Wisdom from great writers on every year of life | Joshua Prager

Tłumaczenie: Patrycja Dzianok Korekta: Rysia Wand

I'm turning 44 next month,

Za miesiąc kończę 44 lata

and I have the sense that 44 is going to be a very good year,

i czuję, że 44 rok mojego życia będzie naprawdę udany,

a year of fulfillment, realization.

to rok spełnienia, pełnej realizacji.

I have that sense,

Wydaje mi się tak nie dlatego,

not because of anything particular in store for me,

że czeka mnie coś szczególnego,

but because I read it would be a good year

lecz dlatego, że przeczytałem, że będzie to dobry rok

in a 1968 book by Norman Mailer.

w książce Normana Mailera z 1968 roku.

"He felt his own age, forty-four ..."

"Czuł własny wiek, czterdzieści cztery lata..."

wrote Mailer in "The Armies of the Night,"

napisał Mailer w "Armiach Nocy",

"... felt as if he were a solid embodiment

"...czuł, że jest solidnym ucieleśnieniem

of bone, muscle, heart, mind, and sentiment to be a man,

kości, mięśni, serca, umysłu i sentymentu bycia człowiekiem,

as if he had arrived."

jakby właśnie tu przybył".

Yes, I know Mailer wasn't writing about me.

Tak, wiem, że Mailer nie pisał o mnie.

But I also know that he was;

Ale wiem również, że pisał o nas wszystkich

for all of us -- you, me, the subject of his book,

o Tobie, o mnie, podmiotach jego powieści,

age more or less in step,

w wieku mniej lub bardziej zgodnym,

proceed from birth along the same great sequence:

przez tę samą wielką sekwencję zaczętą w dniu narodzin:

through the wonders and confinements of childhood;

przez cuda i ograniczenia dzieciństwa;

the emancipations and frustrations of adolescence;

wyzwolenia i frustracje okresu dojrzewania;

the empowerments and millstones of adulthood;

upełnomocnienia i kamienie milowe dorosłości,

the recognitions and resignations of old age.

uznania i rezygnacje starości.

There are patterns to life,

Istnieją wzorce, jak żyć,

and they are shared.

i są one przekazywane dalej.

As Thomas Mann wrote: "It will happen to me as to them."

Jak napisał Thomas Mann: "Przydarzy się to mnie, tak samo, jak im".

We don't simply live these patterns.

Nie żyjemy po prostu podług tych wzorców.

We record them, too.

Także je rejestrujemy.

We write them down in books, where they become narratives

Zapisujemy je w książkach, gdzie stają się narracjami,

that we can then read and recognize.

które później możemy czytać i rozpoznać.

Books tell us who we've been,

Książki mówią nam kim byliśmy,

who we are, who we will be, too.

kim jesteśmy i kim się staniemy.

So they have for millennia.

Tak jest przez tysiąclecia.

As James Salter wrote,

Jak napisał James Salter,

"Life passes into pages if it passes into anything."

"Jeśli życie w coś przenika, to właśnie w karty książek".

And so six years ago, a thought leapt to mind:

I tak, sześć lat temu, naszła mnie myśl:

if life passed into pages, there were, somewhere,

jeśli życie przeniknęło w karty książek,

passages written about every age.

to gdzieś tam są strony zapisane o każdym wieku.

If I could find them, I could assemble them into a narrative.

Jeśli uda mi się je znaleźć, można z nich ukuć jedną spójną narrację.

I could assemble them into a life,

Mógłbym, łącząc je, stworzyć życie,

a long life, a hundred-year life,

długie życie, stuletnie,

the entirety of that same great sequence

całokształt tej samej wielkiej sekwencji,

through which the luckiest among us pass.

przez którą przechodzą ci z nas, którzy mają najwięcej szczęścia.

I was then 37 years old,

Miałem wtedy 37 lat,

"an age of discretion," wrote William Trevor.

"To wiek rozwagi", napisał William Trevor.

I was prone to meditating on time and age.

Byłem skłonny do rozmyślania nad czasem i wiekiem.

An illness in the family and later an injury to me

Choroba w rodzinie, a później mój wypadek

had long made clear that growing old could not be assumed.

jasno pokazały że nie można brać starości za pewnik.

And besides, growing old only postponed the inevitable,

A poza tym, starzenie się tylko opóźnia nieuniknione,

time seeing through what circumstance did not.

czas dokaże tego, czego nie dokazały inne okoliczności.

It was all a bit disheartening.

To wszystko było trochę przygnębiające.

A list, though, would last.

jednak lista przetrwa.

To chronicle a life year by vulnerable year

Spisywanie życia rok po roku

would be to clasp and to ground what was fleeting,

ogarnie je i zatrzyma to, co przemija,

would be to provide myself and others a glimpse into the future,

zapewni mnie i innym wgląd w przyszłość,

whether we made it there or not.

czy tam dotrzemy, czy nie.

And when I then began to compile my list, I was quickly obsessed,

Kiedy zacząłem opracowywać swoją listę, szybko stało się to obsesją,

searching pages and pages for ages and ages.

przetrząsałem wiele stron w poszukiwaniu wieków i epok.

Here we were at every annual step through our first hundred years.

Oto każdy nasz krok przez pierwsze sto lat życia.

"Twenty-seven ... a time of sudden revelations,"

"Dwadzieścia siedem lat - czas nagłych objawień",

"sixty-two, ... of subtle diminishments."

"Sześćdziesiąt dwa - wiek subtelnych umniejszeń".

I was mindful, of course, that such insights were relative.

Zdawałem sobie sprawę, że takie spostrzeżenia są względne.

For starters, we now live longer, and so age more slowly.

Po pierwsze żyjemy teraz dłużej i starzejemy się wolniej.

Christopher Isherwood used the phrase "the yellow leaf"

Christopher Isherwood użył sformułowania "żółty liść"

to describe a man at 53,

na opisanie człowieka w wieku 53 lat

only one century after Lord Byron used it to describe himself at 36.

ledwie 100 lat po tym, jak lord Byron opisał tak siebie w wieku 36 lat.

(Laughter)

(Śmiech)

I was mindful, too, that life can swing wildly and unpredictably

Byłem świadomy również tego,

że życie z roku na rok zmienia się dziko i nieprzewidzianie

from one year to the next,

and that people may experience the same age differently.

i że tego samego wieku można doświadczać w różny sposób.

But even so, as the list coalesced,

Ale i tak, w miarę rośnięcia listy

so, too, on the page, clear as the reflection in the mirror,

na stronie pojawiło się jak odbicie w lustrze

did the life that I had been living:

moje własne życie:

finding at 20 that "... one is less and less sure of who one is;"

w wieku 20 lat "...jesteś coraz mniej pewny tego, kim jesteś".

emerging at 30 from the "... wasteland of preparation into active life;"

trzydziestka zastaje cię w "...pustce przygotowań do aktywnego życia",

learning at 40 "... to close softly the doors to rooms

po czterdziestce uczysz się "...po cichu zamykać drzwi pokojów,

[I would] not be coming back to."

do których już nie wrócę".

There I was.

Tak wyglądała moja sytuacja.

Of course, there we all are.

Oczywiście, to sytuacja nas wszystkich.

Milton Glaser, the great graphic designer

Milton Glaser, wspaniały grafik,

whose beautiful visualizations you see here,

którego piękne wizualizacje widzicie tutaj

and who today is 85 --

i który dzisiaj ma 85 lat,

all those years "... a ripening and an apotheosis," wrote Nabokov --

wiek "dojrzewania i apoteozy", jak pisał Nabokov,

noted to me that, like art and like color,

pokazał mi, że tak jak sztuka i kolor,

literature helps us to remember what we've experienced.

literatura pomaga nam pamiętać to, czego doświadczyliśmy.

And indeed, when I shared the list with my grandfather,

I rzeczywiście, kiedy podzieliłem się moją listą z dziadkiem,

he nodded in recognition.

ze zrozumieniem skinął głową.

He was then 95 and soon to die,

Miał wtedy 95 lat i miał niedługo umrzeć,

which, wrote Roberto Bolaño,

co, napisał Roberto Bolaño,

"... is the same as never dying."

"...jest tym samym, co nigdy nie umierać".

And looking back, he said to me that, yes,

Patrząc wstecz, powiedział mi, że owszem

Proust was right that at 22, we are sure we will not die,

Proust miał rację, że w wieku 22 lat jesteśmy pewni, że nie umrzemy,

just as a thanatologist named Edwin Shneidman was right

tak samo jak tanatolog Edwin Shneidman miał też rację,

that at 90, we are sure we will.

że w wieku 90 lat jesteśmy pewni, że jednak umrzemy.

It had happened to him,

Przytrafiło się to jemu,

as to them.

tak jak i im.

Now the list is done:

Teraz lista jest gotowa:

a hundred years.

sto lat.

And looking back over it,

I patrząc na to wstecz,

I know that I am not done.

wiem, że nie skończyłem.

I still have my life to live,

Wciąż mam swoje życie do przeżycia,

still have many more pages to pass into.

wciąż wiele stron, do których mogę przejść.

And mindful of Mailer,

Świadomy Mailera

I await 44.

oczekuję 44 urodzin.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)