Hans Rosling: The good news of the decade?

Tłumaczenie: Sebastian Misiewicz Korekta: Marcin Cwikla

We are here today

Jesteśmy tu dzisiaj,

because [the] United Nations

ponieważ Organizacja Narodów Zjednoczonych

have defined goals

określiła cele dla

for the progress of countries.

rozwoju państw.

They're called Millennium Development Goals.

Nazywane Milenijnymi Celami Rozwoju (MCR).

And the reason I really like these goals

Lubię te cele, ponieważ

is that there are eight of them.

jest ich osiem.

And by specifying eight different goals,

Określając osiem różnych celów,

the United Nations has said

ONZ stwierdziło, że jest

that there are so many things needed

wiele potrzebnych rzeczy,

to change in a country

by zmienić w państwach

in order to get the good life for people.

i dać dobrobyt ludziom.

Look here -- you have to end poverty,

Musisz: wyeliminować biedę,

education, gender,

poprawić edukację,

child and maternal health,

zadbać o życie dzieci i matek,

control infections, protect the environment

kontrolować infekcje, ochraniać środowisko

and get the good global links between nations

i połączyć ze sobą nacje

in every aspect

w każdym aspekcie

from aid to trade.

od pomocy charytatywnej do handlu.

There's a second reason I like these development goals,

Lubię te cele również,

and that is because each and every one is measured.

bo każdy z nich jest możliwy do zmierzenia.

Take child mortality;

Weźmy umieralność dzieci.

the aim here is to reduce child mortality

Celem jest redukcja śmiertelności

by two-thirds,

o dwie trzecie

from 1990 to 2015.

od 1990 do 2050.

That's a four percent reduction per year --

Redukcja wynosi 4 procent na rok.

and this, with measuring.

To jest mierzalne.

That's what makes the difference

To robi różnicę pomiędzy

between political talking like this

polityką, a rzeczywistymi działaniami,

and really going for the important thing,

polityką, a rzeczywistymi działaniami,

a better life for people.

lepszym życiem dla ludzi.

And what I'm so happy about with this

Jestem zadowolony, że

is that we have already documented

już udokumentowaliśmy

that there are many countries

wiele krajów w Azji,

in Asia, in the Middle East,

na Środkowym Wschodzie, w Ameryce Łacińskiej

in Latin America and East Europe

i Wschodniej Europie, które redukują

that [are] reducing with this rate.

umieralność w założonym stopniu.

And even mighty Brazil is going down with five percent per year,

Można Brazylia osiąga pięć procent na rok,

and Turkey with seven percent per year.

a Turcja siedem procent.

So there's good news.

To są dobre wiadomości.

But then I hear people saying, "There is no progress in Africa.

Ludzie mówią jednak, że "Nie ma postępu w Afryce.

And there's not even statistics on Africa

Nie ma statystyk dla Afryki

to know what is happening."

by wiedzieć, co się dzieje."

I'll prove them wrong on both points.

Dowiodę, że się mylą w obu tezach.

Come with me to the wonderful world of statistics.

Chodźcie ze mną do świata statystyki.

I bring you to the webpage, ChildMortality.org,

Zobaczcie stronę ChildMortality.org,

where you can take deaths in children

gdzie można sprawdzić śmiertelność

below five years of age for all countries --

poniżej piątego roku życia dla każdego kraju.

it's done by U.N. specialists.

Jest to wykonane przez specjalistów z ONZ.

And I will take Kenya as an example.

Wezmę Kenię jako przykład.

Here you see the data.

Widzicie tutaj dane.

Don't panic -- don't panic now, I'll help you through this.

Nie panikujcie, pomogę Wam.

It looks nasty, like in college

Wygląda to nieciekawie, jak na studiach,

when you didn't like statistics.

kiedy nie lubiliście statystyki.

But first thing, when you see dots like this,

Widząc te kropki musisz

you have to ask yourself:

zadać sobie pytanie:

from where do the data come?

Skąd pochodzą dane?

What is the origin of the data?

Jakie jest ich źródło?

Is it so that in Kenya,

Czy jest tak, że w Kenii

there are doctors and other specialists

są lekarze i specjaliści, którzy

who write the death certificate at the death of the child

piszą akty zgonu każdemu dziecku

and it's sent to the statistical office?

i wysyłają je do urzędu statystycznego?

No -- low-income countries like Kenya

Nie. Kraje o niskich dochodach, jak Kenia

still don't have that level of organization.

nadal nie mają takiego poziomu organizacji.

It exists, but it's not complete

Istnieje, ale jest niekompletny,

because so many deaths occur in the home

ponieważ wiele zgonów następuje

with the family,

w domach u rodziny,

and it's not registered.

więc nie są rejestrowane.

What we rely on is not an incomplete system.

Nie polegamy na tym niekompletnym systemie.

We have interviews, we have surveys.

Są wywiady i ankiety.

And this is highly professional

Bardzo profesjonalnie

female interviewers

przygotowane ankieterki

who sit down for one hour with a woman

siadają na godzinę z kobietą

and ask her about [her] birth history.

wypytując ją o historię urodzin.

How many children did you have?

Jak wiele dzieci miała?

Are they alive?

Czy wciąż żyją?

If they died, at what age and what year?

Jeżeli nie, w jakim wieku i w którym roku zmarły?

And then this is done in a representative sample

Wykonuje się je na reprezentatywnej próbce

of thousands of women in the country

tysięcy kobiet w kraju i

and put together in what used to be called

składa razem w niegdyś nazywany

a demographic health survey report.

raport z badań demograficznych nad zdrowiem.

But these surveys are costly,

Ankiety są kosztowne,

so they can only be done [in] three- to five-year intervals.

więc są wykonywane co 3-5 lat.

But they have good quality.

Jednak są dobrej jakości.

So this is a limitation.

To jest ograniczenie.

And all these colored lines here are results;

Wszystkie kolorowe linie to wyniki.

each color is one survey.

Każdy kolor to jedna ankieta.

But that's too complicated for today, so I'll simplify it for you,

Jest to zbyt skomplikowane, uproszczę to dla Was,

and I give you one average point for each survey.

dając średnią wartość dla każdej z ankiet.

This was 1977, 1988,

To był 1977, 1988,

1992, '97

1992, 1997

and 2002.

i 2002.

And when the experts in the U.N.

Kiedy eksperci z ONZ

have got these surveys in place in their database,

mają te ankiety w bazie danych

then they use advanced mathematical formulas

używają zaawansowanych matematycznych wzorów

to produce a trend line, and the trend line looks like this.

by stworzyć linię trendu, a wygląda ona tak.

See here -- it's the best fit they can get of this point.

Zobaczcie. To jest najlepsze przybliżenie.

But watch out --

Jednak uważajcie.

they continue the line

Przeciągają tą linię

beyond the last point

poza ostatni punkt

out into nothing.

w nicość.

And they estimated that in 2008,

Oszacowali, że w 2008

Kenya had per child mortality of 128.

Kenia miała umieralność dzieci równą 128.

And I was sad,

Byłem przygnębiony,

because we could see

ponieważ zauważaliśmy

this reversal in Kenya

ruch odwrotny w Kenii,

with an increased child mortality in the 90s.

gdy umieralność wzrastała w latach 90'tych.

It was so tragic.

To było straszne.

But in June, I got a mail in my inbox

W czerwcu otrzymałem maila

from Demographic Health Surveys,

z demograficznych badań zdrowia,

and it showed good news from Kenya.

które pokazały dobre wieści z Kenii.

I was so happy.

Byłem szczęśliwy.

This was the estimate of the new survey.

To było oszacowanie dla ankiety.

Then it just took another three months

Trzy miesiące zabrało ONZ

for [the] U.N. to get it into their server,

wgranie tego na ich serwer,

and on Friday we got the new trend line --

w piątek otrzymaliśmy nową linię trendu.

it was down here.

Była tutaj.

Isn't it nice -- isn't it nice, yeah?

Czyż to nie miłe?

I was actually, on Friday, sitting in front of my computer,

W piątek rano siedząc przed

and I saw the death rate fall

swoim komputerem widziałem

from 128 to 84 just that morning.

spadek z 128 do 84.

So we celebrated.

Świętowaliśmy.

But now, when you have this trend line,

Mając tą linię trendu,

how do we measure progress?

jak zmierzyć postęp?

I'm going into some details here,

Wejdę teraz w detale,

because [the] U.N. do it like this.

ponieważ ONZ tak robi.

They start [in] 1990 -- they measure to 2009.

Zaczęli w 1990, mierzą do 2009.

They say, "0.9 percent, no progress."

Mówią: "0.9 procent to żaden progres".

That's unfair.

To niesprawiedliwe.

As a professor, I think I have the right to propose something differently.

Jako profesor chyba mogę zaproponować coś innego.

I would say, at least do this --

Powiedziałbym, chociaż zróbcie to.

10 years is enough to follow the trend.

10 lat wystarczy by iść za trendem.

It's two surveys, and you can see what's happening now.

To dwie ankiety, a widzicie, co się dzieje teraz.

They have 2.4 percent.

Mają 2.4 procenta.

Had I been in the Ministry of Health in Kenya,

Będąc w Ministerstwie Zdrowia Kenii

I may have joined these two points.

mógłbym połączyć te dwa punkty.

So what I'm telling you

Mówię wam, że znając

is that we know the child mortality.

umieralność dzieci mamy niezły trend.

We have a decent trend.

umieralność dzieci mamy niezły trend.

It's coming into some tricky things then

Kiedy mierzymy Milenijne Cele Rozwoju

when we are measuring MDGs.

dochodzimy do trudnych rzeczy.

And the reason here for Africa is especially important,

Powód dla Afryki jest bardzo ważny,

because '90s was a bad decade,

ponieważ lata 90'te były złą dekadą

not only in Kenya, but across Africa.

nie tylko dla Kenii, ale i całej Afryki.

The HIV epidemic peaked.

Epidemia HIV szczytowała.

There was resistance for the old malaria drugs, until we got the new drugs.

Byli odporni na leki na malarię aż do czasu otrzymania nowych.

We got, later, the mosquito netting.

Potem otrzymali siatki na muchy.

And there was socio-economic problems,

Były również problemy socjo-ekonomiczne,

which are now being solved at a much better scale.

które teraz są lepiej rozwiązywane.

So look at the average here --

Zobaczcie tą średnią.

this is the average for all of sub-Saharan Africa.

To średnia dla Afryki Subsaharyjskiej.

And [the] U.N. says

ONZ twierdzi, że

it's a reduction with 1.8 percent.

jest spadek o 1.8 procenta.

Now this sounds a little theoretical,

To brzmi trochę teoretycznie,

but it's not so theoretical.

jednak nie jest takie teoretyczne.

You know, these economists,

Znacie ekonomistów,

they love money, they want more and more of it, they want it to grow.

kochają pieniądze i wciąż chcą więcej, chcą by rozmnażały się.

So they calculate the percent annual growth rate of [the] economy.

Wyliczają procent rocznego wzrostu ekonomii.

We in public health, we hate child death,

My w opiece zdrowotnej, nienawidzimy śmierci dzieci,

so we want less and less and less of child deaths.

więc chcemy, aby umieralność malała.

So we calculate the percent reduction per year,

Wyliczamy procent rocznego spadku.

but it's sort of the same percentage.

Jednak są to podobne wartości.

If your economy grows with four percent,

Jeżeli ekonomia wzrośnie o 4 procent

you ought to reduce child mortality four percent;

to umieralności wśród dzieci powinna zmaleć o 4 procenty,

if it's used well and people are really involved

jeżeli wykorzystuje się to dobrze i ludzie są zaangażowani

and can get the use of the resources in the way they want it.

to wykorzystuje się zasoby w pożądany sposób.

So is this fair now to measure this over 19 years?

Czy sprawiedliwe jest teraz obliczanie tego przez 19 lat?

An economist would never do that.

Ekonomiści nigdy by tego nie zrobili.

I have just divided it into two periods.

Podzieliłem okres na dwie części.

In the 90s, only 1.2 percent,

W latach 90'tych, tylko 1.2 procenta.

only 1.2 percent.

tylko 1.2 procenta.

Whereas now, second gear --

Teraz, drugi bieg...

it's like Africa had first gear,

Afryka była na pierwszym biegu,

now they go into second gear.

teraz przechodzi do drugiego.

But even this

Jednak to też nie jest

is not a fair representation of Africa,

sprawiedliwą reprezentacją Afryki,

because it's an average,

ponieważ jest to średnia,

it's an average speed of reduction in Africa.

średni prędkość spadku w Afryce.

And look here when I take you into my bubble graphs.

Zobaczcie na mój graf z bąbelków.

Still here,

Tutaj

child death per 1,000 on that axis.

na tej osi widać umieralność na 1000 dzieci.

Here we have [the] year.

Tutaj jest rok.

And I'm now giving you a wider picture than the MDG.

Daję wam szerszy pogląd niż w MCR.

I start 50 years ago

Zaczynam 50 lat temu,

when Africa celebrated independence in most countries.

kiedy wiele krajów Afrykańskich uzyskało niepodległość.

I give you Congo, which was high,

Kongo było wysoko,

Ghana -- lower. And Kenya -- even lower.

Ghana niżej, a Kenia jeszcze niżej.

And what has happened over the years since then? Here we go.

Co się wydarzyło od tamtego czasu?

You can see, with independence, literacy improved

Z niepodległością zmalał analfabetyzm,

and vaccinations started, smallpox was eradicated,

przyszły szczepionki, wyeliminowano ospę,

hygiene was improved, and things got better.

higiena uległa poprawie, polepszyło się.

But then, in the '80s, watch out here.

W latach 80'tych w Kongo

Congo got into civil war,

była wojna domowa

and they leveled off here.

i tempo się wyrównało.

Ghana got very ahead, fast.

Ghana weszła w średnie tempo.

This was the backlash in Kenya, and Ghana bypassed,

Tutaj stagnacja w Kenii, Ghana ją omija,

but then Kenya and Ghana go down together --

potem Kenia i Ghana schodzą razem -

still a standstill in Congo.

wciąż stagnacja w Kongo.

That's where we are today.

Tutaj jest stan na dzisiaj.

You can see it doesn't make sense

Nie ma sensu branie

to make an average of this zero improvement

tej zerowej poprawy

and this very fast improvement.

i szybkiej poprawy do średniej.

Time has come

Czas najwyższy, aby przestać

to stop thinking about sub-Saharan Africa as one place.

myśleć o Subsaharyjskiej Afryce, jako jednym miejscu.

Their countries are so different,

Kraje są tam bardzo różne,

and they merit to be recognized in the same way,

i zasługują, aby nie traktować ich tak samo,

as we don't talk about Europe as one place.

jak nie traktujemy Europy razem.

I can tell you that the economy in Greece and Sweden are very different --

Ekonomia w Grecji i Szwecji jest znacznie różna.

everyone knows that.

Wszyscy to wiedzą.

And they are judged, each country, on how they are doing.

Każdy kraj osądzamy po tym jak sobie radzi.

So let me show the wider picture.

Pokażę wam szerszy obraz.

My country, Sweden:

Mój kraj, Szwecja:

1800, we were up there.

w 1800 byliśmy tutaj.

What a strange personality disorder we must have,

Musimy mieć dziwne zaburzenia osobowości, że

counting the children so meticulously in spite of a high child death rate.

liczymy dzieci tak starannie pomimo wysokiej umieralności.

It's very strange. It's sort of embarrassing.

To bardzo dziwne, nawet żenujące.

But we had that habit in Sweden, you know,

W Szwecji mamy przyzwyczajenie, że

that we counted all the child deaths,

zliczaliśmy wszystkie śmierci dzieci,

even if we didn't do anything about it.

nawet nic o nich nie wiedząc.

And then, you see, these were famine years.

To były lata głodu,

These were bad years, and people got fed up with Sweden.

złe lata, ludzie mieli dość wolności.

My ancestors moved to the United States.

Moi przodkowie wyprowadzili się do USA.

And eventually, soon they started to get better and better here.

Szybko zaczęło im się wieść lepiej.

And here we got better education, and we got health service,

Lepsza edukacja, opieka medyczna,

and child mortality came down.

i śmiertelność dzieci spadła.

We never had a war; Sweden was in peace all this time.

Szwecja była w pokoju cały ten czas, bez wojny.

But look, the rate of lowering

Spójrzcie, tempo spadku

in Sweden

w Szwecji

was not fast.

nie było szybkie.

Sweden achieved a low child mortality

Szwecja osiągnęła niską śmiertelność,

because we started early.

bo zaczęła wcześnie.

We had primary school actually

Szkoła podstawowa pojawiła się dopiero

started in 1842.

w 1842.

And then you get that wonderful effect

Cudownym efektem tego było

when we got female literacy

wyplewienie analfabetyzmu u kobiet

one generation later.

jedno pokolenie później.

You have to realize that the investments we do in progress

Inwestycje, które podejmujemy

are long-term investments.

są długoterminowe.

It's not about just five years --

Nie chodzi o pięć lat.

it's long-term investments.

One są długofalowe.

And Sweden never reached [the] Millennium Development Goal rate,

Szwecja nigdy nie osiągnęła tempa MCR,

3.1 percent when I calculated.

3.1 procenta w moich obliczeniach.

So we are off track -- that's what Sweden is.

Jesteśmy poza torem. Tu jest Szwecja.

But you don't talk about it so much.

Nie mówi się o tym zbyt wiele.

We want others to be better than we were, and indeed, others have been better.

Chcemy, aby inni byli lepsi od nas. Faktycznie inni byli lepsi.

Let me show you Thailand,

Zobaczcie, że Tajlandia

see what a success story, Thailand from the 1960s --

osiągnęła sukces. Od 1960

how they went down here

zeszli aż tutaj i osiągnęli

and reached almost the same child mortality levels as Sweden.

prawie taką śmiertelność dzieci jak w Szwecji.

And I'll give you another story -- Egypt,

Inny przykład - Egipt,

the most hidden, glorious success in public health.

ukrywany, wspaniały sukces zdrowia publicznego.

Egypt was up here in 1960,

Egipt był tu w 1960,

higher than Congo.

wyżej od Konga,

The Nile Delta was a misery for children

Delta Nilu była niedolą dla dzieci

with diarrheal disease

z biegunkami, malarią

and malaria and a lot of problems.

i wieloma innymi problemami.

And then they got the Aswan Dam. They got electricity in their homes,

Potem wybudowano Tamę Asuańską. Dostarczono im elektryczność.

they increased education

Poprawili edukację.

and they got primary health care.

Otrzymali podstawową opiekę zdrowotną.

And down they went, you know.

Poszli w dół.

And they got safer water, they eradicated malaria.

Otrzymali bezpieczną wodę, wyeliminowali malarię.

And isn't it a success story.

I to jest sukces.

Millennium Development Goal rates for child mortality

Wskaźnik MCR dla umieralności dzieci

is fully possible.

jest całkowicie osiągalny.

And the good thing is

Dobrą informacją jest to, że

that Ghana today is going with the same rate

Ghana dzisiaj idzie tym samym

as Egypt did at its fastest.

tempem, jak Egipt w najlepszym momencie.

Kenya is now speeding up.

Kenia teraz przyspiesza.

Here we have a problem.

Mamy problem w krajach,

We have a severe problem in countries which are at a standstill.

które są w stagnacji.

Now, let me now bring you to a wider picture,

Pokażę wam szerszy pogląd

a wider picture of child mortality.

na śmiertelność dzieci.

I'm going to show you the relationship

Pokażę zależność pomiędzy

between child mortality on this axis here --

umieralnością dzieci na tej osi,

this axis here is child mortality --

umieralnością dzieci na tej osi,

and here I have the family size.

a wielkością rodziny tutaj.

The relationship between child mortality and family size.

Relację pomiędzy umieralnością dzieci a wielkością rodziny.

One, two, three, four children per woman:

Jedno, dwójka, trójka dzieci na kobietę.

six, seven, eight children per woman.

Sześć, siedem dzieci na kobietę.

This is, once again, 1960 --

To jest rok 1960,

50 years ago.

50 lat temu.

Each bubble is a country --

Każda bańka to państwo.

the color, you can see, a continent.

Kolor to kontynent.

The dark blue here is sub-Saharan Africa.

Ciemno niebieski to Subsaharyjska Afryka.

And the size of the bubble is the population.

Wielkość bańki to populacja.

And these are

To są tak zwane

the so-called "developing" countries.

rozwijające się kraje.

They had high, or very high, child mortality

Miały wysoką lub bardzo wysoką umieralność dzieci

and family size, six to eight.

sześć do ośmiu osób w rodzinie.

And the ones over there,

A te tutaj to,

they were so-called Western countries.

tak zwane państwa "Zachodu".

They had low child mortality

Miały niską umieralność dzieci

and small families.

i małe rodziny.

What has happened?

Co się stało?

What I want you [to do] now is to see with your own eyes

Zobaczcie na własne oczy

the relation between fall in child mortality

relację pomiędzy śmiertelnością dzieci, a

and decrease in family size.

spadkiem wielkości rodziny.

I just want not to have any room for doubt --

Proszę nie miejcie uprzedzeń.

you have to see that for yourself.

Musicie to sami zobaczyć.

This is what happened. Now I start the world.

To się stało, ruszę świat.

Here we come down with the eradication of

Spadek osiągamy polepszeniem

smallpox, better education,

edukacji, eliminacją ospy,

health service.

opieką zdrowotną.

It got down there -- China comes into the Western box here.

Spadają tutaj. Chiny zmierzają do kwadratu z krajami Zachodu.

And here Brazil is in the Western Box.

Brazylia również jest w tym kwadracie.

India is approaching. The first African countries coming into the Western box,

Indie nadchodzą. Pierwsze kraje afrykańskie do niego trafiają.

and we get a lot a new neighbors.

Przychodzą do nas nowi sąsiedzi.

Welcome to a decent life.

Zapraszamy do godnego życia.

Come on. We want everyone down there.

Chodźcie. Chcemy wszystkich tutaj.

This is the vision we have, isn't it.

To jest nasza wizja.

And look now, the first African countries here are coming in.

Pierwsze kraje afrykańskie nadchodzą.

There we are today.

Tutaj jesteśmy dzisiaj.

There is no such thing

Nie ma takiej rzeczy, jak

as a "Western world" and "developing world."

"Świat Zachodu", czy "świat rozwijający się".

This is the report from [the] U.N.,

To jest raport ONZ, który

which came out on Friday.

pojawił się w piątek.

It's very good -- "Levels and Trends in Child Mortality" --

Jest bardzo dobry - "Poziomy i Trendy w umieralności dzieci" -

except this page.

oprócz tej strony.

This page is very bad;

Ta strona jest bardzo zła.

it's a categorization of countries.

To kategoryzacja krajów.

It labels "developing countries," -- I can read from the list here --

Określa kraje rozwijające się - odczytam listę -

developing countries: Republic of Korea -- South Korea.

kraje rozwijające się to: Republika Południowej Korei

Huh?

kraje rozwijające się to: Republika Południowej Korei

They get Samsung, how can they be [a] developing country?

Mają Samsunga. Jak mogą być krajem rozwijającym się?

They have here Singapore.

Jest też Singapur.

They have the lowest child mortality in the world, Singapore.

Mają najniższą umieralność dzieci na świecie.

They bypassed Sweden five years ago,

Przeskoczyli Szwecję pięć lat temu,

and they are labeled a developing country.

a oznaczono go jako kraj rozwijający się.

They have here Qatar.

Jest też Katar,

It's the richest country in the world with Al Jazeera.

najbogatszy kraj na świecie z Al Jazeera.

How the heck could they be [a] developing country?

Jak może to być kraj rozwijający się?

This is crap.

To jest chłam.

(Applause)

(Oklaski)

The rest here is good -- the rest is good.

Reszta jest dobra.

We have to have a modern concept,

Musimy mieć nowoczesny koncept,

which fits to the data.

który pasuje do danych.

And we have to realize

Musimy zdać sobie sprawę, że

that we are all going to into this, down to here.

idziemy ku temu tutaj.

What is the importance now with the relations here.

Jakie znaczenie mają te relacje?

Look -- even if we look in Africa --

Nawet przyglądając się Afryce.

these are the African countries.

To są kraje afrykańskie.

You can clearly see the relation with falling child mortality

Jasno widać relację pomiędzy spadkiem umieralności dzieci,

and decreasing family size,

a zmniejszeniem rozmiarów rodziny,

even within Africa.

nawet wewnątrz Afryki.

It's very clear that this is what happens.

Jest jasne, co się stanie.

And a very important piece of research came out on Friday

Ważne badanie opublikowano w piątek,

from the Institute of Health Metrics and Evaluation in Seattle

z Instytutu Metryk i Oceny Zdrowia w Seattle

showing that almost 50 percent

ukazujący, że prawie 50 procent

of the fall in child mortality

spadku umieralności dzieci może być

can be attributed to female education.

zasługą edukowania kobiet.

That is, when we get girls in school,

Tak jest, gdy dziewczyny idą do szkół,

we'll get an impact 15 to 20 years later,

czego wpływ mamy 15-20 lat później,

which is a secular trend which is very strong.

który jest świeckim mocnym trendem.

That's why we must have that long-term perspective,

Dlatego musimy mieć szeroką perspektywę,

but we must measure the impact

ale musimy mierzyć wpływ

over 10-year periods.

na przestrzeni 10 lat.

It's fully possible

To jest całkowicie możliwe

to get child mortality down in all of these countries

by umieralność dzieci spadła w tych krajach

and to get them down in the corner

i by sprowadzić je do tego rogu,

where we all would like to live together.

gdzie moglibyśmy żyć razem.

And of course, lowering child mortality

Obniżanie umieralności dzieci

is a matter of utmost importance

jest sprawą najwyższej wagi

from humanitarian aspects.

z aspektów humanitarnych.

It's a decent life for children,

Mówimy tutaj o godnym życiu dla dzieci.

we are talking about.

Mówimy tutaj o godnym życiu dla dzieci.

But it is also a strategic investment

Jest to też strategiczną inwestycją

in the future of all mankind,

w przyszłość ludzkości,

because it's about the environment.

ponieważ chodzi o środowisko.

We will not be able to manage the environment

Nie poradzimy sobie ze środowiskiem

and avoid the terrible climate crisis

i ominięciem strasznego kryzysu klimatu,

if we don't stabilize the world population.

ani stabilizacją populacji na świecie.

Let's be clear about that.

Niech to będzie jasne.

And the way to do that,

Sposobem na to jest

that is to get child mortality down, get access to family planning

spadek umieralności dzieci, dostęp do planowania rodziny,

and behind that drive female education.

a za tym stoi edukowanie kobiet.

And that is fully possible. Let's do it.

To jest w pełni możliwe. Zróbmy to.

Thank you very much.

Dziękuję Wam bardzo.

(Applause)

(Oklaski)