Stefano Mancuso: The roots of plant intelligence

101,429 views ・ 2010-10-12

TED


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Marcin Cwikla Korekta: Kinga Skorupska
00:15
Sometimes I go browsing
0
15260
3000
Czasami przeglądam
00:18
[through] a very old magazine.
1
18260
2000
bardzo stare czasopisma.
00:20
I found this observation test
2
20260
3000
Znalazłem tam test na spostrzegawczość
00:23
about the story of the ark.
3
23260
3000
o przypowieści o arce.
00:26
And the artist that drew this observation test
4
26260
3000
Artysta, który go narysował
00:29
did some errors, had some mistakes --
5
29260
2000
wprowadził kilka błędów.
00:31
there are more or less 12 mistakes.
6
31260
2000
Jest ich tam 12.
00:33
Some of them are very easy.
7
33260
2000
Niektóre z nich są oczywiste.
00:35
There is a funnel, an aerial part,
8
35260
3000
Jest tam lejek, część anteny,
00:38
a lamp and clockwork key on the ark.
9
38260
2000
lampa i klucz do zegarków.
00:40
Some of them are about the animals, the number.
10
40260
3000
Niektóre dotyczą liczby zwierząt.
00:43
But there is a much more fundamental mistake
11
43260
3000
Ale jest tam ważniejszy błąd,
00:46
in the overall story of the ark
12
46260
3000
w całej opowieści o arce,
00:49
that's not reported here.
13
49260
2000
którego nie wzięto pod uwagę.
00:51
And this problem is: where are the plants?
14
51260
3000
Gdzie są rośliny?
00:54
So now we have God
15
54260
2000
Mamy więc Boga,
00:56
that is going to submerge Earth permanently
16
56260
3000
który zamierza zalać Ziemie na stałe
00:59
or at least for a very long period,
17
59260
3000
lub na bardzo długo,
01:02
and no one is taking care of plants.
18
62260
3000
a nikt nie zatroszczył się o rośliny.
01:05
Noah needed to take two of every kind of bird,
19
65260
2000
Noe zebrał po parze
01:07
of every kind of animal,
20
67260
2000
z każdego gatunku zwierząt,
01:09
of every kind of creature that moves,
21
69260
2000
stworzeń, które się poruszają,
01:11
but no mention about plants.
22
71260
3000
ale żadnej wzmianki o roślinach.
01:14
Why?
23
74260
2000
Dlaczego?
01:16
In another part of the same story,
24
76260
2000
W innej części tej samej przypowieści,
01:18
all the living creatures
25
78260
2000
wszystkie żyjące stworzenia
01:20
are just the living creatures
26
80260
2000
są tylko żyjącymi stworzeniami,
01:22
that came out from the ark,
27
82260
2000
które wyszły z arki,
01:24
so birds, livestock and wild animals.
28
84260
3000
ptaki, żywy inwentarz i inne zwierzęta.
01:27
Plants are not living creatures --
29
87260
2000
Rośliny nie są żywymi stworzeniami.
01:29
this is the point.
30
89260
2000
Taki jest wniosek.
01:31
That is a point that is not
31
91260
2000
To jest puenta,
01:33
coming out from the Bible,
32
93260
2000
która nie wywodzi się z Biblii
01:35
but it's something that
33
95260
2000
ale jest czymś, co zawsze
01:37
really accompanied humanity.
34
97260
3000
towarzyszyło ludzkości.
01:40
Let's have a look at this nice code
35
100260
3000
Spójrzmy na ten obraz
01:43
that is coming from a Renaissance book.
36
103260
3000
z książki epoki renesansu.
01:46
Here we have the description
37
106260
2000
Tutaj mamy opis
01:48
of the order of nature.
38
108260
2000
porządku w naturze.
01:50
It's a nice description because it's starting from left --
39
110260
3000
Od lewej mamy kamienie,
01:53
you have the stones --
40
113260
2000
Od lewej mamy kamienie,
01:55
immediately after the stones, the plants
41
115260
2000
od razu za kamieniami, rośliny,
01:57
that are just able to live.
42
117260
3000
które mogą tylko żyć.
02:00
We have the animals that are able to live and to sense,
43
120260
3000
Zwierzęta są zdolne do życia
02:03
and on the top of the pyramid,
44
123260
2000
i do postrzegania,
02:05
there is the man.
45
125260
2000
a na szczycie jest człowiek.
02:07
This is not the common man.
46
127260
2000
Nie taki zwyczajny.
02:09
The "Homo studiosus" -- the studying man.
47
129260
3000
To uczony.
02:12
This is quite comforting
48
132260
3000
To pocieszające
02:15
for people like me -- I'm a professor --
49
135260
3000
dla profesorów jak ja,
02:18
this to be over there on the top of creation.
50
138260
3000
być na szczycie hierarchii.
02:21
But it's something completely wrong.
51
141260
3000
Ale to błąd.
02:24
You know very well about professors.
52
144260
3000
Tyle wiecie o profesorach.
02:27
But it's also wrong about plants,
53
147260
3000
Ale przy roślinach też jest błąd,
02:30
because plants are not just able to live;
54
150260
2000
bo one nie tylko są zdolne do życia,
02:32
they are able to sense.
55
152260
2000
są również zdolne do postrzegania.
02:34
They are much more sophisticated
56
154260
2000
Są bardziej wyrafinowane
02:36
in sensing than animals.
57
156260
2000
w postrzeganiu niż zwierzęta.
02:38
Just to give you an example,
58
158260
2000
Dam wam przykład,
02:40
every single root apex
59
160260
2000
każdy wierzchołek korzenia
02:42
is able to detect and to monitor
60
162260
3000
jest zdolny do wykrywania
02:45
concurrently and continuously
61
165260
2000
i ciągłego monitorowania
02:47
at least 15 different chemical
62
167260
2000
przynajmniej 15 różnych
02:49
and physical parameters.
63
169260
3000
chemicznych i fizycznych parametrów.
02:52
And they also are able to show and to exhibit
64
172260
3000
Są również zdolne do wykazywania
02:55
such a wonderful and complex behavior
65
175260
3000
tak pięknych i skomplikowanych zachowań
02:58
that can be described just with the term of intelligence.
66
178260
3000
które trzeba określić jako inteligentne.
03:01
Well, but this is something --
67
181260
3000
Niedocenianie roślin jest czymś,
03:04
this underestimation of plants is something
68
184260
2000
Niedocenianie roślin jest czymś,
03:06
that is always with us.
69
186260
3000
co towarzyszy nam od zawsze.
03:09
Let's have a look at this short movie now.
70
189260
3000
Obejrzymy teraz krótki filmik.
03:12
We have David Attenborough.
71
192260
2000
Mamy Davida Attenborough.
03:14
Now David Attenborough is really a plant lover;
72
194260
2000
To miłośnik roślin.
03:16
he did some of the most beautiful movies
73
196260
3000
Stworzył piękne filmy
03:19
about plant behavior.
74
199260
2000
dotyczące roślin.
03:21
Now, when he speaks about plants,
75
201260
2000
Kiedy mówi o roślinach
03:23
everything is correct.
76
203260
2000
wszystko jest poprawne.
03:25
When he speaks about animals,
77
205260
2000
Kiedy mówi o zwierzętach,
03:27
[he] tends to remove the fact
78
207260
2000
zdarza mu się pominąć fakt,
03:29
that plants exist.
79
209260
2000
że rośliny istnieją.
03:31
The blue whale,
80
211260
2000
Płetwal błękitny jest największą
03:33
the biggest creature that exists on the planet --
81
213260
2000
istotą, która występuje na Ziemi.
03:35
that is wrong, completely wrong.
82
215260
3000
Ale to nieprawda.
03:38
The blue whale, it's a dwarf
83
218260
3000
To karzeł w porównaniu
03:41
if compared with the real biggest creature
84
221260
2000
z największą istotą na Ziemi,
03:43
that exists on the planet --
85
223260
2000
czyli tym pięknym
03:45
that is, this wonderful,
86
225260
2000
i wspaniałym
03:47
magnificent Sequoiadendron giganteum.
87
227260
4000
Sequoiadendron giganteum.
03:51
(Applause)
88
231260
2000
(Brawa)
03:53
And this is a living organism
89
233260
3000
To żywa istota
03:56
that has a mass of at least 2,000 tons.
90
236260
3000
o masie przekraczającej 2,000 ton.
03:59
Now, the story
91
239260
2000
Twierdzenie, że rośliny
04:01
that plants are some low-level organisms
92
241260
3000
są mało rozwiniętymi organizami
04:04
has been formalized
93
244260
3000
zostało sformułowane dawno temu
04:07
many times ago by Aristotle,
94
247260
3000
przez Arystotelesa w książce "De Anima",
04:10
that in "De Anima" --
95
250260
2000
przez Arystotelesa w książce "De Anima",
04:12
that is a very influential book for the Western civilization --
96
252260
3000
tak ważnej dla cywilizacji zachodu.
04:15
wrote that the plants are on the edge
97
255260
3000
Napisał, że rośliny są na granicy
04:18
between living and not living.
98
258260
3000
świata żywego i nieożywionego.
04:21
They have just a kind of very low-level soul.
99
261260
3000
Że mają tylko podstawową duszę.
04:24
It's called the vegetative soul,
100
264260
3000
Duszę wegetatywną.
04:27
because they lack movement,
101
267260
3000
Bo się nie poruszają
04:30
and so they don't need to sense.
102
270260
2000
i nie korzystają ze zmysłów.
04:32
Let's see.
103
272260
2000
Zobaczmy.
04:34
Okay, some of the movements of the plants are very well-known.
104
274260
3000
Niektóre ruchy roślin są dobrze poznane.
04:37
This is a very fast movement.
105
277260
2000
Jest to bardzo szybki ruch.
04:39
This is a Dionaea, a Venus fly trap
106
279260
3000
To jest Deonar, muchołówka
04:42
hunting snails --
107
282260
2000
polująca na ślimaki.
04:44
sorry for the snail.
108
284260
2000
Przepraszam za ślimaka.
04:46
This has been something that has been refused for centuries,
109
286260
3000
To jest coś, czemu zaprzeczano
04:49
despite the evidence.
110
289260
3000
przez stulecia, pomimo dowodów.
04:52
No one can say that the plants were able to eat an animal,
111
292260
3000
Rośliny nie mogły zjadać zwierząt,
04:55
because it was against the order of nature.
112
295260
3000
bo to przeczyło porządkowi natury.
04:58
But plants are also able
113
298260
2000
Ale rośliny są również
05:00
to show a lot of movement.
114
300260
3000
zdolne do ruchu.
05:03
Some of them are very well known, like the flowering.
115
303260
3000
Dobrze wiemy, że mogą kwitnąć.
05:06
It's just a question to use some techniques
116
306260
3000
Wystarczy użyć odpowiednich technik
05:09
like the time lapse.
117
309260
2000
jak ekspozycja poklatkowa.
05:11
Some of them are much more sophisticated.
118
311260
3000
Ale robią też wyrafinowane rzeczy.
05:14
Look at this young bean
119
314260
2000
Spójrzmy na tę młodą fasolkę,
05:16
that is moving to catch the light every time.
120
316260
3000
która rusza się w kierunku światła.
05:19
And it's really so graceful;
121
319260
2000
Jest przy tym pełna wdzięku.
05:21
it's like a dancing angel.
122
321260
3000
Niczym tańczący anioł.
05:24
They are also able to play --
123
324260
3000
Rośliny są też zdolne do zabawy.
05:27
they are really playing.
124
327260
2000
One naprawdę się bawią.
05:29
These are young sunflowers,
125
329260
3000
To są młode słoneczniki,
05:32
and what they are doing
126
332260
2000
a ich ruchy
05:34
cannot be described
127
334260
2000
nie mogą być opisane
05:36
with any other terms than playing.
128
336260
2000
inaczej niż zabawa.
05:38
They are training themselves,
129
338260
2000
Ćwiczą sobie,
05:40
as many young animals do,
130
340260
2000
jak czynią to młode zwierzęta,
05:42
to the adult life
131
342260
2000
przed dorosłym życiem,
05:44
where they will be called to track the sun
132
344260
3000
kiedy to będą musiały podążać za słońcem
05:47
all the day.
133
347260
2000
przez cały dzień.
05:49
They are able to respond to gravity, of course,
134
349260
3000
Reagują na grawitację,
05:52
so the shoots are growing
135
352260
2000
tak, że pędy rosną
05:54
against the vector of gravity
136
354260
2000
przeciwko sile grawitacji,
05:56
and the roots toward the vector of gravity.
137
356260
3000
a korzenie w stronę grawitacji.
05:59
But they are also able to sleep.
138
359260
3000
Są również zdolne do snu.
06:02
This is one, Mimosa pudica.
139
362260
2000
To mimoza wstydliwa.
06:04
So during the night,
140
364260
2000
W nocy zwija liście
06:06
they curl the leaves
141
366260
2000
W nocy zwija liście
06:08
and reduce the movement,
142
368260
2000
i ogranicza ruch,
06:10
and during the day, you have the opening of the leaves --
143
370260
2000
by podczas dnia je rozwinąć
06:12
there is much more movement.
144
372260
2000
i na nowo ożyć.
06:14
This is interesting
145
374260
2000
To interesujące
06:16
because this sleeping machinery,
146
376260
2000
ponieważ ten śpiący mechanizm
06:18
it's perfectly conserved.
147
378260
2000
jest doskonale zachowany.
06:20
It's the same in plants, in insects
148
380260
2000
Tak samo jest u roślin,
06:22
and in animals.
149
382260
2000
owadów, jak i u zwierząt.
06:24
And so if you need to study this sleeping problem,
150
384260
3000
Więc badanie kwestii snu
06:27
it's easy to study on plants, for example,
151
387260
3000
jest łatwiejsze na roślinach
06:30
than in animals
152
390260
2000
niż na zwierzętach,
06:32
and it's much more easy even ethically.
153
392260
3000
i zarazem jest bardziej etyczne.
06:35
It's a kind of vegetarian
154
395260
3000
No i mamy wegetariański eksperyment.
06:38
experimentation.
155
398260
2000
No i mamy wegetariański eksperyment.
06:40
Plants are even able to communicate --
156
400260
3000
Rośliny są też zdolne do komunikacji.
06:43
they are extraordinary communicators.
157
403260
2000
Są w tym niesamowite.
06:45
They communicate with other plants.
158
405260
2000
Porozumiewają się z innymi roślinami.
06:47
They are able to distinguish kin and non-kin.
159
407260
3000
Potrafią rozróżnić krewniaków.
06:50
They communicate
160
410260
2000
Komunikują się
06:52
with plants of other species
161
412260
2000
z roślinami i innymi gatunkami,
06:54
and they communicate with animals
162
414260
2000
jak i ze zwierzętami
06:56
by producing chemical volatiles,
163
416260
3000
poprzez lotne związki organiczne,
06:59
for example, during the pollination.
164
419260
2000
na przykład, podczas zapylania.
07:01
Now with the pollination, it's a very serious issue for plants,
165
421260
3000
Zapylanie jest bardzo ważne,
07:04
because they move the pollen from one flower to the other,
166
424260
3000
muszą przenieść pyłki do innej rośliny,
07:07
yet they cannot move from one flower to the other.
167
427260
2000
bez możliwości podróży.
07:09
So they need a vector --
168
429260
2000
Do tego potrzebują pośrednika,
07:11
and this vector,
169
431260
2000
którym zazwyczaj
07:13
it's normally an animal.
170
433260
2000
jest jakieś zwierzę.
07:15
Many insects
171
435260
2000
Wiele owadów
07:17
have been used by plants as vectors
172
437260
3000
jest używanych przez rośliny
07:20
for the transport of the pollination,
173
440260
2000
do transportu pyłków kwiatowych,
07:22
but not just insects; even birds, reptiles,
174
442260
3000
ale nie tylko, robią to też ptaki,
07:25
and mammals like bats rats
175
445260
3000
gady i ssaki,
07:28
are normally used for the transportation of the pollen.
176
448260
3000
jak nietoperze i szczury.
07:31
This is a serious business.
177
451260
2000
To jest poważna sprawa.
07:33
We have the plants that are giving to the animals
178
453260
3000
Rośliny oferują zwierzętom
07:36
a kind of sweet substance --
179
456260
3000
słodkie substancje,
07:39
very energizing --
180
459260
2000
bardzo energetyzujące
07:41
having in change this transportation of the pollen.
181
461260
3000
w zamian za transport pyłków.
07:44
But some plants are manipulating animals,
182
464260
3000
Rośliny też potrafią manipulować zwierzętami
07:47
like in the case of orchids
183
467260
2000
tak jak w przypadku orchidei,
07:49
that promise sex and nectar
184
469260
2000
które obiecują sex oraz nektar,
07:51
and give in change nothing
185
471260
2000
a nie dają nic,
07:53
for the transportation of the pollen.
186
473260
3000
w zamian za transport pyłków.
07:56
Now, there is a big problem
187
476260
3000
Ale jest jeden problem,
07:59
behind all this behavior that we have seen.
188
479260
3000
związany z tym zachowaniem.
08:02
How is it possible to do this without a brain?
189
482260
3000
Jak można to osiągnąć bez mózgu?
08:05
We need to wait until 1880,
190
485260
3000
Musimy cofnąć się do 1880 roku,
08:08
when this big man,
191
488260
2000
kiedy to ten wielki człowiek,
08:10
Charles Darwin,
192
490260
2000
Karol Darwin,
08:12
publishes a wonderful, astonishing book
193
492260
3000
opublikował zadziwiającą książkę,
08:15
that starts a revolution.
194
495260
3000
która dała początek rewolucji.
08:18
The title is "The Power of Movement in Plants."
195
498260
3000
Jej tytuł brzmi "Siła ruchu u roślin."
08:21
No one was allowed to speak about movement in plants
196
501260
2000
Nie można było mówić o ruchu u roślin
08:23
before Charles Darwin.
197
503260
2000
przed Karolem Darwinem.
08:25
In his book,
198
505260
2000
W tej książce,
08:27
assisted by his son, Francis --
199
507260
2000
współtworzonej przez jego syna, Francis'a,
08:29
who was the first professor of plant physiology in the world, in Cambridge --
200
509260
3000
który był pierwszym profesorem fizjologi roślin,
08:32
they took into consideration every single movement
201
512260
3000
przeanalizowano każdy ruch,
08:35
for 500 pages.
202
515260
2000
a wszystko zawarto w 500 stronach.
08:37
And in the last paragraph of the book,
203
517260
3000
Akapit kończący książkę
08:40
it's a kind of stylistic mark,
204
520260
2000
jest znaczący,
08:42
because normally Charles Darwin stored,
205
522260
3000
gdyż zazwyczaj Karol Darwin
08:45
in the last paragraph of a book,
206
525260
2000
w ostatnim akapicie zapisywał
08:47
the most important message.
207
527260
2000
najważniejsze przesłanie.
08:49
He wrote that,
208
529260
2000
Napisał tam, że:
08:51
"It's hardly an exaggeration
209
531260
2000
"Nie jest przesadą
08:53
to say that the tip of the radical
210
533260
3000
twierdzenie, że końcówka korzonka
08:56
acts like the brain
211
536260
2000
działa niczym mózg
08:58
of one of the lower animals."
212
538260
2000
u niższych gatunków zwierząt."
09:00
This is not a metaphor.
213
540260
2000
To nie metafora.
09:02
He wrote some very interesting letters to one of his friends
214
542260
3000
Darwin napisał bardzo interesujący list
09:05
who was J.D. Hooker, or at that time, president of the Royal Society,
215
545260
4000
do prezesa Towarzystwa Królewskiego,
09:09
so the maximum scientific authority in Britain
216
549260
3000
najważniejszego towarzystwa naukowego w Wielkiej Brytanii,
09:12
speaking about the brain in the plants.
217
552260
3000
na temat mózgu u roślin.
09:15
Now, this is a root apex
218
555260
2000
To jest wierzchołek korzenia
09:17
growing against a slope.
219
557260
2000
rosnący pod nachyleniem.
09:19
So you can recognize this kind of movement,
220
559260
3000
Rozpoznajecie ten rodzaj ruchu,
09:22
the same movement that worms, snakes
221
562260
3000
którego używają robaki,
09:25
and every animal
222
565260
2000
węże i wszystkie zwierzęta
09:27
that are moving on the ground without legs
223
567260
3000
poruszające się bez nóg
09:30
is able to display.
224
570260
2000
po ziemi.
09:32
And it's not an easy movement
225
572260
2000
Nie jest to łatwy ruch,
09:34
because, to have this kind of movement,
226
574260
3000
ponieważ, by go wykonać trzeba
09:37
you need to move different regions of the root
227
577260
3000
poruszyć różne regiony korzenia
09:40
and to synchronize these different regions
228
580260
2000
i synchronizować ruchy
09:42
without having a brain.
229
582260
2000
nie posiadając mózgu.
09:44
So we studied the root apex
230
584260
3000
Badając wierzchołek korzenia
09:47
and we found that there is a specific region
231
587260
2000
odkryliśmy pewien region,
09:49
that is here, depicted in blue --
232
589260
3000
tutaj oznaczony na niebiesko,
09:52
that is called the "transition zone."
233
592260
2000
nazwijmy go strefą przejściową.
09:54
And this region, it's a very small region --
234
594260
3000
To bardzo mały obszar.
09:57
it's less than one millimeter.
235
597260
3000
Mniejszy niż milimetr.
10:00
And in this small region
236
600260
2000
W tym obszarze
10:02
you have the highest consumption
237
602260
2000
jest największe zużycie
10:04
of oxygen in the plants
238
604260
2000
tlenu w roślinach,
10:06
and more important,
239
606260
2000
tutaj też przepływają
10:08
you have these kinds of signals here.
240
608260
2000
wszystkie rodzaje sygnałów.
10:10
The signals that you are seeing here are action potential,
241
610260
3000
To potencjał czynnościowy,
10:13
are the same signals
242
613260
2000
to takie same sygnały
10:15
that the neurons of my brain, of our brain,
243
615260
3000
jakich używają neurony
10:18
use to exchange information.
244
618260
3000
w celu wymiany informacji.
10:21
Now we know that a root apex
245
621260
3000
W wierzchołku korzenia
10:24
has just a few hundred cells
246
624260
2000
znajduje się parę setek komórek,
10:26
that show this kind of feature,
247
626260
2000
które przejawiają te cechy
10:28
but we know how big
248
628260
2000
lecz wiemy też jak duży
10:30
the root apparatus of a small plant, like a plant of rye.
249
630260
3000
jest wierzchołek korzenia małej rośliny.
10:33
We have almost
250
633260
2000
Żyto ma prawie
10:35
14 million roots.
251
635260
2000
14 milionów korzeni.
10:37
We have 11 and a half million
252
637260
3000
To 11,5 miliona
10:40
root apex
253
640260
2000
wierzchołków korzeni
10:42
and a total length of 600 or more kilometers
254
642260
3000
o łącznej długości ponad 600 km.
10:45
and a very high surface area.
255
645260
2000
i o bardzo dużej powierzchni.
10:47
Now let's imagine
256
647260
2000
Wyobraźmy sobie teraz,
10:49
that each single root apex
257
649260
2000
że każdy z wierzchołków korzeni
10:51
is working in network with all the others.
258
651260
3000
jest połączony z innymi w sieci.
10:54
Here were have on the left, the Internet
259
654260
3000
Mamy tutaj, po lewej, internet
10:57
and on the right, the root apparatus.
260
657260
3000
a po prawej, korzenie.
11:00
They work in the same way.
261
660260
2000
Zachowują się w taki sam sposób.
11:02
They are a network
262
662260
2000
Są niczym sieć
11:04
of small computing machines,
263
664260
2000
maszyn obliczeniowych,
11:06
working in networks.
264
666260
2000
współpracujących ze sobą.
11:08
And why are they so similar?
265
668260
2000
Dlaczego są tak podobne?
11:10
Because they evolved
266
670260
2000
Ponieważ ewaluowały
11:12
for the same reason:
267
672260
2000
z tego samego powodu:
11:14
to survive predation.
268
674260
3000
by przetrwać.
11:17
They work in the same way.
269
677260
2000
Pracują w ten sam sposób.
11:19
So you can remove 90 percent of the root apparatus
270
679260
3000
Gdy usunąć 90% ukorzenienia,
11:22
and the plants [continue] to work.
271
682260
2000
roślina dalej będzie "działała".
11:24
You can remove 90 percent of the Internet
272
684260
3000
Gdy usunąć 90% zawartości internetu
11:27
and it is [continuing] to work.
273
687260
3000
on nadal będzie funkcjonował.
11:30
So, a suggestion
274
690260
2000
Więc mała sugestia
11:32
for the people working with networks:
275
692260
3000
dla ludzi pracujących z sieciami:
11:35
plants are able
276
695260
3000
rośliny są
11:38
to give you good suggestions
277
698260
2000
źródłem sugestii
11:40
about how to evolve networks.
278
700260
3000
jak rozwijać sieci.
11:43
And another possibility
279
703260
3000
Jeszcze jedna możliwość,
11:46
is a technological possibility.
280
706260
3000
natury technologicznej.
11:49
Let's imagine
281
709260
2000
Wyobraźmy sobie,
11:51
that we can build robots
282
711260
2000
że możemy budować roboty
11:53
and robots that are inspired by plants.
283
713260
3000
zainspirowane przez rośliny.
11:56
Until now,
284
716260
2000
Do tej pory
11:58
the man was inspired
285
718260
3000
człowiek czerpał inspirację
12:01
just by man or the animals
286
721260
2000
tylko z człowieka lub zwierząt
12:03
in producing a robot.
287
723260
2000
przy produkcji robotów.
12:05
We have the animaloid --
288
725260
3000
Mamy "zwierzętoidy",
12:08
and the normal robots inspired by animals,
289
728260
2000
roboty inspirowane zwierzętami,
12:10
insectoid, so on.
290
730260
2000
insektoidy i tym podobne.
12:12
We have the androids
291
732260
2000
Mamy też androidy
12:14
that are inspired by man.
292
734260
3000
zainspirowane człowiekiem.
12:17
But why have we not any plantoid?
293
737260
3000
Ale dlaczego nie mamy "roślinoidów"?
12:20
Well, if you want to fly,
294
740260
2000
Jeśli chce się latać
12:22
it's good that you look at birds --
295
742260
2000
warto spojrzeć na ptaki,
12:24
to be inspired by birds.
296
744260
2000
czerpać z nich natchnienie.
12:26
But if you want to explore soils,
297
746260
3000
Lecz by badać gleby
12:29
or if you want to colonize
298
749260
3000
lub kolonizować nowe tereny,
12:32
new territory,
299
752260
2000
lub kolonizować nowe tereny.
12:34
to best thing that you can do is to be inspired by plants
300
754260
3000
najlepiej czerpać inspirację z roślin,
12:37
that are masters in doing this.
301
757260
3000
które są w tym ekspertami.
12:40
We have another possibility
302
760260
2000
Mamy też inną możliwość,
12:42
we are working [on] in our lab,
303
762260
2000
nad którą właśnie pracujemy,
12:44
[which] is to build hybrids.
304
764260
2000
mianowicie budowanie hybryd.
12:46
It's much more easy to build hybrids.
305
766260
3000
O wiele łatwiej jest stworzyć hybrydę.
12:49
Hybrid means it's something
306
769260
2000
Hybryda oznacza
12:51
that's half living and half machine.
307
771260
3000
coś w połowie żyjące i w połowie maszynę.
12:54
It's much more easy to work with plants
308
774260
2000
O wiele łatwiej pracować z roślinami,
12:56
than with animals.
309
776260
2000
niż ze zwierzętami.
12:58
They have computing power,
310
778260
2000
One mają moc obliczeniową.
13:00
they have electrical signals.
311
780260
2000
Mają sygnały elektryczne.
13:02
The connection with the machine is much more easy,
312
782260
3000
Połączenie z maszyną jest łatwiejsze,
13:05
much more even ethically possible.
313
785260
4000
oraz bardziej etyczne.
13:10
And these are three possibilities
314
790260
2000
Są trzy możliwości
13:12
that we are working on
315
792260
3000
nad którymi pracujemy
13:15
to build hybrids,
316
795260
2000
by wyhodować hybrydy,
13:17
driven by algae
317
797260
2000
napędzane przez algi
13:19
or by the leaves at the end,
318
799260
3000
lub przez liście,
13:22
by the most, most powerful parts of the plants,
319
802260
2000
lub przez najmocniejszą
13:24
by the roots.
320
804260
2000
część roślin: korzenie.
13:26
Well, thank you for your attention.
321
806260
2000
Dziękuję za uwagę.
13:28
And before I finish,
322
808260
3000
Na koniec powiem tylko:
13:31
I would like to reassure that no snails were harmed
323
811260
3000
Żaden ślimak nie ucierpiał
13:34
in making this presentation.
324
814260
2000
przy tworzeniu tej prezentacji.
13:36
Thank you.
325
816260
2000
Dziękuję.
13:38
(Applause)
326
818260
5000
(Brawa)
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7