Noah Wilson-Rich: Every city needs healthy honey bees

Translator: Joseph Geni Reviewer: Morton Bast

Tłumaczenie: Capa Girl Korekta: Marta Krzeminska

This man is wearing what we call

Ten mężczyzna nosi coś co nazywamy

a bee beard. (Laughter)

pszczelą brodą. (Śmiech)

A beard full of bees.

Brodę pełną pszczół.

Now, this is what many of you might picture

Spora część z was słysząc o pszczołach

when you think about honeybees, maybe insects,

zapewne myśli - insekty

or maybe anything that has more legs than two.

albo inne żyjątka o więcej niż 1 para nóg.

And let me start by telling you, I gotcha.

Doskonale do wiem i rozumiem was.

I understand that. But, there are many things to know,

Jednak jest wiele rzeczy, które warto wiedzieć

and I want you to open your minds here,

i zaraz wam to udowodnię.

keep them open, and change your perspective about honeybees.

Otwórzcie swoje umysły i pozwólcie sobie zmienić punkt widzenia.

Notice that this man is not getting stung.

Zauważcie, że ten mężczyzna nie jest żądlony.

He probably has a queen bee tied to his chin,

Zapewne jest tam gdzieś królowa

and the other bees are attracted to it.

a inne pszczoły roją się wokół niej.

So this really demonstrates our relationship with honeybees,

To doskonale obrazuje naszą relację z pszczołami,

and that goes deep back for thousands of years.

która trwa nieprzerwanie od tysięcy lat.

We're very co-evolved, because we depend on bees

Kształtowaliśmy się równocześnie ponieważ w dużym stopniu

for pollination and, even more recently,

zależymy od pszczół w kwestii zapylania

as an economic commodity.

a ostatnimi czasy również od ich produktu.

Many of you may have heard that honeybees are disappearing,

Pewnie wielu z was już słyszało, że pszczoły znikają,

not just dying, but they're gone.

nie umierają - znikają.

We don't even find dead bodies.

Nawet nie znajdujemy po nich śladu.

This is called colony collapse disorder,

Jest to zespół masowego ginięcia pszczoły miodnej.

and it's bizarre. Researchers around the globe

Ta niezwykła przypadłość zastanawia naukowców całego świata,

still do not know what's causing it,

którzy ciągle nie znają jej przyczyn.

but what we do know is that, with the declining numbers

Wiadomo jednak, że wraz ze malejącą liczbą pszczół,

of bees, the costs of over 130 fruit and vegetable crops

koszt ponad 130 roślin owocowych i warzywnych, które

that we rely on for food is going up in price.

od nich zależą, wzrasta.

So honeybees are important for their role in the economy

Pszczoły, bezsprzecznie, odgrywają istotną rolę w

as well as in agriculture.

rolnictwie i ekonomii.

Here you can see some pictures of what are called

Oto tzw. zielone dachy czy też

green roofs, or urban agriculture.

rolnictwo miejskie.

We're familiar with the image on the left that shows

Znajomo zapewne wygląda obraz po lewej,

a local neighborhood garden in the South End.

przedstawiający ogród w okolicy South End.

That's where I call home. I have a beehive in the backyard.

To mój dom i ul z tyłu domu.

And perhaps a green roof in the future,

Po prawej natomiast potencjalny "zielony dach" przyszłości,

when we're further utilizing urban areas,

jeśli nadal będziemy wykorzystywać przestrzeń miejską,

where there are stacks of garden spaces.

której nie brakuje miejsc na ogrody.

Check out this image above the orange line in Boston.

Spójrzcie na kolejny obraz - to Boston -

Try to spot the beehive. It's there.

i spróbujcie dostrzec ul.

It's on the rooftop, right on the corner there,

Jest na dachu budynku, w samym rogu.

and it's been there for a couple of years now.

Jest tam od kilku lat.

The way that urban beekeeping currently operates

Pszczelarstwo miejskie funkcjonuje obecnie

is that the beehives are quite hidden,

raczej w ukryciu

and it's not because they need to be.

ale nie dlatego, że wymaga tego hodowla.

It's just because people are uncomfortable with the idea,

Ludzie nie do końca aprobują ten pomysł.

and that's why I want you today to try to think about this,

Dlatego chciałbym dzisiaj opowiedzieć

think about the benefits of bees in cities

o korzyściach obecności pszczół w miastach

and why they really are a terrific thing.

i dlaczego to taki fantastyczny pomysł.

Let me give you a brief rundown on how pollination works.

Opowiem wam w skrócie jak dokładnie działa zapylanie.

So we know flowers, we know fruits and vegetables,

Kwiaty, owoce, warzywa

even some alfalfa in hay that the livestock

nawet lucerna w sianie bydła na mięso,

for the meats that we eat, rely on pollinators,

które jemy zależy od zapylaczy.

but you've got male and female parts to a plant here,

Rośliny posiadają części żeńskie i męskie,

and basically pollinators are attracted to plants

zasadniczo zapylaczy przyciąga do roślin

for their nectar, and in the process,

ich nektar, jednak w trakcie procesu

a bee will visit some flowers and pick up some pollen,

pszczoła odwiedza kwiaty unosząc po drodze ich pyłek -

or that male kind of sperm counterpart, along the way,

- męski odpowiednik spermy.

and then travel to different flowers, and eventually

Podróżują miedzy różnymi kwiatami i

an apple, in this case, will be produced.

w efekcie powstaje owoc - w tym przypadku jabłko.

You can see the orientation. The stem is down.

Widać orientacje. Łodyga jest w dół.

The blossom end has fallen off by the time we eat it,

Koniec kwiatu odpada zanim owoc jest gotowy do spożycia.

but that's a basic overview of how pollination works.

Tak pokrótce przebiega zapylanie.

And let's think about urban living, not today,

Pomyślmy teraz o życiu miejskim, nie dzisiejszym

and not in the past, but what about in a hundred years?

ani przeszłym, ale przyszłym.

What's it gonna look like? We have huge grand challenges

Jak będzie wyglądać? Stoi przed nami ogromne

these days of habitat loss. We have more and more people,

wyzwanie kurczącej się przestrzeni życiowej.

billions of people, in 100 years, God knows how many people,

Miliardy ludzi za 100 lat a

and how little space there will be to fit all of them,

tak niewiele przestrzeni by ich pomieścić.

so we need to change the way that we see cities, and

Musimy zatem zmienić sposób postrzegania miast.

looking at this picture on the left of New York City today,

Patrząc na dzisiejszy Nowy Jork jesteśmy

you can see how gray and brown it is.

przytłoczeni jego szarością.

We have tar paper on the rooftops that bounces heat back

Kwadraty rozgrzanej papy oddające gorąc z powrotem

into the atmosphere,

do atmosfery, bezsprzecznie

contributing to global climate change, no doubt.

przyczyniając się dalszemu globalnemu ocieplaniu.

What about in 100 years, if we have green rooftops

A gdyby tak w przeciągu następnych 100 lat

everywhere, and gardening, and we create our own crops

zacząć uprawiać zielone dachy wszędzie gdzie to możliwe?

right in the cities? We save on the costs of transportation,

W miastach? Zaoszczędzilibyśmy na kosztach transportu,

we save on a healthier diet, and we also educate

zdrowego odżywiania, stworzylibyśmy

and create new jobs locally.

nowe miejsca pracy - lokalnie.

We need bees for the future of our cities and urban living.

Przyszłość naszych miast i miejskiego życia potrzebuje pszczół.

Here's some data that we collected through our company

Oto dane zebrane wspólnie z "Best Bees",

with Best Bees, where we deliver, install and manage

firmą dostarczającą i instalującą pszczele ule

honeybee hives for anybody who wants them,

każdemu, kto ma takie życzenie.

in the city, in the countryside, and we introduce honeybees,

W mieście czy też na wsi.

and the idea of beekeeping in your own backyard or rooftop

Zaznajamiamy ludzi z pszczelarstwem,

or fire escape, for even that matter,

bez względu na lokalizację.

and seeing how simple it is and how possible it is.

Widząc jakie to proste i możliwe

There's a counterintuitive trend that we noticed

zauważyliśmy również sprzeczny trend.

in these numbers. So let's look at the first metric here,

Spójrzmy na te dane.

overwintering survival.

Pierwsza rubryka - zimowanie.

Now this has been a huge problem for many years,

Przez wiele lat był to ogromny problem.

basically since the late 1980s, when the varroa mite came

Właściwie od końca lat 80. kiedy to pasożyt varrora destructor

and brought many different viruses, bacteria

rozprzestrzeniał wirusy, bakterie

and fungal diseases with it.

i grzybice.

Overwintering success is hard,

Zimowanie to trudny okres, bo wtedy

and that's when most of the colonies are lost,

najczęściej dochodzi do utraty całych kolonii.

and we found that in the cities, bees are surviving

Odkryliśmy, że w miastach pszczoły

better than they are in the country.

zimują znacznie lepiej niż na wsiach.

A bit counterintuitive, right?

Zadziwiające, czyż nie?

We think, oh, bees, countryside, agriculture,

Myślimy: pszczoły, wieś, rolnictwo.

but that's not what the bees are showing.

A okazuje się być inaczej.

The bees like it in the city. (Laughter)

Pszczoły lubią miasto. (Śmiech)

Furthermore, they also produce more honey.

Co więcej, produkują więcej miodu.

The urban honey is delicious.

Miejski miód jest przepyszny.

The bees in Boston on the rooftop of the Seaport Hotel,

Setki tysięcy bostońskich pszczół

where we have hundreds of thousands of bees

z dachu hotelu Seaport,

flying overheard right now

latające nad waszymi głowami,

that I'm sure none of you noticed when we walked by,

czego zapewne nie zauważyliście,

are going to all of the local community gardens

stołują się w lokalnych ogrodach

and making delicious, healthy honey

i produkują pyszny, zdrowy miód.

that just tastes like the flowers in our city.

Mający smak kwiatów w naszych ogrodach.

So the yield for urban hives, in terms of honey production,

Zatem potencjał uli miejskich, w zakresie produkcji miodu,

is higher as well as the overwintering survival,

oraz jeśli chodzi o zimowanie

compared to rural areas.

jest większy.

Again, a bit counterintuitive.

Inaczej niż by się wydawało.

And looking back historically at the timeline

Cofając się na osi czasu pszczelego zdrowia,

of honeybee health, we can go back to the year 950 and see

do roku 950, można zauważyć

that there was also a great mortality of bees in Ireland.

spory współczynnik śmiertelności wśród irlandzkich pszczół.

So the problems of bees today isn't necessarily

Problemy pszczół

something new. It has been happening

nie są zatem nowością. Działo się tak już

since over a thousand years ago,

ponad tysiąc lat temu,

but what we don't really notice are these problems in cities.

Nie zauważamy jednak miejskich problemów pszczół.

So one thing I want to encourage you to think about

Chciałbym was zachęcić

is the idea of what an urban island is.

do przemyślenia czym jest miejska wyspa.

You think in the city maybe the temperature's warmer.

Wydaje się, że w mieście jest cieplej.

Why are bees doing better in the city?

Czemu jest im tu lepiej?

This is a big question now to help us understand

To świetne pytanie, które pomoże nam również zrozumieć

why they should be in the city.

dlaczego w mieście być powinny.

Perhaps there's more pollen in the city.

Może w mieście jest więcej pyłku kwiatowego.

With the trains coming in to urban hubs, they can

Pociągi lini podmiejskich mogą transportować

carry pollen with them, very light pollen,

taki lekki pyłek, sprawiając, że miasto

and it's just a big supermarket in the city.

jawi się jako wielki pszczeli supermarket.

A lot of linden trees live along the railroad tracks.

Wzdłuż torów kolejowych kwitnie wiele lip.

Perhaps there are fewer pesticides in the cities

A może w porównaniu z wsią w mieście

than there are in [rural] areas.

jest mniej pestycydów.

Perhaps there are other things that we're just not thinking about yet,

A może jest cała masa innych powodów,

but that's one idea to think about, urban islands.

o których jeszcze nie wiemy.

And colony collapse disorder is not the only thing

Zespół masowego ginięcia pszczoły miodnej

affecting honeybees. Honeybees are dying,

to nie jedyne zagrożenie. Pszczoły wymierają

and it's a huge, huge grand challenge of our time.

i jest to ogromne wyzwanie - wyzwanie naszych czasów.

What you can see up here is a map of the world,

Ta mapa prezentuje rozprzestrzenianie się

and we're tracking the spread of this varroa mite.

varroa destructor (z łac.)

Now, the varroa mite is what changed the game

Ten mały pajęczak zmienia w

in beekeeping, and you can see, at the top right,

pszczelarstwie wszystko.

the years are changing, we're coming up to modern times,

Z upływem czasu, łatwo zauważyć

and you can see the spread of the varroa mite

kierunki rozprzestrzeniania się pasożyta,

from the early 1900s through now.

od początku XX wieku aż do dzisiaj.

It's 1968, and we're pretty much covering Asia.

W 1968 roku varroa obejmowała już praktycznie całą Azję.

1971, we saw it spread to Europe and South America,

W '71 obserwowaliśmy jak obejmuje Europę i Amerykę Łacińską,

and then, when we get to the 1980s,

i w końcu w latach 80.,

and specifically to 1987, the varroa mite finally came

a konkretnie w 1987 kolonie varroa docierają

to North America and to the United States,

do Ameryki Północnej.

and that is when the game changed

Oto punkt zwrotny w

for honeybees in the United States.

historii amerykańskich pszczół.

Many of us will remember our childhood growing up,

Wielu z nas pamięta z dzieciństwa

maybe you got stung by a bee, you saw bees on flowers.

pszczoły czy też ich bolesne użądlenia.

Think of the kids today. Their childhood's a bit different.

Dzisiejsze dzieci nie mają już

They don't experience this.

możliwości tego doświadczać.

The bees just aren't around anymore.

Bo pszczół już po prostu nie ma.

So we need bees and they're disappearing and it's a big problem.

Potrzebujemy pszczół, a one znikają.

What can we do here?

Co możemy w tym względzie zrobić?

So, what I do is honeybee research.

Zajmuję się badaniami na ten temat.

I got my Ph.D. studying honeybee health.

Napisałem doktorat o zdrowiu pszczół.

I started in 2005 studying honeybees.

Zaczynałem w 2005 roku.

In 2006, honeybees started disappearing,

W 2006 pszczoły zaczęły znikać i

so suddenly, like, this little nerd kid

nagle ten młody miłośnik

going to school working with bugs — (Laughter) —

robactwa... (Śmiech)

became very relevant in the world.

stał się dla świata ważną osobą.

And it worked out that way.

Wszystko się poukładało.

So my research focuses on ways to make bees healthier.

W badanich skupiam się na tym, jak polepszyć stan zdrowia pszczół

I don't research what's killing the bees, per se.

Nie zajmuję się dokładnie tym, co zabija pszczoły.

I'm not one of the many researchers around the world

Nie jestem jednym z tych badaczy latających po świecie

who's looking at the effects of pesticides or diseases

szukając chorób i zgubnych dla pszczół pestycydów

or habitat loss and poor nutrition on bees.

czy utraty przestrzeni życiowej i źródła odżywiania.

We're looking at ways to make bees healthier

Szukam sposobów na poprawę stanu ich zdrowia

through vaccines, through yogurt, like probiotics,

poprzez szczepionki, probiotyki, jogurt

and other types of therapies in ways that can be fed orally to bees,

i inne formy terapii "doustnych".

and this process is so easy, even a 7-year-old can do it.

To tak proste, że mógłby to robić nawet 7-latek.

You just mix up some pollen, sugar and water,

Miesza się pyłek kwiatowy, cukier i wodę i

and whatever active ingredient you want to put in,

jakikolwiek aktywny składnik, który chce się podać.

and you just give it right to the bees. No chemicals involved,

Bez chemikaliów

just immune boosters.

tylko wzmacniacze sytemu immunologicznego.

Humans think about our own health in a prospective way.

O swoim zdrowiu ludzie myślą w sposób przyszłościowy.

We exercise, we eat healthy, we take vitamins.

Gimnastykują się, zdrowo odżywiają, zażywają witaminy.

Why don't we think about honeybees in that same type of way?

Dlaczego nie pomyślimy tak samo o pszczołach?

Bring them to areas where they're thriving

Przenieść je na tam, gdzie mogą lepiej się rozwijać,

and try to make them healthier before they get sick.

zanim się rozchorują.

I spent many years in grad school trying to poke bees and do vaccines

Spędziłem wiele lat w szkole próbując szczepionek i igieł.

with needles. (Laughter) Like, years,

(Śmiech) Lata.

years at the bench, "Oh my gosh, it's 3 a.m.

Całe lata w ławce: "Boże, 3 nad ranem a ja

and I'm still pricking bees." (Laughter)

ciągle kuję te pszczoły." (Śmiech)

And then one day I said, "Why don't we just do an oral vaccine?"

Wpadłem na pomysł: "Dlaczego nie spróbować

It's like, "Ugh," so that's what we do. (Laughter)

szczepionki doustnej?"

I'd love to share with you some images of urban beehives,

Pokażę wam teraz kilka przykładów miejskich uli,

because they can be anything.

mogą przybrać naprawdę wiele postaci.

I mean, really open your mind with this.

Naprawdę. Uwierzcie mi.

You can paint a hive to match your home.

Możecie pomalować ul pod kolor swojego domu.

You can hide a hive inside your home.

Możecie go schować w jego wnętrzu.

These are three hives on the rooftop

Oto 3 ule na dachu hotelu

of the Fairmont Copley Plaza Hotel,

Fairmont Copley Plaza.

and they're beautiful here. I mean, we matched

Idealnie się tam prezentują. Dobraliśmy nawet

the new color of the inside of their rooms to do

kolor wnętrza hotelowych pokoi - brązowy,

some type of a stained wood with blue for their sheets,

i niebieski pasujący do pościeli.

and these bees are terrific, and they also will use

Te pszczoły są niesamowite i będą się żywić

herbs that are growing in the garden.

ziołami rosnącymi w hotelowym ogrodzie.

That's what the chefs go to to use for their cooking,

Tym czym kucharz przyprawia swoje przyprawy.

and the honey -- they do live events --

A miód,

they'll use that honey at their bars.

wykorzystywany jest w hotelowym barze.

Honey is a great nutritional substitute for regular sugar

Miód to świetny substytut zwykłego cukru

because there are different types of sugars in there.

ponieważ zawiera ich różne rodzaje.

We also have a classroom hives project,

Prowadzimy też projekty szkolne.

where -- this is a nonprofit venture --

Nie zarobkowo.

we're spreading the word around the world for how

Staramy się rozpowszechniać ideę, że ule

honeybee hives can be taken into the classroom

z powodzeniem mogą zadomowić się w klasach

or into the museum setting, behind glass,

czy też muzeach i być

and used as an educational tool.

wykorzystywane jako narzędzia edukacji.

This hive that you see here has been

Ul, który tu widzicie znajduje się od wielu lat

in Fenway High School for many years now.

w Fenway High School.

The bees fly right into the outfield of Fenway Park.

Ich pszczoły latają poza teren, do parku Fenway.

Nobody notices it. If you're not a flower,

Są niezauważalne. Nie jesteś kwiatem

these bees do not care about you. (Laughter)

nie obchodzisz ich. (Śmiech)

They don't. They don't. They'll say,

Po prostu nie.

"S'cuse me, flying around." (Laughter)

"Przepraszam, ja tu sobie latam." (Śmiech)

Some other images here in telling a part of the story

Kolejne obrazy przedstawiają istotną część historii,

that really made urban beekeeping terrific is

miejskiego pszczelarstwa.

in New York City, beekeeping was illegal until 2010.

Do 2010 roku pszczelarstwo w Nowym Jorku było nielegalne.

That's a big problem, because what's going to pollinate

Co w takim układzie miało zapylać

all of the gardens and the produce locally? Hands?

lokalne ogrody i uprawy? Ręce?

I mean, locally in Boston, there is a terrific company

W Bostonie działa świetne przedsiębiorstwo

called Green City Growers, and they are going

Green City Growers

and pollinating their squash crops by hand with Q-Tips,

zapylające swoje uprawy kabaczków ręcznie,

and if they miss that three day window, there's no fruit.

ale gdy niefortunnie pomylą się w datach, owoców nie ma.

Their clients aren't happy, and people go hungry.

Klienci są niezadowoleni, ludzie głodni.

So this is important.

Czyli to ważne.

We have also some images of honey from Brooklyn.

Tutaj widzimy miód z Brooklynu.

Now, this was a mystery in the New York Times

To była sensacja w New York Time'sie.

where the honey was very red, and the

Miód był tak czerwony, że nowojorscy

New York State forensics department came in

eksperci medycyny sądowej postanowili się tym zająć.

and they actually did some science to match

Wyniki badań pokazały, że czerwony barwnik zawarty w miodzie

the red dye with that found

odpowiadał dokładnie temu

in a maraschino cherry factory down the street. (Laughter)

z pobliskiej fabryki przetworów wiśniowych - Maraschino.

So you can tailor your honey to taste however you want

Czyli można dowolnie wpływać na smak miodu

by planting bee-friendly flowers.

poprzez umieszczanie pszczół w okolicach odpowiednich roślin.

Paris has been a terrific model for urban beekeeping.

Paryż to wspaniały przykład pszczelarstwa miejskiego.

They've had hives on the rooftop of their opera house

Od wielu lat mają tam ul na dachu swojej opery.

for many years now, and that's what really got people started, thinking,

To sprawiło, że wiele osób dostrzegło:

"Wow, we can do this, and we should do this."

"Wow, my też tak możemy i nawet powinniśmy."

Also in London, and in Europe across the board,

Podobnie jest w Londynie i całej Europie.

they're very advanced in their use of green rooftops

W dziedzinie pszczelarstwa i zielonych dachów

and integrating beehives,

są bardzo zaawansowani.

and I'll show you an ending note here.

Zakończę może próbą

I would like to encourage you to open your mind.

zachęcenia was do otwarcia umysłów i

What can you do to save the bees or to help them

zastanowienia się jak wy możecie pomóc pszczołom.

or to think of sustainable cities in the future?

Lub też co możecie zrobić dla zrównoważonego rozwoju miejskiego.

Well, really, just change your perspective.

Zmieńcie swoje podejście.

Try to understand that bees are very important.

Spróbujcie zrozumieć jak ważne są pszczoły.

A bee isn't going to sting you if you see it.

Pszczoła nie użądli jeśli w porę ją dostrzeżecie.

The bee dies. Honeybees die when they sting,

Jeśli użądli, umiera.

so they don't want to do it either. (Laughter)

Zatem jej też nie bardzo na tym zależy. (Śmiech)

It's nothing to panic about. They're all over the city.

Nie ma powodu do paniki. I tak są w całym mieście.

You could even get your own hive if you want.

Możecie sobie sprawić nawet własny ul.

There are great resources available,

Jest ku temu mnóstwo możliwości,

and there are even companies that will help get you set up and mentor you

są nawet firmy, które chętnie wam w tym pomogą.

and it's important for our educational system in the world

To bardzo istotne dla nauki

for students to learn about agriculture worldwide

aby studenci na całym świecie mogli się kształcić w dziedzinie rolnictwa,

such as this little girl, who, again, is not even getting stung.

jak ta dziewczynka, która ze spotkania z pszczołami wychodzi bez szwanku.

Thank you. (Applause)

Dziękuję. (Oklaski)