hồ này phong phú,

but like in many places on Earth right now and due to climate change,

nhưng giống nhiều nơi trên Trái Đất ngày nay và phụ thuộc vào thay đổi thời tiết,

there is a huge loss in biodiversity.

sự đa dạng sinh học đã bị mất khá nhiều.

In the samples that we took back home,

Trong những mẫu vật mà chúng ta thu thập,

36 percent of the bacteria in those lakes were composed of three species,

63% vi trùng trong những hồ này được cấu thành từ 3 loài,

and those three species are the ones that have survived so far.

và 3 loài này là một trong những loài còn sót lại cho đến nay.

Here's another lake, right next to the first one.

Đây là một hồ khác, bên phải cạnh hồ thứ nhất.

The red color you see here is not due to minerals.

Màu đỏ mà bạn thấy đây không phải do khoáng chất.

It's actually due to the presence of a tiny algae.

Đó là do sự hiện diện của một loại rong nhỏ.

In this region, the U.V. radiation is really nasty.

Trong vùng này, bức xạ tia cực tím có tác hại lớn.

Anywhere on Earth, 11 is considered to be extreme.

Bất cứ nơi nào trên Trái Đất, chỉ số cực tím 11 được xem là quá lớn.

During U.V. storms there, the U.V. Index reaches 43.

Trong các cơn bão cực tím, chỉ số cực tím đạt đến 43.

SPF 30 is not going to do anything to you over there,

Kem chống nắng SPF 30 không thể bảo vệ bạn ở cường độ đó,

and the water is so transparent in those lakes

và nước trong các hồ này thì trong suốt

that the algae has nowhere to hide, really,

rong không có nơi nào để ẩn nấp,

and so they are developing their own sunscreen,

vậy chúng tự phát triển khả năng chống nắng,

and this is the red color you see.

đó là màu đỏ mà bạn thấy.

But they can adapt only so far,

Nhưng chúng có thể thích nghi cho đến nay,

and then when all the water is gone from the surface,

rồi khi nước bay hơi trên bề mặt,

microbes have only one solution left:

vi sinh vật chỉ còn một giải pháp:

They go underground.

Chúng chui xuống đất.

And those microbes, the rocks you see in that slide here,

Bạn thấy những vi sinh vật và đá trong hình này,

well, they are actually living inside rocks

chúng sống bên trong các tảng đá

and they are using the protection of the translucence of the rocks

chúng được bảo vệ dưới lớp phủ mờ của đá

to get the good part of the U.V.

mà vẫn nhận được tia cực tím có ích

and discard the part that could actually damage their DNA.

và tránh được tia có hại cho ADN của chúng.

And this is why we are taking our rover

Đó là lý do chúng ta dùng tàu do thám

to train them to search for life on Mars in these areas,

để tìm sự sống trên sao Hỏa ở những khu vực thế này,

because if there was life on Mars three and a half billion years ago,

vì nếu có sự sống trên sao Hỏa 3,5 tỷ năm trước đây,

it had to use the same strategy to actually protect itself.

sinh vật đó cũng phải dùng chiến thuật giống như vậy để tự bảo vệ.

Now, it is pretty obvious

Bây giờ, mọi sự khá rõ ràng

that going to extreme environments is helping us very much

việc tìm hiểu môi trường khắc nghiệt đã giúp chúng ta rất nhiều

for the exploration of Mars and to prepare missions.

từ việc thăm dò sao Hỏa và chuẩn bị các chuyến du hành.

So far, it has helped us to understand the geology of Mars.

Cho đến nay, chúng ta có thể hiểu địa chất của sao Hỏa.

It has helped to understand the past climate of Mars and its evolution,

Chúng ta có thể hiểu khí hậu của sao Hỏa trong quá khứ và các thay đổi,

but also its habitability potential.

nhưng chúng ta cũng hiểu về các khả năng có sự sống.

Our most recent rover on Mars has discovered traces of organics.

Tàu thăm dò mới nhất của chúng ta trên sao Hỏa đã tìm thấy dấu vết chất hữu cơ.

Yeah, there are organics at the surface of Mars.

Vâng, có chất hữu cơ trên bề mặt sao Hỏa.

And it also discovered traces of methane.

Tàu cũng phát hiện ra dấu vết của mêtan.

And we don't know yet if the methane in question

Chúng ta chưa biết khí mêtan này

is really from geology or biology.

xuất phát từ địa chất hay từ sinh vật.

Regardless, what we know is that because of the discovery,

Dù gì đi nữa, điều mà chúng ta biết là nhờ vào việc phát hiện này,

the hypothesis that there is still life present on Mars today

giả thiết về sự sống hiện hữu trên sao Hỏa ngày nay

remains a viable one.

vẫn còn giá trị.

So by now, I think I have convinced you that Mars is very special to us,

Vậy, tôi nghĩ đã thuyết phục được các bạn rằng sao Hỏa rất đặc biệt với chúng ta,

but it would be a mistake to think that Mars is the only place

nhưng sẽ rất sai lầm khi nghĩ rằng sao Hỏa là nơi duy nhất

in the solar system that is interesting to find potential microbial life.

trong Hệ Mặt Trời có thể tìm thấy khả năng có sự sống vi sinh.

And the reason is because Mars and the Earth

Với lý lẽ là sao Hỏa và Trái Đất

could have a common root to their tree of life,

có thể có cùng gốc về cây sự sống,

but when you go beyond Mars, it's not that easy.

nhưng khi bạn đi xa hơn sao Hỏa, thì gốc chung đó không dễ tìm ra.

Celestial mechanics is not making it so easy

Kỹ thuật khoa học vũ trụ chưa cho phép một cách dễ dàng

for an exchange of material between planets,

các gửi thiết bị giữa các hành tinh,

and so if we were to discover life on those planets,

và nếu chúng ta phải tìm ra sự sống trên các hành tinh này,

it would be different from us.

thì sẽ rất khác với chúng ta.

It would be a different type of life.

Nó có thể là một dạng sự sống khác.

But in the end, it might be just us,

Nhưng cũng có thể rất giống chúng ta,

it might be us and Mars,

có thể giống chúng ta và sao Hỏa,

or it can be many trees of life in the solar system.

hoặc có thể là nhiều cây sự sống khác biệt trong Hệ Mặt Trời.

I don't know the answer yet, but I can tell you something:

Tôi chưa có câu trả lời, nhưng tôi có thể nói với bạn một điều:

No matter what the result is, no matter what that magic number is,

Câu trả lời và con số thần kỳ có là gì đi nữa thì cũng không quan trọng,

it is going to give us a standard

nó sẽ cho chúng ta một tiêu chuẩn

by which we are going to be able to measure the life potential,

để chúng ta có thể đo lường được sự sống tiềm năng,

abundance and diversity beyond our own solar system.

phong phú và đa dạng ở bên ngoài Hệ Mặt Trời của chúng ta.

And this can be achieved by our generation.

Và việc này có thể được hoàn thiện bởi chính thế hệ chúng ta.

This can be our legacy, but only if we dare to explore.

Đây có thể là gia tài của chúng ta, nhưng chỉ khi nào chúng ta dám khám phá.

Now, finally,

Cuối cùng,

if somebody tells you that looking for alien microbes is not cool

nếu ai nói với bạn việc tìm kiếm vi sinh vật trong vũ trụ là không khả thi

because you cannot have a philosophical conversation with them,

vì bạn không thể có một buổi nói chuyện triết lý với họ,

let me show you why and how you can tell them they're wrong.

hãy cho tôi chỉ cho bạn cách nào để nói với họ rằng họ nhầm rồi.

Well, organic material is going to tell you

vật chất hữu cơ sẽ nói cho bạn

about environment, about complexity and about diversity.

về môi trường, về sự phức tạp và về sự đa dạng.

DNA, or any information carrier, is going to tell you about adaptation,

ADN, hoặc bất cứ vật chất mang thông tin nào cũng đang nói về sự thích nghi.

about evolution, about survival, about planetary changes

về tiến hóa, về sinh tồn, về thay đổi hành tinh

and about the transfer of information.

và về trao đổi tín hiệu.

All together, they are telling us

Tất cả đang nói cho chúng ta

what started as a microbial pathway,

con đường vi sinh đã bắt đầu

and why what started as a microbial pathway

và tại sao nó bắt đầu

sometimes ends up as a civilization

có lẽ nó trở thành một nền văn minh

or sometimes ends up as a dead end.

hoặc là một kết thúc diệt vong.

Look at the solar system, and look at the Earth.

Hãy nhìn Hệ Mặt Trời, và nhìn Trái Đất.

On Earth, there are many intelligent species,

Trên Địa Cầu, có nhiều loài thông minh,

but only one has achieved technology.

nhưng chỉ có một loài tạo ra công nghệ.

Right here in the journey of our own solar system,

Lúc này đây, trên cuộc hành trình của Hệ Mặt Trời,

there is a very, very powerful message

chúng ta nhận được một thông điệp rất mạnh mẽ:

that says here's how we should look for alien life, small and big.

đây là cách chúng ta nên tìm kiếm sự sống vũ trụ, tầm vi mô và tầm vĩ mô.

So yeah, microbes are talking and we are listening,

Vậy, vi sinh vật đang nói và chúng ta đang lắng nghe,

and they are taking us,

chúng đang nói với chúng ta đó,

one planet at a time and one moon at a time,

một hành tinh và một vệ tinh vào một thời điểm,

towards their big brothers out there.

hướng đến những người anh em to lớn ở ngoài kia.

And they are telling us about diversity,

Và chúng đang nói với chúng ta về sự đa dạng,

they are telling us about abundance of life,

về sự phong phú của sự sống,

and they are telling us how this life has survived thus far

và chúng nói với chúng ta làm thế nào để sự sống này có thể kéo dài

to reach civilization,

để đạt đến nền văn minh,

intelligence, technology and, indeed, philosophy.

Cám ơn.

Thank you.

(Vỗ tay)

(Applause)