Pamela Ronald: The case for engineering our food

Vertaald door: Dick Stada Nagekeken door: Rik Delaet

I am a plant geneticist.

Ik ben plantengeneticus.

Ik bestudeer genen die planten resistent maken tegen ziektes

I study genes that make plants resistant to disease

and tolerant of stress.

en tolerant maken voor stress.

In recent years,

In de afgelopen jaren

millions of people around the world have come to believe

zijn miljoenen mensen

argwanend geworden voor genetische manipulatie.

that there's something sinister about genetic modification.

Today, I am going to provide a different perspective.

Ik zal je vandaag een andere kijk op de zaak geven.

Ik stel je eerst mijn echtgenoot Raoul voor.

First, let me introduce my husband, Raoul.

He's an organic farmer.

Hij is biologisch boer.

Op zijn boerderij teelt hij allerlei soorten groente.

On his farm, he plants a variety of different crops.

Dit is een van de vele vormen van biologische teelt

This is one of the many ecological farming practices

he uses to keep his farm healthy.

die hij toepast om zijn boerderij gezond te houden.

Imagine some of the reactions we get:

Stel je voor welke reacties we krijgen:

"Really? An organic farmer and a plant geneticist?

"Echt? Een biologische boer en een plantengeneticus?

Can you agree on anything?"

Ben je het ooit met elkaar eens?"

Well, we can, and it's not difficult, because we have the same goal.

Toch wel, en dat is niet moeilijk, omdat we hetzelfde doel hebben.

We willen de groeiende bevolking voeden

We want to help nourish the growing population

without further destroying the environment.

zonder de natuur verder te vernietigen.

I believe this is the greatest challenge of our time.

Dat is volgens mij de grootste uitdaging van onze tijd.

Now, genetic modification is not new;

Genetische manipulatie is niet nieuw.

Bijna alles wat we eten

virtually everything we eat has been genetically modified

is op de een of andere manier genetisch gemanipuleerd.

in some manner.

Ik zal je wat voorbeelden geven.

Let me give you a few examples.

On the left is an image

Links zie je een plaatje

of the ancient ancestor of modern corn.

van de voorouder van de moderne maïs.

Je ziet één enkele aar maïs in een hard omhulsel.

You see a single roll of grain that's covered in a hard case.

Unless you have a hammer,

Tenzij je een hamer hebt,

teosinte isn't good for making tortillas.

is deze teosinte niet geschikt voor het maken van tortilla's.

Now, take a look at the ancient ancestor of banana.

Bekijk nu eens de voorloper van de banaan.

Je ziet grote zaden,

You can see the large seeds.

en onsmakelijke spruitjes,

And unappetizing brussel sprouts,

and eggplant, so beautiful.

en aubergine, prachtig.

Om deze variëteiten te produceren,

Now, to create these varieties,

gebruikten kwekers door de jaren heen allerlei genetische technieken.

breeders have used many different genetic techniques over the years.

Some of them are quite creative,

Sommige zijn erg creatief,

zoals het kruisen van twee soorten

like mixing two different species together

using a process called grafting

met een techniek die enten wordt genoemd,

to create this variety that's half tomato and half potato.

om deze variëteit te kweken die half tomaat, half aardappel is.

Breeders have also used other types of genetic techniques,

Kwekers hebben nog meer soorten genetische technieken gebruikt,

zoals willekeurige mutagenese,

such as random mutagenesis,

which induces uncharacterized mutations

die niet-karakteristieke mutaties in planten veroorzaakt.

into the plants.

The rice in the cereal that many of us fed our babies

De rijst in de pap die aan veel baby's wordt gegeven,

was developed using this approach.

is met deze techniek ontwikkeld.

Now, today, breeders have even more options to choose from.

Tegenwoordig hebben kwekers zelfs nog meer mogelijkheden.

Some of them are extraordinarily precise.

Sommige zijn buitengewoon nauwkeurig.

I want to give you a couple examples from my own work.

Ik zal je wat voorbeelden geven uit mijn eigen werk.

I work on rice, which is a staple food for more than half the world's people.

Ik werk aan rijst, hoofdvoedsel voor meer dan de helft van de wereld.

Each year, 40 percent of the potential harvest

Elk jaar gaat 40 procent van de potentiële oogst verloren

is lost to pest and disease.

aan ziektes en plagen.

For this reason, farmers plant rice varieties

Daarom telen boeren verschillende soorten rijst

that carry genes for resistance.

met genen die weerstand bieden.

Deze aanpak wordt al bijna 100 jaar gebruikt.

This approach has been used for nearly 100 years.

Yet, when I started graduate school,

Maar toen ik begon te studeren,

no one knew what these genes were.

kende nog niemand deze genen.

It wasn't until the 1990s that scientists finally uncovered

Pas in de jaren negentig ontdekten wetenschappers eindelijk

the genetic basis of resistance.

de genetische oorsprong van resistentie.

In my laboratory, we isolated a gene for immunity to a very serious

In mijn lab hebben we een gen geïsoleerd voor immuniteit

tegen een ernstige bacteriële ziekte in Azië en Afrika.

bacterial disease in Asia and Africa.

We found we could engineer the gene into a conventional rice variety

We ontdekten dat we het gen in een gangbare rijstsoort konden knutselen

that's normally susceptible,

die normaal gevoelig is.

De twee onderste bladeren

and you can see the two leaves on the bottom here

are highly resistant to infection.

zijn zeer resistent tegen infectie.

Now, the same month that my laboratory published

In de maand dat mijn lab onze ontdekking publiceerde

our discovery on the rice immunity gene,

over het immuniteits-gen van rijst,

my friend and colleague Dave Mackill stopped by my office.

kwam mijn vriend en collega Dave Mackill langs.

He said, "Seventy million rice farmers are having trouble growing rice."

Hij zei: "Zeventig miljoen rijstboeren hebben problemen met het telen van rijst."

That's because their fields are flooded,

Dat komt omdat hun rijstvelden overstromen.

and these rice farmers are living on less than two dollars a day.

Ze leven van minder dan twee dollar per dag.

Although rice grows well in standing water,

Hoewel rijst goed groeit in stilstaand water,

most rice varieties will die if they're submerged

gaan de meeste soorten dood als ze onder water staan

for more than three days.

gedurende meer dan drie dagen.

Flooding is expected to be increasingly problematic

Men verwacht dat overstroming steeds problematischer wordt,

as the climate changes.

naarmate het klimaat verandert.

He told me that his graduate student Kenong Xu and himself

Hij vertelde me dat zijn afgestudeerde student Kenong Xu en hijzelf

were studying an ancient variety of rice that had an amazing property.

onderzoek deden naar een oude rijstsoort met een bijzondere eigenschap.

It could withstand two weeks of complete submergence.

Hij kon twee weken volledige overstroming overleven.

Hij vroeg of ik wilde helpen met het isoleren van dit gen.

He asked if I would be willing to help them isolate this gene.

I said yes -- I was very excited, because I knew if we were successful,

Ik stemde toe -- ik was enthousiast, want als we zouden slagen,

we could potentially help millions of farmers grow rice

konden we misschien wel miljoenen boeren helpen rijst te telen,

even when their fields were flooded.

zelfs als hun velden overstroomd zijn.

Kenong spent 10 years looking for this gene.

Kenong besteedde 10 jaar aan het zoeken naar dit gen.

Then one day, he said,

Op een dag zei hij:

"Come look at this experiment. You've got to see it."

"Kijk eens naar dit experiment, dit moet je zien."

Ik ging naar de kas en zag

I went to the greenhouse and I saw

that the conventional variety that was flooded for 18 days had died,

dat de gebruikelijke variëteit, die 18 dagen onder water stond, dood was,

but the rice variety that we had genetically engineered

maar de rijstsoort die genetisch gemanipuleerd was

with a new gene we had discovered, called Sub1, was alive.

met het nieuwe gen dat we ontdekt hadden, Sub1, nog leefde.

Kenong and I were amazed and excited

Kenong en ik waren verbaasd en enthousiast

that a single gene could have this dramatic effect.

dat een enkel gen zo'n enorme invloed kon hebben.

But this is just a greenhouse experiment.

Dit was echter een experiment in een kas.

Would this work in the field?

Zou het ook werken op het veld?

Now, I'm going to show you a four-month time lapse video

Ik laat een time-lapsefilmpje van vier maanden zien,

taken at the International Rice Research Institute.

dat is opgenomen op het Internationaal Instituut voor Rijstonderzoek.

Breeders there developed a rice variety carrying the Sub1 gene

Kwekers hebben daar een rijstvariëteit ontwikkeld die het Sub1-gen draagt,

using another genetic technique called precision breeding.

met een andere gen-techniek die precisiekweken heet.

On the left, you can see the Sub1 variety,

Links zie je de Sub1-variëteit,

and on the right is the conventional variety.

en rechts de conventionele soort.

Both varieties do very well at first,

Beide doen het eerst heel goed,

but then the field is flooded for 17 days.

maar dan wordt het veld 17 dagen onder water gezet.

You can see the Sub1 variety does great.

Je ziet dat de Sub1-variëteit het goed doet.

In fact, it produces three and a half times more grain

Hij produceert drieënhalf keer zoveel graan

than the conventional variety.

als de conventionele variëteit.

I love this video

Ik vind dit filmpje prachtig,

because it shows the power of plant genetics to help farmers.

omdat het toont hoezeer plantengenetica boeren kan helpen.

Last year, with the help of the Bill and Melinda Gates Foundation,

Vorig jaar kweekten, met hulp van het Bill en Melinda Gates Stichting,

three and a half million farmers grew Sub1 rice.

drieënhalf miljoen boeren Sub1-rijst.

(Applause)

(Applaus)

Thank you.

Dank je wel.

Now, many people don't mind genetic modification

Veel mensen vinden genetische manipulatie niet erg

when it comes to moving rice genes around,

als het gaat om het verplaatsen van rijstgenen in rijstplanten

rice genes in rice plants,

or even when it comes to mixing species together

of zelfs als het gaat om het kruisen van soorten

through grafting or random mutagenesis.

door te enten of met willekeurige mutagenese.

Maar als we genen isoleren van virussen en bacteriën

But when it comes to taking genes from viruses and bacteria

en die in planten plaatsen,

and putting them into plants,

a lot of people say, "Yuck."

zeggen veel mensen: "Bah,

waarom zou je dat doen?"

Why would you do that?

The reason is that sometimes it's the cheapest, safest,

De reden is dat het soms de goedkoopste, veiligste,

and most effective technology

en efficiëntste technologie is

for enhancing food security and advancing sustainable agriculture.

voor het verbeteren van voedselzekerheid en het bevorderen van duurzame landbouw.

I'm going to give you three examples.

Ik geef je drie voorbeelden.

First, take a look at papaya. It's delicious, right?

Kijk eerst eens naar papaja. Lekker, toch?

But now, look at this papaya.

Kijk nu eens naar deze papaja.

This papaya is infected with papaya ringspot virus.

Deze is besmet met het papaja-ringspotvirus.

In the 1950s, this virus nearly wiped out the entire production

In de jaren 50 verwoestte dit virus bijna de hele oogst

of papaya on the island of Oahu in Hawaii.

aan papaja's van het eiland Oahu op Hawaï.

Velen dachten dat de papaja van Hawaï ten dode was opgeschreven,

Many people thought that the Hawaiian papaya was doomed,

but then, a local Hawaiian,

maar toen besloot een Hawaïaan,

a plant pathologist named Dennis Gonsalves,

de plantenpatholoog Dennis Gonsalves,

decided to try to fight this disease using genetic engineering.

te proberen de ziekte te bestrijden met genetische middelen.

He took a snippet of viral DNA and he inserted it

Hij nam een stukje DNA,

en voegde dat in het genoom van de papaja.

into the papaya genome.

This is kind of like a human getting a vaccination.

Het lijkt op een mens die een inenting krijgt.

Now, take a look at his field trial.

Kijk eens naar deze veldtest.

You can see the genetically engineered papaya in the center.

Je ziet dat genetisch gemanipuleerde papaja in het midden

It's immune to infection.

immuun is voor infectie.

De conventionele papaja aan de buitenkant is ernstig besmet met het virus.

The conventional papaya around the outside is severely infected with the virus.

Dennis' pioneering work is credited with rescuing the papaya industry.

Dennis' pionierswerk wordt gezien als de redding van de papaja-industrie.

Today, 20 years later, there's still no other method to control this disease.

Nu, 20 jaar later, is er nog steeds geen andere methode om de ziekte te beheersen.

There's no organic method. There's no conventional method.

Er is geen biologische of conventionele methode.

Eighty percent of Hawaiian papaya is genetically engineered.

80 procent van de Hawaïaanse papaja is genetisch gemanipuleerd.

Now, some of you may still feel a little queasy about viral genes in your food,

Wellicht huiveren sommigen nog van virale genen in je eten,

but consider this:

maar bedenk dan dit:

The genetically engineered papaya carries just a trace amount of the virus.

genetisch gemanipuleerde papaja draagt maar een spoortje virus.

If you bite into an organic or conventional papaya

Als je in een biologische of conventionele papaja bijt

that is infected with the virus,

die geïnfecteerd is met het virus,

you will be chewing on tenfold more viral protein.

kauw je op het tienvoudige aan virale eiwitten.

Now, take a look at this pest feasting on an eggplant.

Kijk eens naar het schadelijke dier op deze aubergine.

The brown you see is frass,

Het bruine is 'frass' ,

what comes out the back end of the insect.

ontlasting van het insect.

To control this serious pest,

Ter beperking van deze schade,

which can devastate the entire eggplant crop in Bangladesh,

die desastreus kan zijn voor de hele aubergine-oogst in Bangladesh,

Bangladeshi farmers spray insecticides

spuiten de Bengalese boeren insecticiden.

two to three times a week,

Twee tot drie keer per week,

sometimes twice a day, when pest pressure is high.

soms twee keer per dag, als de druk hoog is.

But we know that some insecticides are very harmful to human health,

We weten dat sommige insecticiden slecht zijn voor je gezondheid,

especially when farmers and their families

vooral als boeren en hun familie

cannot afford proper protection, like these children.

zich geen afdoende bescherming kunnen veroorloven, zoals deze kinderen.

In less developed countries, it's estimated that 300,000 people

In ontwikkelingslanden sterven jaarlijks naar schatting 300.000 mensen

die every year because of insecticide misuse and exposure.

door verkeerd gebruik van pesticide en blootstelling eraan.

Cornell and Bangladeshi scientists decided to fight this disease

Cornell en Bengalese wetenschappers besloten de strijd aan te gaan

using a genetic technique that builds on an organic farming approach.

door genetica in te zetten die is gebaseerd op biologisch teelt.

Organic farmers like my husband Raoul spray an insecticide called B.T.,

Biologische boeren zoals mijn echtgenoot Raoul spuiten een insecticide genaamd BT,

which is based on a bacteria.

dat is gebaseerd op bacteriën.

This pesticide is very specific to caterpillar pests,

Dit pesticide is speciaal voor rupsenplagen,

en is niet giftig voor mensen, vissen en vogels.

and in fact, it's nontoxic to humans, fish and birds.

It's less toxic than table salt.

Het is minder giftig dan tafelzout.

But this approach does not work well in Bangladesh.

Deze aanpak werkt echter niet zo goed in Bangladesh.

That's because these insecticide sprays

Dat komt omdat deze insectensprays

are difficult to find, they're expensive,

moeilijk te vinden en duur zijn,

and they don't prevent the insect from getting inside the plants.

en ze voorkomen niet dat het insect de plant binnengaat.

In the genetic approach, scientists cut the gene out of the bacteria

Bij de genetische aanpak snijdt men het gen uit de bacterie

and insert it directly into the eggplant genome.

en stopt die rechtstreeks in het aubergine-genoom.

Will this work to reduce insecticide sprays in Bangladesh?

Zal dit insecticidegebruik helpen verminderen in Bangladesh?

Definitely.

Ik weet het zeker.

Last season, farmers reported they were able to reduce their insecticide use

Afgelopen seizoen meldden boeren

dat ze hun insecticidegebruik drastisch konden reduceren, tot bijna niets.

by a huge amount, almost down to zero.

Ze kunnen oogsten en herplanten voor het volgende seizoen.

They're able to harvest and replant for the next season.

Now, I've given you a couple examples of how genetic engineering can be used

Je hebt wat voorbeelden gezien van het gebruik van genetische manipulatie

to fight pests and disease

tegen ziektes en plagen

and to reduce the amount of insecticides.

en voor het verminderen van pesticides.

My final example is an example

In mijn laatste voorbeeld

where genetic engineering can be used to reduce malnutrition.

wordt genetische manipulatie gebruikt om ondervoeding te verminderen.

In ontwikkelingslanden worden jaarlijks 500.000 kinderen blind

In less developed countries,

500,000 children go blind every year because of lack of Vitamin A.

door vitamine A-tekort.

More than half will die.

Meer dan de helft zal sterven.

For this reason, scientists supported by the Rockefeller Foundation

Daarom hebben wetenschappers, ondersteund door de Rockefeller Stichting,

genetically engineered a golden rice

rijst genetisch gemanipuleerd tot gouden rijst,

to produce beta-carotene, which is the precursor of Vitamin A.

zodat hij bètacaroteen produceert, de voorloper van vitamine A.

Hetzelfde pigment als in wortels.

This is the same pigment that we find in carrots.

Researchers estimate that just one cup of golden rice per day

Onderzoekers schatten dat één kop gouden rijst per dag

will save the lives of thousands of children.

het leven van duizenden kinderen kan redden.

But golden rice is virulently opposed

Maar gouden rijst wordt fel bestreden

by activists who are against genetic modification.

door activisten die tegen genetische manipulatie zijn.

Just last year,

Afgelopen jaar nog vernielden ze een proefveld in de Filippijnen.

activists invaded and destroyed a field trial in the Philippines.

When I heard about the destruction,

Toen ik van de vernieling hoorde,

I wondered if they knew that they were destroying much more

vroeg ik me af of ze wisten dat ze meer vernielden

than a scientific research project,

dan een wetenschappelijk onderzoeksproject.

that they were destroying medicines that children desperately needed

Dat ze medicijnen vernielden die kinderen erg nodig hebben

to save their sight and their lives.

om hun gezichtsvermogen en hun leven te redden.

Some of my friends and family still worry:

Sommige familieleden en vrienden zijn nog steeds bezorgd.

How do you know genes in the food are safe to eat?

Hoe weet je of je genen veilig kunt eten?

I explained the genetic engineering,

Ik legde uit dat genetische manipulatie,

the process of moving genes between species,

het verplaatsen van genen tussen soorten,

has been used for more than 40 years

al 40 jaar gebruikt wordt

in wines, in medicine, in plants, in cheeses.

in wijnen, in medicijnen, in planten en in kaas.

In all that time, there hasn't been a single case of harm

Al die tijd is er geen enkel geval geweest van schade

to human health or the environment.

aan de menselijke gezondheid of het milieu.

But I say, look, I'm not asking you to believe me.

Ik vraag je niet om me te geloven.

Science is not a belief system.

Wetenschap is geen kwestie van geloof.

My opinion doesn't matter.

Mijn mening doet er niet toe.

Let's look at the evidence.

Laten we eens kijken naar het bewijs.

After 20 years of careful study and rigorous peer review

Na 20 jaar studie en nauwkeurige beoordeling

by thousands of independent scientists,

door duizenden onafhankelijke wetenschappers,

every major scientific organization in the world has concluded

hebben alle grote wetenschappelijke organisaties geconcludeerd

that the crops currently on the market are safe to eat

dat gewas dat nu op de markt is veilig is om te eten,

and that the process of genetic engineering

en het proces van genetische manipulatie

is no more risky than older methods of genetic modification.

niet meer risico's heeft dan de oudere methodes van genetische modificatie.

These are precisely the same organizations that most of us trust

Dit zijn dezelfde organisaties die de meesten van ons vertrouwen

when it comes to other important scientific issues

als het gaat om andere belangrijke wetenschappelijke zaken,

such as global climate change or the safety of vaccines.

zoals de klimaatverandering of de veiligheid van vaccinatie.

Raoul en ik denken dat we ons geen zorgen moeten maken over de genen,

Raoul and I believe that, instead of worrying about the genes in our food,

we must focus on how we can help children grow up healthy.

maar ons moeten richten op hoe we kinderen gezond grootbrengen,

We must ask if farmers in rural communities can thrive,

en ons afvragen of boeren op het platteland goed kunnen gedijen,

and if everyone can afford the food.

en of iedereen zich het voedsel kan veroorloven.

We must try to minimize environmental degradation.

We moeten aantasting van het milieu proberen te minimaliseren.

What scares me most about the loud arguments and misinformation

Waar ik het meest van schrik bij de argumenten en verkeerde informatie

about plant genetics

over plantengenetica,

is that the poorest people who most need the technology

is dat de armste mensen die er het meeste baat bij hebben,

may be denied access because of the vague fears and prejudices

de toegang ertoe ontzegd wordt vanwege vage angst en vooroordelen

of those who have enough to eat.

van degenen die wél genoeg te eten hebben.

We have a huge challenge in front of us.

We staan voor een enorme uitdaging.

Let's celebrate scientific innovation and use it.

We moeten wetenschappelijke innovatie vieren en het gebruiken.

It's our responsibility

Het is onze verantwoordelijkheid

to do everything we can to help alleviate human suffering

om te doen wat we kunnen om het lijden van de mens te verlichten

and safeguard the environment.

en het milieu te beschermen.

Thank you.

Dank je wel.

(Applaus)

(Applause)

Thank you.

Dank je wel.

Chris Anderson: Powerfully argued.

Chris Anderson: Sterk betoog.

The people who argue against GMOs,

De mensen die tegen ggo's zijn,

as I understand it, the core piece comes from two things.

komen met twee dingen, begrijp ik.

One, complexity and unintended consequence.

De complexiteit en de onbedoelde gevolgen.

Nature is this incredibly complex machine.

De natuur is ongelooflijk ingewikkeld.

If we put out these brand new genes that we've created,

Als we deze nieuwe genen inzetten,

that haven't been challenged by years of evolution,

die niet door jaren evolutie zijn gevormd,

and they started mixing up with the rest of what's going on,

en zich mengen met de rest,

couldn't that trigger some kind of cataclysm or problem,

zou dat dan niet kunnen leiden tot problemen?

especially when you add in the commercial incentive

Vooral als bedrijven er baat bij hebben ze te gebruiken.

that some companies have to put them out there?

The fear is that those incentives

De angst is dat die motieven

mean that the decision is not made on purely scientific grounds,

ervoor zorgen dat men niet alleen uit wetenschappelijke oogpunt handelt,

and even if it was, that there would be unintended consequences.

en al doet men dat wel, dat er toch onbedoelde gevolgen zijn.

How do we know that there isn't a big risk of some unintended consequence?

Hoe weten we dat het geen groot risico inhoudt?

Often our tinkerings with nature do lead to big, unintended consequences

Vaak leidt geknoei met de natuur

tot grote, onbedoelde gevolgen en kettingreacties.

and chain reactions.

Pamela Ronald: Okay, so on the commercial aspects,

Pamela: Wat de commercie betreft moet je begrijpen

one thing that's really important to understand is that,

in the developed world, farmers in the United States,

dat boeren in de ontwikkelde wereld, in de VS,

almost all farmers, whether they're organic or conventional,

bijna alle biologische én gewone boeren,

they buy seed produced by seed companies.

zaad kopen bij zadenbedrijven.

So there's definitely a commercial interest to sell a lot of seed,

Het is inderdaad commercieel belangrijk veel zaad te verkopen,

but hopefully they're selling seed that the farmers want to buy.

maar hopelijk verkopen ze zaad dat de boeren willen kopen.

It's different in the less developed world.

In ontwikkelingslanden is dat anders.

Farmers there cannot afford the seed.

Boeren daar kunnen geen zaad kopen.

These seeds are not being sold.

Deze zaden worden er niet verkocht.

These seeds are being distributed freely

Deze zaden worden er gratis verspreid

through traditional kinds of certification groups,

via traditionele gecertificeerde partijen,

so it is very important in less developed countries

dus is het belangrijk in ontwikkelingslanden

that the seed be freely available.

dat de zaden gratis zijn.

CA: Wouldn't some activists say that this is actually part of the conspiracy?

CA: Zeggen activisten niet dat dit een samenzwering is?

De heroïne-strategie.

This is the heroin strategy.

You seed the stuff, and people have no choice

Jij verspreidt het spul en dan zitten mensen eeuwig aan die zaden vast.

but to be hooked on these seeds forever?

PR: There are a lot of conspiracy theories for sure, but it doesn't work that way.

PR: Er zijn veel samenzweringstheorieën, maar zo werkt het niet.

For example, the seed that's being distributed, the flood-tolerant rice,

Het zaad van overstromingstolerante rijst

this is distributed freely

wordt bijvoorbeeld gratis verspreid

through Indian and Bangladeshi seed certification agencies,

door Indische en Bengalese agentschappen voor zaadcertificering,

so there's no commercial interest at all.

dus daar zit geen commercieel belang bij.

The golden rice was developed through support of the Rockefeller Foundation.

De gouden rijst is ontwikkeld met behulp van de Rockefeller Stichting.

Again, it's being freely distributed.

Nogmaals, hij wordt gratis verspreid.

There are no commercial profits

Er zit hier geen commercieel belang bij.

in this situation.

And now to address your other question about, well, mixing genes,

En je vraag over het mengen van genen:

aren't there some unintended consequences?

zijn er geen onbedoelde gevolgen?

Absolutely -- every time we do something different,

Zeker -- elke keer als we wat anders doen,

there's an unintended consequence,

zijn er onbedoelde gevolgen,

but one of the points I was trying to make

maar een van mijn argumenten was

is that we've been doing kind of crazy things to our plants,

dat we al gekke dingen deden met onze planten,

mutagenesis using radiation or chemical mutagenesis.

mutagenese met straling of chemische mutagenese.

This induces thousands of uncharacterized mutations,

Dat veroorzaakt duizenden onverwachte mutaties

and this is even a higher risk of unintended consequence

en heeft grotere risico's of onbedoelde gevolgen

than many of the modern methods.

dan veel andere methodes.

And so it's really important not to use the term GMO

Het is daarom erg belangrijk om niet de term 'ggo' te gebruiken

because it's scientifically meaningless.

omdat die wetenschappelijk niets zegt.

I feel it's very important to talk about a specific crop

Het is belangrijk om te praten over een specifiek gewas en product

and a specific product, and think about the needs of the consumer.

en te denken aan de behoeften van de consument.

CA: So part of what's happening here is that there's a mental model

CA: Wat hier voor een deel speelt, bij veel mensen,

in a lot of people that nature is nature, and it's pure and pristine,

is dat de natuur de natuur is, die puur en ongerept is.

and to tinker with it is Frankensteinian.

Er mee knoeien is Frankensteiniaans.

It's making something that's pure dangerous in some way,

Je maakt van iets puurs iets gevaarlijks.

and I think you're saying that that whole model

Ik denk dat jij wilt zeggen dat dit hele model

just misunderstands how nature is.

onbegrip toont over de natuur.

Nature is a much more chaotic interplay of genetic changes

De natuur is een chaotische interactie van genetische veranderingen

that have been happening all the time anyway.

die al de hele tijd plaatsvinden.

PR: That's absolutely true, and there's no such thing as pure food.

PR: Dat is zeker waar en puur voedsel bestaat niet.

I mean, you could not spray eggplant with insecticides

Je zou aubergines niet kunnen spuiten

or not genetically engineer it, but then you'd be stuck eating frass.

of niet genetisch manipuleren, maar dan bleef je frass eten.

So there's no purity there.

Dat is ook niet echt puur.

CA: Pam Ronald, thank you. That was powerfully argued.

CA: Dank je wel. Sterke argumenten.

PR: Thank you very much. I appreciate it.

PR: Bedankt, dat waardeer ik zeer.

(Applause)

(Applaus)