A delightful way to teach kids about computers | Linda Liukas

Tłumaczenie: Rysia Wand Korekta: Marta Krzeminska

Code is the next universal language.

Kod to nowe Esperanto.

In the seventies, it was punk music that drove the whole generation.

W latach 70. muzyka punkowa napędzała całe pokolenie.

In the eighties, it was probably money.

W latach 80. chyba pieniądze.

But for my generation of people,

Ale dla mojego pokolenia

software is the interface to our imagination and our world.

software to interfejs do naszej wyobraźni i naszego świata.

And that means that we need

To oznacza wzrost zapotrzebowania

a radically, radically more diverse set of people

na zróżnicowanych ludzi

to build those products,

do budowy takich produktów.

to not see computers as mechanical and lonely and boring and magic,

Osób, które zamiast widzieć w komputerach mechanikę, samotność, nudę i czarną magię,

to see them as things that they can tinker

będą postrzegać je jako coś w sam raz do majsterkowania,

and turn around and twist, and so forth.

kręcenia i wykręcania.

My personal journey into the world of programming and technology

Moja podróż do świata programowania i techniki

started at the tender age of 14.

zaczęła się w wieku 14 lat.

I had this mad teenage crush on an older man,

Szaleńczo zakochałam się w starszym mężczyźnie,

and the older man in question just happened to be

tak się złożyło, że był to ówczesny

wiceprezydent USA, pan Al Gore.

the then Vice President of the United States, Mr. Al Gore.

And I did what every single teenage girl would want to do.

Zrobiłam to, co chciałaby każda nastolatka.

I wanted to somehow express all of this love,

Chciałam wyrazić jakoś swoją miłość,

so I built him a website, it's over here.

więc zbudowałam dla niego stronę internetową. Oto ona.

And in 2001, there was no Tumblr,

W roku 2001 nie instniał Tumblr

there was no Facebook, there was no Pinterest.

ani Facebook ani Pinterest.

So I needed to learn to code

Musiałam nauczyć się kodować,

in order to express all of this longing and loving.

żeby wyrazić swoją tęsknotę i miłość.

And that is how programming started for me.

Tak zaczęło się dla mnie programowanie.

It started as a means of self-expression.

Jako środek do samo-wyrażenia.

Just like when I was smaller, I would use crayons and legos.

W młodszym wieku używałam kredek i klocków.

And when I was older, I would use guitar lessons and theater plays.

Potem gitary i sztuk teatralnych.

But then, there were other things to get excited about,

Potem znalazłam inne źródła fascynacji

like poetry and knitting socks

jak poezja, dzierganie skarpet,

and conjugating French irregular verbs

odmiana francuskich czasowników nieregularnych,

and coming up with make-believe worlds

tworzenie wyimaginowanych światów

and Bertrand Russell and his philosophy.

i filozofia Bertranda Russela.

And I started to be one of those people

Stałam się jedną z osób, dla których

who felt that computers are boring and technical and lonely.

komputery są nudne, techniczne i samotne.

Here's what I think today.

Oto, co myślę dzisiaj.

Little girls don't know that they are not supposed to like computers.

Małe dziewczynki nie wiedzą, że mają nie lubić komputerów.

Little girls are amazing.

Są zdumiewające.

They are really, really good at concentrating on things

Świetnie umieją się koncentrować,

and being exact and they ask amazing questions like,

być precyzyjne i zadawać zdumiewające pytania.

"What?" and "Why?" and "How?" and "What if?"

Co? Dlaczego? Jak? A co, gdyby?

And they don't know that they are not supposed to like computers.

Nie wiedzą, że mają nie lubić komputerów.

It's the parents who do.

To wiedzą rodzice.

It's us parents who feel

To my, rodzice, czujemy,

że informatyka to ezoteryczna, dziwna dyscyplina,

like computer science is this esoteric, weird science discipline

that only belongs to the mystery makers.

która należy do cudotwórców.

That it's almost as far removed from everyday life

Która jest oddalona od codziennego życia,

as, say, nuclear physics.

niemal tak, jak fizyka jądrowa.

And they are partly right about that.

Częściowo mają rację.

There's a lot of syntax and controls and data structures

W programowaniu jest dużo składni, sterowników, struktur danych,

and algorithms and practices,

algorytmów i przyjętych praktyk,

protocols and paradigms in programming.

protokołów i paradygmatów.

And we as a community, we've made computers smaller and smaller.

Jako społeczność coraz bardziej zmniejszamy komputery.

We've built layers and layers of abstraction on top of each other

Wbudowaliśmy wiele warstw abstrakcji

between the man and the machine

między człowieka a maszynę tak,

to the point that we no longer have any idea how computers work

że nie mamy już pojęcia, jak komputery działają

or how to talk to them.

ani jak do nich mówić.

And we do teach our kids how the human body works,

Uczymy dzieci o działaniu ludzkiego ciała,

we teach them how the combustion engine functions

o działaniu silnika spalinowego,

and we even tell them that if you want to really be an astronaut

a nawet mówimy, że jeśli się naprawdę chce zostać astronautą,

you can become one.

to można.

But when the kid comes to us and asks,

Ale kiedy dzieci pytają:

"So, what is a bubble sort algorithm?"

"Jaki jest algorytm sortowania bąbelkowego?"

Or, "How does the computer know what happens when I press 'play,'

albo: "Skąd komputer wie, który film pokazać,

how does it know which video to show?"

kiedy nacisnę Play?"

albo: "Czy internet to miejsce?",

Or, "Linda, is Internet a place?"

We adults, we grow oddly silent.

dorośli dziwnie milkną.

"It's magic," some of us say.

"To magia" - powiedzą niektórzy.

"It's too complicated," the others say.

"To za trudne" - powiedzą inni.

Well, it's neither.

Ani to, ani to.

It's not magic and it's not complicated.

To ani magia i ani nic trudnego.

It all just happened really, really, really fast.

Wszystko stało się bardzo szybko.

Computer scientists built these amazing, beautiful machines,

Informatycy zbudowali te zdumiewające, piękne maszyny,

but they made them very, very foreign to us,

ale nas od nich odsunęli.

and also the language we speak to the computers

Udziwnili też język tak,

so that we don't know how to speak to the computers anymore

że nie umiemy już rozmawiać z komputerami

without our fancy user interfaces.

bez wymyślnych interfejsów.

And that's why no one recognized

To dlatego nikt nie spostrzegł,

that when I was conjugating French irregular verbs,

że przy odmianie nieregularnych czasowników francuskich

I was actually practicing my pattern recognition skills.

ćwiczę umiejętność rozpoznawania wzorów.

And when I was excited about knitting,

Kiedy cieszyło mnie dzierganie,

I actually was following a sequence of symbolic commands

tak naprawdę wykonuję szereg symbolicznych poleceń,

that included loops inside of them.

zawierających nawet pętle.

And that Bertrand Russell's lifelong quest

A życie Bertranda Russela spędzone na szukaniu

to find an exact language between English and mathematics

języka leżącego dokładnie między angielskim a matematyką

found its home inside of a computer.

osiągnęło cel w komputerze.

I was a programmer, but no one knew it.

Byłam programistką, ale nikt o tym nie wiedział.

The kids of today, they tap, swipe and pinch their way through the world.

Dzisiaj dzieci przewijają świat palcami na telefonach.

But unless we give them tools to build with computers,

Ale jeśli nie damy im narzędzi do tworzenia z komputerami,

we are raising only consumers instead of creators.

wychowamy użytkowników, nie twórców.

This whole quest led me to this little girl.

Takie przemyślenia doprowadziły mnie do tej dziewczynki.

Her name is Ruby, she is six years old.

Ma na imię Ruby, ma 6 lat,

She is completely fearless, imaginative and a little bit bossy.

niczego się nie boi, ma wyobraźnię i lubi rządzić.

And every time I would run into a problem

Kiedy napotykam na problem

in trying to teach myself programming like,

podczas nauki programowania,

"What is object-oriented design or what is garbage collection?",

jak: "co to jest programowanie obiektowe"

albo: "co to jest zbiórka śmieci",

I would try to imagine how a six-year-old little girl would explain the problem.

próbuję sobie wyobrazić, jak wyjaśniłaby to ta 6-latka.

And I wrote a book about her and I illustrated it

Napisałam i zilustrowałam o niej książkę.

and the things Ruby taught me go like this.

Ruby nauczyła mnie różnych rzeczy.

Ruby taught me that you're not supposed to be afraid

Że nie trzeba się bać

of the bugs under your bed.

robaków pod łóżkiem.

I że nawet największe problemy

And even the biggest of the problems

are a group of tiny problems stuck together.

to zbitka małych problemów.

And Ruby also introduced me to her friends,

Ruby przedstawiła mnie też przyjaciołom

the colorful side of the Internet culture.

z kolorowej strony kultury internetu.

She has friends like the Snow Leopard,

Ma kolegów jak Śnieżny Gepard,

who is beautiful but doesn't want to play with the other kids.

który jest piękny, ale nie chce bawić się z innymi dziećmi.

And she has friends like the green robots that are really friendly but super messy.

Albo miłe zielone robociki, straszni bałaganiarze.

And she has friends like Linux the penguin

Albo pingwin Linux,

who's really ruthlessly efficient, but somewhat hard to understand.

nieubłaganie wydajny, ale trudny do zrozumienia.

And idealistic foxes, and so on.

Albo idealistyczne lisy i tak dalej.

In Ruby's world, you learn technology through play.

W świecie Ruby uczymy się przez zabawę.

And, for instance, computers are really good at repeating stuff,

Komputery są świetne, kiedy trzeba coś powtarzać,

so the way Ruby would teach loops goes like this.

więc Ruby uczyłaby pętli tak.

This is Ruby's favorite dance move, it goes, "Clap, clap, stomp, stomp

To ulubiony taniec Ruby: klasnąć, klasnąć, tupnąć, tupnąć,

klasnąć, klasnąć i skoczyć.

clap, clap and jump."

And you learn counter loops by repeating that four times.

Uczysz się pętli iteracyjnej, powtarzając to 4 razy.

And you learn while loops by repeating that sequence

Uczysz się pętli PODCZAS przez powtarzanie sekwencji,

while I'm standing on one leg.

podczas gdy ja stoję na jednej nodze.

And you learn until loops by repeating that sequence

Uczysz się pętli DOPÓKI przez powtarzanie sekwencji

until mom gets really mad.

dopóki mama się nie zezłości.

(Laughter)

And most of all, you learn that there are no ready answers.

(Śmiech)

Przede wszystkim uczysz się, że nie ma gotowych odpowiedzi.

When coming up with the curriculum for Ruby's world,

Przygotowując program dla świata Ruby,

I needed to really ask the kids how they see the world

musiałam pytać dzieci o ich wizję świata

and what kind of questions they have

i to, co chciałyby wiedzieć.

and I would organize play testing sessions.

Organizowałam próbne zabawy.

I would start by showing the kids these four pictures.

Najpierw pokazywałam im te cztery obrazki.

I would show them a picture of a car,

Obrazek samochodu,

a grocery store, a dog and a toilet.

sklepu spożywczego, psa i toalety.

And I would ask, "Which one of these do you think is a computer?"

Pytałam: "Który z nich to komputer?".

And the kids would be very conservative and go,

Dzieci były konserwatywne:

"None of these is a computer.

"Żadna z tych rzeczy nie jest komputerem.

I know what a computer is:

Wiem, co to jest komputer,

it's that glowing box

to świecące pudełko,

in front of which mom or dad spends way too much time."

przed którym mama albo tata spędzają zbyt wiele czasu".

But then we would talk

Jednak po rozmowie odkrywaliśmy,

and we would discover that actually, a car is a computer,

że samochód to w zasadzie komputer,

it has a navigation system inside of it.

ma system nawigacyjny.

And a dog -- a dog might not be a computer,

Pies to może nie komputer,

but it has a collar

ale ma obrożę,

and the collar might have a computer inside of it.

a obroża może mieć komputer.

And grocery stores, they have so many different kinds of computers,

W spożywczym jest mnóstwo różnych komputerów,

like the cashier system and the burglar alarms.

jak system kasowy albo alarm przeciwwłamaniowy.

And kids, you know what?

I wiecie, co?

In Japan, toilets are computers

W Japonii toalety to komputery

and there's even hackers who hack them.

i mają nawet swoich hakerów.

(Laughter)

(Śmiech)

And we go further

Potem posuwamy się dalej.

and I give them these little stickers with an on/off button on them.

Daję im naklejki z guzikiem On / Off

And I tell the kids, "Today you have this magic ability

i mówię: "Dziś macie magiczną zdolność,

to make anything in this room into a computer."

żeby zmienić wszystko w tym pokoju w komputer".

And again, the kids go,

Dzieci na to:

"Sounds really hard, I don't know the right answer for this."

"To bardzo trudne. Nie wiem, jak odpowiedzieć".

But I tell them, "Don't worry,

Mówię, żeby się nie martwili:

your parents don't know the right answer, either.

"Wasi rodzice też nie wiedzą.

They've just started to hear about this thing

Dopiero co usłyszeli o tym czymś,

called The Internet of Things.

co nazywa się Internet Przedmiotów.

But you kids, you are going to be the ones

Ale wy, dzieci, naprawdę będziecie żyć w świecie,

who are really going to live up in a world where everything is a computer."

gdzie wszystko jest komputerem".

And then I had this little girl who came to me

Kiedyś podeszła do mnie dziewczynka

and took a bicycle lamp

z lampką rowerową:

and she said, "This bicycle lamp, if it were a computer,

"Gdyby to był komputer,

it would change colors."

to by zmieniał kolory".

And I said, "That's a really good idea, what else could it do?"

Pochwaliłam pomysł i spytałam, co jeszcze.

And she thinks and she thinks,

Pomyślała i mówi:

and she goes, "If this bicycle lamp were a computer,

"Gdyby lampka rowerowa była komputerem,

we could go on a biking trip with my father

mogłabym pojechać z tatą na wycieczkę rowerową,

and we would sleep in a tent

spalibyśmy w namiocie

and this biking lamp could also be a movie projector."

i ta lampka mogłaby wyświetlać filmy".

And that's the moment I'm looking for,

Właśnie na taki moment czekam.

the moment when the kid realizes

Moment, w którym dzieci zdają sobie sprawę,

that the world is definitely not ready yet,

że świat nie jest jeszcze gotowy,

that a really awesome way of making the world more ready

że można go wspaniale przygotować

is by building technology

przez tworzenie technologii

and that each one of us can be a part of that change.

i że każdy z nas może brać w tym udział.

Final story, we also built a computer.

Na koniec zbudowaliśmy też komputer.

And we got to know the bossy CPU and the helpful RAM and ROM

Poznaliśmy władcze CPU i pomocne RAM i ROM,

that help it remember things.

które pomagają mu z pamięcią.

And after we've assembled our computer together,

Po złożeniu komputera

we also design an application for it.

zaprojektowaliśmy też aplikację.

And my favorite story is this little boy,

Najbardziej spodobał mi się chłopiec,

he's six years old

6-latek,

and his favorite thing in the world is to be an astronaut.

który najbardziej na świecie chce być astronautą.

And the boy, he has these huge headphones on

Ma takie olbrzymie słuchawki

and he's completely immersed in his tiny paper computer

i jest całkowicie pogrążony w swoim papierowym komputerku,

because you see, he's built his own

bo sam sobie zbudował

intergalactic planetary navigation application.

aplikację do nawigacji międzygalaktycznej.

And his father, the lone astronaut in the Martian orbit,

Jego ojciec, samotny astronauta na orbicie Marsa,

is on the other side of the room

jest w drugim krańcu pokoju

and the boy's important mission

a chłopiec ma ważne zadanie

is to bring the father safely back to earth.

sprowadzenia go bezpiecznie na Ziemię.

And these kids are going to have a profoundly different view of the world

Te dzieci będą miały diametralnie odmienną wizję świata

and the way we build it with technology.

i budowania go z pomocą technologii.

Finally, the more approachable, the more inclusive,

Im dostępniejszy, powszechniejszy

and the more diverse we make the world of technology,

i zróżnicowany będzie świat techniki,

the more colorful and better the world will look like.

tym barwniejszy i lepszy będzie świat.

So, imagine with me, for a moment,

Wyobraźcie sobie przez chwilę świat,

a world where the stories we tell

w którym historie opowiadane

about how things get made don't only include

o tworzeniu rzeczy mówią nie tylko

the twentysomething-year-old Silicon Valley boys,

o 20-latkach z Doliny Krzemowej,

but also Kenyan schoolgirls and Norwegian librarians.

ale też o uczennicach z Kenii i bibliotekarkach z Norwegii.

Imagine a world where the little Ada Lovelaces of tomorrow,

Wyobraźcie sobie świat, gdzie jutrzejsze Ady Lovelace,

who live in a permanent reality of 1s and 0s,

żyjące w rzeczywistości zero-jedynkowej,

they grow up to be very optimistic and brave about technology.

wyrastają na dzielne optymistki techniki.

They embrace the powers and the opportunities

Przygarniają moce, możliwości

and the limitations of the world.

i ograniczenia świata.

A world of technology that is wonderful, whimsical

Świata techniki, cudownego, kapryśnego

and a tiny bit weird.

i trochę dziwacznego.

When I was a girl,

Jako dziecko chciałam opowiadać historie.

I wanted to be a storyteller.

I loved make-believe worlds

Uwielbiałam wymyślać światy.

and my favorite thing to do

Najbardziej lubiłam budzić się

was to wake up in the mornings in Moominvalley.

w dolinie Muminków.

Popołudniami przemierzałam planetę Tatooine.

In the afternoons, I would roam around the Tatooines.

And in the evenings, I would go to sleep in Narnia.

Wieczorami szłam spać w Narnii.

And programming turned out to be the perfect profession for me.

Programowanie okazało się dla mnie idealnym zawodem.

I still create worlds.

Nadal tworzę światy.

Instead of stories, I do them with code.

Zamiast opowieściami, robię to kodem.

Programming gives me this amazing power

Programowanie daje mi zdumiewającą siłę

to build my whole little universe

do budowania całych wszechświatów

with its own rules and paradigms and practices.

z własnymi prawami, paradygmatami i praktykami.

Create something out of nothing with the pure power of logic.

Do tworzenia czegoś z niczego

dzięki czystej sile logiki.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)