Mikko Hypponen: Fighting viruses, defending the net

Translator: Besnik Bleta Reviewer: Helena Bedalli

I love the Internet.

E dua Internetin.

It's true.

Është e vërtetë.

Think about everything it has brought us.

Sillni në mendje gjithçka që na ka sjellë.

Think about all the services we use,

Sillni në mend gjithë shërbimet që përdorim,

all the connectivity,

krejt lidhjet që mbajmë,

all the entertainment,

gjithë atë zbavitje,

all the business, all the commerce.

gjithë atë biznes, gjithë atë tregti.

And it's happening during our lifetimes.

Dhe kjo po ndodh gjatë jetës sonë.

I'm pretty sure that one day

Jam shumë i sigurt që një ditë

we'll be writing history books

do të shkruajmë libra historie

hundreds of years from now. This time

këtu e qindra vjetë në të ardhmen. Atëherë

our generation will be remembered

brezi ynë do të kujtohet

as the generation that got online,

si brezi që u hodh në linjë,

the generation

brezi

that built something really and truly global.

që krijoi diçka vërtet dhe përnjëmend globale.

But yes, it's also true

Por po, është po aq e vërtetë

that the Internet has problems, very serious problems,

që Interneti ka probleme, probleme shumë serioze,

problems with security

probleme sigurie

and problems with privacy.

dhe probleme lidhur me privatësinë.

I've spent my career

E shkova karrierën time

fighting these problems.

duke u ndeshur me këto probleme.

So let me show you something.

Ndaj lejomëni t'ju tregoj diçka.

This here

Ky këtu

is Brain.

është Truri.

This is a floppy disk

Kjo është një disketë

-- five and a quarter-inch floppy disk

-- një disketë pesë inç e një çerek

infected by Brain.A.

e infektuar nga Truri.A.

It's the first virus we ever found

Është virusi i parë fare që kapëm

for PC computers.

për kompjuterë PC.

And we actually know

Dhe në fakt e dimë

where Brain came from.

se nga erdhi Truri.

We know because it says so

E dimë, ngaqë kjo tregohet

inside the code.

brenda kodit.

Let's take a look.

Le t'i hedhim një sy.

All right.

Bukur.

That's the boot sector of an infected floppy,

Ky është sektori nisës i një diskete të infektuar.

and if we take a closer look inside,

Dhe po ta shohim më nga afër,

we'll see that right there,

do të shohim mu aty,

it says, "Welcome to the dungeon."

që thotë, "Mirë se vini në bodrum."

And then it continues,

E mandej vazhdon,

saying, 1986, Basit and Amjad.

për të thënë, 1986, Bazit dhe Amxhad.

And Basit and Amjad are first names,

Dhe Bazit dhe Amxhad janë emra,

Pakistani first names.

emra pakistanezësh.

In fact, there's a phone number and an address in Pakistan.

Në fakt, ka një numër telefoni dhe një adresë Pakistani.

(Laughter)

(Të qeshura)

Now, 1986.

Pra, 1986.

Now it's 2011.

Sot jemi në 2011.

That's 25 years ago.

I bie 25 vjetë të shkuar.

The PC virus problem is 25 years old now.

Problemi i viruseve të PC-së është sot 25 vjeç.

So half a year ago,

Kështu, këtu e një vit e gjysmë më parë,

I decided to go to Pakistan myself.

vendosa të shkoja vetë në Pakistan.

So let's see, here's a couple of photos I took while I was in Pakistan.

Le t'i shohim, një dorë fotosh që bëra në Pakistan.

This is from the city of Lahore,

Kjo është në qytetin Lahore,

which is around 300 kilometers south

që bie rreth 300 km në jug

from Abbottabad, where Bin Laden was caught.

të Abotabadit ku u kap Bin Ladeni.

Here's a typical street view.

Ja pamja e një rruge të rëndomtë.

And here's the street or road leading to this building,

Dhe kjo është rrugica që shpie në këtë ndërtesë,

which is 730 Nizam block at Allama Iqbal Town.

blloku 730 Nizam në qytetin Alama Ikbal.

And I knocked on the door.

I rashë derës.

(Laughter)

(Të qeshura)

You want to guess who opened the door?

E gjeni dot se kush ma hapi derën?

Basit and Amjad; they are still there.

Baziti dhe Amxhadi; atje janë akoma.

(Laughter)

(Të qeshura)

(Applause)

(Duartrokitje)

So here standing up is Basit.

Ky këtu në këmbë është Baziti.

Sitting down is his brother Amjad.

Ulur është i vëllai, Amxhadi.

These are the guys who wrote the first PC virus.

Këta janë trimat që shkruan virusin e parë për PC.

Now of course, we had a very interesting discussion.

Sigurisht që diskutimi me ta qe shumë interesant.

I asked them why.

I pyeta pse e bënë.

I asked them how they feel about what they started.

I pyeta si ndjeheshin kur ia filluan.

And I got some sort of satisfaction

Dhe u kënaqa ndoca

from learning that both Basit and Amjad

kur mësova se si Bazitit, ashtu edhe Amxhadit

had had their computers infected dozens of times

u qenë infektuar kompjuterët me dhjetëra herë

by completely unrelated other viruses

nga viruse të tjerë, krejt pa lidhje me të tyrin

over these years.

përgjatë këtyre viteve.

So there is some sort of justice

Pra tek e fundit, ka një farë

in the world after all.

drejtësie në botë.

Now, the viruses that we used to see

Tani, viruset që kemi parë

in the 1980s and 1990s

në vitet '80 dhe '90

obviously are not a problem any more.

kuptohet që nuk janë më problem.

So let me just show you a couple of examples

Ndaj lejomëni t'ju tregoj një dorë shembujsh

of what they used to look like.

se si dukeshin dikur.

What I'm running here

Ai që po xhiroj këtu

is a system that enables me

është një sistem që më mundëson

to run age-old programs on a modern computer.

të xhiroj programe të vjetër në një kompjuter modern.

So let me just mount some drives. Go over there.

Pra, dale të montojmë ca disqe. Po kalojmë atje.

What we have here is a list of old viruses.

Ajo që duket këtu është një listë virusesh të vjetër.

So let me just run some viruses on my computer.

Ja të xhirojmë disa prej këtyre viruseve në kompjuterin tim.

For example,

Për shembull,

let's go with the Centipede virus first.

le t'ia fillojmë së pari me virusin Njëqindkëmbëshi.

And you can see at the top of the screen,

Dhe mund ta shihni në krye të ekranit,

there's a centipede scrolling across your computer

që ka një njëqindkëmbësh që lëviz nëpër kompjuterin tuaj

when you get infected by this one.

kur infektoheni me një të tillë.

You know that you're infected

E dini që jeni infektuar,

because it actually shows up.

sepse ai shfaqet.

Here's another one. This is the virus called Crash,

Ja një tjetër. Ky është virusi i quajtur Vithisja

invented in Russia in 1992.

shpikur në Rusi më 1992.

Let me show you one which actually makes some sound.

Ja t'ju tregoj edhe një që prodhon dhe ca tinguj.

(Siren noise)

(Zhurmë sirene)

And the last example,

Dhe shembulli i fundit,

guess what the Walker virus does?

pa gjejeni se ç'bën virusi Këmbësori.

Yes, there's a guy walking across your screen

Po, ky është një tip që ecën nëpër ekranin tuaj

once you get infected.

nëse infektoheni prej tij.

So it used to be fairly easy to know

Pra, dikur qe deri diku e lehtë të dihej

that you're infected by a virus,

që ishit infektuar nga një virus,

when the viruses were written by hobbyists

kur viruset shkruheshin nga hobistët

and teenagers.

dhe adoleshentët.

Today, they are no longer being written

Sot, nuk shkruhen më

by hobbyists and teenagers.

nga hobistë dhe adoleshentë.

Today, viruses are a global problem.

Sot viruset janë një problem global.

What we have here in the background

Ajo që kemi këtu në sfond

is an example of our systems that we run in our labs,

është një shembull i sistemeve që xhirojmë në laboratorët tanë,

where we track virus infections worldwide.

ku gjurmojmë infeksione virusesh anembanë botës.

So we can actually see in real time

Pra mund të shohim në kohë reale

that we've just blocked viruses in Sweden and Taiwan

që sapo bllokuam viruse në Suedi dhe Tajvan

and Russia and elsewhere.

Rusi dhe gjetkë.

In fact, if I just connect back to our lab systems

Në fakt, nëse thjesht lidhem me sistemet tona të laboratorit

through the Web,

përmes Web-it,

we can see in real time

mund të shohim në kohë reale

just some kind of idea of how many viruses,

për të pasur njëfarë ideje se sa shumë viruse,

how many new examples of malware we find every single day.

sa shumë shembuj të rinj malware-i gjejmë përditë.

Here's the latest virus we've found,

Ja ku është virusi më i ri që gjetëm

in a file called Server.exe.

në një kartelë, i quajtur Server.exe.

And we found it right over here three seconds ago --

Dhe e gjetëm mu tani, tre sekonda më parë --

the previous one, six seconds ago.

i mëparshmi, gjashtë sekonda më parë.

And if we just scroll around,

Dhe po t'u hedhim një sy,

it's just massive.

dukuria është thjesht masive.

We find tens of thousands, even hundreds of thousands.

Gjejmë dhjetëra mijëra, madje qindra mijëra.

And that's the last 20 minutes of malware

Dhe kjo për malware-in e 20 minutave të fundit,

every single day.

çdo ditë.

So where are all these coming from then?

Pra, nga vijnë tërë këta?

Well today, it's the organized criminal gangs

Në ditët tona viruset shkruhen

writing these viruses

nga banda të krimit të organizuar

because they make money with their viruses.

ngaqë me viruset fitojnë para.

It's gangs like --

Bëhet fjalë për banda si --

let's go to GangstaBucks.com.

le të hapim GangstaBucks.com.

This is a website operating in Moscow

Ky është një site web që vepron në Moskë

where these guys are buying infected computers.

ku këta tipat blejnë kompjuterë të infektuar.

So if you are a virus writer

Kështu që nëse jeni programues virusesh

and you're capable of infecting Windows computers,

dhe jeni në gjendje të infektoni kompjuterë Windows,

but you don't know what to do with them,

por nuk dini se ç'të bëni me ta,

you can sell those infected computers --

mund t'ia shisni këta kompjuterë të infektuar --

somebody else's computers -- to these guys.

kompjuterin e dikujt tjetër -- këtyre tipave.

And they'll actually pay you money for those computers.

Dhe këta ju paguajnë para për ato kompjutera.

So how do these guys then monetize

Nga i nxjerrin paratë këta tipat

those infected computers?

me këta kompjutera të infektuar?

Well there's multiple different ways,

Ka shumë rrugë të ndryshme,

such as banking trojans, which will steal money from your online banking accounts

trojanë banke, fjala vjen, që vjedhin para prej llogarive tuaja bankare online

when you do online banking,

kur bëni veprime bankare online,

or keyloggers.

ose tasteregjistruesit.

Keyloggers silently sit on your computer, hidden from view,

Tasteregjistruesit rrinë në heshtje brenda kompjuterit tuaj, i vidhen shikimit,

and they record everything you type.

dhe regjistrojnë çdo të rënë tastiere.

So you're sitting on your computer and you're doing Google searches.

Pra, jeni përballë kompjuterit tuaj dhe po bëni kërkime me Google.

Every single Google search you type

Çdo kërkim me Google që shtypni

is saved and sent to the criminals.

ruhet dhe u dërgohet shkelësve të ligjit.

Every single email you write is saved and sent to the criminals.

Çdo email që shkruani ruhet dhe u dërgohet shkelësve të ligjit.

Same thing with every single password and so on.

E njëjta gjë me çdo fjalëkalim e me radhë.

But the thing that they're actually looking for most

Por gjëja që lakmojnë më shumë

are sessions where you go online

janë sesionet kur kaloni online

and do online purchases in any online store.

dhe bëni blerje online në çfarëdo shitore online.

Because when you do purchases in online stores,

Sepse kur bëni blerje në shitore online,

you will be typing in your name, the delivery address,

do të shtypni emrin tuaj, adresën për dërgesën,

your credit card number and the credit card security codes.

numrat e kartës suaj të kreditit dhe kodin e sigurisë për të.

And here's an example of a file

Ja një shembull prej një kartele

we found from a server a couple of weeks ago.

që e gjetëm në një shërbyes disa javë më parë.

That's the credit card number,

Këta janë numrat e kartës së kreditit,

that's the expiration date, that's the security code,

kjo është data e skadimit, ky është kodi i sigurisë,

and that's the name of the owner of the card.

dhe ky është emri i të zotit të kartës.

Once you gain access to other people's credit card information,

Sapo të mundeni të hyni në të dhënat e kartës së kreditit të dikujt,

you can just go online and buy whatever you want

ju thjesht kaloni online dhe blini ç'të doni

with this information.

me ndihmën e këtyre të dhënave.

And that, obviously, is a problem.

Dhe kjo, qartazi, që është problem.

We now have a whole underground marketplace

Tashmë kemi një treg të tërë dhe ekosistem

and business ecosystem

biznesi të fshehtë

built around online crime.

të ngritur rreth krimit online.

One example of how these guys

Ky qe një shembull se si këta tipa

actually are capable of monetizing their operations:

janë në fakt në gjendje të përftojnë para përmes veprimeve të tyre.

we go and have a look at the pages of INTERPOL

U hedhim një sy faqeve të INTERPOL-it

and search for wanted persons.

dhe kërkojmë për persona që ndiqen.

We find guys like Bjorn Sundin, originally from Sweden,

Gjejmë tipa si Bjorn Sundin, me origjinë nga Suedia,

and his partner in crime,

dhe bashkëpunëtorin e tij të krimeve,

also listed on the INTERPOL wanted pages,

edhe ky në listat e të kërkuarve nga INTERPOL-i,

Mr. Shaileshkumar Jain,

z. Shaileshkumar Jain,

a U.S. citizen.

qytetar i Sh.B.A.-s

These guys were running an operation called I.M.U.,

Këta xhironin një operacion të quajtur I.M.U.,

a cybercrime operation through which they netted millions.

një operacion krimi informatik përmes të cilit fituan miliona.

They are both right now on the run.

Që të dy tani diku fshihen.

Nobody knows where they are.

Askush nuk e di se ku gjenden.

U.S. officials, just a couple of weeks ago,

Zyrtarë amerikanë, vetëm disa javë më parë,

froze a Swiss bank account

ngrinë në Zvicër një llogari bankare

belonging to Mr. Jain,

pronë e z. Jain,

and that bank account had 14.9 million U.S. dollars on it.

që përmbante 14.9 milionë dollarë amerikanë.

So the amount of money online crime generates

Pra sasia e parave që vjen prej krimit online

is significant.

është domethënëse.

And that means that the online criminals

Dhe kjo do të thotë që shkelësit online të ligjit

can actually afford to invest into their attacks.

janë në fakt në gjendje të investojnë për sulmet e tyre.

We know that online criminals

E dimë që shkelësit online të ligjit

are hiring programmers, hiring testing people,

punësojnë programuesa, persona testues,

testing their code,

që testojnë kodin e tyre,

having back-end systems with SQL databases.

të pajisur me sisteme back-end me baza të dhënash SQL.

And they can afford to watch how we work --

Janë në gjendje të paguajnë për të vëzhguar se si punojmë ne --

like how security people work --

pra se si punojnë njerëzit e sigurisë --

and try to work their way around

dhe përpiqen të gjejnë rrugëdalje

any security precautions we can build.

për çfarëdo masash parandaluese sigurie që ne krijojmë.

They also use the global nature of Internet

Ata shfrytëzojnë natyrën globale të Internetit

to their advantage.

për të përfituar.

I mean, the Internet is international.

Dua të them që Interneti është internacional.

That's why we call it the Internet.

Ndaj edhe e quajmë Internet.

And if you just go and take a look

Dhe po të shkoni e të hidhni një sy

at what's happening in the online world,

se ç'po ndodh në botën online,

here's a video built by Clarified Networks,

ja një video e krijuar nga Clarified Networks,

which illustrates how one single malware family is able to move around the world.

e cila ilustron se si një familje e vetme malware-i është e aftë të kalojë në krejt botën.

This operation, believed to be originally from Estonia,

Ky operacion, besohet i filluar në Estoni,

moves around from one country to another

kalon nga një vend në tjetrin

as soon as the website is tried to shut down.

sapo provohet të bllokohet dhe mbyllet site-i web.

So you just can't shut these guys down.

Pra thjesht nuk i bllokoni dot këta trimat.

They will switch from one country to another,

Ata do të hidhen nga një vend në tjetrin,

from one jurisdiction to another --

nga një juridiksion në tjetrin --

moving around the world,

anembanë botës,

using the fact that we don't have the capability

duke shfrytëzuar faktin që nuk kemi aftësinë

to globally police operations like this.

të disiplinojmë globalisht operacione si ky.

So the Internet is as if

Pra Interneti është sikur

someone would have given free plane tickets

dikush t'u kish dhënë bileta avioni falas

to all the online criminals of the world.

krejt botës kriminale online.

Now, criminals who weren't capable of reaching us before

Tashmë, shkelësit e ligjit që dikur nuk qenë të zotët të arrinin te ne

can reach us.

tani mund të na arrijnë.

So how do you actually go around finding online criminals?

Si i bëhet atëherë për të gjetur shkelësit online të ligjit?

How do you actually track them down?

Si bini në gjurmët e tyre?

Let me give you an example.

Ja t'ju jap një shembull.

What we have here is one exploit file.

Kjo këtu është një kartelë shfrytëzimi.

Here, I'm looking at the Hex dump of an image file,

Ja, po shoh trajtën Hex të një kartele figure,

which contains an exploit.

që përmban një rrugë shfrytëzimi.

And that basically means, if you're trying to view this image file on your Windows computer,

Kjo do të thotë që nëse provoni ta shihni këtë figurë në kompjuterin tuaj Windows,

it actually takes over your computer and runs code.

ajo do të marrë në dorë kompjuterin dhe do të xhirojë kod.

Now, if you'll take a look at this image file --

Po t'i hidhni një sy kësaj kartele figure --

well there's the image header,

ka një titull figure,

and there the actual code of the attack starts.

dhe me të fillon kodi i vërtetë i sulmit.

And that code has been encrypted,

Dhe ky kod është i shifruar,

so let's decrypt it.

le ta deshifrojmë.

It has been encrypted with XOR function 97.

Është koduar me funksionin XOR 97.

You just have to believe me,

Thjesht u zini besë fjalëve të mia,

it is, it is.

me të është shifruar.

And we can go here

Dhe mund kalojmë këtu

and actually start decrypting it.

dhe të zëmë e ta deshifrojmë.

Well the yellow part of the code is now decrypted.

Pra pjesa e verdhë e kodit tani është deshifruar.

And I know, it doesn't really look much different from the original.

E di, nuk duket se ndryshon kushedi çë nga origjinali.

But just keep staring at it.

Por pa vazhdoni ta vështroni.

You'll actually see that down here

Do të shihni në fakt që këtu poshtë

you can see a Web address:

duket një adresë Web:

unionseek.com/d/ioo.exe

unionseek.com/d/ioo.exe

And when you view this image on your computer

Dhe kur e hapni këtë pamje me kompjuterin tuaj

it actually is going to download and run that program.

në fakt ai do të shkarkojë dhe xhirojë atë program.

And that's a backdoor which will take over your computer.

Dhe kjo është deriçka e pasme nga ku do të marrin në dorë kompjuterin tuaj.

But even more interestingly,

Akoma më interesante,

if we continue decrypting,

po të vazhdojmë deshifrimin,

we'll find this mysterious string,

do të gjejmë këtë varg misterioz

which says O600KO78RUS.

që thotë O600KO78RUS.

That code is there underneath the encryption

Ky kod gjendet nën shifrimin,

as some sort of a signature.

si punë nënshkrimi.

It's not used for anything.

Nuk përdoret për ndonjë gjë.

And I was looking at that, trying to figure out what it means.

Po e shihja, duke u rrekur të kuptoja se ç'donte të thoshte.

So obviously I Googled for it.

Dhe kuptohet që kërkova me Google rreth tij.

I got zero hits; wasn't there.

Asnjë përfundim; s'kish gjë.

So I spoke with the guys at the lab.

Kështu që ua thashë atyre të laboratorit.

And we have a couple of Russian guys in our labs,

Në laboratorët tanë kemi nja dy rusë,

and one of them mentioned,

dhe njëri prej tyre tha se,

well, it ends in RUS like Russia.

mbaron me rus, si te Rusi.

And 78 is the city code

Dhe 78 është kodi postar

for the city of St. Petersburg.

për qytetin e Shën Petrogradit.

For example, you can find it from some phone numbers

Për shembull, e gjeni te disa numra telefoni

and car license plates and stuff like that.

apo targa makinash, apo gjërash si këto.

So I went looking for contacts in St. Petersburg,

Kështu që zura të kërkoj për kontakte në Shën Petrograd.

and through a long road,

Dhe përmes një rruge të gjatë,

we eventually found this one particular website.

në fund gjetëm këtë site web.

Here's this Russian guy who's been operating online for a number of years

Ja ku kemi këtë rusin, i pranishëm online prej një dorë vitesh

who runs his own website,

që ka një site web të vetin,

and he runs a blog under the popular Live Journal.

dhe ka një blog të ndërtuar me Live Journal.

And on this blog, he blogs about his life,

Dhe në këtë blog ai shkruan mbi jetën e tij,

about his life in St. Petersburg --

rreth jetës së tij në Shën Petrograd --

he's in his early 20s --

diku te njëzet e ca vjeç --

about his cat,

rreth maces së tij,

about his girlfriend.

mikeshës së tij.

And he drives a very nice car.

Dhe ka një makinë shumë të mirë.

In fact, this guy drives

Në fakt, ky tip nget

a Mercedes-Benz S600

një Mercedes-Benz S600

V12

V12

with a six-liter engine

me motor gjashtëlitrosh

with more than 400 horsepower.

me mbi 400 kuaj-fuqi.

Now that's a nice car for a 20-something year-old kid in St. Petersburg.

Tani, kjo është makinë ca e mirë për një djalosh njëzetvjeçar nga Shën Petrogradi.

How do I know about this car?

E nga e di unë punën e makinës së tij?

Because he blogged about the car.

Ngaqë e ka tjerrë te blogu i vet.

He actually had a car accident.

Pati një aksident me makinën e tij.

In downtown St. Petersburg,

Në qendër të Shën Petrogradit,

he actually crashed his car into another car.

e përplasi makinën e vet me një tjetër.

And he put blogged images about the car accident --

Dhe shtoi edhe foto nga aksidenti me makinën --

that's his Mercedes --

ky është Mercedesi i tij --

right here is the Lada Samara he crashed into.

e këtu shihni Lada Samara-n që ai përplasi.

And you can actually see that the license plate of the Samara

Dhe mund të shihni që targa e Samara-s

ends in 78RUS.

mbaron me 78RUS.

And if you actually take a look at the scene picture,

Dhe po të shihni foton e ngjarjes,

you can see that the plate of the Mercedes

mund të shihni që targa e Mercedesit

is O600KO78RUS.

është O600KO78RUS.

Now I'm not a lawyer,

Tani unë avokat nuk jam,

but if I would be,

por po të isha,

this is where I would say, "I rest my case."

ky është çasti që do të duhej të thosha, "Kaq kisha rreth çështjes."

(Laughter)

(Të qeshura)

So what happens when online criminals are caught?

Pra ç'ndodh kur kapen shkelës online të ligjit?

Well in most cases it never gets this far.

Në shumicën e rasteve puna nuk shkon kaq thellë.

The vast majority of the online crime cases,

Në shumicën dërrmuese të çështjeve të krimit online,

we don't even know which continent the attacks are coming from.

as që nuk e dimë se prej cilit kontinent vijnë sulmet.

And even if we are able to find online criminals,

Dhe edhe sikur të jemi në gjendje t'i gjejmë ligjshkelësit online,

quite often there is no outcome.

shumë shpesh nuk ka frute.

The local police don't act, or if they do, there's not enough evidence,

Policia vendore nuk vepron, ose kur vepron, nuk ka prova të mjaftueshme,

or for some reason we can't take them down.

ose për ndonjë arsye nuk i ndalojmë dot.

I wish it would be easier;

Do të doja të ish më e lehtë;

unfortunately it isn't.

mjerisht nuk është.

But things are also changing

Por gjërat gjithashtu po ndryshojnë

at a very rapid pace.

me ritëm shumë të shpejtë.

You've all heard about things like Stuxnet.

Të gjithë keni dëgjuar për gjëra si Stuxnet.

So if you look at what Stuxnet did

Shihni se ç'bëri Stuxnet-i:

is that it infected these.

infektoi këta.

That's a Siemens S7-400 PLC,

Ky është një Siemens S7-400 PLC,

programmable logic [controller].

[kontrollor] logjik i programueshëm.

And this is what runs our infrastructure.

Dhe këta janë ata që xhirojnë infrastrukturën tonë.

This is what runs everything around us.

Me këto xhiron gjithçka rreth e qark nesh.

PLC's, these small boxes which have no display,

KLP-të, këto kuti të vockla pa ekran,

no keyboard,

pa tastierë,

which are programmed, are put in place, and they do their job.

që programohen, vendosen diku, dhe bëjnë punën e tyre.

For example, the elevators in this building

Fjala vjen, ashensorët në këtë ndërtesë

most likely are controlled by one of these.

sipas gjithë gjasave kontrollohen nga një i tillë.

And when Stuxnet infects one of these,

Dhe kur Stuxnet-i infekton një prej tyre,

that's a massive revolution

bëhet fjalë për një përmbysje masive

on the kinds of risks we have to worry about.

të llojit të rreziqeve për të cilët duhet të shqetësohemi.

Because everything around us is being run by these.

Sepse gjithçka rreth nesh xhirohet prej këtyre.

I mean, we have critical infrastructure.

Dua të them që bëhet fjalë për infrastrukturë kritike.

You go to any factory, any power plant,

Shkoni në cilëndo fabrikë, në cilindo prodhues energjie,

any chemical plant, any food processing plant,

në cilëndo uzinë kimike, në cilëndo fabrikë përpunimi ushqimesh,

you look around --

që shihni rreth e qark --

everything is being run by computers.

gjithçka xhirohet nga kompjutera.

Everything is being run by computers.

Gjithçka kontrollohet nga kompjuterat.

Everything is reliant on these computers working.

Gjithçka varet nga funksionimi i këtyre kompjuterave.

We have become very reliant

Jemi bërë shumë të varur

on Internet,

nga Interneti,

on basic things like electricity, obviously,

për gjëra themelore si elektriciteti, kuptueshëm,

on computers working.

nga funksionimi i kompjuterave.

And this really is something

Dhe kjo është vërtet diçka

which creates completely new problems for us.

që krijon probleme tërësisht të reja për ne.

We must have some way

Na duhet të kemi disa rrugë

of continuing to work

vazhdimi të funksionimit

even if computers fail.

edhe nëse kompjuterat dështojnë.

(Laughter)

(Të qeshura)

(Applause)

(Duartrokitje)

So preparedness means that we can do stuff

Pra, të qenët i përgatitur nënkupton që të mund të mbarojmë punë

even when the things we take for granted

edhe kur gjërat që i marrim të mirëqena

aren't there.

nuk janë më aty.

It's actually very basic stuff --

Në fakt është themelore --

thinking about continuity, thinking about backups,

të menduarit rreth vazhdimësisë, të menduarit rreth rrugëdaljesh,

thinking about the things that actually matter.

të menduarit rreth gjërash që kanë vërtet rëndësi.

Now I told you --

Ua thashë dhe më parë --

(Laughter)

(Të qeshura)

I love the Internet. I do.

E dua Internetin. Pa mëdyshje.

Think about all the services we have online.

Sillni në mend krejt shërbimet online që kemi.

Think about if they are taken away from you,

Mendoni sikur t'jua hiqnin,

if one day you don't actually have them

sikur një ditë të mos i kishit më

for some reason or another.

për një arsye a një tjetër.

I see beauty in the future of the Internet,

Të ardhmen e Internetit e parashoh të hijshme,

but I'm worried

por shqetësohem edhe

that we might not see that.

se mund të mos arrijmë ta shohim.

I'm worried that we are running into problems

Shqetësohem, se po hasim në probleme

because of online crime.

për shkak të krimit online.

Online crime is the one thing

Krimi online është ai që

that might take these things away from us.

mund të na i marrë këto gjëra.

(Laughter)

(Të qeshura)

I've spent my life

E kam harxhuar jetën time

defending the Net,

duke mbrojtur rrjetin.

and I do feel that if we don't fight online crime,

Dhe e ndjej se nëse nuk e luftojmë krimin online,

we are running a risk of losing it all.

rrezikojmë t'i humbim të tëra.

We have to do this globally,

Na duhet t'i bëjmë gjërat globalisht,

and we have to do it right now.

dhe na duhet të fillojmë që tani.

What we need

Ai çka lypset

is more global, international law enforcement work

është një kuadër ligjor shtrëngues më global, më ndërkombëtar

to find online criminal gangs --

për të gjetur bandat e krimit online --

these organized gangs

këto banda të organizuara

that are making millions out of their attacks.

që nxjerrin miliona nga sulmet e tyre.

That's much more important

Kjo është shumë më e rëndësishme

than running anti-viruses or running firewalls.

se sa xhirimi i anti-viruseve ose i firewall-eve.

What actually matters

Ajo që ka vërtet rëndësi

is actually finding the people behind these attacks,

është kapja e personave që gjenden pas kësi sulmesh.

and even more importantly,

Dhe, edhe më e rëndësishme,

we have to find the people

na duhet të gjejmë personat

who are about to become

që janë gati të bëhen

part of this online world of crime,

pjesë e kësaj bote krimi online,

but haven't yet done it.

por ende nuk kemi arritur.

We have to find the people with the skills,

Lypset të gjejmë personat me aftësi,

but without the opportunities

por pa mundësi,

and give them the opportunities

dhe t'u japim mundësinë

to use their skills for good.

t'i përdorin aftësitë e tyre për mirë.

Thank you very much.

Shumë faleminderit.

(Applause)

(Duartrokitje)