Sheikha Al Mayassa: Globalizing the local, localizing the global

Translator: Liridon Shala Reviewer: Robert Lokaj

Both myself and my brother

Unë dhe vëlalu imë

belong to the under 30 demographic,

jemi pjesë e përfundi 30 demografikve

which Pat said makes 70 percent,

për të cilet tha se bejnë 70 përqind,

but according to our statistics

mirpo sipas statistikave tona

it makes 60 percent of the region's population.

bejnë rreth 60 përqind të popullsis regionale.

Qatar is no exception to the region.

Katari nuk është pjesë e regjionit.

It's a very young nation led by young people.

Është një shtet i ri dhe i përber nga njerëzit e ri.

We have been reminiscing about the latest technologies

Ne duhet të reminzojme rreth teknologjis së fundit

and the iPods,

dhe ipodve,

and for me the abaya,

dhe për mua abaya,

my traditional dress that I'm wearing today.

veshja ime tradicionali që kam të veshur sotë.

Now this is not a religious garment,

Tani kjo nuk është ndonje veshje religjioze,

nor is it a religious statement.

as një thënje religjioze poashtu.

Instead, it's a diverse cultural statement

Në vend, është një kultur e thënjes së ndryshme

that we choose to wear.

që ne e zgjedhim për ta veshur.

Now I remember a few years ago,

Tani unë e kujtoj disa vite më parë,

a journalist asked Dr. Sheikha, who's sitting here,

një gazetar më pyeti Dr.Sheikha, kush është ulur këtu,

president of Qatar University --

presidenti i universitetit të Katarit-

who, by the way, is a woman --

kush, me që ra fjala, a është një grua ---

he asked her whether she thought

ai e pyeti atë se kishte menduar ajo

the abaya hindered or infringed her freedom in any way.

që abaya kishte ndikuar lirin e saj në një menyra apo tjetër.

Her answer was quite the contrary.

Përgjigjëja e saj ishte krejt ndryshe.

Instead, she felt more free,

Në vend se, ajo u ndije shumë më e lirë,

more free because she could wear whatever she wanted

shumë më e lirë sepse ajo mund të vishte qfardo që ajo dëshironte

under the abaya.

përfundit abaya.

She could come to work in her pajamas and nobody would care.

Ajo do të vinte në punë me pigjama dhe askush nuk do t'ja dinte.

(Laughter)

(Qeshen)

Not that you do; I'm just saying.

Jo se as ju që e dini; unë vetem po them.

(Laughter)

(Qeshen)

My point is here, people have a choice --

Logjika ime këtu, njerëzit kanë një zgjidhje --

just like the Indian lady could wear her sari

sikurse një grua Indiane që mund të vesh një sari

or the Japanese woman could wear her kimono.

apo një grua Japonese mund të vesh kimono e saj.

We are changing our culture from within,

Ne po e ndrrojm kulturen ton nga brenda,

but at the same time

mirpo në të njejten kohë

we are reconnecting with our traditions.

ne po e lidhim atë me tradicionalen tonë.

We know that modernization is happening.

Ne e dim që modernizimi po ndodhë.

And yes, Qatar wants to be a modern nation.

Dhe po, Katari dëshiron të jetë një vend modern.

But at the same time

Mipro në të njejten kohë

we are reconnecting and reasserting our Arab heritage.

ne po ri-lidhemi dhe po ri-asertojmë trashigimin tonë Arabe.

It's important for us to grow organically.

Është me rëndësi për ne të rritemi me origjinalitet.

And we continuously make the conscious decision

Dhe ne vazhdimisht po marrim vendime konkluzive

to reach that balance.

për ta arritur atë balancë.

In fact, research has shown

Në fakt, kërkimet kan treguar

that the more the world is flat,

se sa më shumë që bota është hapur,

if I use Tom Friedman's analogy,

nese e përdori analogjin e Tom Friedman-it

or global,

globali ynë,

the more and more people are wanting to be different.

sa më shumë që njerëzit dëshirojnë të jenë ndryshe.

And for us young people,

Dhe për ne njerëzit e ri,

they're looking to become individuals

ata po kërkojnë të jenë individualë

and find their differences amongst themselves.

dhe të gjejnë ndryshimin në mes veti.

Which is why I prefer the Richard Wilk analogy

Pra kjo është ajo sepse unë e preferoj analogjin r Richard Wilk-it

of globalizing the local

për globalizimin e vendit

and localizing the global.

dhe lokalizimin e globit.

We don't want to be all the same,

Ne nuk duam të gjithë të jemi të njejtë,

but we want to respect each other and understand each other.

mirpo ne duam ta rrespektojmë njëri tjetrin dhe ta kuptojmë secilin.

And therefore tradition becomes more important,

Dhe kështu tradita bëhet më e rëndësishme,

not less important.

jo më pak e rëndësishme.

Life necessitates a universal world,

Jeta e ka kuptimin e një bote univerzale,

however, we believe in the security

sidoqoftë, ne besojmë në sigurin

of having a local identity.

e të pasuri një identitet lokalë.

And this is what the leaders of this region

Dhe kjo është se qfar lideret e regjionit

are trying to do.

janë duke berë.

We're trying to be part of this global village,

Ne po përpiqemi të jemi pjes e fshatit globalë,

but at the same time we're revising ourselves

mirpo në të njejten koh po me rishikojmë vetveten tonë

through our cultural institutions and cultural development.

nepërmjet kultures institucionale dhe zhvillimit kulturalë.

I'm a representation of that phenomenon.

Unë po e riprezentoj këtë fenomen.

And I think a lot of people in this room,

Dhe mendoj se shumë njerëz të këtë dhomë,

I can see a lot of you are in the same position as myself.

Unë mund të shoh se shumë prej jush janë në po të njejten pozitë.

And I'm sure, although we can't see the people in Washington,

Dhe jam e siguritë, edhe pse nuk mund ti shohim njerëzit në Washington,

they are in the same position.

ata jan në po të njejten pozitë.

We're continuously trying to straddle

Ne vazhdimit po përpiqemi të formulojmë

different worlds, different cultures

botra të ndryshme, kulura të ndryshme

and trying to meet the challenges

dhe po provojmë të arrijmë sfida

of a different expectation

të përmasave të ndryshme

from ourselves and from others.

nga vetvetja jonë dhe nga të tjerët.

So I want to ask a question:

Pra dëshiroj të bejë një pytje:

What should culture in the 21st century look like?

Si do të duhet të dukej kultura e shekullit 21?

In a time where the world is becoming personalized,

Në një koh kur bota po behet e personalizuar,

when the mobile phone, the burger, the telephone,

ku telefonat mobilë, burgeret, telefonat

everything has its own personal identity,

gjdogjë ka përsonalitetin e tij,

how should we perceive ourselves

si do duhet të vazhdojmë me veten tonë

and how should we perceive others?

si do duhet të vazhdojmë me të tjerët?

How does that impact our desert culture?

Qfar rëndësia ka në desertin e kultures sonë?

I'm not sure of how many of you in Washington

Jam i sigurit se sa prej jush në Washington

are aware of the cultural developments happening in the region

jeni në dijeni për zhvillimin që po ndodh në kulturen regjionale

and, the more recent, Museum of Islamic Art

dhe, më së voni, Muze i artit Islam

opened in Qatar in 2008.

i hapur në Katar në vitin 2008.

I myself am personalizing these cultural developments,

Unë përsonalisht po i përsonalizoj zhvilimin kulturorë,

but I also understand

mirpo unë gjithashtu e kuptoj

that this has to be done organically.

se kjo duhet të behet në menyr origjinale.

Yes, we do have all the resources that we need

Po, ne kemi të gjitha resurset që na nevoiten

in order to develop new cultural institutions,

për arsyje ti zhvillojmë një kultur të re institucionale,

but what I think is more important

mirpo qfar unë mendoj se është më e rendësishme

is that we are very fortunate

është se ne jemi shumë fatlume

to have visionary leaders

të kemi lider vizjonarë

who understand that this can't happen from outside,

të cilet e kuptojnë se kjo nuk mund të ndodh nga jashtë,

it has to come from within.

duhet të vi nga brenda.

And guess what?

Dhe thuaj qfarë?

You might be surprised to know that most people in the Gulf

Ju mund të jeni të surprizuar se shumica e njerëzve në Gulf

who are leading these cultural initiatives

të cilet po drejtojnë këto kultura inicjative

happen to be women.

të ndodhin janë gra.

I want to ask you, why do you think this is?

Dëshiroj t'ju pyes juve përse mendoni se ndodh kjo ?

Is it because it's a soft option;

A është kjo sepse është një opcion i butë;

we have nothing else to do?

dhe ne nuk kemi asgjë tjetër për të berë?

No, I don't think so.

Jo, unë nuk mendoj kështu.

I think that women in this part of the world

Mendoj se gratë në këtë pjesë të botës

realize that culture is an important component

e kuptojnë se kultura është një komponent i rendësishem

to connect people

për të lidhur njerëzit

both locally and regionally.

së bashku lokalisht dhe regjionalishtë.

It's a natural component

Është një komponent natyralë

for bringing people together, discussing ideas --

për ti sjellur njerëzit sëbashku, ti diskutojnë idetë --

in the same way we're doing here at TED.

ne po të njejten menyr siq ne po e bejnë këtu në TED.

We're here, we're part of a community,

Ne jemi këtu, jemi pjesë e komunitetit,

sharing out ideas and discussing them.

ti ndajmë së bashku dietë dhe ti diskutojmë ato.

Art becomes a very important part

Arti bëhet pjesë shumë e rëndësishme

of our national identity.

e identiteti tonë nacionalë

The existential and social and political impact

Zgjerimi dhe përshtypja politike sociale

an artist has

që një artistë ka

on his nation's development of cultural identity

në kulturen dhe zhvillimin e identitetit të tij nacinalë

is very important.

është shumë e rëndësishme.

You know, art and culture is big business.

Ju e dini që arti dhe kultura është një biznes i madhë.

Ask me.

Me pyetni mua.

Ask the chairpersons and CEOs

Pyetni përsonat kyq dhe Shefat ekzektuivë

of Sotheby's and Christie's.

të Sotheby-it dhe Christie.

Ask Charles Saatchi about great art.

Pyet Charles Saatchi rreth artit madhështor.

They make a lot of money.

Ata fitojnë shumë para.

So I think women in our society

Pra mendoj se gratë në shoqërin tonë

are becoming leaders,

janë duke u berë lidere,

because they realize

sepse ato e kuptojnë

that for their future generations,

që për të ardhmen e gjenerates sonë,

it's very important

është shumë e rendësishme

to maintain our cultural identities.

ta mbajmë kulturen dhe identitetin tonë.

Why else do Greeks demand the return

Përse Greket kërkojnë të kthehet

of the Elgin Marbles?

Elgin Marbles?

And why is there an uproar

Dhe përse është një eprorë

when a private collector tries to sell his collection

kur një koleksionistë privat përpiqet të shet koleksionet

to a foreign museum?

tek një muze i huajë?

Why does it take me months on end

Përse duhet muaj që të përfundon e gjitha

to get an export license from London or New York

për të marruar një licencë eksporti nga Londra në Nju jork

in order to get pieces into my country?

për arsyje të marrjes së ndonje pjese në shtetin tim?

In few hours, Shirin Neshat, my friend from Iran

Në më pak orë, Shirin Neshat, shoku imë nga Irani

who's a very important artist for us

i cili është një artistë shumë i rendësishem për ne

will be talking to you.

do t'ju flas juve.

She lives in New York City, but she doesn't try to be a Western artist.

Ajo jetonë në Nju Jork, mirpo ajo nuk dëshironë të jetë një artiste perendimore.

Instead, she tries to engage

në vendse, ajo përpiqet të jetë e përfshirë

in a very important dialogue

në një djalogë shumë të rendësishem

about her culture, nation and heritage.

rreth kultures së saj, nacionalitetit dhe trashigimisë.

She does that through important visual forms

Ajo e benë atë nepërmjet disa formave fizuele shumë të rendësishme

of photography and film.

të fotografis dhe filmit.

In the same way, Qatar is trying to grow its national museums

Në po të njejten menyrë, Katari është duke rritur muzet e tijë nacionale

through an organic process from within.

nepërmjet një procesi organik nga brenda.

Our mission is of cultural integration and independence.

Misjoni ynë i kultures dhe integrimit.

We don't want to have what there is in the West.

Ne nuk e duam ta kemi atë qe ata në perendim e kanë.

We don't want their collections.

Ne nuk i duam koleksionet e tyre.

We want to build our own identities, our own fabric,

Ne dëshirojmë të ndertojmë identitetin tonë, fabrikat tona,

create an open dialogue

krijimin e një dijalogu të hapur

so that we share our ideas

që ti shprendajmë idet tona

and share yours with us.

dhe ti shprendajmë idet e tyre me tonat.

In a few days,

Pas disa ditëve

we will be opening the Arab Museum of Modern Art.

ne do ta hapim Muzeun Arab të artit modernë.

We have done extensive research

Kemi berë kërkime të zgjeruara

to ensure that Arab and Muslim artists,

për tu siguruar se artistet Arab dhe ata musliman,

and Arabs who are not Muslims --

dhe Arabet të cilet nuk janë muslimanë --

not all Arabs are Muslims, by the way --

jo të gjithë arabet janë muslimanë, me që ra fjala --

but we make sure that they are represented

mirpo ne sigurohemi se ata janë të reprezentuar

in this new institution.

në këtë situatë të re institucjonale.

This institution is government-backed

Ky institucjonë është qeveritarë

and it has been the case

dhe ka qen rasti

for the past three decades.

për tri dekadat e kaluara.

We will open the museum in a few days,

Ne do ta hapim muzen në ditet e ardhëshme,

and I welcome all of you to get on Qatar Airways

dhe unë ju mirëpres të gjith juve të vini në Katar Airway

and come and join us.

dhe të na bashkangjiteni neve.

(Laughter)

(Qeshen)

Now this museum is just as important to us as the West.

Tani ky muze është aqë i rendësishem për ne sikurse ai në përendim.

Some of you might have heard

Ndoshta disa prej jush mund të keni dëgjuar

of the Algerian artist Baya Mahieddine,

për artistin Algerianin Baya Mahieddine,

but I doubt a lot of people know

mirpo nuk e vë në dyshim se njerëzit tjerë e dinë

that this artist worked in Picasso's studio

që ky arsitë ka punuar në studjonë e Pikasosë

in Paris in the 1930s.

në Paris në vitin 1930-të.

For me it was a new discovery.

Për mua ka qenë një zbulim i ri.

And I think with time, in the years to come

Dhe mendoj se me kohë, në vitet që do të vinë

we'll be learning a lot about our Picassos,

ne do të mësojmë shumë më teper rreth Pikasove tonë,

our Legers and our Cezannes.

Legjendaret tonë dhe Cezarjanet.

We do have artists,

Ne kemi artistë,

but unfortunately we have not discovered them yet.

mirpo fatëkeqsisht nuk i kemi zbuluar akoma.

Now visual expression is just one form

Tani shprehja vizuele është vetem një formë

of culture integration.

e integrimit kulturorë.

We have realized that recently

Kemi venë re se kohëve të fundit

more and more people

shumë e më shumë njerëz

are using the means of YouTube and social networking

janë duke përorur format si YouTube dhe rrjetet sociale

to express their stories, share their photos

për ti paraqitur tregimet e tyre, ti shprendajnë fotografit e tyre

and tell their own stories through their own voices.

dhe ti tregojnë tregimet e tyre nëpermjet zërit të tyre.

In a similar way,

Në po të njejten menyrë,

we have created the Doha Film Institute.

ne kemi krijuar institutin e filmit Doha

Now the Doha Film Institute is an organization

Tani instituti i filmit Doha është një organizat

to teach people about film and filmmaking.

që i mëson njerëzit

Last year we didn't have one Qatari woman filmmaker.

Vitin e kaluar kishim një gruar në katar e cila kishte berë një filum.

Today I am proud to say

Sotë jam i lumtur t'ju them

we have trained and educated

ne kemi trajtuar dhe edukuar

over 66 Qatari women filmmakers

mbi 66 gra në Katar për të berë filem

to edit, tell their own stories

për të edituar, për të treguar rrëfmijet e tyre

in their own voices.

në zërin e tyre.

(Applause)

(Duartrokitje)

Now if you'll allow me, I would love to share a one-minute film

Tani nese më lejoni, dëshiroj t'ju shfaq një filum një minutesh

that has proven to show

i cili ka provuar të tregoj

that a 60-sec film can be as powerful as a haiku

që në 60 sekoda filum mund të jetë poaq i fuqishem sa një haiku

in telling a big picture.

në tregimin e një fotografie të madhe.

And this is one of our filmmakers' products.

Dhe ky është njëri nga produktet e filmë-gjiruarë.

(Video) Boy: Hey listen! Did you know that the stocks are up?

(Video) Djali: Hey dëgjo! Ke dëgjuar se stoku është rritur shumë ?

Who are you playing?

Kush po luanë?

Girl: Uncle Khaled. Here, put on the headscarf.

Vajza:Xhaxhi Khaled. Këtu, vendose shallen.

Khaled: Why would I want to put it on?

Khaled: Përse dëshiroj ta vë?

Girl: Do as you're told, young girl.

Vajza: Bejë siq të thonë, vajza e re.

Boy: No, you play mom and I play dad. (Girl: But it's my game.)

Djali: Jo, ju luani mamanë ndërsa unë baba. (Vajza: mirpo është loja ime.)

Play by yourself then.

Luej me veten tuaj.

Girl: Women! One word and they get upset.

Vajza: Grua ! një botë dhe ata merziten.

Useless.

E padobishme.

Thank you. Thank you!

Faliminderit. Faliminderit !

(Applause)

(Duartrokitje)

SM: Going back to straddling between East and West,

SM: Ti kthehemi në mes të jugut dhe perendimit,

last month we had our second Doha Tribeca Film Festival

Muajin e kaluar ne kishim film festivalin e dyt Doha

here in Doha.

këtu në Doha.

The Doha Tribeca Film Festival

Doha tribeca filmë festivalë

was held at our new cultural hub, Katara.

ishte mbajtur tek kultura e jonë, Katara.

It attracted 42,000 people,

kishte atraksion rreth 42,000 përsona,

and we showcased 51 films.

dhe ne shfaqem 51 filma.

Now the Doha Tribeca Film Festival

Tani Doha tribeca film festival

is not an imported festival,

nuk është ndonjë festivalë i rendësishem,

but rather an important festival

mirpo më mirë sesa një festivalë i rendësishem

between the cities of New York and Doha.

në mes të qyteteve të Nju Jorkut dhe Doha.

It's important for two things.

Është i rendësishem për dy gjëra.

First, it allows us to showcase

Sëpari, na lejonë neve të shfaqim

our Arab filmmakers and voices

filmbërsit tanë Arab dhe zërat e tyre

to one of the most cosmopolitan cities in the world,

për njërin nga qytetet më kosmopolitane në botë,

New York City.

Nju Jork sity.

At the same time, we are inviting them

Në po të njejtën kohë, ne po i ftojmë ata

to come and explore our part of the world.

të vinë dhe të ekspolojnë pjesen e tyre të botes.

They're learning our culture, our language, our heritage

Ata po mësojnë kulturen tonë, gjuhen dhe traditat tona

and realizing we're just as different

dhe po e zbulojnë se ata ne jemi aq ndryshe

and just the same as each other.

dhe po aq njejtë sa sëcili prej nesh.

Now over and over again,

Tani dhe prap se prap,

people have said, "Let's build bridges,"

njerëzit kanë thën, " Le t ndërtojmë ura,"

and frankly, I want to do more than that.

dhe fatmirishtë, unë dëshiroj të bejë shumë më shumë se kaqë.

I would like break the walls of ignorance

Dëshiroj ta thej murin e injurances

between East and West --

në mes të verit dhe përendimit --

no, not the soft option that we have discussed before,

Jo, jo opcioni i butë të cilin e kemi diskutuar më parë,

but rather the soft power

mirpo më mirë sesa fuqia e butë

that Joseph Nye has spoken about before.

që Joseph Nye ka folur rreth saj më parë.

Culture's a very important tool to bring people together.

Kultura është një vegel shumë e rendësishme për ti mbledhur njerëzit së bashku.

We should not underestimate it.

Ne nuk duhet ta nenvlersojmë atë.

"Know thyself,"

"ata e dinë vetë,"

that is the journey of self-expression and self-realization

ata janë gazetaret e vet-shëbyer dhe vet-kuptuar

that we are traveling.

që ne jemi duke udhëtuar.

Now I don't pretend to have all the answers,

Tani unë nuk pretendoi ti kemi të gjitha përgjigjëjet,

but I know that me as an individual

mirpo unë e di si individual

and we as a nation

dhe ne si nacionalitet

welcome this community

e mirëpresim këtë komunitet

of ideas worth spreading.

të idejave që i'a vlenë ti shprendajmë.

This is a very interesting journey.

Ky është një udhëtim shumë interesantë.

I welcome you on board

Ju shprehi mirëseardhje në bordë

for us to engage and discuss new ideas

për neve të përfshihemi dhe ti diskutojmë idetë e reja

of how to bring people together

se si ti sjellim njerëzit së bashku

through cultural initiatives and discussions.

nepërmjet inicjativave dhe bisedave kulturore.

Familiarity destroys and trumps fear. Try it.

Familjariteti e prish dhe e mytë friken. Provone atë.

Ladies and gentlemen, thank you very much. Shokran.

Zonja dhe Zotrinjë, faliminderit shumë. Shokran.

(Applause)

(Duartrokitje)