How cults rewire the brain | Diane Benscoter

Tłumaczenie: no ne Korekta: Łukasz Rumiński

My journey to coming here today

Moja podróż do Was tu dzisiaj

started in 1974.

rozpoczęła się w 1974.

That's me with the funny gloves.

Oto ja w śmiesznych rękawiczkach.

I was 17 and going on a peace walk.

Miałam 17 lat i szłam na pokojową demonstrację.

What I didn't know though, was most of those people, standing there

Jednak nie wiedziałam, że większość ze stojących tam

with me, were Moonies.

wraz ze mną ludzi było wyznawcami Moona.

(Laughter)

(Śmiech)

And within a week

A wciągu tygodnia

I had come to believe

zaczęłam wierzyć,

that the second coming of Christ had occurred,

że nastąpiło drugie przyjście Chrystusa,

that it was Sun Myung Moon,

że był nim Sun Myung Moon,

and that I had been specially chosen and prepared by God

i że zostałam specjalnie wybrana i przygotowana przez Boga

to be his disciple.

aby być jego głosicielem.

Now as cool as that sounds,

Chociaż brzmi to świetnie

my family was not that thrilled with this.

moja rodzina nie była tym zachwycona.

(Laughter)

(Śmiech)

And they tried everything they could to get me out of there.

I próbowali wszystkiego co mogli aby wyciągnąć mnie stamtąd.

There was an underground railroad of sorts

Istniał rodzaj stowarzyszenia pomocy,

that was going on during those years. Maybe some of you remember it.

które działało w tamtych latach. Może ktoś z was pamięta.

They were called deprogrammers.

Nazywano ich terapeutami ofiar zniewolenia umysłowego

And after about five long years

I po około pięciu długich latach

my family had me deprogrammed.

moja rodzina przeorientowała mnie.

And I then became a deprogrammer.

A ja zostałam właśnie takim terapeutą.

I started going out on cases.

Zaczęłam wyjeżdżać do potrzebujących.

And after about five years of doing this,

I po około pięciu latach robienia tego

I was arrested for kidnapping.

zostałam aresztowana za porwanie.

Most of the cases I went out on

Większość przypadków, do których jeździłam,

were called involuntary.

była nazywana bezwolnymi.

What happened was that the family

Zdarzało się, że rodziny

had to get their loved ones some safe place somehow.

musiały jakoś zabierać swoich bliskich do jakiegoś bezpiecznego miejsca.

And so they took them to some safe place.

Tak więc oni zabierali ich do bezpiecznego miejsca.

And we would come in and talk to them, usually for about a week.

A my przybywaliśmy i mówiliśmy do nich, zwykle przez około tydzień.

And so after this happened,

I tak, gdy mnie zaaresztowano

I decided it was a good time to turn my back on this work.

zdecydowałam, że nadszedł czas by porzucić tą pracę.

And about 20 years went by.

Minęło około 20 lat.

There was a burning question though that would not leave me.

Pozostało jednak palące pytanie, które nie opuściło mnie.

And that was, "How did this happen to me?"

A było to, "Jak to mogło mi się przydarzyć?"

And in fact, what did happen to my brain?

A faktycznie, co stało się z moim mózgiem?

Because something did.

Ponieważ coś się stało.

And so I decided to write a book, a memoir,

Tak więc postanowiłam napisać książkę, pamiętnik,

about this decade of my life.

o tej dekadzie z mojego życia.

And toward the end of writing that book

A gdy zbliżałam się do końca pisania tej książki

there was a documentary that came out.

pojawił się film dokumentalny.

It was on Jonestown.

Dotyczył Jonestown.

And it had a chilling effect on me.

I wywarł na mnie porażające wrażenie.

These are the dead in Jonestown.

Oto zmarli w Jonestown.

About 900 people died that day,

Około 900 osób umarło tego dnia.

most of them taking their own lives.

Większość z nich odebrała sobie życie sama.

Women gave poison to their babies,

Kobieta dała truciznę swoim dzieciom

and watched foam come from their mouths as they died.

i widziała pianę wychodzącą z ich ust gdy umierały.

The top picture is a group of Moonies

Zdjęcie u góry przedstawia grupę wyznawców Moona,

that have been blessed by their messiah.

którzy są błogosławieni przez swojego mesjasza.

Their mates were chosen for them.

Ich małżonkowie zostali wybrani dla nich.

The bottom picture is Hitler youth.

Zdjęcie na dole to Hitlerjugend.

This is the leg of a suicide bomber.

Oto noga zamachowca samobójcy.

The thing I had to admit to myself,

Rzeczą, do której musiałam przyznać się przed sobą,

with great repulsion,

z wielkim oporem,

was that I get it.

było, że też to miałam.

I understand how this could happen.

Rozumiem jak to się mogło stać.

I understand how someone's brain,

Rozumiem jak czyjś mózg,

how someone's mind can come to the place

jak czyjś umysł może dojść do miejsca,

where it makes sense --

gdzie to ma sens,

in fact it would be wrong, when your brain is working like that --

faktycznie było by źle, gdy twój mózg działa w ten sposób,

not to try to save the world through genocide.

nie próbować ocalić świata poprzez masowe zabijanie.

And so what is this? How does this work?

A więc jak to jest? Jak to działa?

And how I've come to view what happened to me

I jak doszłam do przekonania, że to co mi się zdarzyło

is a viral, memetic infection.

jest wirusową infekcją memetyczną.

For those of you who aren't familiar with memetics,

Dla tych z was, którzy nie znają memetyki,

a meme has been defined as

mem został zdefiniowany jako

an idea that replicates in the human brain

idea, która replikuje się w ludzkim umyśle

and moves from brain to brain like a virus,

i przemieszcza się z umysłu do umysłu jak wirus,

much like a virus. The way a virus works is --

bardzo podobnie do wirusa. Sposób działania wirusa --

it can infect and do the most damage to someone

może on infekować i robić największe szkody temu,

who has a compromised immune system.

kto ma osłabiony system odpornościowy.

In 1974, I was young, I was naive,

W 1974 byłam młoda, byłam naiwna

and I was pretty lost in my world.

i byłam całkiem zagubiona w moim świecie.

I was really idealistic.

Byłam naprawdę idealistką.

These easy ideas to complex questions are very appealing

Te łatwe odpowiedzi na złożone pytania są bardzo atrakcyjne

when you are emotionally vulnerable.

gdy jesteśmy podatnymi emocjonalnie.

What happens is that

To co zachodzi

circular logic takes over.

to logika wsobna, cykliczna.

"Moon is one with God.

"Moon jest jednością z Bogiem.

God is going to fix all the problems in the world.

Bóg zamierza naprawić wszystkie problemy świata.

All I have to do is humbly follow.

Wszystko co muszę robić, to być jego pokornym wyznawcą.

Because God is going to stop war and hunger --

Ponieważ Bóg zamierza zatrzymać wojny i głód --

all these things I wanted to do --

wszystkie te sprawy, które chciałam zrobić.

all I have to do is humbly follow.

Wszystko co muszę robić to być jego pokornym wyznawcą.

Because after all, God is [working through] the messiah. He's going to fix all this."

Ponieważ podsumowując, Bóg jest mesjaszem. On zamierza naprawić to wszystko."

It becomes impenetrable.

Staje się to nieprzenikalne.

And the most dangerous part of this

A najbardziej niebezpieczną częścią tego

is that is creates "us" and "them,"

jest stworzenie podziału na "my" i "oni",

"right" and "wrong,"

"słuszni" i "błędni",

"good" and "evil."

"dobrzy" i "źli".

And it makes anything possible,

I to czyni to wszystko możliwym.

makes anything rationalizable.

Czyni wszystko racjonalnym.

And the thing is, though,

A kluczowe jest, jednak,

if you looked at my brain

jeśli byście spojrzeli na mój mózg

during those years in the Moonies --

podczas tamtych lat w sekcie Moona --

neuroscience is expanding exponentially,

Neuronauka rozszerza się wykładniczo,

as Ray Kurzweil said yesterday. Science is expanding.

jak Ray Kurzweil powiedział wczoraj. Nauka rozszerza się.

We're beginning to look inside the brain.

Zaczynamy zaglądać do środka mózgu.

And so if you looked at my brain, or any brain that's infected with

Tak więc jeśli spojrzeli byście na mój mózg, lub mózg, który zainfekowany jest

a viral memetic infection like this,

przez wirusową infekcję memetyczą jak ta,

and compared it to anyone in this room,

i porównali go do kogokolwiek w tym pomieszczeniu,

or anyone who uses critical thinking on a regular basis,

lub kogokolwiek, kto używa krytycznego myślenia regularnie,

I am convinced it would look very, very different.

jestem przekonana, że wyglądały by bardzo, bardzo odmiennie.

And that, strange as it may sound,

A to, choć może zabrzmi to dziwnie,

gives me hope.

daje mi nadzieję.

And the reason that gives me hope

A powód, dla którego daje mi to nadzieję to,

is that the first thing is to admit

że pierwszą sprawą jest potwierdzić,

that we have a problem.

że mamy problem.

But it's a human problem. It's a scientific problem, if you will.

Ale to problem ludziki. To problem naukowy, jeśli zechcecie.

It happens in the human brain. There is no evil force out there to get us.

Dzieje się to w ludzkim mózgu. Nie ma złej mocy poza nami, która nas przymusza.

And so this is something that, through research and education,

Więc jest to coś, co poprzez badanie i edukację,

I believe that we can solve.

wierzę, możemy rozwiązać.

And so the first step is to realize

Tak więc krok pierwszy to zdać sobie sprawę,

that we can do this together,

że możemy to razem zrobić,

and that there is no "us" and "them."

i że nie ma "nas" i "ich".

Thank you very much. (Applause)

Bardzo dziękuję. (Aplauz)