Béatrice Coron: Stories cut from paper

Tłumaczenie: Magdalena Róg Korekta: Daria Kortas

(Applause)

(Brawa)

(Applause)

(Brawa)

I am a papercutter.

Jestem wycinaczką papieru.

(Laughter)

(Śmiech)

I cut stories.

Wycinam historie.

So my process is very straightforward.

Mój proces jest więc dość prosty.

I take a piece of paper,

Biorę kawałek papieru,

I visualize my story,

wyobrażam sobie historię,

sometimes I sketch, sometimes I don't.

czasem szkicuję, czasem nie.

And as my image

Gdy moja wizja

is already inside the paper,

znajdzie się już na papierze,

I just have to remove

muszę tylko usunąć

what's not from that story.

wszystko, co nie jest częścią tej historii.

So I didn't come to papercutting

Nie zaczęłam od razu

in a straight line.

wycinać historii z papieru.

In fact,

tak naprawdę

I see it more as a spiral.

widzę ten proces jako spiralę.

I was not born

Nie urodziłam się

with a blade in my hand.

z ostrzem w ręku.

And I don't remember papercutting as a child.

Nie pamiętam również wycinania będąc dzieckiem.

As a teenager,

Jako nastolatka,

I was sketching, drawing,

Szkicowałam, rysowałam

and I wanted to be an artist.

i chciałam zostać artystką.

But I was also a rebel.

Ale byłam też buntowniczką.

And I left everything

Rzuciłam wszystko

and went for a long series of odd jobs.

i podjęłam się całej serii dziwnych prac.

So among them,

Między innymi

I have been a shepherdess,

byłam pasterką,

a truck driver,

kierowcą ciężarówki,

a factory worker,

pracowniczką fabryki,

a cleaning lady.

i sprzątaczką.

I worked in tourism for one year

Zajmowałam się turystyką przez rok

in Mexico,

w Meksyku,

one year in Egypt.

rok w Egipcie.

I moved for two years

Mieszkałam przez rok

in Taiwan.

w Tajwanie.

And then I settled in New York

Później zamieszkałam w Nowym Jorku,

where I became a tour guide.

gdzie byłam przewodnikiem.

And I still worked as a tour leader,

Nadal pracując jako kierownik wycieczek,

traveled back and forth

podróżowałam w tę i z powrotem

in China, Tibet and Central Asia.

do Chin, Tybetu i Azji Centralnej.

So of course, it took time, and I was nearly 40,

To mi zajęło dużo czasu i miałam 40 lat

and I decided it's time

kiedy zdecydowałam, że nadszedł czas

to start as an artist.

żeby zostać artystką.

(Applause)

(Brawa)

I chose papercutting

Wybrałam wycinanie z papieru

because paper is cheap,

ponieważ papier jest tani,

it's light,

lekki

and you can use it

i można go używać

in a lot of different ways.

na wiele sposobów.

And I chose the language of silhouette

Wybrałam język sylwetki

because graphically it's very efficient.

ponieważ jest on efektywny graficznie.

And it's also just getting to the essential of things.

i pomaga dotrzeć do sedna sprawy.

So the word "silhouette"

Więc słowo "sylwetka"

comes from a minister of finance,

pochodzi od nazwiska ministra finansów,

Etienne de Silhouette.

Etienne de Silhouette.

And he slashed so many budgets

obciął tyle budżetów,

that people said they couldn't afford

że ludzie mówili, że nie stać ich

paintings anymore,

na obrazy

and they needed to have their portrait

a chcieli mieć portret

"a la silhouette."

"a la silhouette".

(Laughter)

(Śmiech)

So I made series of images, cuttings,

Zrobiłam więc serię obrazów, wycinków

and I assembled them in portfolios.

i zebrałam je w portfolia.

And people told me --

Ludzie mówili mi -

like these 36 views of the Empire State building --

że podobnie do 36 widoków Empire State Building -

they told me, "You're making artist books."

powiedzieli: "Robisz książkę artystyczną".

So artist books have a lot of definitions.

Książki artystyczne mają wiele definicji.

They come in a lot of different shapes.

Mają też wiele różnych kształtów.

But to me,

Dla mnie jednak,

they are fascinating objects

są fascynującymi narzędziami

to visually narrate a story.

do wizualnej narracji historii.

They can be with words

Mogą zawierać słowa,

or without words.

lub też nie

And I have a passion

Pasjonuję się

for images and for words.

obrazami i słowami.

I love pun

Uwielbiam gry słowne

and the relation to the unconscious.

i ich odwołanie do podświadomości.

I love oddities of languages.

Uwielbiam dziwactwa języków.

And everywhere I lived, I learned the languages,

Wszędzie, gdzie mieszkałam, uczyłam się języków,

but never mastered them.

ale nigdy ich nie opanowałam.

So I'm always looking

Zawsze więc szukam

for the false cognates

złudnie pokrewnych wyrazów

or identical words in different languages.

lub identycznych słów w różnych językach.

So as you can guess, my mother tongue is French.

Jak się domyślacie, moim językiem ojczystym jest francuski.

And my daily language is English.

Na co dzień natomiast używam angielskiego.

So I did a series of work

Stworzyłam więc serię prac,

where it was identical words

poświęconych identycznym słowom

in French and in English.

we francuskim i angielskim.

So one of these works

Jedna z tych prac

is the "Spelling Spider."

nazywa się "Literujący pająk"

So the Spelling Spider

Literujący Pająk

is a cousin of the spelling bee.

jest kuzynem Literującej Pszczółki.

(Laughter)

(Śmiech)

But it's much more connected to the Web.

Ale jest bardziej związany z Siecią.

(Laughter)

(Śmiech)

And this spider

Ten pająk

spins a bilingual alphabet.

plecie alfabet dwujęzyczny.

So you can read "architecture active"

możecie więc przeczytać "architecture active" (fr.)

or "active architecture."

lub "active architecture" (ang.)

So this spider goes through the whole alphabet

Ten pająk przemierza cały alfabet

with identical adjectives and substantives.

identycznych przymiotników i rzeczowników.

So if you don't know one of these languages,

Jeśli nie znacie więc któregoś z języków,

it's instant learning.

automatycznie się go uczycie.

And one ancient form of the book

Jedną ze starożytnych form książki

is scrolls.

jest zwój,

So scrolls are very convenient,

Zwoje są bardzo wygodne,

because you can create a large image

ponieważ pozwalają stworzyć duży obraz

on a very small table.

na bardzo małym stole.

So the unexpected consequences of that

Czego nieoczekiwaną konsekwencją

is that you only see one part of your image,

jest to, że widzi się tylko część obrazu,

so it makes a very freestyle architecture.

co tworzy bardzo luźną architekturę.

And I'm making all those kinds of windows.

Tworzę te różne rodzaje okien,

So it's to look beyond the surface.

aby spojrzeć poza powierzchnię,

It's to have a look

żeby móc spojrzeć

at different worlds.

na różne światy.

And very often I've been an outsider.

Bardzo często jestem kimś z zewnątrz.

So I want to see how things work

Chcę więc zobaczyć jak wszystko działa

and what's happening.

i co się dzieje.

So each window

Każde okno

is an image

jest obrazem

and is a world

i światem,

that I often revisit.

do którego często powracam.

And I revisit this world

Powracam do tego świata

thinking about the image

myśląc o obrazie

or cliché about what we want to do,

lub frazesach dotyczących tego, co chcemy zrobić,

and what are the words, colloquialisms,

oraz myśląc o tym, czym są słowa i kolokwializmy,

that we have with the expressions.

które łączymy z wyrażeniami.

It's all if.

To wszystko zawiera się w kategorii "co jeśli".

So what if we were living in balloon houses?

Co jeśli żylibyśmy w balonowych domach?

It would make a very uplifting world.

Świat podnosiłby na duchu.

And we would leave a very low footprint on the planet.

I zostawialibyśmy mało śladów na ziemi.

It would be so light.

Byłoby bardzo lekko.

So sometimes I view from the inside,

Czasem patrzę od środka,

like EgoCentriCity

jak EgoCentryCzność

and the inner circles.

i kręgi wewnętrzne.

Sometimes it's a global view,

Czasem patrzę globalnie

to see our common roots

aby zobaczyć nasze wspólne korzenie

and how we can use them to catch dreams.

i użyć ich do ujęcia naszych wspólnych marzeń.

And we can use them also

Można ich też użyć

as a safety net.

jako siatki zabezpieczającej.

And my inspirations

Moje inspiracje

are very eclectic.

są bardzo eklektyczne.

I'm influenced by everything I read,

Wpływa na mnie wszystko co czytam

everything I see.

i wszystko co widzę.

I have some stories that are humorous,

Mam zabawne historie,

like "Dead Beats."

jak "Nieżywe Rytmy".

(Laughter)

(Śmiech)

Other ones are historical.

Inne są historyczne.

Here it's "CandyCity."

To jest "Cukierkowe Miasto".

It's a non-sugar-coated

Jest to nie lukrowana

history of sugar.

historia cukru.

It goes from slave trade

Zaczyna się od handlu niewolnikami

to over-consumption of sugar

kończy nadmierną konsumpcją cukru

with some sweet moments in between.

z kilkoma słodkimi momentami pomiędzy.

And sometimes I have an emotional response to news,

Czasem emocjonalnie reaguję na wiadomości,

such as the 2010 Haitian earthquake.

jakie jak trzęsienie ziemi na Haiti w 2010 roku.

Other times, it's not even my stories.

Innymi razy, to nawet nie są moje historie.

People tell me their lives,

Ludzie opowiadają mi historię swojego życia,

their memories, their aspirations,

wspomnienia i aspiracje

and I create a mindscape.

a ja tworzę mapę myśli.

I channel their history

Przetwarzam ich historie

[so that] they have a place to go back

żeby mieli do czego wracać

to look at their life and its possibilities.

aby spojrzeć na swoje życie i możliwości.

I call them Freudian cities.

Nazywam je "Freudowskimi miastami".

I cannot speak for all my images,

Nie mogę opisywać wszystkich obrazów,

so I'll just go through a few of my worlds

więc przedstawię tylko kilka moich światów

just with the title.

podając tytuły.

"ModiCity."

"Małe Miasto"

"ElectriCity."

"Elektryczne Maisto"

"MAD Growth on Columbus Circle."

"Szalony Rozwój na Columbus Circle"

"ReefCity."

"Rafowe Miasto"

"A Web of Time."

"Sieć czasu"

"Chaos City."

"Miasto Chaosu"

"Daily Battles."

"Codzienne Zmagania"

"FeliCity."

"Szczęsliwe Miasto"

"Floating Islands."

"Dryfujące Wyspy"

And at one point,

W pewnym momencie

I had to do "The Whole Nine Yards."

musiałam zrobić "Całe Dziewięć Jardów."

So it's actually a papercut that's nine yards long.

Czyli wycinankę, która ma dziewięć jardów długości.

(Laughter)

(Śmiech)

So in life and in papercutting,

W życiu i wycinaniu z papieru

everything is connected.

wszystko jest powiązane.

One story leads to another.

Jedna historia prowadzi do drugiej.

I was also interested

Byłam również zainteresowana

in the physicality of this format,

fizycznością tego formatu

because you have to walk to see it.

trzeba bowiem iść, żeby go obejrzeć.

And parallel to my cutting

Równoległe do mojego wycinania

is my running.

jest moje bieganie.

I started with small images,

zaczęłam od małych obrazków,

I started with a few miles.

i kilku mil.

Larger images, I started to run marathons.

Z większymi obrazami, zaczęłam biegać maratony.

Then I went to run 50K, then 60K.

Póżniej zaczęłam biegać w maratonach przełajowych.

Then I ran 50 miles -- ultramarathons.

Następnie biegałam 50 mil - ultramaratony.

And I still feel I'm running,

Nadal czuję, że biegam,

it's just the training

to tylko trening

to become a long-distance papercutter.

aby zostać długodystansowym wycinaczem papieru.

(Laughter)

(Śmiech)

And running gives me a lot of energy.

Bieganie daje mi dużo energii.

Here is a three-week papercutting marathon

Tu widać trzytygodniowy maraton wycinania

at the Museum of Arts and Design

w Muzeum Sztuki i Projektowania

in New York City.

w Nowym Jorku.

The result is "Hells and Heavens."

Rezultatem są "Piekła i Nieba".

It's two panels 13 ft. high.

Składa się z dwóch 390 centymetrowych paneli.

They were installed in the museum on two floors,

Zainstalowano je na dwóch piętrach muzeum,

but in fact, it's a continuous image.

ale jest to ciągły obraz.

And I call it "Hells and Heavens"

Nazywam go "Piekłami i Niebami"

because it's daily hells and daily heavens.

ponieważ opisuje codzienne piekła i nieba

There is no border in between.

Pomiędzy nie ma granicy.

Some people are born in hells,

Niektórzy rodzą się w piekłach,

and against all odds, they make it to heavens.

i mimo przeciwności, docierają do nieba.

Other people make the opposite trip.

Inni pokonują odwrotną podróż.

That's the border.

Na tym polega granica.

You have sweatshops in hells.

W piekłach są fabryki.

You have people renting their wings in the heavens.

w niebach ludzie wynajmują skrzydła.

And then you have all those individual stories

Są też te wszystkie indywidualne historie

where sometimes we even have the same action,

gdzie czasem te same zachowania

and the result puts you in hells or in heavens.

prowadzą do nieba lub do piekła.

So the whole "Hells and Heavens"

"Piekła i Nieba" jako całość

is about free will

mówią o wolnej woli

and determinism.

i determinizmie.

And in papercutting,

W wycinaniu z papieru

you have the drawing as the structure itself.

mamy do czynienia z rysowaniem jako strukturą.

So you can take it off the wall.

Można zdjąć je ze ściany.

Here it's an artist book installation

To jest instalacja książki

called "Identity Project."

nazwanej "Projekt Tożsamość".

It's not autobiographical identities.

Nie chodzi o biografie.

They are more our social identities.

Są to raczej tożsamości społeczne.

And then you can just walk behind them

Można za nimi stanąć

and try them on.

i je przymierzyć.

So it's like the different layers

Mamy więc różne warstwy

of what we are made of

tego, co nas tworzy

and what we present to the world

i co przedstawiamy światu

as an identity.

jako tożsamość.

That's another artist book project.

Oto kolejny projekt.

In fact, in the picture, you have two of them.

W zasadzie, na zdjęciu znajdują się dwa

It's one I'm wearing

Jeden mam na sobie

and one that's on exhibition

a drugi jest na wystawie

at the Center for Books Arts in New York City.

w Centrum Sztuki Książki w Nowym Jorku.

Why do I call it a book?

Czemu nazywam to książką?

It's called "Fashion Statement,"

Ma tytuł "Deklaracja Mody"

and there are quotes about fashion,

są tam cytaty na temat mody,

so you can read it,

więc możesz ją przeczytać

and also,

co więcej,

because the definition of artist book

definicja książki artystycznej

is very generous.

jest bardzo łaskawa.

So artist books, you take them off the wall.

Książki artystyczne zdejmujesz ze ściany.

You take them for a walk.

Zabierasz je na spacer.

You can also install them as public art.

Można je też umieścić jako sztukę publiczną.

Here it's in Scottsdale, Arizona,

To znajduje się w Scottsdale, w Arizonie

and it's called "Floating Memories."

i nosi tytuł "Dryfujące wspomnienia".

So it's regional memories,

Zawiera wspomnienia lokalne

and they are just randomly moved by the wind.

losowo unoszone przez wiatr.

I love public art.

Uwielbiam sztukę publiczną.

And I entered competitions

Biorę udział w konkursach

for a long time.

od dawna.

After eight years of rejection,

Po ośmiu latach odmowy,

I was thrilled to get my first commission

dostałam swoje pierwsze zlecienie

with the Percent for Art in New York City.

od Procent dla Sztuki w Nowym Jorku.

It was for a merger station

Było ono dla stacji

for emergency workers and firemen.

pogotowia i strażaków.

I made an artist book

Zrobiłam książkę artystyczną

that's in stainless steel

z nierdzewnej stali

instead of paper.

zamiast papieru.

I called it "Working in the Same Direction."

Nazwałam ją "Pracując w Tym Samym Kierunku"

But I added weathervanes on both sides

Dodałam wiatrowskazy po obu stronach

to show that they cover all directions.

żeby pokazać, że obejmują wszystkie kierunki.

With public art,

Dzięki sztuce punlicznej

I could also make cut glass.

mogłam również wycinać ze szkła.

Here it's faceted glass in the Bronx.

To jest witraż w Bronx.

And each time I make public art,

Zawsze kiedy tworzę sztukę publiczną

I want something that's really relevant

chcę pokazać coś naprawdę istotnego

to the place it's installed.

dla miejsca w którym będzie zainstalowane.

So for the subway in New York,

Dla metra w Nowym Jorku,

I saw a correspondence

dostrzegłam powiązanie

between riding the subway

między jazdą metrem

and reading.

a czytaniem.

It is travel in time, travel on time.

Jest to podróż w czasie i na czas.

And Bronx literature,

Literatura z Bronx

it's all about Bronx writers

mówi o pisarzach tej dzielnicy

and their stories.

i ich historiach.

Another glass project

Inny szklany projekt

is in a public library

znajduje się w bibliotece publicznej

in San Jose, California.

w San Jose, w Kalifornii.

So I made a vegetable point of view

Z punktu widzenia warzyw

of the growth of San Jose.

pokazałam rozwój San Jose.

So I started in the center

Zaczęłam w środku

with the acorn

od żołędzia

for the Ohlone Indian civilization.

jako cywilizacji Indian Ohlone.

Then I have the fruit from Europe

Później mamy owoc z Europy

for the ranchers.

symbolizującego rolników.

And then the fruit of the world for Silicon Valley today.

Następnie owoc świata - dzisiejszej Doliny Krzemowej.

And it's still growing.

I nadal się rozrasta.

So the technique, it's cut,

Jeśli chodzi o technikę - jest wycinany

sandblasted, etched

piaskowany, wyryty

and printed glass into architectural glass.

i naniesiony na szkło architektoniczne.

And outside the library,

Na zewnątrz biblioteki,

I wanted to make a place to cultivate your mind.

chciałam stworzyć miejsce kultywacji myśli.

I took library material

Wzięłam materiały z biblioteki,

that had fruit in their title

które miały owoc w tytule

and I used them to make an orchard walk

i użyłam ich do stworzenia sadu

with these fruits of knowledge.

z owocami wiedzy.

I also planted the bibliotree.

zasadziłam też bibliodrzewo.

So it's a tree,

Jest to drzewo

and in its trunk you have the roots of languages.

z którego pnia wychodzą gałęzie języków.

And it's all about international writing systems.

Chodzi tu o międzynarodowe systemy pisma.

And on the branches

Na gałęziach

you have library material growing.

rośnie materiał z biblioteki.

You can also have function and form

Można osiągnąć formę i funkcję

with public art.

w sztuce publicznej.

So in Aurora, Colorado it's a bench.

W Aurora, w Colorado jest ławka.

But you have a bonus with this bench.

Zaletą tej ławki jest to,

Because if you sit a long time in summer in shorts,

że jeśli latem siedzisz na niej w krótkich spodenkach

you will walk away

odejdziesz

with temporary branding of

z tymczasowym oznakowaniem

the story element on your thighs.

elementu historii na twoich udach.

(Laughter)

(Śmiech)

Another functional work,

Kolejna praca funkconalna

it's in the south side of Chicago

znajduje się na południu Chicago

for a subway station.

na stacji metra.

And it's called "Seeds of the Future are Planted Today."

Nazywa się "Nasiona Przyszłości są sadzone Dzisiaj."

It's a story about transformation

Jest to historia przemiany

and connections.

i powiązań.

So it acts as a screen

Działa jako ekran

to protect the rail and the commuter,

chroniący tory i podróżującego,

and not to have objects falling on the rails.

i żeby nic nie spadało na tory.

To be able to change fences

Możliwość zmienienia płotu

and window guards into flowers,

i ochrony okien w kwiaty

it's fantastic.

jest fantastyczna.

And here I've been working for the last three years

Przez ostatnie trzy lata pracowałam

with a South Bronx developer

z konstruktorem z południowego Bronx

to bring art to life

nad ożywieniem sztuki

to low-income buildings

w niskobudżetowych budynkach

and affordable housing.

i niedrogich domach.

So each building has its own personality.

Każdy budynek ma swoją własną osobowość.

And sometimes it's about a legacy of the neighborhood,

Czasem mówi o spuściźnie sąsiedztwa,

like in Morrisania, about the jazz history.

jak w Morrisania, o historii jazzu.

And for other projects, like in Paris,

Jeśli chodzi o pozostałe projekty, ten w Paryżu

it's about the name of the street.

mówi o nazwie ulicy.

It's called Rue des Prairies -- Prairie Street.

Nazywa się Rue des Praries - Ulica Prerii.

So I brought back the rabbit,

Sprowadziłam więc królika,

the dragonfly,

i ważkę

to stay in that street.

aby stały na ulicy.

And in 2009,

W 2009 roku

I was asked to make a poster

poproszono mnie o zrobienie plakatu

to be placed in the subway cars in New York City

umieszczonego w wagonach metra w Nowym Jorku

for a year.

na okres roku.

So that was a very captive audience.

To była bardzo zniewolona widownia

And I wanted to give them an escape.

I chciałam umożliwić im ucieczkę.

I created "All Around Town."

Stworzyłam "Dookoła Miasta".

It is a papercutting,

Jest to wycinanka z papieru

and then after, I added color on the computer.

do której, na komputerze, dodałam kolory.

So I can call it techno-crafted.

Mogę więc mówić, że jest wykończona technologicznie.

And along the way,

Przez cały czas

I'm kind of making papercuttings

robię wycinanki z papieru

and adding other techniques.

i dodaję nowe techniki.

But the result is always to have stories.

Ale celem zawsze jest otrzymywanie historii.

So the stories, they have a lot of possibilities.

Historie mają dużo możliwości.

They have a lot of scenarios.

Dużo scenariuszy.

I don't know the stories.

Nie znam historii.

I take images from our global imagination,

Biorę obrazy z naszych globalnych wyobrażeń,

from cliché, from things we are thinking about,

z frazesów, z rzeczy, o których myślimy,

from history.

z historii.

And everybody's a narrator,

Każdy jest narratorem,

because everybody has a story to tell.

ponieważ każdy ma historię do opowiedzenia.

But more important

Co więcej,

is everybody has to make a story

Każdy musi stworzyć historię

to make sense of the world.

aby zrozumieć świat.

And in all these universes,

I we wszystkich tych wszechświatach,

it's like imagination is the vehicle

wyobraźnia jest pojazdem

to be transported with,

którym podróżujemy,

but the destination is our minds

ale celem są nasze umysły

and how we can reconnect

i to, jak możemy się połączyć

with the essential and with the magic.

z sednem i z magią.

And it's what story cutting is all about.

I właśnie na tym polega wycinanie z papieru.

(Applause)

(Brawa)