Anna Mracek Dietrich: A plane you can drive

Tłumaczenie: tomasz runowicz Korekta: Wojciech Borucki

What is it about flying cars?

Co takiego jest w latających samochodach?

We've wanted to do this for about a hundred years.

Próbujemy je zbudować od mniej wiecej stu lat

And there are historic attempts

I znane są historyczne próby,

that have had some level of technical success.

zakończone częściowym technicznym sukcesem

But we haven't yet gotten to the point

Ale ciągle jeszcze nie jesteśmy na etapie,

where on your way here this morning

kiedy po drodze tutaj, dziś rano,

you see something that really, truly seamlessly integrates

moglibyśmy zobaczyć coś, co naprawdę całkowicie łączy,

the two-dimensional world that we're comfortable in

dwuwymiarowy świat w którym czujemy się swobodnie,

with the three-dimensional sky above us --

z trójwymiarowym niebem nad nami, w którym

that, I don't know about you, but I really enjoy spending time in.

nie wiem, jak wy, ale ja naprawdę lubię spędzać czas.

We looked at the historical attempts that had been out there

Przyjrzeliśmy się więc tym próbom

and realized that, despite the fact

i doszliśmy do wniosku,

that we have a lot of modern innovations

że pomimo wielu współczesnych innowacji,

to draw on today

do których mamy dziś dostęp,

that weren't available previously --

a które nie były dostępne wcześniej --

we have modern composite materials,

mamy nowoczesne kompozyty,

we have aircraft engines that get good fuel economy

mamy silniki lotnicze o dobrej ekonomii spalania

and have better power-to-rate ratios than have ever been available,

i lepszym stosunku mocy do wagi niż kiedykolwiek wcześniej,

we have glass cockpit avionics

mamy zintegrowane wyświetlacze

that bring the information you need to fly

dostarczające informacji potrzebnych w locie

directly to you in the cockpit --

bezpośrednio do kokpitu --

but without fundamentally addressing the problem from a different perspective,

zrozumieliśmy jednak,

we realized that we were going to be getting

że jeżeli nie spojrzymy na problem z innej perspektywy,

the same result that people had been getting

bedziemy skazani na ten sam rezultat,

for the last hundred years,

który inni otrzymywali przez ostatnie sto lat,

which isn't where we want to be right now.

co nie jest naszym celem.

So instead of trying to make a car that can fly,

Zamiast więc budować samochód, który lata,

we decided to try to make a plane that could drive.

postanowiliśmy zbudować samolot, który jeździ.

And the result is the Terrafugia Transition.

Owocem tego jest Terrafugia Transition.

It's a two-seat, single-engine airplane

Jest to dwumiejscowy, jednosilnikowy samolot,

that works just like any other small airplane.

który działa równie dobrze jak każdy inny mały samolot.

You take off and land at a local airport.

Startujesz i lądujesz z lokalnego lotniska.

Then once you're on the ground,

A kiedy już jesteś na ziemi,

you fold up the wings, drive it home,

składasz skrzydła, jedziesz nim do domu,

park it in your garage.

i parkujesz we własnym garażu.

And it works.

I to działa.

After two years of an innovative design and construction process,

Po dwóch latach innowacyjnego procesu projektowo-konstrukcyjnego,

the proof of concept made its public debut

funkcjonalny prototyp publicznie zadebiutował

in 2008.

w 2008 roku.

Now like with anything

Jednak, jak ze wszystkim,

that's really different from the status quo,

co wykracza poza status quo,

it didn't always go so well testing that aircraft.

testy tego samolotu nie zawsze przebiegały gładko.

And we discovered that it's a very good thing

A my odkryliśmy, że to bardzo dobrze,

that, when you go home with something that's been broken,

że, kiedy wracasz do domu z czymś, co jest zepsute,

you've actually learned a lot more

tak naprawdę uczysz się więcej,

than when you managed to tick off all of your test objectives

niż kiedy udaje się zaliczyć wszystkie punkty testu,

the first time through.

za pierwszym razem.

Still, we very much wanted to see

Tak, czy inaczej, bardzo chcieliśmy zobaczyć samolot,

the aircraft that we'd all helped build

który wszyscy pomagaliśmy budować,

in the air, off the ground,

w locie, w powietrzu,

like it was supposed to be.

tam, gdzie jego miejsce.

And on our third high-speed testing deployment

I tak podczas trzeciego okresu testów dużych prędkości,

on a bitter cold morning in upstate New York,

w dojmująco zimny poranek na północy stanu Nowy York,

we got to do that for the first time.

po raz pierwszy mieliśmy taką okazję.

The picture behind me was snapped by the copilot in our chase aircraft

Zdjęcie za mną zostało zrobione przez drugiego pilota w samolocie towarzyszącym,

just moments after the wheels got off the ground for the first time.

zaraz po tym, jak podwozie oderwało się od ziemi po raz pierwszy.

And we were all very flattered to see that image

I wszyscy byliśmy zaszczyceni

become a symbol of accomplishing something

będąc świadkami osiągnięcia czegoś

that people had thought was impossible

co wydawało się niemożliwe do wykonania,

really the world over.

naprawdę gdziekolwiek na świecie.

The flight testing that followed that

Kolejne testy były tak nieskomplikowane i bezpieczne,

was as basic and low-risk as we could make it,

jak tylko było to możliwe,

but it still accomplished what we needed to

ale mimo to pozwoliły nam zrealizować wszystko,

to take the program to the next step

czego potrzeba aby kontynuować program

and to gain the credibility that we needed

i zdobyć zaufanie wśród przyszłych klientów,

within our eventual market, the general aviation community,

środowiska lotniczego,

and with the regulators

i władz, które regulują projektowanie samolotów,

that govern the use of design of aircraft, particularly in the States.

szczególnie w Stanach.

The FAA, about a year ago,

Mniej więcej rok temu, FAA (Federalna Administracja Lotnictwa)

gave us an exemption for the Transition

udzieliła nam przejściowej ulgi dla Transition

to allow us to have an additional 110 lbs.

pozwalającej na dodatkowe 50 Kg

within the light sport aircraft category.

w kategorii lekkiego samolotu sportowego.

Now that doesn't sound like a lot, but it's very important,

Nie wygląda to na wiele, ale to bardzo ważne,

because being able to deliver the Transition as a light sport aircraft

ponieważ możliwość klasyfikacji Transition jako lekkiego samolotu sportowego

makes it simpler for us to certify it,

ułatwia nam jego legalizację,

but it also makes it much easier

ale również sprawia,

for you to learn how to fly it.

że o wiele łatwiej nauczyć się nim latać.

A sport pilot can be certificated

Pilot sportowy może uzyskać licencję

in as little as 20 hours of flight time.

już po 20 godzinach lotów.

And at 110 lbs.,

A te 50 kilogramów,

that's very important for solving the other side of the equation --

jest bardzo ważne dla rozwiązania drugiej strony naszego równania --

driving.

jazdy po drogach.

It turns out that driving,

Okazuje się, że jazda drogowa,

with its associated design implementation and regulatory hurdles,

ze wszystkimi swoimi wymogami projektowymi i regulacyjnymi,

is actually a harder problem to solve than flying.

jest trudniejszym problemem do rozwiązania niż latanie.

For those of us that spend most of our lives on the ground,

Dla tych z nas, którzy większość czasu spędzają na ziemi,

this may be counter-intuitive,

może się to wydawać dziwne,

but driving has potholes, cobblestones,

ale drogi mają dziury, kostkę brukową,

pedestrians, other drivers

pieszych, innych kierowców

and a rather long and detailed list

i długą, szczegółową listę

of federal motor vehicle safety standards to contend with.

federalnych przepisów bezpieczeństwa drogowego.

Fortunately, necessity remains the mother of invention,

Na szczeście, potrzeba pozostaje matką wynalazku

and a lot of the design work

i wiele pracy projektowej

that we're the most proud of with the aircraft

z której jesteśmy najbardziej dumni w naszym samolocie,

came out of solving the unique problems

wynika właśnie z rozwiązywania tych unikalnych problemów

of operating it on the ground --

z używaniem go na ziemi --

everything from a continuously-variable transmission

wszystko, od bezstopniowego przeniesienia napędu

and liquid-based cooling system

i systemu chłodzenia płynem

that allows us to use an aircraft engine

który pozwala nam używać silnika lotniczego

in stop-and-go traffic,

w dynamicznym ruchu ulicznym,

to a custom-designed gearbox

przez specjalnie zaprojektowaną skrzynię biegów,

that powers either the propeller when you're flying or the wheels on the ground,

która napędza smigło w locie lub koła na drodze,

to the automated wing-folding mechanism that we'll see in a moment,

aż po automatyczny mechanizm składania skrzydeł

to crash safety features.

i pasywne elementy bezpieczeństwa.

We have a carbon fiber safety cage

Mamy klatkę bezpieczeństwa z włókna węglowego,

that protects the occupants

która chroni pasażerów,

for less than 10 percent of the weight of a traditional steel chassis in a car.

ważąc jednocześnie mniej niż 10 procent klasycznej stalowej ramy samochodu.

Now this also, as good as it is, wasn't quite enough.

Jednak nawet to nie było wystarczające.

The regulations for vehicles on the road

Przepisy dla pojazdów na drodze

weren't written with an airplane in mind.

nie były pisane z myślą o samolotach.

So we did need a little bit of support

Tak więc potrzebowaliśmy nieco wsparcia

from the National Highway Traffic Safety Administration.

od NHTSA (Narodowej Administracji Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego).

Now you may have seen in the news recently,

Być może widzieliście ostatnio w wiadomościach,

they came through with us at the end of last month

że pod koniec miesiąca wyrazili zgodę,

with a few special exemptions

na mocy kilku specjalnych wyjątków,

that will allow the Transition to be sold

która pozwoli na sprzedaż Transition

in the same category as SUVs and light trucks.

w tej samej kategorii co SUVy i lekkie ciężarówki.

As a multi-purpose passenger vehicle,

Jako wszechstronny pojazd pasażerski,

it is now officially "designed for occasional off-road use."

jest on teraz oficjalnie "przeznaczony do okazyjnego użycia poza asfaltem".

(Laughter)

(Śmiech)

Now let's see it in action.

A teraz zobaczmy go w akcji.

You can see there the wings folded up just along the side of the plane.

Widzimy skrzydła złożone wzdłuż boków samolotu.

You're not powering the propeller, you're powering the wheels.

Napędzane są koła, nie śmigło.

And it is under seven feet tall,

I ma wysokość poniżej 2 metrów,

so it will fit in a standard construction garage.

więc zmieści się w standardowym garażu.

And that's the automated wing-folding mechanism.

A to automatyczny mechanizm składania skrzydeł.

That's real time.

Oglądany w czasie rzeczywistym.

You just push a few buttons in the cockpit, and the wings come out.

Naciskasz przycisk w kokpicie i skrzydła się wysuwają.

Once they're fully deployed,

Kiedy są już do końca rozłożone,

there's a mechanical lock that goes into place,

zostają zablokowane mechanicznie,

again, from inside the cockpit.

również z kokpitu.

And they're now fully capable of handling

Teraz są w stanie wytrzymać

any of the loads you would see in flight --

wszystkie obciążenia jakie występują w czasie lotu --

just like putting down your convertible top.

zupełnie jak rozkładanie dachu w kabriolecie.

And you're all thinking what your neighbors would think of seeing that.

I wszyscy teraz myślicie jak na taki widok zareagują sąsiedzi.

(Video) Test Pilot: Until the vehicle flies,

(Wideo) Pilot: Dopóki samolot lata,

75 percent of your risk is that first flight.

75 procent ryzyka to ten pierwszy lot.

Radio: It actually flew. Yes.

Radio: Tak, poleciał.

Radio 2: That was gorgeous.

Radio 2: To było cudowne.

Radio: What did you think of that?

Radio: Co o tym myślisz?

That was beautiful from up here, I tell you.

Z góry wyglądało pięknie, mówię wam.

AMD: See, we're all exceedingly excited about that little bunny hop.

Anna M.D.: Widzicie, jesteśmy bardzo podekscytowani tym małym podskokiem.

And our test pilot gave us

I nasz pilot testowy dał nam najlepszą recenzję,

the best feedback you can get from a test pilot after a first flight,

jaką pilot może wystawić po pierwszym locie,

which was that it was "remarkably unremarkable."

że było to "zaskakująco niezaskakujące".

He would go onto tell us

Po czym powiedział nam,

that the Transition had been the easiest airplane to land

że Transition było najłatwiejszym w lądowaniu samolotem

that he'd flown in his entire 30-year career as a test pilot.

w jego 30-letniej karierze pilota oblatywacza.

So despite making something

Więc budując coś

that is seemingly revolutionary,

pozornie rewolucyjnego

we really focused on doing

skoncentrowaliśmy się na tym

as little new as possible.

aby wprowadzać jak najmniej nowości.

We leverage a lot of technology from the state-of-the-art in general aviation

Wykorzystaliśmy technologię z dziedziny nowoczesnej awiacji

and from automotive racing.

oraz sportów samochodowych.

When we do have to do something truly out-of-the-box,

Kiedy potrzebujemy zrobic coś niestandardowego,

we use an incremental design, build, test, redesign cycle

używamy stopniowego cyklu projekt - model - test - modyfikacja projektu

that lets us reduce risk in baby steps.

i to pozwala nam na redukcję ryzyka w małych krokach.

Now since we started Terrafugia about 6 years ago,

Odkąd założyliśmy Terrafugia około 6 lat temu,

we've had a lot of those baby steps.

wykonaliśmy wiele tych małych kroków.

We've gone from being three of us

Od trójki studentów

working in the basement at MIT while we were still in graduate school

pracujących w piwnicy MIT (Instytut Technologii Massachusetts)

to about two-dozen of us

do ponad dwudziestu osób,

working in an initial production facility outside of Boston.

w zakładzie wstępnej produkcji pod Bostonem.

We've had to overcome challenges

Zmierzyliśmy się z takimi wyzwaniami,

like keeping the weight below the light sport limit that I talked about,

jak utrzymanie wagi poniżej limitu kategorii "lekki sportowy", jak mówiłam,

figuring out how to politely respond

starając się uprzejmie odpowiadać,

when a regulator tells you,

na zarzut instytucji regulacyjnej:

"But that won't fit through a toll booth with the wings extended --

"Ale jak to przejedzie przez bramkę na autostradzie z rozłożonymi skrzydłami?" --

(Laughter)

(Śmiech)

to all of the other associated durability and engineering issues

aż do wszystkich związanych z tym kwestii wytrzymałościowo - inżynieryjnych,

that we talked about on the ground.

o których mówiliśmy, na drodze.

Still, if everything goes to our satisfaction

W każdym razie, jeżeli wszystko pójdzie po naszej myśli,

with the testing and construction

z budową i testowaniem

of the two production prototypes

dwóch produkcyjnych prototypów,

that we're working on right now,

nad którym obecnie pracujemy,

those first deliveries

pierwsze dostawy do,

to the, about a hundred, people who have reserved an airplane at this point

około stu, osób które zarezerwowały samolot do tej pory,

should begin at the end of next year.

powinny się rozpocząć pod koniec przyszłego roku.

The Transition will cost in line with other small airplanes.

Transition będzie kosztować tyle, co inne małe samoloty.

And I'm certainly not out to replace your Chevy,

I nie mam ambicji zastąpić waszego Chevroleta,

but I do think that the Transition should be your next airplane.

ale myślę, że to Transition powinien być waszym następnym samolotem.

Here's why.

Oto dlaczego.

While nearly all of the commercial air travel in the world

Podczas, gdy prawie cały ruch powietrzny na świecie

goes through a relatively small number of large hub airports,

odbywa się przez relatywnie małą liczbę dużych portów lotniczych,

there is a huge underutilized resource out there.

istnieje tam również ogromny niewykorzystany potencjał.

There are thousands of local airstrips

Są tysiące lokalnych lotnisk,

that don't see nearly as many aircraft operations a day as they could.

które obsługują o wiele mniej lotów niż były by w stanie.

On average, there's one within 20 to 30 miles

Gdziekolwiek jesteś w Stanach Zjednoczonych,

of wherever you are in the United States.

w odległości 30 - 50 kilometrów jest przynajmniej jedno.

The Transition gives you

Transition daje ci bezpieczniejszy

a safer, more convenient and more fun way

wygodniejszy i przyjemniejszy sposób

of using this resource.

na wykorzystanie tego potencjału.

For those of you who aren't yet pilots,

Dla tych z was, którzy nie są jeszcze pilotami -

there's four main reasons why those of us who are

istnieją cztery główne powody dla których ci, którzy pilotami są,

don't fly as much as we'd like to:

nie latają tak często jak by chcieli:

the weather, primarily,

pogoda, po pierwsze,

cost, long door-to-door travel time

koszt, długi całkowity czas podróży

and mobility at your destination.

i mobilność w miejscu przeznaczenia.

Now, bad weather comes in,

Teraz, gdy zepsuje się pogoda,

just land, fold up the wings, drive home.

lądujesz, składasz skrzydła, jedziesz do domu.

Doesn't matter if it rains a little, you have a windshield wiper.

Nie ma znaczenia, czy pada deszcz - od tego masz wycieraczki.

Instead of paying to keep your airplane in a hanger,

Zamiast płacić za trzymanie samolotu w hangarze,

park it in your garage.

parkujesz we własnym garażu.

And the unleaded automotive fuel that we use

A bezołowiowa samochodowa benzyna, której używamy,

is both cheaper and better for the environment

jest zarazem tańsza, jak i lepsza dla środowiska,

than traditional avgas.

niż tradycyjne paliwo lotnicze.

Door-to-door travel time is reduced,

Całkowity czas podróży skraca się,

because now, instead of lugging bags, finding a parking space,

ponieważ, zamiast targać bagaż, szukać miejsca na parkingu,

taking off your shoes or pulling your airplane out of the hanger,

zdejmować buty lub wyciągać samolot z hangaru,

you're now just spending that time getting to where you want to go.

cały ten czas możesz poświęcić na dotarcie do celu.

And mobility to your destination is clearly solved.

No i mobilność w miejscu przeznaczenia jest, oczywiście, załatwiona.

Just fold up the wings and keep going.

Po prostu składasz skrzydła i jedziesz dalej.

The Transition simultaneously expands our horizons

Transition jednocześnie poszerza nasze horyzonty

while making the world a smaller, more accessible place.

i sprawia, że świat staje się mniejszym, bardziej dostępnym miejscem.

It also continues to be a fabulous adventure.

Jednocześnie pozostając wspaniałą przygodą.

I hope you'll each take a moment

Mam nadzieję, że każdy z was pomyśli,

to think about how you could use something like this

jak mógłby wykorzystać coś takiego,

to give yourself more access to your own world,

aby poprawić sobie dostęp do własnego świata

and to make your own travel more convenient and more fun.

i uczynić podróżowanie bardziej wygodnym i przyjemniejszym.

Thank you for giving me the opportunity to share it with you.

Dziękuję za to, że mogłam się tym z wami podzielić.

(Applause)

(Oklaski)