Sheikha Al Mayassa: Globalizing the local, localizing the global

Tłumaczenie: Izabela Semczuk Korekta: Bartek Oliwa

Both myself and my brother

Zarówno ja, jak i mój brat

belong to the under 30 demographic,

jesteśmy w grupie wiekowej do 30 lat,

which Pat said makes 70 percent,

która według Pata stanowi 70 procent,

but according to our statistics

jednak zgodnie z naszymi danymi

it makes 60 percent of the region's population.

stanowi 60 procent populacji regionu.

Qatar is no exception to the region.

Katar nie jest tu wyjątkiem.

It's a very young nation led by young people.

To młody naród w rękach młodych ludzi.

We have been reminiscing about the latest technologies

Wspomnieliśmy o najnowszych technologiach,

and the iPods,

o iPodach,

and for me the abaya,

ja zaś powiem o abaji -

my traditional dress that I'm wearing today.

tradycyjnym stroju, który mam na sobie.

Now this is not a religious garment,

Nie jest to ubiór religijny

nor is it a religious statement.

ani oświadczenie wiary.

Instead, it's a diverse cultural statement

To deklaracja kulturowego zróżnicowania,

that we choose to wear.

którą decydujemy nosić.

Now I remember a few years ago,

Pamiętam, jak kilka lat temu

a journalist asked Dr. Sheikha, who's sitting here,

dziennikarz zapytał obecną tu dr Sheikha,

president of Qatar University --

rektor Uniwersytetu Kataru,

who, by the way, is a woman --

która - tak! - jest kobietą,

he asked her whether she thought

czy uważa, że abaja

the abaya hindered or infringed her freedom in any way.

jakkolwiek ogranicza lub narusza jej wolność.

Her answer was quite the contrary.

Odpowiedziała wręcz przeciwnie.

Instead, she felt more free,

Czuła się wyzwolona,

more free because she could wear whatever she wanted

bardziej wolna, ponieważ pod abają

under the abaya.

mogła nosić cokolwiek chciała.

She could come to work in her pajamas and nobody would care.

Mogła nawet przyjść do pracy w piżamie.

(Laughter)

(Śmiech)

Not that you do; I'm just saying.

Nie żeby to robiła, tak tylko mówię.

(Laughter)

(Śmiech)

My point is here, people have a choice --

Chcę podkreślić, że mamy wybór -

just like the Indian lady could wear her sari

tak jak Indyjki mogą nosić sari,

or the Japanese woman could wear her kimono.

jak Japonki mogą nosić kimono.

We are changing our culture from within,

Zmieniamy naszą kulturę od wewnątrz,

but at the same time

lecz jednocześnie

we are reconnecting with our traditions.

odnawiamy związek z tradycją.

We know that modernization is happening.

Trwa unowocześnianie.

And yes, Qatar wants to be a modern nation.

Katar też chce być nowoczesnym narodem.

But at the same time

Równocześnie jednak powracamy

we are reconnecting and reasserting our Arab heritage.

i umacniamy nasze arabskie dziedzictwo.

It's important for us to grow organically.

Naturalny rozwój jest dla nas ważny.

And we continuously make the conscious decision

Stale podejmujemy świadomą decyzję

to reach that balance.

o zachowaniu równowagi.

In fact, research has shown

Badania pokazują,

that the more the world is flat,

że im bardziej świat jest "płaski",

if I use Tom Friedman's analogy,

używając analogii Toma Friedmana,

or global,

czy globalny,

the more and more people are wanting to be different.

tym bardziej ludzie pragną być różni.

And for us young people,

Natomiast młodzi ludzie

they're looking to become individuals

starają się być indywidualni

and find their differences amongst themselves.

i znaleźć różnice między sobą.

Which is why I prefer the Richard Wilk analogy

Dlatego wolę analogię Richarda Wilka

of globalizing the local

o lokalnej globalizacji

and localizing the global.

i globalnej lokalizacji.

We don't want to be all the same,

Nie chcemy być tacy sami,

but we want to respect each other and understand each other.

ale chcemy się szanować i rozumieć.

And therefore tradition becomes more important,

Dlatego tradycja zyskuje na ważności,

not less important.

a nie traci.

Life necessitates a universal world,

Życie wymaga uniwersalnego świata,

however, we believe in the security

jednak wierzymy w bezpieczeństwo,

of having a local identity.

jakie zapewnia lokalna tożsamość.

And this is what the leaders of this region

Przywódcy regionu to właśnie

are trying to do.

starają się osiągnąć.

We're trying to be part of this global village,

Próbujemy być częścią globalnej wioski,

but at the same time we're revising ourselves

udoskonalając się jednocześnie

through our cultural institutions and cultural development.

poprzez kulturalne instytucje i rozwój.

I'm a representation of that phenomenon.

Jestem przedstawicielką tego fenomenu.

And I think a lot of people in this room,

Jak sądzę, także wielu spośród was tutaj

I can see a lot of you are in the same position as myself.

jest w sytuacji podobnej do mojej.

And I'm sure, although we can't see the people in Washington,

I choć nie widzimy ludzi w Waszyngtonie,

they are in the same position.

jestem przekonana, że oni również.

We're continuously trying to straddle

Ciągle staramy się objąć

different worlds, different cultures

inne światy, inne kultury

and trying to meet the challenges

i podjąć wyzwanie

of a different expectation

różnych oczekiwań

from ourselves and from others.

wobec nas i pozostałych.

So I want to ask a question:

Chcę zatem zadać pytanie:

What should culture in the 21st century look like?

Jak powinna wyglądać kultura XXI wieku?

In a time where the world is becoming personalized,

W czasach personalizowania świata,

when the mobile phone, the burger, the telephone,

gdy komórki, burgery i telefony,

everything has its own personal identity,

wszystko ma własną tożsamość,

how should we perceive ourselves

jak powinniśmy odbierać siebie

and how should we perceive others?

i innych?

How does that impact our desert culture?

Jak to wpływa na naszą odległą kulturę?

I'm not sure of how many of you in Washington

Nie wiem ile z was w Waszyngtonie

are aware of the cultural developments happening in the region

wie o aktualnym rozwoju kulturalnym

and, the more recent, Museum of Islamic Art

i Muzeum Sztuki Islamu

opened in Qatar in 2008.

otwartym w Katarze w 2008 roku.

I myself am personalizing these cultural developments,

Ja personalizuję ten kulturalny rozwój,

but I also understand

ale rozumiem,

that this has to be done organically.

że musi się to dziać naturalnie.

Yes, we do have all the resources that we need

Owszem, posiadamy środki potrzebne do

in order to develop new cultural institutions,

tworzenia nowych instytucji kulturalnych,

but what I think is more important

ale moim zdaniem ważniejsze jest,

is that we are very fortunate

że na szczęście posiadamy

to have visionary leaders

przywódców z wizją,

who understand that this can't happen from outside,

którzy rozumieją, że potrzeba musi płynąć

it has to come from within.

nie z zewnątrz, a od środka.

And guess what?

I wiecie co?

You might be surprised to know that most people in the Gulf

Zaskakująco, większość osób w Zatoce,

who are leading these cultural initiatives

które podejmują kulturalne inicjatywy,

happen to be women.

to kobiety.

I want to ask you, why do you think this is?

Jak sądzicie, dlaczego tak jest?

Is it because it's a soft option;

Czy to linia najmniejszego oporu?

we have nothing else to do?

Nie mamy nic innego do roboty?

No, I don't think so.

Nie, nie sądzę.

I think that women in this part of the world

Uważam, że kobiety w tej części świata

realize that culture is an important component

wiedzą, iż kultura jest ważnym elementem

to connect people

łączącym ludzi,

both locally and regionally.

zarówno lokalnie i regionalnie.

It's a natural component

To naturalne narzędzie

for bringing people together, discussing ideas --

do zbliżania ludzi, omawiania pomysłów -

in the same way we're doing here at TED.

tak samo, jak my robimy to w projekcie TED.

We're here, we're part of a community,

Jesteśmy tu, jesteśmy częścią społeczności,

sharing out ideas and discussing them.

która dzieli się i omawia idee.

Art becomes a very important part

Sztuka staje się bardzo ważną częścią

of our national identity.

naszej tożsamości narodowej.

The existential and social and political impact

Egzystencjalny, społeczny i polityczny

an artist has

wpływ, jaki artysta wywiera na

on his nation's development of cultural identity

rozwój kulturowej tożsamości narodu,

is very important.

jest niezwykle ważny.

You know, art and culture is big business.

Kultura i sztuka to wielki biznes.

Ask me.

Zapytajcie mnie.

Ask the chairpersons and CEOs

Spytajcie prezesów i dyrektorów

of Sotheby's and Christie's.

domów aukcyjnych Sotheby's i Christie's.

Ask Charles Saatchi about great art.

Spytajcie Charlesa Saatchi'ego o sztukę.

They make a lot of money.

Oni wszyscy zbijają fortuny.

So I think women in our society

Kobiety w naszym społeczeństwie

are becoming leaders,

zostają przywódcami,

because they realize

ponieważ mają świadomość,

that for their future generations,

że dla przyszłych pokoleń

it's very important

musimy zachować

to maintain our cultural identities.

naszą tożsamość kulturową.

Why else do Greeks demand the return

Dlaczego Grecy żądają zwrotu

of the Elgin Marbles?

marmurów Elgina?

And why is there an uproar

Skąd poruszenie,

when a private collector tries to sell his collection

gdy prywatny kolekcjoner wyprzedaje

to a foreign museum?

swoje zbiory do zagranicznego muzeum?

Why does it take me months on end

Dlaczego miesiącami trwa zdobycie

to get an export license from London or New York

pozwolenia na wywóz dzieł z Londynu

in order to get pieces into my country?

czy Nowego Jorku do mojego kraju?

In few hours, Shirin Neshat, my friend from Iran

Shirin Neshat, moja znajoma z Iranu,

who's a very important artist for us

która jest dla nas istotną artystką,

will be talking to you.

będzie tu wykładać za kilka godzin.

She lives in New York City, but she doesn't try to be a Western artist.

Mieszkając w Nowym Jorku nie stara się

Instead, she tries to engage

być zachodnia - bierze natomiast udział

in a very important dialogue

w bardzo ważnej dyskusji

about her culture, nation and heritage.

o jej kulturze, narodzie i dziedzictwie.

She does that through important visual forms

Robi to poprzez sztukę wizualną,

of photography and film.

fotografię i film.

In the same way, Qatar is trying to grow its national museums

Podobnie Katar buduje muzea narodowe

through an organic process from within.

poprzez naturalny, wewnętrzny proces.

Our mission is of cultural integration and independence.

Nasza misja to integracja i wolność kultury.

We don't want to have what there is in the West.

Nie chcemy tego, co jest na Zachodzie.

We don't want their collections.

Nie chcemy ich kolekcji.

We want to build our own identities, our own fabric,

Chcemy tworzyć własną tożsamość,

create an open dialogue

otworzyć dialog,

so that we share our ideas

by dzielić się naszymi ideami

and share yours with us.

i poznawać wasze.

In a few days,

Za kilka dni nastąpi otwarcie

we will be opening the Arab Museum of Modern Art.

Arabskiego Muzeum Sztuki Współczesnej.

We have done extensive research

Wykonaliśmy szeroko zakrojone badania,

to ensure that Arab and Muslim artists,

aby arabscy artyści muzułmańscy

and Arabs who are not Muslims --

i Arabowie, którzy nie są Muzułmanami -

not all Arabs are Muslims, by the way --

nie wszyscy Arabowie nimi są -

but we make sure that they are represented

byli reprezentowani

in this new institution.

w tej nowej instytucji.

This institution is government-backed

Muzeum jest wspierane przez rząd,

and it has been the case

a prace nad nim trwały

for the past three decades.

przez ostatnie trzy dekady.

We will open the museum in a few days,

Otworzymy muzeum za kilka dni,

and I welcome all of you to get on Qatar Airways

zapraszam do linii lotniczych Kataru,

and come and join us.

przylećcie i dołączcie do nas.

(Laughter)

(Śmiech)

Now this museum is just as important to us as the West.

To muzeum jest równie ważne, co Zachód.

Some of you might have heard

Niektórzy z was mogli słyszeć

of the Algerian artist Baya Mahieddine,

o algierskiej artystce Baya'i Mahieddine,

but I doubt a lot of people know

ale pewnie niewiele osób wie,

that this artist worked in Picasso's studio

że pracowała w studiu Picassa

in Paris in the 1930s.

w Paryżu, w latach 30.

For me it was a new discovery.

Dla mnie było to odkrycie.

And I think with time, in the years to come

Sądzę, że w nadchodzących latach

we'll be learning a lot about our Picassos,

będziemy odkrywać naszych Picasso,

our Legers and our Cezannes.

Legersów i Cezanne'ów.

We do have artists,

Mamy artystów,

but unfortunately we have not discovered them yet.

których niestety jeszcze nie odkryliśmy.

Now visual expression is just one form

Ekspresja wizualna jest tylko jedną

of culture integration.

z form kulturowej integracji.

We have realized that recently

Zauważyliśmy, że ostatnio

more and more people

coraz więcej ludzi używa

are using the means of YouTube and social networking

YouTube i portali społecznościowych,

to express their stories, share their photos

by dzielić się życiem, zdjęciami

and tell their own stories through their own voices.

i snuć swą historię własnym głosem.

In a similar way,

Na podobnej zasadzie

we have created the Doha Film Institute.

stworzyliśmy Instytut Filmowy Doha.

Now the Doha Film Institute is an organization

Instytut ten jest organizacją, która

to teach people about film and filmmaking.

ma uczyć ludzi o filmach i produkcji.

Last year we didn't have one Qatari woman filmmaker.

Rok temu nie było żadnej Katarki-filmowca.

Today I am proud to say

Z dumą mówię, że do dziś

we have trained and educated

wyszkoliliśmy w Katarze

over 66 Qatari women filmmakers

66 kobiet filmowców,

to edit, tell their own stories

aby opowiadały swoje historie

in their own voices.

osobiście, własnym głosem.

(Applause)

(Owacja)

Now if you'll allow me, I would love to share a one-minute film

Teraz pragnę pokazać wam minutowy film,

that has proven to show

który dowiódł,

that a 60-sec film can be as powerful as a haiku

że 60 sekund filmu może mieć moc haiku

in telling a big picture.

w pokazywaniu rzeczy wielkich.

And this is one of our filmmakers' products.

Oto dzieło jednego z naszych filmowców.

(Video) Boy: Hey listen! Did you know that the stocks are up?

Hej! Wiesz, że notowania idą w górę?

Who are you playing?

Kogo udajesz?

Girl: Uncle Khaled. Here, put on the headscarf.

Wujka Khaleda. Masz, załóż chustę.

Khaled: Why would I want to put it on?

Dlaczego mam ją zakładać?

Girl: Do as you're told, young girl.

Rób co każę, młoda panno.

Boy: No, you play mom and I play dad. (Girl: But it's my game.)

Nie, ty graj mamę, a ja tatę. - Ale to moja gra!

Play by yourself then.

To graj sobie sama.

Girl: Women! One word and they get upset.

Kobiety! Jedno słowo i już się obrażają.

Useless.

Bez sensu.

Thank you. Thank you!

Dziękuję, dziękuję!

(Applause)

(Owacja)

SM: Going back to straddling between East and West,

Co do balansu między Wschodem i Zachodem,

last month we had our second Doha Tribeca Film Festival

w zeszłym miesiącu odbył się drugi

here in Doha.

Festiwal Filmowy Tribeca w Doha.

The Doha Tribeca Film Festival

Festiwal ten odbył się

was held at our new cultural hub, Katara.

w nowym centrum kultury, Katara.

It attracted 42,000 people,

Przyciągnął 42 tysiące ludzi,

and we showcased 51 films.

wyświetlono 51 filmów.

Now the Doha Tribeca Film Festival

Co ważne, impreza w Doha

is not an imported festival,

nie jest przeglądem z importu,

but rather an important festival

ale istotnym festiwalem

between the cities of New York and Doha.

pomiędzy Nowym Jorkiem i Doha.

It's important for two things.

Istotnym z dwóch powodów.

First, it allows us to showcase

Po pierwsze, pozwala nam pokazać

our Arab filmmakers and voices

arabskich filmowców i ich głos

to one of the most cosmopolitan cities in the world,

jednemu z najbardziej globalnych

New York City.

miast świata, Nowemu Jorkowi.

At the same time, we are inviting them

Ponadto zapraszamy innych

to come and explore our part of the world.

do odkrywania naszej części świata.

They're learning our culture, our language, our heritage

Poznając naszą kulturę, język i dziedzictwo

and realizing we're just as different

widzą, że różnic i podobieństw

and just the same as each other.

jest między nami tyle samo.

Now over and over again,

Ludzie w kółko powtarzają

people have said, "Let's build bridges,"

"zbudujmy mosty",

and frankly, I want to do more than that.

ale ja chcę czegoś więcej.

I would like break the walls of ignorance

Chciałabym zburzyć mur ignorancji

between East and West --

między Wschodem i Zachodem.

no, not the soft option that we have discussed before,

Nie już omawianą, najłatwiejszą opcją,

but rather the soft power

ale "miękką siłą",

that Joseph Nye has spoken about before.

o której mówił Joseph Nye.

Culture's a very important tool to bring people together.

Kultura to narzędzie zbliżające ludzi.

We should not underestimate it.

Nie możemy jej ignorować.

"Know thyself,"

"Poznaj siebie",

that is the journey of self-expression and self-realization

to podróż wyrażania i samorealizacji,

that we are traveling.

którą odbywamy.

Now I don't pretend to have all the answers,

Nie będę udawać, że wiem wszystko,

but I know that me as an individual

ale wiem, że ja jako osoba

and we as a nation

i my jako naród

welcome this community

witamy tę społeczność

of ideas worth spreading.

dla idei, które warto szerzyć.

This is a very interesting journey.

To niezwykle interesująca podróż.

I welcome you on board

Serdecznie was zapraszam

for us to engage and discuss new ideas

do zaangażowania się w dyskusję

of how to bring people together

o tym jak przybliżyć ludzi do siebie

through cultural initiatives and discussions.

przez kulturalne inicjatywy i dialog.

Familiarity destroys and trumps fear. Try it.

Poznawanie pokonuje strach. Sprawdźcie.

Ladies and gentlemen, thank you very much. Shokran.

Panie i panowie, dziękuję bardzo. Shokran.

(Applause)

(Owacja)