Rose George: Let's talk crap. Seriously.

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Justyna Szumiło Korekta: Magdalena Stonawska

Let's talk dirty.

Poświntuszmy.

A few years ago, oddly enough,

Kilka lat temu

I needed the bathroom,

zachciało mi się do toalety.

and I found one, a public bathroom,

Znalazłam toaletę publiczną,

and I went into the stall,

weszłam do kabiny

and I prepared to do what I'd done most of my life:

i przygotowałam się do zrobienia tego, co robiłam przez większość życia:

use the toilet, flush the toilet, forget about the toilet.

skorzystania z toalety, spuszczenia wody i zapomnienia o tym.

And for some reason that day, instead,

Jednak tego dnia, z jakiegoś powodu

I asked myself a question,

zadałam sobie pytanie:

and it was, where does this stuff go?

dokąd to wszystko idzie?

And with that question, I found myself plunged

W ten sposób zagłębiłam się

into the world of sanitation --

w świat kanalizacji -

there's more coming -- (Laughter) —

będzie tego więcej (Śmiech)

sanitation, toilets and poop,

- kanalizacji, toalet i kupy,

and I have yet to emerge.

i jeszcze się nie wynurzyłam.

And that's because it's such an enraging,

To dlatego, że to miejsce doprowadza do wściekłości,

yet engaging place to be.

ale także przyciąga.

To go back to that toilet,

Wracając do tej toalety,

it wasn't a particularly fancy toilet,

nie była to jakaś szczególna toaleta,

it wasn't as nice as this one

nie była tak fajna, jak ta

from the World Toilet Organization.

z WTO - Światowej Organizacji Toaletowej.

That's the other WTO. (Laughter)

To kolejne WTO po Światowej Organizacji Handlu. (Śmiech)

But it had a lockable door, it had privacy, it had water,

Ale były drzwi na zamek, była prywatność, była woda,

it had soap so I could wash my hands,

było mydło, więc mogłam umyć ręce,

and I did because I'm a woman, and we do that.

co zrobiłam, bo jestem kobietą, a kobiety to robią.

(Laughter) (Applause)

(Śmiech) (Brawa)

But that day, when I asked that question,

Ale tego dnia, kiedy zadałam sobie to pytanie,

I learned something, and that was that I'd grown up thinking

doszłam do pewnego wniosku. Wychowałam się, myśląc,

that a toilet like that was my right,

że taka toaleta jest moim prawem,

when in fact it's a privilege.

kiedy tak naprawdę jest przywilejem.

2.5 billion people worldwide have no adequate toilet.

2,5 mld ludzi na świecie nie ma odpowiedniej toalety.

They don't have a bucket or a box.

Nie mają wiadra ani pojemnika.

Forty percent of the world with no adequate toilet.

40% świata nie ma odpowiednich toalet.

And they have to do what this little boy is doing

Muszą robić to, co robi ten chłopiec

by the side of the Mumbai Airport expressway,

na poboczu autostrady przy lotnisku w Bombaju,

which is called open defecation,

co nazywa się defekacją na wolnym powietrzu

or poo-pooing in the open.

lub robieniem kupy na wolnym powietrzu.

And he does that every day,

Robi to codziennie

and every day, probably, that guy in the picture

i pewnie codziennie ten koleś ze zdjęcia

walks on by,

przechodzi tamtędy,

because he sees that little boy, but he doesn't see him.

bo widzi tego chłopca, ale go nie zauważa.

But he should, because the problem

A powinien, bo problem

with all that poop lying around

związany z wszędzie leżącą kupą

is that poop carries passengers.

tkwi w tym, że kupa przenosi pasażerów.

Fifty communicable diseases like to travel in human shit.

50 chorób zakaźnych lubi podróżować w ludzkim gównie.

All those things, the eggs, the cysts,

Wszystko to, jaja, torbiele,

the bacteria, the viruses, all those can travel

bakterie, wirusy mogą przenosić się

in one gram of human feces.

w 1 gramie ludzkich odchodów.

How? Well, that little boy will not have washed his hands.

Jak? Ten chłopiec nie umyje rąk.

He's barefoot. He'll run back into his house,

Jest boso. Pobiegnie z powrotem do domu

and he will contaminate his drinking water and his food

i skazi wodę pitną, jedzenie

and his environment

i swoje środowisko

with whatever diseases he may be carrying

chorobą, którą akurat przenosi,

by fecal particles that are on his fingers and feet.

cząstkami odchodów znajdującymi się na jego palcach i stopach.

In what I call the flushed-and-plumbed world

W świecie, który nazywam wodno-kanalizacyjnym,

that most of us in this room are lucky to live in,

w którym większość z nas tutaj ma szczęście żyć,

the most common symptoms associated with those diseases,

najpowszechniejszy objaw kojarzony z tymi chorobami,

diarrhea, is now a bit of a joke.

biegunka, stanowi obecnie temat żartów.

It's the runs, the Hershey squirts, the squits.

To rozwolnienie, sraczka, sraka.

Where I come from, we call it Delhi belly,

Tam, skąd pochodzę, nazywamy to Delhi belly

as a legacy of empire.

jako spuściznę imperium.

But if you search for a stock photo of diarrhea

Jeśli poszukacie komercyjnego zdjęcia biegunki

in a leading photo image agency,

w czołowej agencji fotograficznej,

this is the picture that you come up with.

znajdziecie takie zdjęcie.

(Laughter)

(Śmiech)

Still not sure about the bikini.

Nadal nie jestem pewna co do tego bikini.

And here's another image of diarrhea.

Tutaj kolejny obraz biegunki.

This is Marie Saylee, nine months old.

To 9-miesięczna Marie Saylee.

You can't see her, because she's buried

Nie widzicie jej, ponieważ jest pochowana

under that green grass in a little village in Liberia,

pod tą zieloną trawą w małej wiosce w Liberii,

because she died in three days from diarrhea --

w ciągu trzech dni zmarła z powodu biegunki -

the Hershey squirts, the runs, a joke.

sraczki, rozwolnienia, żartu.

And that's her dad.

To jej tata.

But she wasn't alone that day,

Nie była samotna tego dnia,

because 4,000 other children died of diarrhea,

ponieważ 4000 innych dzieci zmarło z powodu biegunki.

and they do every day.

Dzieje się tak każdego dnia.

Diarrhea is the second biggest killer of children worldwide,

Biegunka to drugi największy zabójca dzieci na świecie.

and you've probably been asked to care about things

Pewnie kazano wam przejmować się rzeczami

like HIV/AIDS or T.B. or measles,

jak HIV/AIDS, gruźlica czy odra,

but diarrhea kills more children

ale biegunka zabija więcej dzieci

than all those three things put together.

niż te trzy choroby razem wzięte.

It's a very potent weapon of mass destruction.

To bardzo potężna broń masowego rażenia.

And the cost to the world is immense:

Koszt, jaki ponosi świat, jest ogromny:

260 billion dollars lost every year

każdego roku traci się 260 mld dolarów

on the losses to poor sanitation.

na straty związane ze złymi warunkami sanitarnymi.

These are cholera beds in Haiti.

To łóżka chorych na cholerę na Haiti.

You'll have heard of cholera, but we don't hear about diarrhea.

Słyszeliście o cholerze, ale nie słyszy się o biegunce.

It gets a fraction of the attention and funding

Poświęca się jej ułamek uwagi i funduszy

given to any of those other diseases.

poświęcanych każdej innej z tych chorób.

But we know how to fix this.

Ale wiemy, jak temu zaradzić.

We know, because in the mid-19th century,

Wiemy, ponieważ w połowie XIX w.

wonderful Victorian engineers

wspaniali wiktoriańscy inżynierowie

installed systems of sewers and wastewater treatment

zamontowali systemy kanalizacji, odprowadzania ścieków

and the flush toilet, and disease dropped dramatically.

i spuszczania wody. Liczba chorób dramatycznie spadła.

Child mortality dropped by the most

Umieralność dzieci zmniejszyła się bardziej

it had ever dropped in history.

niż kiedykolwiek wcześniej.

The flush toilet was voted the best medical advance

Toaletę z odprowadzaniem ścieków uznano za najważniejszy postęp medyczny

of the last 200 years by the readers of the British Medical Journal,

ostatnich 200 lat przez czytelników British Medical Journal.

and they were choosing over the Pill, anesthesia,

Uplasowała się wyżej niż tabletka antykoncepcyjna, znieczulenie

and surgery.

i operacja.

It's a wonderful waste disposal device.

Wspaniałe urządzenie do usuwania odpadów.

But I think that it's so good — it doesn't smell,

Uważam, że to dobre - nie śmierdzi,

we can put it in our house, we can lock it behind a door —

można ją umieścić w swoim domu, można odseparować ją drzwiami

and I think we've locked it out of conversation too.

i myślę, że odseparowaliśmy ją też z naszych rozmów.

We don't have a neutral word for it.

Nie istnieje na nią neutralne słowo.

Poop's not particularly adequate.

Kupa nie jest zbyt odpowiednia.

Shit offends people. Feces is too medical.

Gówno obraża ludzi. Kał jest zbyt medyczny.

Because I can't explain otherwise,

Kiedy patrzę na liczby, nie umiem

when I look at the figures, what's going on.

inaczej wytłumaczyć tego, co się dzieje.

We know how to solve diarrhea and sanitation,

Wiemy, jak rozwiązać problem biegunki i higieny,

but if you look at the budgets of countries,

ale jeżeli spojrzymy na budżety krajów

developing and developed,

rozwijających się i rozwiniętych,

you'll think there's something wrong with the math,

można pomyśleć, że coś jest nie tak z obliczeniami,

because you'll expect absurdities like

ponieważ spodziewamy się absurdów takich jak

Pakistan spending 47 times more on its military

Pakistan wydający 47 razy więcej na wojsko

than it does on water and sanitation,

niż na wodę i urządzenia sanitarne,

even though 150,000 children die of diarrhea

mimo tego, że każdego roku w Pakistanie

in Pakistan every year.

z powodu biegunki umiera 150 tys. dzieci.

But then you look at that already minuscule

Potem patrzymy na i tak już mały

water and sanitation budget,

budżet przeznaczony na wodę i urządzenia sanitarne

and 75 to 90 percent of it will go on clean water supply,

i 75-90% z niego wyda się na zapas czystej wody,

which is great; we all need water.

co jest świetne. Wszyscy potrzebujemy wody.

No one's going to refuse clean water.

Nikt nie odmówi czystej wody.

But the humble latrine, or flush toilet,

Ale skromna latryna lub toaleta z odprowadzaniem ścieków

reduces disease by twice as much

zmniejsza ryzyko choroby dwukrotnie bardziej

as just putting in clean water.

niż sama czysta woda.

Think about it. That little boy

Pomyślcie o tym. Ten chłopiec,

who's running back into his house,

który biegnie do domu,

he may have a nice, clean fresh water supply,

może ma zapas czystej, świeżej wody,

but he's got dirty hands that he's going to contaminate his water supply with.

ale ma brudne ręce, którymi skazi ten zapas.

And I think that the real waste of human waste

Uważam, że prawdziwe marnowanie odchodów ludzkich

is that we are wasting it as a resource

polega na tym, że nie wykorzystujemy ich jako zasobów

and as an incredible trigger for development,

i niesamowitej okazji do rozwoju,

because these are a few things that toilets

ponieważ istnieje kilka rzeczy, z którymi

and poop itself can do for us.

toalety i sama kupa mogą nam pomóc.

So a toilet can put a girl back in school.

Toaleta może pomóc dziewczynie wrócić do szkoły.

Twenty-five percent of girls in India drop out of school

25% dziewczyn w Indiach rezygnuje ze szkoły,

because they have no adequate sanitation.

ponieważ nie mają odpowiednich warunków sanitarnych.

They've been used to sitting through lessons

Od lat są przyzwyczajone do siedzenia na lekcjach

for years and years holding it in.

i wstrzymywania potrzeb fizjologicznych.

We've all done that, but they do it every day,

Każdemu z nas się to przytrafiło, ale one robią to codziennie.

and when they hit puberty and they start menstruating,

Kiedy wchodzą w okres dojrzewania i zaczynają miesiączkować,

it just gets too much.

zaczyna je to przerastać.

And I understand that. Who can blame them?

Rozumiem to. Kto może je winić?

So if you met an educationalist and said,

Gdybyście spotkali pedagoga i powiedzieli:

"I can improve education attendance rates by 25 percent

"Mogę zwiększyć frekwencję uczniów o 25%

with just one simple thing,"

za pomocą jednej prostej rzeczy",

you'd make a lot of friends in education.

zyskalibyście wielu przyjaciół w szkolnictwie.

That's not the only thing it can do for you.

To nie jedyna sprawa, z którą mogą nam pomóc.

Poop can cook your dinner.

Kupa może ugotować obiad.

It's got nutrients in it.

Zawiera składniki odżywcze.

We ingest nutrients. We excrete nutrients as well.

Spożywamy składniki odżywcze, a także je wydalamy.

We don't keep them all.

Nie zachowujemy ich wszystkich.

In Rwanda, they are now getting

Obecnie w Ruandzie

75 percent of their cooking fuel in their prison system

75% paliwa do gotowania w ich systemie więziennictwa

from the contents of prisoners' bowels.

pochodzi z zawartości jelit więźniów.

So these are a bunch of inmates in a prison in Butare.

To grupa więźniów w więzieniu w Butare.

They're genocidal inmates, most of them,

Są w większości więźniami skazanymi za ludobójstwo

and they're stirring the contents of their own latrines,

i mieszają zawartość swoich własnych latryn,

because if you put poop in a sealed environment, in a tank,

bo jeżeli kupę umieści się w szczelnie zamkniętym środowisku, w zbiorniku,

pretty much like a stomach,

tak jak w żołądku,

then, pretty much like a stomach, it gives off gas,

wówczas także zaczną wydobywać się gazy,

and you can cook with it.

dzięki którym można gotować.

And you might think it's just good karma

Możecie sobie pomyśleć, że to po prostu karma,

to see these guys stirring shit,

że ci kolesie mieszają gówno,

but it's also good economic sense,

ale to także dobry zmysł gospodarczy,

because they're saving a million dollars a year.

ponieważ oszczędza się milion dolarów rocznie.

They're cutting down on deforestation,

Zmniejszają wylesianie

and they've found a fuel supply that is inexhaustible,

i znaleźli zapasy paliwa, które są niewyczerpane,

infinite and free at the point of production.

nieskończone i darmowe w punkcie produkcji.

It's not just in the poor world that poop can save lives.

Nie tylko w ubogich częściach świata kupa może uratować życie.

Here's a woman who's about to get a dose

To kobieta, która zaraz otrzyma dawkę

of the brown stuff in those syringes,

brązowej substancji z tych strzykawek.

which is what you think it is,

To właśnie to, o czym myślicie,

except not quite, because it's actually donated.

ale nie do końca, ponieważ pochodzi od dawcy.

There is now a new career path called stool donor.

Istnieje obecnie nowa ścieżka kariery zwana dawca stolca.

It's like the new sperm donor.

To jak nowy dawca nasienia.

Because she has been suffering from a superbug called C. diff,

Jest zarażona śmiertelną bakterią Clostridium difficile,

and it's resistant to antibiotics in many cases.

która w wielu przypadkach jest odporna na antybiotyki.

She's been suffering for years.

Cierpi od lat.

She gets a dose of healthy human feces,

Dostaje dawkę zdrowych ludzkich odchodów

and the cure rate for this procedure is 94 percent.

i uleczalność w przypadku tej metody wynosi 94%.

It's astonishing, but hardly anyone is still doing it.

To zadziwiające, ale mało kto to robi.

Maybe it's the ick factor.

Może chodzi o to, że ludzie się brzydzą.

That's okay, because there's a team of research scientists

To w porządku, ponieważ istnieje zespół badaczy

in Canada who have now created a stool sample,

w Kanadzie, który stworzył próbkę kału,

a fake stool sample which is called RePOOPulate.

sztuczny kał, który nazywa się RePOOPulate.

So you'd be thinking by now, okay, the solution's simple,

Teraz pewnie myślicie, że rozwiązanie jest proste,

we give everyone a toilet.

dajmy wszystkim toaletę.

And this is where it gets really interesting,

Tutaj staje się to bardzo ciekawe,

because it's not that simple, because we are not simple.

ponieważ to nie takie proste, bo my nie jesteśmy tacy prości.

So the really interesting, exciting work --

Naprawdę ciekawa, ekscytująca praca,

this is the engaging bit -- in sanitation is that

to ta zajmująca część, w higienie polega na tym,

we need to understand human psychology.

że musimy zrozumieć ludzką psychologię.

We need to understand software

Musimy zrozumieć oprogramowanie,

as well as just giving someone hardware.

a nie tylko dawać komuś sprzęt.

They've found in many developing countries that

W wielu rozwijających się krajach

governments have gone in and given out free latrines

władze rozdały darmowe latryny

and gone back a few years later and found that they've

i kiedy wrócili kilka lat później, zaobserwowali,

got lots of new goat sheds or temples or spare rooms

że ludzie mają dużo nowych szop dla kóz, świątyń czy wolnych pomieszczeń,

with their owners happily walking past them

a ich właściciele wesoło ich mijają

and going over to the open defecating ground.

i idą do otwartej przestrzeni przeznaczonej do defekacji.

So the idea is to manipulate human emotion.

Chodzi o manipulowanie ludzkimi emocjami.

It's been done for decades. The soap companies did it

Robiono to przez dziesiątki lat. Na początku XX wieku

in the early 20th century.

robiły tak firmy produkujące mydło.

They tried selling soap as healthy. No one bought it.

Próbowali sprzedać mydło mówiąc, że jest zdrowe. Nikt go nie kupił.

They tried selling it as sexy. Everyone bought it.

Próbowali sprzedać je mówiąc, że jest seksowne. Wszyscy je kupili.

In India now there's a campaign

W Indiach prowadzona jest obecnie kampania,

which persuades young brides

która przekonuje panny młode,

not to marry into families that don't have a toilet.

aby nie wżeniały się w rodziny, które nie posiadają toalety.

It's called "No Loo, No I Do."

Nazywa się "Bez kibla nie powiem »tak«".

(Laughter)

(Śmiech)

And in case you think that poster's just propaganda,

Jeśli myślicie, że ten plakat to jedynie propaganda,

here's Priyanka, 23 years old.

to jest 23-letnia Priyanka.

I met her last October in India,

Poznałam ją w październiku w Indiach.

and she grew up in a conservative environment.

Dorastała w konserwatywnym środowisku,

She grew up in a rural village in a poor area of India,

w małej wiosce w biednym regionie Indii.

and she was engaged at 14, and then at 21 or so,

Zaręczyła się w wieku 14 lat, a w wieku około 21

she moved into her in-law's house.

przeprowadziła się do domu rodziny męża.

And she was horrified to get there and find

Kiedy tam dotarła, przeraziło ją to,

that they didn't have a toilet.

że nie mieli toalety.

She'd grown up with a latrine.

Dorastała mając latrynę.

It was no big deal, but it was a latrine.

Nie była nie wiadomo jaka, ale była.

And the first night she was there, she was told

Pierwszej nocy, którą tam spędziła,

that at 4 o'clock in the morning --

o 4 nad ranem

her mother-in-law got her up, told her to go outside

obudziła ją teściowa, kazała jej wyjść na zewnątrz

and go and do it in the dark in the open.

i zrobić to po ciemku na dworze.

And she was scared. She was scared of drunks hanging around.

Bała się. Bała się pijaków, którzy się tam kręcili.

She was scared of snakes. She was scared of rape.

Bała się węży. Bała się, że ją zgwałcą.

After three days, she did an unthinkable thing.

Po trzech dniach zrobiła coś nie do pomyślenia.

She left.

Odeszła.

And if you know anything about rural India,

Jeżeli wiecie cokolwiek o wiejskich regionach Indii,

you'll know that's an unspeakably courageous thing to do.

to wiecie, że jest to coś niesamowicie odważnego.

But not just that.

Ale nie tylko to.

She got her toilet, and now she goes around

Dostała toaletę i teraz chodzi

all the other villages in India

po innych indyjskich wioskach

persuading other women to do the same thing.

i przekonuje kobiety, by zrobiły to samo.

It's what I call social contagion, and it's really powerful

To właśnie nazywam zaraźliwością społeczną. Jest niezmiernie potężna

and really exciting.

i bardzo ekscytująca.

Another version of this, another village in India

Kolejną tego wersją, kolejną wioską w Indiach,

near where Priyanka lives

blisko tej, w której mieszka Priyanka,

is this village, called Lakara, and about a year ago,

jest wioska o nazwie Lakara. Około roku temu

it had no toilets whatsoever.

nie było tam żadnych toalet.

Kids were dying of diarrhea and cholera.

Dzieci umierały z powodu biegunki i cholery.

Some visitors came, using various behavioral change tricks

Przyjechali zwiedzający, zastosowali różne sztuczki związane ze zmianą zachowań

like putting out a plate of food and a plate of shit

takie jak wykładanie talerza z jedzeniem i talerza z gównem

and watching the flies go one to the other.

i obserwowanie, jak muchy lecą z jednego na drugi.

Somehow, people who'd been thinking

W jakiś sposób ludzie, którzy myśleli,

that what they were doing was not disgusting at all

że to, co robią, wcale nie było obrzydliwe,

suddenly thought, "Oops."

nagle pomyśleli: "Ups".

Not only that, but they were ingesting their neighbors' shit.

Nie tylko to, ale także spożywali gówno swoich sąsiadów.

That's what really made them change their behavior.

To właśnie przez to zmienili swoje zachowanie.

So this woman, this boy's mother

Pewna kobieta, mama tego chłopca,

installed this latrine in a few hours.

zamontowała latrynę w ciągu kilku godzin.

Her entire life, she'd been using the banana field behind,

Przez całe życie korzystała z pola bananów za swoim domem,

but she installed the latrine in a few hours.

ale latrynę zamontowała w ciągu kilku godzin.

It cost nothing. It's going to save that boy's life.

Nic to nie kosztuje, a uratuje życie tego chłopca.

So when I get despondent about the state of sanitation,

Zatem kiedy czuję się przygnębiona z powodu warunków sanitarnych,

even though these are pretty exciting times

nawet mimo tego, że żyjemy w dosyć ekscytujących czasach,

because we've got the Bill and Melinda Gates Foundation

bo mamy fundację Billa i Melindy Gates,

reinventing the toilet, which is great,

która przerabia toalety, co jest świetne,

we've got Matt Damon going on bathroom strike,

mamy Matta Damona, który jest na strajku łazienkowym,

which is great for humanity, very bad for his colon.

co jest świetne dla ludzkości, ale okropne dla jego okrężnicy.

But there are things to worry about.

Ale mamy o co się martwić.

It's the most off-track Millennium Development Goal.

To Milenijny Cel Rozwoju o najmniejszych postępach.

It's about 50 or so years off track.

Około 50 lat do tyłu.

We're not going to meet targets,

Jeżeli tak dalej będzie, nie osiągniemy celów

providing people with sanitation at this rate.

i nie zapewnimy ludziom odpowiednich warunków sanitarnych.

So when I get sad about sanitation,

Kiedy przygnębia mnie myśl o warunkach sanitarnych,

I think of Japan, because Japan 70 years ago

myślę o Japonii. 70 lat temu Japonia

was a nation of people who used pit latrines

była krajem, w którym ludzie załatwiali swoje potrzeby w dołach

and wiped with sticks,

i podcierali się kijami.

and now it's a nation of what are called Woshurettos,

Obecnie jest to państwo tzw. Woshurettos,

washlet toilets.

toalet z bidetem elektronicznym.

They have in-built bidet nozzles for a lovely,

Mają wbudowane natryski bidetowe,

hands-free cleaning experience,

które czyszczą bez brudzenia rąk.

and they have various other features

Mają także różne inne funkcje, takie jak

like a heated seat and an automatic lid-raising device

podgrzewane siedzenie i automatycznie podnoszenie klapy,

which is known as the "marriage-saver."

które ratuje małżeństwa.

(Laughter)

(Śmiech)

But most importantly, what they have done in Japan,

Co najważniejsze, to co jest najbardziej inspirujące,

which I find so inspirational,

jeżeli chodzi o Japonię

is they've brought the toilet out from behind the locked door.

to wniesienie toalety do środka, zza zamkniętych drzwi.

They've made it conversational.

Wprowadzili je do rozmów.

People go out and upgrade their toilet.

Ludzie ulepszają swoje toalety.

They talk about it. They've sanitized it.

Rozmawiają o nich. Zdezynfekowali je.

I hope that we can do that. It's not a difficult thing to do.

Mam nadzieję, że też tak możemy. Nie jest to trudne.

All we really need to do

Tak naprawdę wystarczy

is look at this issue

spojrzeć na ten problem

as the urgent, shameful issue that it is.

jako na pilny i wstydliwy.

And don't think that it's just in the poor world that things are wrong.

Nie myślcie, że źle się dzieje tylko w ubogich częściach świata.

Our sewers are crumbling.

Nasze kanały ściekowe się sypią.

Things are going wrong here too.

Tutaj też dzieje się źle.

The solution to all of this is pretty easy.

Rozwiązanie jest dość proste.

I'm going to make your lives easy this afternoon

Ułatwię wam dzisiaj życie

and just ask you to do one thing,

i poproszę, żebyście zrobili jedną rzecz:

and that's to go out, protest,

wyszli z domów, protestowali,

speak about the unspeakable,

mówili o tym, o czym się nie mówi,

and talk shit.

i mówcie o gównie.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)