Pamela Ronald: The case for engineering our food

Translator: Nguyen Nhan Reviewer: Thu Ha Tran

I am a plant geneticist.

Tôi là một nhà di truyền học thực vật.

I study genes that make plants resistant to disease

Tôi nghiên cứu những loại gen giúp thực vật kháng bệnh

and tolerant of stress.

và chống chịu áp lực.

In recent years,

Trong những năm gần đây,

millions of people around the world have come to believe

hàng triệu người khắp nơi trên thế giới bắt đầu tin

that there's something sinister about genetic modification.

rằng biến đổi gen là thứ gì đó độc ác.

Today, I am going to provide a different perspective.

Hôm nay, tôi sẽ trình bày một cách nhìn khác.

Trước hết, tôi xin giới thiệu chồng tôi, Raoul.

First, let me introduce my husband, Raoul.

He's an organic farmer.

Ông ấy là một nông dân sản xuất hữu cơ.

On his farm, he plants a variety of different crops.

Trên trang trại của mình, ông trồng nhiều loại cây khác nhau.

This is one of the many ecological farming practices

Đây là một trong nhiều hoạt động sản xuất nông nghiệp sinh thái

he uses to keep his farm healthy.

ông áp dụng để giữ trang trại của mình phát triển tốt.

Imagine some of the reactions we get:

Hãy nghĩ đến một vài phản ứng của chúng ta:

"Really? An organic farmer and a plant geneticist?

"Thật à? Một người nông dân sản xuất hữu cơ và một nhà di truyền học?

Can you agree on anything?"

Hai người có thống nhất được điều gì không?"

Well, we can, and it's not difficult, because we have the same goal.

Ồ, chúng tôi có thể, và không có gì khó, bởi chúng tôi có cùng một mục đích.

We want to help nourish the growing population

Chúng tôi muốn cung cấp dinh dưỡng cho dân số ngày càng tăng

without further destroying the environment.

mà không phá hoại môi trường thêm nữa.

I believe this is the greatest challenge of our time.

Tôi tin rằng đây là thách thức lớn nhất đối với thời đại của chúng ta.

Now, genetic modification is not new;

Biến đổi gen không còn mới mẻ nữa;

virtually everything we eat has been genetically modified

hầu hết những gì chúng ta ăn đều được biến đổi gen

in some manner.

bằng cách nào đó.

Let me give you a few examples.

Tôi xin đưa ra một số ví dụ.

On the left is an image

Ở bên trái là hình ảnh

of the ancient ancestor of modern corn.

tổ tiên của giống ngô hiện nay.

You see a single roll of grain that's covered in a hard case.

Quý vị có thể thấy duy nhất một dải hạt được bọc bởi một lớp vỏ cứng.

Unless you have a hammer,

Trừ khi quý vị có một cây búa,

teosinte isn't good for making tortillas.

còn cỏ dại thôi thì không đủ để tạo thành ngô.

Now, take a look at the ancient ancestor of banana.

Bây giờ, xin mời xem tổ tiên của loài chuối.

You can see the large seeds.

Quý vị có thể thấy những hạt lớn.

And unappetizing brussel sprouts,

Và những cây cải Bruxen kém hấp dẫn,

and eggplant, so beautiful.

và cây cà tím, tuyệt đẹp.

Now, to create these varieties,

Để tạo ra những biến thể này,

breeders have used many different genetic techniques over the years.

những người nhân giống đã dùng nhiều kỹ thuật gen khác nhau mỗi năm.

Some of them are quite creative,

Một vài người thực sự sáng tạo,

like mixing two different species together

thí dụ ghép hai loài riêng biệt với nhau

using a process called grafting

sử dụng phương pháp ghép cành

to create this variety that's half tomato and half potato.

để tạo ra loài nửa cà chua nửa khoai tây này.

Breeders have also used other types of genetic techniques,

Những người nhân giống cũng sử dụng các kỹ thuật gen khác,

such as random mutagenesis,

chẳng hạn như đột biến ngẫu nhiên,

which induces uncharacterized mutations

gây ra những đột biến không điển hình

into the plants.

ở cây.

The rice in the cereal that many of us fed our babies

Lúa làm ra loại ngũ cốc mà nhiều người trong chúng ta cho em bé ăn

was developed using this approach.

đã được sản xuất nhờ phương pháp này.

Now, today, breeders have even more options to choose from.

Ngày nay, những người nhân giống thậm chí có nhiều lựa chọn hơn.

Some of them are extraordinarily precise.

Một vài trong số đó đặc biệt chính xác.

I want to give you a couple examples from my own work.

Tôi muốn cho quý vị thấy một vài ví dụ từ chính công việc của tôi.

I work on rice, which is a staple food for more than half the world's people.

Tôi nghiên cứu lúa gạo, lương thực chủ yếu của hơn một nửa dân số thế giới.

Each year, 40 percent of the potential harvest

Mỗi năm, 40% vụ mùa có tiềm năng thu hoạch

is lost to pest and disease.

lại bị mất do sâu và bệnh hại.

For this reason, farmers plant rice varieties

Vì lý do này, người nông dân trồng những giống lúa

that carry genes for resistance.

mang gen kháng sâu bệnh.

This approach has been used for nearly 100 years.

Phương pháp này đã được áp dụng gần 100 năm nay.

Yet, when I started graduate school,

Thế nhưng, khi tôi bắt đầu học cao học,

no one knew what these genes were.

không ai biết về những loại gen này.

It wasn't until the 1990s that scientists finally uncovered

Chỉ đến những năm 1990 các nhà khoa học cuối cùng mới khám phá ra

the genetic basis of resistance.

cơ sở di truyền học của tính kháng.

In my laboratory, we isolated a gene for immunity to a very serious

Trong phòng thí nghiệm, chúng tôi phân lập 1 gen kháng 1 bệnh nghiêm trọng

bacterial disease in Asia and Africa.

gây ra bởi vi khuẩn ở châu Á và Châu Phi.

We found we could engineer the gene into a conventional rice variety

Chúng tôi thấy rằng có thể cấy gen vào một một giống lúa thông thường

that's normally susceptible,

dễ nhiễm bệnh,

and you can see the two leaves on the bottom here

và quý vị có thể thấy hai chiếc lá ở phía dưới đây

are highly resistant to infection.

có khả năng kháng bệnh cao.

Now, the same month that my laboratory published

Vào cùng tháng phòng thí nghiệm của tôi công bố

our discovery on the rice immunity gene,

phát hiện về gen miễn dịch ở lúa,

my friend and colleague Dave Mackill stopped by my office.

một người bạn và cũng là đồng nghiệp, Dave Mackill ghé qua văn phòng của tôi.

He said, "Seventy million rice farmers are having trouble growing rice."

Ông tiết lộ, "70 triệu người nông dân đang gặp khó khăn với việc trồng lúa."

That's because their fields are flooded,

Đó là bởi đồng của họ bị ngập

and these rice farmers are living on less than two dollars a day.

và những người nông dân trồng lúa này đang sống với ít hơn 2$ một ngày.

Although rice grows well in standing water,

Mặc dù lúa phát triển tốt ở điều kiện nước đứng,

most rice varieties will die if they're submerged

hầu hết các giống lúa sẽ chết nếu chúng bị ngập

trong hơn ba ngày.

for more than three days.

Flooding is expected to be increasingly problematic

Lũ lụt được dự tính ngày càng khó giải quyết

khi khí hậu thay đổi.

as the climate changes.

He told me that his graduate student Kenong Xu and himself

Ông ấy nói với tôi rằng cậu nghiên cứu sinh Kenong Xu và mình

were studying an ancient variety of rice that had an amazing property.

đang nghiên cứu một giống lúa cổ có một đặc tính tuyệt vời.

It could withstand two weeks of complete submergence.

Nó có thể chịu được hai tuần ngập úng hoàn toàn.

Ông ấy hỏi liệu tôi có sẵn lòng giúp họ phân lập loại gen này không.

He asked if I would be willing to help them isolate this gene.

I said yes -- I was very excited, because I knew if we were successful,

Tôi đồng ý -- Tôi đã rất vui, bởi tôi biết nếu thành công,

we could potentially help millions of farmers grow rice

chúng tôi có thể giúp được hàng triệu người nông dân trồng lúa

even when their fields were flooded.

thậm chí khi cánh đồng của họ đã bị ngập nước.

Kenong spent 10 years looking for this gene.

Kenong mất 10 năm để tìm ra loại gen này.

Then one day, he said,

Rồi một ngày, cậu ấy bảo,

"Come look at this experiment. You've got to see it."

"Hãy đến xem thí nghiệm đi. Chị phải xem nó."

I went to the greenhouse and I saw

Tôi đã đến nhà kính và thấy

that the conventional variety that was flooded for 18 days had died,

giống lúa thường bị ngập trong 18 ngày đã chết,

but the rice variety that we had genetically engineered

nhưng giống lúa mà chúng tôi đã cấy vào

with a new gene we had discovered, called Sub1, was alive.

một loại gen mới chúng tôi đã khám phá ra, gọi là Sub1, thì còn sống.

Kenong and I were amazed and excited

Kenong và tôi đã rất ngạc nhiên và vui mừng

that a single gene could have this dramatic effect.

khi chỉ một gen duy nhất mà có ảnh hưởng lớn đến vậy.

But this is just a greenhouse experiment.

Nhưng đây mới chỉ là một thí nghiệm trong nhà kính.

Would this work in the field?

Nó có xảy ra ở ngoài đồng không?

Now, I'm going to show you a four-month time lapse video

Bây giờ, tôi sẽ cho quý vị xem đoạn phim quay trong bốn tháng

taken at the International Rice Research Institute.

tại Viện nghiên cứu lúa gạo quốc tế.

Breeders there developed a rice variety carrying the Sub1 gene

Những người nhân giống ở đó đã phát triển một giống lúa mang gen Sub1

using another genetic technique called precision breeding.

sử dụng một kỹ thuật gen khác gọi là nhân giống chuẩn xác.

On the left, you can see the Sub1 variety,

Bên trái, quý vị có thể thấy giống Sub1,

and on the right is the conventional variety.

và bên phải là giống thường.

Both varieties do very well at first,

Cả hai giống ban đầu đều phát triển rất tốt,

but then the field is flooded for 17 days.

nhưng sau đó cánh đồng bị ngập trong suốt 17 ngày.

You can see the Sub1 variety does great.

Quý vị có thể thấy giống Sub1 vẫn tươi tốt.

In fact, it produces three and a half times more grain

Trên thực tế, nó cho lượng thóc gấp 3,5 lần

so với giống thường.

than the conventional variety.

I love this video

Tôi rất thích đoạn phim này

because it shows the power of plant genetics to help farmers.

bởi nó cho thấy vai trò của di truyền học thực vật đối với người nông dân.

Last year, with the help of the Bill and Melinda Gates Foundation,

Năm ngoái, với sự giúp đỡ của Quỹ Bill & Melinda Gates,

three and a half million farmers grew Sub1 rice.

3,5 triệu nông dân đã trồng giống lúa Sub1.

(Vỗ tay)

(Applause)

Thank you.

Cảm ơn.

Now, many people don't mind genetic modification

Bây giờ, nhiều người không còn phản đối biến đổi gen

when it comes to moving rice genes around,

khi nói đến việc chuyển gen lúa,

gen ở các cây lúa,

rice genes in rice plants,

or even when it comes to mixing species together

hoặc thậm chí khi nói đến ghép các loài với nhau

through grafting or random mutagenesis.

bằng ghép cành hoặc biến đổi ngẫu nhiên.

But when it comes to taking genes from viruses and bacteria

Nhưng khi nói đến việc lấy gen từ virus và vi khuẩn

and putting them into plants,

và cấy chúng vào trong cây,

thì nhiều người lại thốt lên rằng, "Ghê quá!"

a lot of people say, "Yuck."

Tại sao họ lại làm vậy?

Why would you do that?

The reason is that sometimes it's the cheapest, safest,

Lý do là đôi khi đó là công nghệ rẻ nhất, an toàn nhất,

and most effective technology

và hiệu quả nhất

for enhancing food security and advancing sustainable agriculture.

để tăng cường an ninh lương thực và thúc đẩy nền nông nghiệp bền vững.

I'm going to give you three examples.

Tôi sẽ đưa ra ba ví dụ.

First, take a look at papaya. It's delicious, right?

Đầu tiên, hãy nhìn vào quả đu đủ sau. Nó ngon, phải không?

But now, look at this papaya.

Nhưng bây giờ, hãy nhìn quả đu đủ này.

This papaya is infected with papaya ringspot virus.

Quả đu đủ này bị nhiễm bệnh đốm vòng.

In the 1950s, this virus nearly wiped out the entire production

Vào những năm 1950, loại virus này gần như đã xóa sổ toàn bộ sản lượng

of papaya on the island of Oahu in Hawaii.

đu đủ trên đảo Oahu ở Hawaii.

Nhiều người nghĩ rằng đu đủ Hawaii đã bị diệt vong,

Many people thought that the Hawaiian papaya was doomed,

but then, a local Hawaiian,

nhưng sau đó, một người dân địa phương ở Hawaii,

a plant pathologist named Dennis Gonsalves,

một nhà nghiên cứu bệnh học thực vật tên là Dennis Gonsalves,

decided to try to fight this disease using genetic engineering.

quyết định cố gắng chống lại loại bệnh này sử dụng công nghệ gen.

He took a snippet of viral DNA and he inserted it

Ông lấy một đoạn ADN ở virus và cấy nó

into the papaya genome.

vào bộ gen đu đủ.

This is kind of like a human getting a vaccination.

Việc này giống như một người được tiêm chủng vậy.

Now, take a look at his field trial.

Giờ hãy nhìn vào cánh đồng thử nghiệm của ông ấy.

Quý vị có thể thấy giống đu đủ đã được biến đổi gen ở trung tâm.

You can see the genetically engineered papaya in the center.

It's immune to infection.

Nó miễn dịch với bệnh lây nhiễm.

Giống đu đủ thường ở xung quanh thì bị nhiễm virus nặng nề.

The conventional papaya around the outside is severely infected with the virus.

Dennis' pioneering work is credited with rescuing the papaya industry.

Thí nghiệm tiên phong của Dennis đã giải cứu ngành công nghiệp đu đủ.

Today, 20 years later, there's still no other method to control this disease.

Ngày nay, tức 20 năm sau đó, vẫn không có phương pháp nào khác khống chế bệnh này.

There's no organic method. There's no conventional method.

Không có phương pháp hữu cơ. Không có phương pháp thông thường.

Eighty percent of Hawaiian papaya is genetically engineered.

80% đu đủ Hawaii được biến đổi gen.

Now, some of you may still feel a little queasy about viral genes in your food,

Một vài người trong quý vị có thể cảm thấy hơi buồn nôn khi có gen virus trong đồ ăn,

but consider this:

nhưng hãy cân nhắc điều này:

The genetically engineered papaya carries just a trace amount of the virus.

Đu đủ biến đổi gen chỉ mang một lượng nhỏ vết tích virus.

If you bite into an organic or conventional papaya

Nếu quý vị cắn một miếng đu đủ hữu cơ hay đu đủ thường

that is infected with the virus,

bị nhiễm virus,

you will be chewing on tenfold more viral protein.

tức là quý vị đang nhai hơn gấp 10 lần lượng protein virus.

Now, take a look at this pest feasting on an eggplant.

Bây giờ, xin mời nhìn vào loại sâu ăn quả cà tím này.

The brown you see is frass,

Màu nâu mà quý vị thấy là phân,

what comes out the back end of the insect.

thứ được thải ra từ phần sau của côn trùng.

To control this serious pest,

Để khống chế loại sâu hại nghiêm trọng này,

which can devastate the entire eggplant crop in Bangladesh,

loại có thể tàn phá toàn bộ vụ mùa cà tím ở Băng-la-đét,

Bangladeshi farmers spray insecticides

Người nông dân ở Băng-la-đét phun thuốc trừ sâu

two to three times a week,

hai đến ba lần một tuần,

sometimes twice a day, when pest pressure is high.

thi thoảng hai lần một ngày, khi mật độ sâu hại cao.

But we know that some insecticides are very harmful to human health,

Nhưng ta biết một số loại thuốc trừ sâu rất có hại cho sức khỏe con người,

especially when farmers and their families

nhất là khi những người nông dân và gia đình của họ

cannot afford proper protection, like these children.

không có đủ biện pháp bảo vệ thích hợp, như những đứa trẻ này chẳng hạn.

In less developed countries, it's estimated that 300,000 people

Ở các nước kém phát triển, ước tính có 300 000 người chết mỗi năm

die every year because of insecticide misuse and exposure.

do lạm dụng và tiếp xúc với thuốc trừ sâu.

Cornell and Bangladeshi scientists decided to fight this disease

Các nhà khoa học ở Cornell và Băng-la-đét đã quyết định chống lại loại bệnh này

using a genetic technique that builds on an organic farming approach.

sử dụng một kỹ thuật gen được phát triển bằng một phương pháp canh tác hữu cơ.

Organic farmers like my husband Raoul spray an insecticide called B.T.,

Nông dân sản xuất hữu cơ như chồng tôi, phun một loại thuốc trừ sâu gọi là Bt,

which is based on a bacteria.

thuốc dựa trên một loại vi khuẩn.

This pesticide is very specific to caterpillar pests,

Loại thuốc trừ sâu này rất đặc trưng đối với sâu bướm,

and in fact, it's nontoxic to humans, fish and birds.

và thực tế là, nó không gây độc hại cho người, cá và chim.

It's less toxic than table salt.

Nó ít độc hơn cả muối tinh.

But this approach does not work well in Bangladesh.

Nhưng phương pháp này không mang lại hiệu quả ở Băng-la-đét.

That's because these insecticide sprays

Đó là bởi những bình phun thuốc trừ sâu này

are difficult to find, they're expensive,

rất khó tìm, chúng đắt,

and they don't prevent the insect from getting inside the plants.

và không ngăn được côn trùng xâm nhập vào cây.

In the genetic approach, scientists cut the gene out of the bacteria

Ở phương pháp di truyền này, các nhà khoa học cắt gen từ vi khuẩn

and insert it directly into the eggplant genome.

và cấy trực tiếp vào bộ gen cà tím.

Will this work to reduce insecticide sprays in Bangladesh?

Liệu phương pháp này có giúp giảm bớt việc phun thuốc trừ sâu ở Băng-la-đét?

Definitely.

Chắc chắn rồi.

Last season, farmers reported they were able to reduce their insecticide use

Mùa trước, những người nông dân kể rằng họ có thể hạn chế 1 lượng lớn thuốc trừ sâu,

by a huge amount, almost down to zero.

gần như xuống đến 0.

They're able to harvest and replant for the next season.

Họ có thể thu hoạch và trồng lại cho mùa sau.

Now, I've given you a couple examples of how genetic engineering can be used

Tôi đã đưa ra một vài ví dụ về cách công nghệ gen có thể được dùng

to fight pests and disease

để chống lại sâu và bệnh hại

and to reduce the amount of insecticides.

và giảm lượng thuốc trừ sâu.

My final example is an example

Ví dụ cuối cùng của tôi là trường hợp

where genetic engineering can be used to reduce malnutrition.

công nghệ gen có thể được áp dụng để giảm suy dinh dưỡng

Ở các nước kém phát triển,

In less developed countries,

500,000 children go blind every year because of lack of Vitamin A.

500 000 đứa trẻ bị mù mỗi năm do thiếu vitamin A.

More than half will die.

Hơn một nửa sẽ chết.

For this reason, scientists supported by the Rockefeller Foundation

Vì lí do này, các nhà khoa học được hỗ trợ bởi Quỹ Rockefeller

genetically engineered a golden rice

đã biến đổi gen một loại gạo vàng

to produce beta-carotene, which is the precursor of Vitamin A.

để sản xuất beta-carotene, tiền chất của vitamin A.

This is the same pigment that we find in carrots.

Chất này tương tự với sắc tố chúng ta tìm thấy ở cà rốt.

Researchers estimate that just one cup of golden rice per day

Những nhà nghiên cứu ước tính rằng chỉ cần một bát gạo vàng mỗi ngày

will save the lives of thousands of children.

sẽ cứu được sự sống của hàng nghìn đứa trẻ.

But golden rice is virulently opposed

Nhưng gạo vàng bị cho là độc hại

by activists who are against genetic modification.

bởi những người vận động phản đối biến đổi gen.

Just last year,

Chỉ năm ngoái thôi,

activists invaded and destroyed a field trial in the Philippines.

những người vận động đã đột nhập và phá một cánh đồng thử nghiệm ở Phi-líp-pin.

When I heard about the destruction,

Khi tôi nghe về vụ tàn phá này,

tôi tự hỏi liệu họ có biết rằng họ đang tàn phá nhiều hơn

I wondered if they knew that they were destroying much more

than a scientific research project,

một dự án nghiên cứu khoa học,

that they were destroying medicines that children desperately needed

rằng họ đang phá hủy loại thuốc mà những đứa trẻ rất cần

to save their sight and their lives.

để cứu lấy thị lực và cuộc sống của chúng.

Some of my friends and family still worry:

Một vài người bạn và gia đình tôi vẫn lo lắng rằng:

How do you know genes in the food are safe to eat?

Làm sao tôi biết được gen trong thực phẩm an toàn để ăn?

I explained the genetic engineering,

Tôi giải thích về công nghệ gen,

the process of moving genes between species,

quá trình chuyển gen giữa các loài,

has been used for more than 40 years

đã được áp dụng trong hơn 40 năm qua

in wines, in medicine, in plants, in cheeses.

ở rượu, thuốc, cây trồng, pho-mát.

In all that time, there hasn't been a single case of harm

Trong quãng thời gian đó, không có trường hợp nào gây nguy hại

to human health or the environment.

tới sức khỏe con người hay môi trường.

But I say, look, I'm not asking you to believe me.

Nhưng xin lưu ý là, tôi không yêu cầu quý vị tin tôi.

Science is not a belief system.

Khoa học không phải là vấn đề niềm tin.

My opinion doesn't matter.

Ý kiến của tôi không quan trọng.

Let's look at the evidence.

Hãy nhìn vào những bằng chứng.

After 20 years of careful study and rigorous peer review

Sau 20 năm nghiên cứu tỉ mỉ và được góp ý thẳng thắn

by thousands of independent scientists,

bởi hàng nghìn nhà khoa học độc lập,

every major scientific organization in the world has concluded

mọi tổ chức khoa học lớn trên thế giới đã kết luận

that the crops currently on the market are safe to eat

rằng các loại cây trồng hiện có trên thị trường an toàn để ăn

and that the process of genetic engineering

và quy trình công nghệ gen

is no more risky than older methods of genetic modification.

thì không nguy hiểm hơn những phương pháp biến đổi gen cũ.

These are precisely the same organizations that most of us trust

Đây chính xác cũng là những tổ chức chúng ta tin tưởng

when it comes to other important scientific issues

khi nói đến những vấn đề khoa học quan trọng khác

such as global climate change or the safety of vaccines.

như biến đổi khí hậu toàn cầu hay sự an toàn của vắc-xin.

Raoul and I believe that, instead of worrying about the genes in our food,

Raoul và tôi tin rằng, thay vì lo lắng về những loại gen trong thức ăn của chúng ta,

we must focus on how we can help children grow up healthy.

chúng ta nên tập trung vào cách giúp trẻ em lớn lên khỏe mạnh.

Chúng ta phải tự hỏi liệu người nông dân ở vùng nông thôn có được mùa không,

We must ask if farmers in rural communities can thrive,

and if everyone can afford the food.

và liệu mọi người có đủ khả năng mua thực phẩm không.

We must try to minimize environmental degradation.

Chúng ta phải cố gắng giảm thiểu suy thoái môi trường.

What scares me most about the loud arguments and misinformation

Điều khiến tôi sợ nhất về những tranh cãi nảy lửa và thông tin sai lệch

about plant genetics

về di truyền học thực vật

is that the poorest people who most need the technology

đó là những người nghèo nhất nhưng cần công nghệ nhất

may be denied access because of the vague fears and prejudices

có thể bị xa lánh vì những nỗi sợ và định kiến mơ hồ

of those who have enough to eat.

của những người được ăn đầy đủ.

We have a huge challenge in front of us.

Chúng ta có một thách thức rất lớn phía trước.

Let's celebrate scientific innovation and use it.

Hãy đón nhận sự cách tân trong khoa học và áp dụng nó.

It's our responsibility

Trách nhiệm của chúng ta là

to do everything we can to help alleviate human suffering

làm mọi thứ có thể để giúp giảm bớt những đau khổ của con người

and safeguard the environment.

và bảo vệ môi trường.

Thank you.

Xin cảm ơn.

(Vỗ tay)

(Applause)

Thank you.

Cảm ơn.

Chris Anderson: Powerfully argued.

Chris Anderson: Lập luận rất mạnh mẽ.

The people who argue against GMOs,

Những người phản đối sinh vật biến đổi gen,

as I understand it, the core piece comes from two things.

theo tôi hiểu, thì mấu chối đến từ hai thứ.

Một là, sự phức tạp và hậu quả ngoài ý muốn.

One, complexity and unintended consequence.

Nature is this incredibly complex machine.

Thiên nhiên là bộ máy vô cùng phức tạp.

If we put out these brand new genes that we've created,

Nếu chúng ta sử dụng những gen mới chúng ta đã tạo ra này,

that haven't been challenged by years of evolution,

mà chưa được thử thách bởi nhiều năm tiến hóa,

and they started mixing up with the rest of what's going on,

và chúng bắt đầu bị lẫn lộn với những gì đang được sử dụng,

couldn't that trigger some kind of cataclysm or problem,

điều đó không gây ra những tai biến hay vấn đề gì chứ,

especially when you add in the commercial incentive

nhất là khi có sự can thiệp của mục đích thương mại

that some companies have to put them out there?

mà một số công ty phải đáp ứng?

The fear is that those incentives

Điều đáng lo sợ là những mục đích đó

mean that the decision is not made on purely scientific grounds,

đồng nghĩa với việc quyết định không được đưa ra trên cơ sở khoa học thuần túy,

and even if it was, that there would be unintended consequences.

và thậm chí nếu như vậy, thì sẽ có những hậu quả ngoài ý muốn.

How do we know that there isn't a big risk of some unintended consequence?

Làm thế nào chúng ta biết được không có nguy cơ lớn nào sau vài hậu quả như thế?

Often our tinkerings with nature do lead to big, unintended consequences

Thường những tác động của chúng ta với thiên nhiên

đều để lại những hậu quả lớn, ngoài ý muốn và những phản ứng dây chuyền.

and chain reactions.

Pamela Ronald: Okay, so on the commercial aspects,

Pamela Ronald: Vâng, vậy thì về khía cạnh thương mại,

one thing that's really important to understand is that,

một điều rất quan trọng cần phải hiểu đó là,

in the developed world, farmers in the United States,

ở các nước phát triển, như nông dân ở Hoa Kì,

almost all farmers, whether they're organic or conventional,

hầu hết tất cả, dù sản xuất hữu cơ hay sản xuất thường,

they buy seed produced by seed companies.

đều mua hạt giống từ các công ty hạt giống.

So there's definitely a commercial interest to sell a lot of seed,

Vì vậy chắc chắn có lợi ích thương mại khi bán nhiều hạt giống,

but hopefully they're selling seed that the farmers want to buy.

nhưng hy vọng là họ bán hạt giống mà nông dân muốn mua.

It's different in the less developed world.

Điều này thì khác ở những nước kém phát triển.

Farmers there cannot afford the seed.

Nông dân ở đó không có đủ tiền mua hạt giống.

These seeds are not being sold.

Những hạt giống này không được bán.

These seeds are being distributed freely

Chúng đang được phân phối miễn phí

through traditional kinds of certification groups,

qua các nhóm chứng nhận truyền thống,

so it is very important in less developed countries

vậy nên điều rất quan trọng ở các nước kém phát triển

that the seed be freely available.

là hạt giống nên sẵn có miễn phí.

CA: Wouldn't some activists say that this is actually part of the conspiracy?

CA: Vài người sẽ không cho rằng đây thực chất là một phần âm mưu chứ?

Đây là chiến lược heroin.

This is the heroin strategy.

You seed the stuff, and people have no choice

Bạn gieo hạt giống, mọi người không có lựa chọn nào khác

but to be hooked on these seeds forever?

ngoài việc gắn liền với những hạt giống này mãi sao?

PR: There are a lot of conspiracy theories for sure, but it doesn't work that way.

PR: Chắc chắn là có nhiều thuyết âm mưu, nhưng việc này không giống như vậy.

For example, the seed that's being distributed, the flood-tolerant rice,

Ví dụ, hạt giống được phân phối, lúa chịu ngập,

this is distributed freely

loại này được phân phối miễn phí

through Indian and Bangladeshi seed certification agencies,

thông qua các cơ quan chứng nhận hạt giống ở Ấn Độ và Băng-la-đét,

so there's no commercial interest at all.

vì vậy không có lợi ích thương mại nào cả.

The golden rice was developed through support of the Rockefeller Foundation.

Gạo vàng được phát triển với sự trợ giúp của Quỹ Rockefeller.

Again, it's being freely distributed.

Một lần nữa, nó được phân phối miễn phí.

There are no commercial profits

Không có lợi nhuận thương mại

in this situation.

trong trường hợp này.

And now to address your other question about, well, mixing genes,

Và bây giờ để giải quyết các câu hỏi khác của quý vị về pha trộn gen,

aren't there some unintended consequences?

không có những hậu quả ngoài ý muốn chứ?

Absolutely -- every time we do something different,

Chắc chắn – mỗi lần chúng ta làm gì đó khác biệt,

sẽ có hậu quả không mong đợi,

there's an unintended consequence,

but one of the points I was trying to make

nhưng 1 trong những điều tôi muốn nói

is that we've been doing kind of crazy things to our plants,

đó là chúng ta đang làm những việc điên rồ với thực vật,

mutagenesis using radiation or chemical mutagenesis.

gây đột biến bằng phóng xạ hay đột biến hóa học.

This induces thousands of uncharacterized mutations,

Việc này gây ra hàng nghìn đột biến không điển hình,

and this is even a higher risk of unintended consequence

và đây thậm chí lại là nguy cơ để lại hậu quả ngoài ý muốn cao hơn

nhiều phương pháp hiện đại.

than many of the modern methods.

And so it's really important not to use the term GMO

Và do đó việc không sử dụng thuật ngữ “sinh vật biến đổi gen” thực sự quan trọng

because it's scientifically meaningless.

bởi nó không mang ý nghĩa khoa học.

I feel it's very important to talk about a specific crop

Tôi cảm thấy rât quan trọng khi nói về một loài cây cụ thể

và một sản phẩm cụ thể, và nghĩ đến nhu cầu của người tiêu dùng.

and a specific product, and think about the needs of the consumer.

CA: So part of what's happening here is that there's a mental model

CA: Vậy một phần những gì đang diễn ra đó là việc có một suy nghĩ kiểu mẫu

in a lot of people that nature is nature, and it's pure and pristine,

ở nhiều người rằng thiên nhiên là thiên nhiên, tinh khiết và hoang sơ,

and to tinker with it is Frankensteinian.

và gắn liền với nó là Frankenstein.

It's making something that's pure dangerous in some way,

Nó đang khiến một vài thứ tinh khiết trở nên nguy hiểm bằng cách nào đó,

and I think you're saying that that whole model

và tôi nghĩ bà đang ám chỉ rằng toàn bộ suy nghĩ đó

just misunderstands how nature is.

chỉ là hiểu lầm về thiên nhiên.

Nature is a much more chaotic interplay of genetic changes

Thiên nhiên nên là sự ảnh hưởng lộn xộn lẫn nhau của những thay đổi về gen

that have been happening all the time anyway.

đang luôn luôn diễn ra.

PR: That's absolutely true, and there's no such thing as pure food.

PR: Điều đó hoàn toàn đúng, và không có gì là thực phẩm thuần.

I mean, you could not spray eggplant with insecticides

Ý tôi là, quý vị không thể phun thuốc trừ sâu lên cà tím

or not genetically engineer it, but then you'd be stuck eating frass.

hay không biến đổi gen nó, mà sau đó lại phải ăn chất thải của côn trùng.

So there's no purity there.

Vậy là không còn chút sạch sẽ nào cả.

CA: Pam Ronald, thank you. That was powerfully argued.

CA: Pam Ronald, cảm ơn bà. Lí luận rất chặt chẽ.

PR: Thank you very much. I appreciate it.

(Vỗ tay)

(Applause)