Nathaniel Kahn: My father, my architect

Translator: Pat Likitswat Reviewer: Sritala Dhanasarnsombut

One thing I wanted to say about film making is -- about this film --

สิ่งหนึ่งที่อยากจะพูดเกี่ยวกับการสร้างภาพยนตร์เรื่องนี้ คือ

in thinking about some of the wonderful talks we've heard here,

เมื่อลองคิดถึงการบรรยายอันยอดเยื่ยมต่างๆ เราได้ยินที่นี่

Michael Moschen, and some of the talks about music,

อย่างไมเคิล โมเชน หรือการบรรยายเกี่ยวกับดนตรี

this idea that there is a narrative line,

แนวคิดในการใช้บทบรรยาย

and that music exists in time.

และแนวคิดที่ว่าดนตรีคงอยู่คู่กาลเวลา

A film also exists in time; it's an experience

ภาพยนตร์ก็เหมือนกัน เช่นเดียวกันกับประสบการณ์

that you should go through emotionally.

ที่เราควรรับรู้ผ่านอารมณ์

And in making this film I felt that so many of the documentaries I've seen

ตอนที่ทำภาพยนตร์เรื่องนี้ ผมย้อนไปคิดว่าหนังสารคดีส่วนใหญ่ที่เคยดู

were all about learning something,

เป็นเรื่องเกี่ยวกับการได้เรียนรู้อะไรบางอย่าง

or knowledge, or driven by talking heads, and driven by ideas.

ที่เดินเรื่องโดยผู้ประกาศ หรือเดินเรื่องด้วยแนวคิดต่างๆ

And I wanted this film to be driven by emotions,

และผมอยากให้ภาพยนตร์ของผมเดินเรื่องด้วยอารมณ์ความรู้สึก

and really to follow my journey.

ให้เหมือนเดินตามการเดินทางของผมจริงๆ

So instead of doing the talking head thing, instead it's composed of scenes,

ดังนั้นแทนที่จะมีคนนั่งบรรยายปาวๆ ก็เป็นประกอบด้วยฉากต่างๆไป

and we meet people along the way.

ผู้คนที่เราเจอระหว่างทาง

We only meet them once.

เราเจอแค่ครั้งเดียวเท่านั้น

They don't come back several times, so it really chronicles a journey.

พวกเขาจะไม่กลับมาปรากฎอีก เป็นการเดินทางที่เกิดตามเวลาจริง

It's something like life, that once you get in it

เหมือนในชีวิต ที่เมื่อคุณก้าวเข้ามาแล้ว

you can't get out.

คุณจะถอยกลับออกไปไม่ได้

There are two clips I want to show you,

มีวิดีโอสองคลิปที่ผมอยากให้คุณดู

the first one is a kind of hodgepodge,

คลิปแรกเป็นเหมือนจับฉ่าย

its just three little moments, four little moments

ของช่วงเวลาสั้นๆสามสี่ช่วง

with three of the people who are here tonight.

กับคนสามคนที่อยู่กับเราในคืนนี้

It's not the way they occur in the film,

ซึ่งไม่ใช่เพราะพวกเขามีส่วนร่วมในภาพยนตร์นี้

because they are part of much larger scenes.

แต่เป็นเพราะพวกเขาล้วนแต่มีบทบาทในฉากที่ใหญ่กว่า

They play off each other in a wonderful way.

สิ่งที่พวกเขาพูด เติมเต็มให้กันและกันอย่างยอดเยี่ยม

And that ends with a little clip of my father, of Lou,

และในตอนท้ายสุดเป็นคลิปของคุณพ่อของผม ลูห์

talking about something that is very dear to him,

พูดเกี่ยวกับบางอย่างที่เขารักมาก

which is the accidents of life.

ซึ่งเป็นอุบัติเหตุในชีวิต

I think he felt that the greatest things in life were accidental,

ผมคิดว่าเขาเห็นสิ่งที่ยิ่งใหญ่ที่สุดในชีวิตเกิดโดยอุบัติเหตุ

and perhaps not planned at all.

ไม่ได้วางแผนก่อนเลย

And those three clips will be followed by a scene of

และคลิปต่อจากนั้นจะเป็นภาพบรรยากาศของอาคาร

perhaps what, to me, is really his greatest building

ที่อาจจะเป็น หรือที่ผมเห็นว่าเป็นสถาปัตยกรรมที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของเขา

which is a building in Dhaka, Bangladesh.

ซึ่งก็คืออาคารในเมืองดักกา ประเทศบังคลาเทศ

He built the capital over there.

เขาได้สร้างรัฐสภาให้ที่นั่น

And I think you'll enjoy this building, it's never been seen --

ผมคิดว่าคุณคงดีใจที่ได้เห็น เพราะมันไม่เคยถูกเผยที่ไหนมาก่อน

it's been still photographed, but never photographed by a film crew.

เคยมีการถ่ายภาพนิ่ง แต่ไม่เคยมีการถ่ายเป็นภาพเคลื่อนไหวมาก่อน

We were the first film crew in there.

เราเป็นทีมแรกที่ได้เข้าไปถ่ายทำ

So you'll see images of this remarkable building.

คุณจะได้เห็นภาพอาคารที่น่าทึ่งนี้

A couple of things to keep in mind when you see it,

และระหว่างที่คุณดูมีสองสิ่งที่ผมอยากให้คุณคิดถึง

it was built entirely by hand,

อาคารนี้สร้างขึ้นด้วยมือทั้งหมด

I think they got a crane the last year.

ผมว่าพวกเขาเพิ่งมีปั้นจั่นเมื่อปีกลาย

It was built entirely by hand off bamboo scaffolding,

อาคารถูกสร้างขึ้นด้วยมือ บนนั่งร้านไม่ไผ่

people carrying these baskets of concrete on their heads,

คนงานทูลตระกร้าใส่คอนกรีตไว้บนศีรษะ

dumping them in the forms.

แล้วเทมันใส่แบบ

It is the capital of the country,

อาคารนี้เป็นดั่งศูนย์กลางของเมือง

and it took 23 years to build,

ใช้เวลาสร้างทั้งหมด 23 ปี

which is something they seem to be very proud of over there.

เป็นสิ่งที่พวกเขาภาคภูมิใจกันมาก

It took as long as the Taj Mahal.

ใช้เวลาสร้างนานพอๆ กับทัชมาฮาล

Unfortunately it took so long that Lou never saw it finished.

น่าเศร้าที่มันใช้เวลานานเสียจนลูห์ไม่มีโอกาสได้เห็นตอนสร้างเสร็จ

He died in 1974.

ลูห์เสียชีวิตเมื่อปี ค.ศ.1974

The building was finished in 1983.

อาคารสร้างเสร็จเมื่่อปี ค.ศ.1983

So it continued on for many years

หลายปีให้หลังที่มีคนสร้างมันต่อ

after he died.

หลังจากเขาตาย

Think about that when you see that building,

นั่นคือสิ่งที่ผมอยากให้คุณนึกถึงเมื่อคุณเห็นอาคารหลังนั้น

that sometimes the things we strive for so hard in life we never get to see finished.

คิดว่าบางครั้งสิ่งที่เราพยายามอย่างยากลำบาก กลับไม่มีโอกาสเห็นมันเสร็จสมบูรณ์

And that really struck me about my father,

นี้เป็นสิ่งผมที่ประทับใจเกี่ยวกับพ่อ

in the sense that he had such belief

เขามีความเชื่ออย่างแรงกล้า

that somehow, doing these things

ด้วยเหตุผลบางอย่าง เขาทำเรื่องพวกนี้

giving in the way that he gave, that something good would come out of it,

เขาให้ในแบบที่เขาให้ เหมือนเขาเชื่อว่าจะต้องเกิดสิ่งดีๆขึ้นจากสิ่งที่ทำลงไป

even in the middle of a war, there was a war with Pakistan at one point,

แม้กระทั่งในเวลาสงคราม สงครามที่เกิดระหว่างบังคลาเทศกับปากีสถาน

and the construction stopped totally and he kept working,

ทำให้การก่อสร้างหยุดชะงัก แต่เขายังคงทำงานต่อไป

because he felt, "Well when the war is done

เพราะเขารู้ว่า เมื่อสงครามสงบลง

they'll need this building."

ประชาชนจะต้องการสิ่งนี้

So, those are the two clips I'm going to show.

เอาล่ะ นี่เป็นสองคลิปที่ผมจะให้คุณดู

Roll that tape.

เดินเทปได้เลยครับ

(Applause)

(เสียงปรบมือ)

Richard Saul Wurman: I remember hearing him talk at Penn.

ริชาร์ด ซาวล์ เวอร์แมน: ผมจำได้ว่าเคยฟังเขาบรรยายที่มหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย

And I came home and I said to my father and mother,

วันนั้น พอกลับมาบ้านผมพูดกับพ่อกับแม่ว่า

"I just met this man: doesn't have much work,

"ผมเพิ่งรู้จักคนคนหนึ่ง เขายังไม่มีผลงานมากนัก

and he's sort of ugly, funny voice,

แถมหน้าตายังออกจะน่าเกลียด แล้วเสียงก็ตลกๆ

and he's a teacher at school.

เขาเป็นอาจารย์ที่โรงเรียน

I know you've never heard of him, but just mark this day

ผมรู้ว่าพ่อกับแม่ไม่เคยได้ยินอะไรเกี่ยวกับเขา แต่ผมจะบอกไว้ตอนนี้เลยนะ

that someday you will hear of him,

ว่าสักวันจะต้องได้ยินเรื่องเกี่ยวกับเขาแน่ๆ

because he's really an amazing man."

เพราะเขาเป็นคนน่ามหัศจรรย์จริงๆ"

Frank Gehry: I heard he had some kind of a fling with Ingrid Bergman. Is that true?

แฟรงค์ แกรี: ผมเคยได้ยินว่าเขาไปกิ๊กกับ อิงกริด เบิร์กแมน ตกลงจริงรึเปล่า?

Nathaniel Kahn: If he did he was a very lucky man.

นาธาเนียล คาห์น: ถ้าเป็นจริงเขาจะเป็นผู้ชายที่โชคดีมากครับ

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

NK: Did you hear that, really?

นาธาเนียล คาห์น: คุณเคยได้ยินจริงๆเหรอครับ?

FG: Yeah, when he was in Rome.

แฟรงค์ แกรี: จริงๆแหละ ตอนเขาอยู่ที่กรุงโรม

Moshe Safdie: He was a real nomad.

โมเซ ซาฟดี: เขาเป็นคนชีพจรลงเท้า

And you know, when I knew him when I was in the office,

รู้มั๊ย ตอนที่ผมรู้จักกับเขา ตอนที่ทำงานที่ออฟฟิศ

he would come in from a trip, and he would be in the office

พอเขากลับมาจากการเดินทาง เขาจะทำงานอยู่ที่ออฟฟิศ

for two or three days intensely, and he would pack up and go.

อย่างมากก็สองสามวันเท่านั้นแหละ แล้วเขาก็เก็บข้าวเก็บของเตรียวตัวจะไปอีก

You know he'd be in the office till three in the morning working with us

เขาจะทำงานอยู่กับเราดึกดื่นถึงตีสามตีสี่

and there was this kind of sense of the nomad in him.

มีนิสัยนักเพนจรในตัวเขา

I mean as tragic as his death was in a railway station,

ไม่ว่าการตายของเขาที่สถานีรถไฟจะน่าโศกสลดแค่ไหน

it was so consistent with his life, you know?

เขาเดินทางไปนู้นมานี่อยู่เสมอๆ

I mean I often think I'm going to die in a plane,

คือ..ผมคิดอยู่บ่อยๆว่าถ้าวันหนึ่งผมเกิดตายในเครื่องบินขึ้นมาล่ะ

or I'm going to die in an airport,

หรือว่าที่สนามบิน

or die jogging without an identification on me.

หรือว่าตอนกำลังวิ่งออกกำลังกาย โดยที่ไม่มีบัตรประจำตัวอะไรติดตัวอยู่

I don't know why I sort of carry that

ไม่รู้ทำไมสินะ ผมพกมันติดตัวอยู่ตลอดเลย

from that memory of the way he died.

เพราะผมจำได้ว่าเขาตายอย่างไร

But he was a sort of a nomad at heart.

แต่นั่นก็แหละ จิตใจของเขาเป็นนักเพนจร

Louis Kahn: How accidental our existences are really

หลุยส์ คาห์น: ชีวิตเรามันช่างเป็นเหมือนอุบัติเหตุจริง

and how full of influence by circumstance.

และก็ช่างเต็มไปด้วยแรงบันดาลใจจากสถานการณ์ต่างๆ

Man: We are the morning workers who come, all the time, here

ผู้ชาย: พวกเรามาเดินออกกำลังกายที่นี่เป็นประจำ

and enjoy the walking, city's beauty and the atmosphere

เรามีความสุขที่ได้เห็นความงดงามของเมืองและบรรยากาศที่นี่

and this is the nicest place of Bangladesh.

นี่เป็นที่ที่สวยที่สุดในบังคลาเทศเลยล่ะ

We are proud of it.

พวกเราภูมิใจกับมันมาก

NK: You're proud of it?

นาธาเนียล คาห์น: คุณภูมิใจกับมันเหรอครับ?

Man: Yes, it is the national image of Bangladesh.

ผู้ชาย: ใช่สิ มันเป็นสัญลักษณ์ประจำชาติของบังคลาเทศเลยนะ

NK: Do you know anything about the architect?

นาธาเนียล คาห์น: แล้วคุณเคยรู้เรื่องเกี่ยวกับสถาปนิกที่สร้างบ้างมั๊ยครับ?

Man: Architect? I've heard about him; he's a top-ranking architect.

ผู้ชาย: สถาปนิกเหรอ? ผมเคยได้ยินนะ ได้ยินว่าเขาเป็นสถาปนิกเก่งอันดับต้นๆ

NK: Well actually I'm here because I'm the architect's son,

นาธาเนียล คาห์น: คือ ที่จริงแล้วผมมาที่นี่เพราะผมเป็นลูกชายของสถาปนิกคนนั้น

he was my father.

เขาเป็นพ่อของผม

Man: Oh! Dad is Louis Farrakhan?

ผู้ชาย: ว้าว! พ่อของคุณคือ หลุยส์ เฟอร์ราคาน เหรอ?

NK: Yeah. No not Louis Farrakhan, Louis Kahn.

นาธาเนียล คาห์น: ครับๆ เอ่อ ไม่ใช่ หลุยส์ เฟอร์ราคาน ครับ ที่ถูกคือ หลุยส์ คาห์น

Man: Louis Kahn, yes!

ผู้ชาย: หลุยส์ คาห์น ใช่ๆๆ

(Laughter)

(เสียงหัวเราะ)

Man: Your father, is he alive?

ผู้ชาย: แล้วพ่อของคุณ เขายังมีชีวิตอยู่รึเปล่า?

NK: No, he's been dead for 25 years.

นาธาเนียล คาห์น: ไม่ครับ พ่อเสียไป 25 ปีแล้ว

Man: Very pleased to welcome you back.

ผู้ชาย: ยินดีมากที่คุณกลับมาเยี่ยมนะ

NK: Thank you.

นาธาเนียล คาห์น: ขอบคุณครับ

NK: He never saw it finished, Pop.

นาธาเนียล คาห์น: เขาไม่ได้อยู่เห็นที่นี่ตอนสร้างเสร็จ

No, he never saw this.

เขาไม่เคยได้เห็นภาพนี้

Shamsul Wares: It was almost impossible, building for a country like ours.

ซามซุล วาเรส: มันแทบเป็นไปไม่ได้ที่จะสร้างอาคารในประเทศนี้

In 30, 50 years back, it was nothing, only paddy fields,

เมื่อ 30-50 ปีก่อน ที่นี่ไม่มีอะไรเลยนอกจากทุ่งนา

and since we invited him here,

พอพวกเราเชิญเขามาออกแบบ

he felt that he has got a responsibility.

เขาเลยรู้สึกว่ามีหน้าที่ต้องรับผิดชอบ

He wanted to be a Moses here, he gave us democracy.

เขาอยากเป็นโมเสสของที่นี่ เขานำประชาธิปไตยมาให้เรา

He is not a political man,

เขาไม่ใช่นักการเมือง

but in this guise he has given us

แต่ทว่าบทบาทของเขาได้ทำให้เรา

the institution for democracy, from where we can rise.

ได้มีสถาบันเพื่อฟูมฟักประชาธิปไตย

In that way it is so relevant.

เกี่ยวพันกันอย่างลึกซึ้ง

He didn't care for how much money this country has,

เขาไม่ได้ใส่ใจว่าประเทศนี้มีเงินสักแค่ไหน

or whether he would be able to ever finish this building,

หรือว่าเขาจะสามารถสร้างอาคารนี้ให้สำเร็จได้หรือไม่

but somehow he has been able to do it, build it, here.

แต่เขาก็ทำมันจนได้ สร้างอาคารขึ้นมา ณ ที่ตรงนี้

And this is the largest project he has got in here, the poorest country in the world.

นี่เป็นงานชิ้นใหญ่ที่สุดที่เขาทำที่นี่ ที่ประเทศที่จนที่สุดในโลก

NK: It cost him his life.

นาธาเนียล คาห์น: มันแลกด้วยชีวิตของเขา

SW: Yeah, he paid. He paid his life for this,

ซามซุล วาเรส: ใช่ เขาแลกชีวิตของเขาเพื่อสิ่งนี้

and that is why he is great and we'll remember him.

และนี่แหละคือเหตุผลที่เขายิ่งใหญ่เหลือเกิน และพวกเราจะจดจำเขา

But he was also human.

แต่ในขณะเดียวกันเขาเป็นแค่คนธรรมดา

Now his failure to satisfy the family life,

ที่นี้ ที่ชีวิตครอบครัวเขาล้มเหลว

is an inevitable association of great people.

เป็นสิ่งที่เลี่ยงไม่ได้สำหรับผู้คนที่ยิ่งใหญ่ทั้งหลาย

But I think his son will understand this,

แต่ผมหวังว่าลูกชายของเขาจะเข้าใจ

and will have no sense of grudge,

และไม่รู้สึกขุ่นข้องหมองใจ

or sense of being neglected, I think.

หรือรู้สึกถูกทอดทิ้ง

He cared in a very different manner,

ผมว่า เขามีวิธีรักที่แตกต่างออกไป

but it takes a lot of time to understand that.

และมันก็ยากที่จะเข้าใจได้

In social aspect of his life

ในชีวิตสังคมของเขา

he was just like a child, he was not at all matured.

เขาเป็นเหมือนเด็กเล็กคนหนึ่ง ไม่ค่อยมีความเป็นผู้ใหญ่

He could not say no to anything,

เขาปฏิเสธอะไรไม่ลงสักอย่าง

and that is why, that he cannot say no to things,

และนี่แหละคือสาเหตุ เพราะเขาปฏิเสธไม่เป็น

we got this building today.

เราจึงมีอาคารอยู่ที่นี่ในวันนี้

You see, only that way you can be able to understand him.

คุณเห็นมั๊ย นี่คือทางเดียวที่คุณจะเข้าใจเขาได้

There is no other shortcut,

ไม่มีทางอื่นที่ง่ายกว่านี้

no other way to really understand him.

ไม่มีทางอื่นที่จะทำความเข้าใจเขาได้ดีกว่านี้

But I think he has given us this building

แต่ผมว่าที่เขาได้สร้างอาคารหลังนี้ให้เรา

and we feel all the time for him,

ทำให้เรารู้สึกถึงเขาอยู่ตลอดเวลา

that's why, he has given love for us.

เขาได้มอบความรักให้พวกเรา

He could not probably give the right kind of love for you,

เขาอาจไม่สามารถให้ความรักคุณได้ดีเท่าที่ควร

but for us, he has given the people the right kind of love,

แต่สำหรับเรา เขาได้ให้ความรักที่ดีงามกับประชาชน

that is important.

นี่คือสิ่งสำคัญ

You have to understand that.

คุณจะต้องเข้าใจว่า

He had an enormous amount of love,

เขามีความรักอยู่มหาศาล

he loved everybody.

เขามีความรักต่อทุกคน

To love everybody, he sometimes did not see

ในการรักทุกๆคน บางทีเขาอาจจะมองข้าม

the very closest ones,

คนที่อยู่ใกล้ตัวเขามากที่สุด

and that is inevitable for men of his stature.

และนั่นก็เป็นสิ่งที่เลี่ยงไม่ได้สำหรับคนที่ยิ่งใหญ่อย่างเขา

(Applause)

(เสียงปรบมือ)