Edward Tenner: Unintended consequences

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Els De Keyser

I didn't always love unintended consequences,

Ik heb niet altijd van onbedoelde gevolgen gehouden,

but I've really learned to appreciate them.

maar ik heb wel geleerd om ze naar waarde te schatten.

I've learned that they're really the essence

Ik heb geleerd dat ze de essentie

of what makes for progress,

van vooruitgang zijn,

even when they seem to be terrible.

zelfs als ze verschrikkelijk zijn.

And I'd like to review

Ik wil met jullie overlopen

just how unintended consequences

hoe onbedoelde gevolgen

play the part that they do.

hun duit in het zakje doen.

Let's go to 40,000 years before the present,

Laten we eens teruggaan naar 40.000 jaar voor vandaag,

to the time of the cultural explosion,

naar de tijd van de culturele explosie

when music, art, technology,

toen muziek, kunst, technologie ontstonden.

so many of the things that we're enjoying today,

Zo veel van de dingen

so many of the things that are being demonstrated at TED

waar we vandaag van genieten, zo veel van de dingen

were born.

die bij TED worden gedemonstreerd.

And the anthropologist Randall White

De antropoloog Randall White

has made a very interesting observation:

maakte ooit een zeer interessante opmerking:

that if our ancestors

als onze voorouders

40,000 years ago

40.000 jaar geleden

had been able to see

hadden kunnen zien

what they had done,

wat ze gedaan hadden,

they wouldn't have really understood it.

zouden ze het niet hebben begrepen.

They were responding

Ze waren bezig met te reageren

to immediate concerns.

op hun onmiddellijke behoeften.

They were making it possible for us

Ze maakten het voor ons mogelijk

to do what they do,

om te doen wat ze doen

and yet, they didn't really understand

en toch begrepen ze niet echt

how they did it.

hoe ze het deden.

Now let's advance to 10,000 years before the present.

Laten we nu verder gaan naar 10.000 jaar voor het heden.

And this is when it really gets interesting.

Dan wordt het pas echt interessant.

What about the domestication of grains?

Hoe zit het met de domesticatie van graan?

What about the origins of agriculture?

Hoe zit het met de oorsprong van de landbouw?

What would our ancestors 10,000 years ago

Wat zouden onze voorouders 10.000 jaar geleden

have said

hebben gezegd

if they really had technology assessment?

als ze technologie zouden evalueren?

And I could just imagine the committees

Ik kan me best voorstellen wat de commissies

reporting back to them

in hun rapport hen zouden vertellen

on where agriculture was going to take humanity,

over waar de landbouw de mensheid naartoe zou leiden.

at least in the next few hundred years.

Tenminste in de volgende paar honderd jaar.

It was really bad news.

Het was echt slecht nieuws.

First of all, worse nutrition,

In de eerste plaats slechtere voeding,

maybe shorter life spans.

misschien een kortere levensduur.

It was simply awful for women.

Het was gewoon vreselijk voor de vrouwen.

The skeletal remains from that period

De skeletresten uit die periode

have shown that they were grinding grain morning, noon and night.

hebben aangetoond dat ze de hele dag door bezig waren met graan malen.

And politically, it was awful.

Ook op politiek gebied was het vreselijk.

It was the beginning of a much higher degree

Het was het begin van een veel hogere mate

of inequality among people.

van ongelijkheid tussen de mensen.

If there had been rational technology assessment then,

Als technologie toen rationeel was geëvalueerd,

I think they very well might have said,

dan denk ik dat ze heel goed hadden kunnen zeggen:

"Let's call the whole thing off."

"Laten we dat zaakje maar afblazen."

Even now, our choices are having unintended effects.

Zelfs nu hebben onze keuzes onbedoelde effecten.

Historically, for example,

Historisch gezien, bijvoorbeeld,

chopsticks -- according to one Japanese anthropologist

resulteerde het gebruik van eetstokjes - volgens een Japans antropoloog

who wrote a dissertation about it

die er een proefschrift over schreef

at the University of Michigan --

aan de Universiteit van Michigan -

resulted in long-term changes

op lange termijn in veranderingen

in the dentition, in the teeth,

van het gebit, de tanden,

of the Japanese public.

van de Japanse bevolking.

And we are also changing our teeth right now.

Ook onze tanden zijn op dit moment aan het veranderen.

There is evidence

Er is bewijs

that the human mouth and teeth

dat de menselijke mond en tanden

are growing smaller all the time.

geleidelijk aan kleiner worden.

That's not necessarily a bad unintended consequence.

Dat is niet per se een slecht onbedoeld gevolg.

But I think from the point of view of a Neanderthal,

Maar ik denk dat een Neanderthaler

there would have been a lot of disapproval

nogal afkeurend zou kijken

of the wimpish choppers that we now have.

naar de slappe bijtertjes die we nu hebben.

So these things are kind of relative

Dit hangt allemaal af

to where you or your ancestors happen to stand.

van de positie die jullie of jullie voorouders innemen.

In the ancient world

In de antieke wereld

there was a lot of respect for unintended consequences,

was er veel respect voor onbedoelde gevolgen.

and there was a very healthy sense of caution,

Er is een zeer gezond gevoel van voorzichtigheid

reflected in the Tree of Knowledge,

weerspiegeld in de Boom der Kennis,

in Pandora's Box,

in de Doos van Pandora,

and especially in the myth of Prometheus

en vooral in de mythe van Prometheus

that's been so important

die zo’n belangrijke plaats inneemt

in recent metaphors about technology.

in de recente metaforen over technologie.

And that's all very true.

Dat is allemaal heel erg waar.

The physicians of the ancient world --

De artsen van de oude wereld -

especially the Egyptians,

in het bijzonder de Egyptenaren,

who started medicine as we know it --

die begonnen met de geneeskunde zoals wij die kennen -

were very conscious

waren zich zeer bewust

of what they could and couldn't treat.

van wat zij al dan niet konden behandelen.

And the translations of the surviving texts say,

De vertalingen van de overgeleverde teksten zeggen:

"This I will not treat. This I cannot treat."

"Dit zal ik niet behandelen. Dat kan ik niet behandelen."

They were very conscious.

Ze waren zich daar zeer bewust van.

So were the followers of Hippocrates.

Zo ook de volgelingen van Hippocrates.

The Hippocratic manuscripts also --

De Hippocratische manuscripten laten ook -

repeatedly, according to recent studies --

herhaaldelijk, volgens recente studies -

show how important it is not to do harm.

zien hoe belangrijk het is geen kwaad te doen.

More recently,

Meer recent

Harvey Cushing,

ontwikkelde Harvey Cushing

who really developed neurosurgery as we know it,

de neurochirurgie tot de vorm zoals wij die nu kennen.

who changed it from a field of medicine

Hij veranderde het van een gebied van de geneeskunde

that had a majority of deaths resulting from surgery

met een meerderheid aan sterfgevallen als gevolg van een operatie

to one in which there was a hopeful outlook,

naar een situatie waarin er hoopvolle vooruitzichten waren.

he was very conscious

Hij was zich zeer bewust

that he was not always going to do the right thing.

dat hij niet altijd het juiste ging doen.

But he did his best,

Maar hij deed zijn best

and he kept meticulous records

en hij hield een uiterst nauwgezette administratie bij.

that let him transform that branch of medicine.

Daardoor kon hij die tak van de geneeskunde hervormen.

Now if we look forward a bit

Als we een beetje vooruitlopen

to the 19th century,

naar de 19e eeuw

we find a new style of technology.

komen we een nieuwe stijl van technologie tegen.

What we find is,

Wij vinden

no longer simple tools,

niet langer eenvoudig gereedschap,

but systems.

maar systemen.

We find more and more

We vinden meer en meer

complex arrangements of machines

complexe arrangementen van machines

that make it harder and harder

waarbij het steeds moeilijker wordt

to diagnose what's going on.

om uit te maken wat er misgaat.

And the first people who saw that

De eerste mensen die dat inzagen

were the telegraphers of the mid-19th century,

waren de telegrafisten van het midden van de 19e eeuw.

who were the original hackers.

Dat waren de oorspronkelijke hackers.

Thomas Edison would have been very, very comfortable

Thomas Edison zou zich zeer op zijn gemak hebben gevoeld

in the atmosphere of a software firm today.

in de sfeer van een softwarebedrijf van vandaag.

And these hackers had a word

Deze hackers hadden een woord

for those mysterious bugs in telegraph systems

voor die mysterieuze bugs in telegraafsystemen

that they called bugs.

die ze 'bugs' noemden.

That was the origin of the word "bug."

Dat was de oorsprong van het woord 'bug'.

This consciousness, though,

Dit bewustzijn sijpelde

was a little slow to seep through the general population,

een beetje traag door naar de algemene bevolking.

even people who were very, very well informed.

Zelfs naar mensen die zeer, zeer goed geïnformeerd waren.

Samuel Clemens, Mark Twain,

Samuel Clemens, Mark Twain,

was a big investor

was een grote investeerder

in the most complex machine of all times --

in de meest complexe machine ooit

at least until 1918 --

- in ieder geval tot 1918 -

registered with the U.S. Patent Office.

geregistreerd bij de US Patent Office.

That was the Paige typesetter.

Dat was de Paige-letterzetter.

The Paige typesetter

De Paige-letterzetter

had 18,000 parts.

had 18.000 onderdelen.

The patent had 64 pages of text

Het patent besloeg 64 pagina's tekst

and 271 figures.

en 271 figuren.

It was such a beautiful machine

Het was zo'n mooie machine

because it did everything that a human being did

omdat ze alles deed wat een mens deed

in setting type --

bij het letterzetten -

including returning the type to its place,

ook het terugplaatsen van de letters naar hun bakjes,

which was a very difficult thing.

wat zeer moeilijk was.

And Mark Twain, who knew all about typesetting,

Mark Twain, die alles wist over typografie,

really was smitten by this machine.

was echt weg van deze machine.

Unfortunately, he was smitten in more ways than one,

Helaas was hij in meer dan één opzicht weg

because it made him bankrupt,

want ze veroorzaakte zijn failliet.

and he had to tour the world speaking

Hij moest zijn geld terugverdienen

to recoup his money.

met het geven van voordrachten over de hele wereld.

And this was an important thing

Dit was een belangrijke les

about 19th century technology,

over de 19e-eeuwse technologie:

that all these relationships among parts

dat al deze relaties tussen onderdelen

could make the most brilliant idea fall apart,

het meest briljante idee konden laten stranden

even when judged by the most expert people.

zelfs wanneer het beoordeeld werd door de meest deskundige mensen.

Now there is something else, though, in the early 20th century

Nu is er iets anders dat in het begin van de 20e eeuw

that made things even more complicated.

alles nog ingewikkelder maakte.

And that was that safety technology itself

De veiligheidtechnologie kan zelf

could be a source of danger.

een bron van gevaar zijn.

The lesson of the Titanic, for a lot of the contemporaries,

De les van de Titanic was voor een groot deel van de tijdgenoten

was that you must have enough lifeboats

dat je genoeg reddingsboten moest hebben

for everyone on the ship.

voor iedereen op het schip.

And this was the result

Dit was het resultaat

of the tragic loss of lives

van het tragische verlies van levens

of people who could not get into them.

van mensen die er niet in konden geraken.

However, there was another case, the Eastland,

Er was echter een ander geval, de Eastland.

a ship that capsized in Chicago Harbor in 1915,

Het schip kapseisde in 1915 in Chicago Harbor

and it killed 841 people --

waarbij 841 mensen de dood vonden -

that was 14 more

dat waren er 14 meer

than the passenger toll of the Titanic.

dan het dodental van de Titanic.

The reason for it, in part, was

Voor een deel was de reden daarvoor

the extra life boats that were added

dat extra reddingsboten werden toegevoegd.

that made this already unstable ship

Wat dit toch al instabiele schip

even more unstable.

nog onstabieler maakte.

And that again proves

Dat bewijst opnieuw

that when you're talking about unintended consequences,

dat wanneer je het hebt over onbedoelde gevolgen,

it's not that easy to know

het niet zo is gemakkelijk om er

the right lessons to draw.

de juiste lessen uit te trekken.

It's really a question of the system, how the ship was loaded,

Het is echt een kwestie van het systeem, hoe het schip was geladen,

the ballast and many other things.

de ballast en vele andere dingen.

So the 20th century, then,

De 20e eeuw leerde inzien

saw how much more complex reality was,

dat de werkelijkheid veel complexer was

but it also saw a positive side.

maar er was ook een positieve kant aan.

It saw that invention

Ze zag dat inventiviteit haar voordeel

could actually benefit from emergencies.

kon doen met noodgevallen.

It could benefit

We konden profijt trekken

from tragedies.

uit tragedies.

And my favorite example of that --

Mijn favoriete voorbeeld hiervan -

which is not really widely known

niet echt bekend

as a technological miracle,

als een technologisch wonder,

but it may be one of the greatest of all times,

maar het zou een van de grootste aller tijden kunnen zijn -

was the scaling up of penicillin in the Second World War.

was het opschalen van penicilline in de Tweede Wereldoorlog.

Penicillin was discovered in 1928,

Penicilline werd ontdekt in 1928,

but even by 1940,

maar zelfs tegen 1940 werden er nog

no commercially and medically useful quantities of it

geen commercieel en medisch nuttige hoeveelheden

were being produced.

van geproduceerd.

A number of pharmaceutical companies were working on it.

Een aantal farmaceutische bedrijven was er mee bezig.

They were working on it independently,

Allemaal op zichzelf

and they weren't getting anywhere.

en ze kwamen geen meter vooruit.

And the Government Research Bureau

Het Research Bureau van de regering

brought representatives together

bracht vertegenwoordigers bij elkaar

and told them that this is something

en vertelde hen dat dit iets was

that has to be done.

dat moest worden gedaan.

And not only did they do it,

Niet alleen deden zij het

but within two years,

maar binnen de twee jaar

they scaled up penicillin

schaalden ze de bereiding van penicilline op

from preparation in one-liter flasks

van literflessen

to 10,000-gallon vats.

naar vaten van veertig kubieke meter.

That was how quickly penicillin was produced

Daardoor werd penicilline snel geproduceerd

and became one of the greatest medical advances of all time.

en werd het een van de grootste medische vooruitgangen aller tijden.

In the Second World War, too,

Ook in de Tweede Wereldoorlog

the existence

werd het bestaan

of solar radiation

van radiostraling door de zon

was demonstrated by studies of interference

aangetoond door studies van storingen

that was detected by the radar stations of Great Britain.

die werden gedetecteerd door de radarstations van Groot-Brittannië.

So there were benefits in calamities --

Uit die rampen kwamen dus voordelen -

benefits to pure science,

voordelen voor de zuivere wetenschap,

as well as to applied science

de toegepaste wetenschap

and medicine.

en de geneeskunde.

Now when we come to the period after the Second World War,

Nu komen we tot de periode na de Tweede Wereldoorlog

unintended consequences get even more interesting.

waar onbedoelde gevolgen nog interessanter werden.

And my favorite example of that

Mijn favoriete voorbeeld daarvan

occurred beginning in 1976,

kwam begin 1976

when it was discovered

toen werd ontdekt

that the bacteria causing Legionnaires disease

dat de bacterie die veteranenziekte veroorzaakte,

had always been present in natural waters,

altijd al aanwezig was in natuurlijke wateren.

but it was the precise temperature of the water

Het had te maken met de temperatuur van het water.

in heating, ventilating and air conditioning systems

In verwarmings-, ventilatie- en airconditioningsystemen

that raised the right temperature

werd de temperatuur zodanig verhoogd

for the maximum reproduction

dat de maximale reproductie

of Legionella bacillus.

van de Legionellabacil er het gevolg van was.

Well, technology to the rescue.

Technologie moest het oplossen.

So chemists got to work,

Dus gingen chemici aan het werk

and they developed a bactericide

en ze ontwikkelden een bactericide

that became widely used in those systems.

voor toepassing in deze systemen.

But something else happened in the early 1980s,

Maar iets anders gebeurde in de vroege jaren '80.

and that was that there was a mysterious epidemic

Er was een mysterieuze epidemie

of failures of tape drives

van uitvallen van computer-bandrecorders

all over the United States.

overal in de Verenigde Staten.

And IBM, which made them,

Bij de fabrikant IBM

just didn't know what to do.

wisten ze gewoon niet wat doen.

They commissioned a group of their best scientists

Ze gaven een groep van hun beste wetenschappers de opdracht

to investigate,

om het te onderzoeken.

and what they found was

Wat ze ontdekten,

that all these tape drives

was dat al deze computer-bandrecorders

were located near ventilation ducts.

in de buurt van ventilatiekanalen stonden.

What happened was the bactericide was formulated

Het erin toegepaste bactericide bevatte

with minute traces of tin.

minieme sporen van tin.

And these tin particles were deposited on the tape heads

Deze tindeeltjes werden afgezet op de koppen

and were crashing the tape heads.

en deden de koppen crashen.

So they reformulated the bactericide.

Ze herformuleerden het bactericide.

But what's interesting to me

Maar het interessante voor mij was

is that this was the first case

dat dit het eerste geval was

of a mechanical device

van een mechanisch apparaat

suffering, at least indirectly, from a human disease.

dat, onrechtstreeks dan toch, leed aan een menselijke ziekte.

So it shows that we're really all in this together.

Dit laat zien dat we allemaal echt in hetzelfde schuitje zitten.

(Laughter)

(Gelach)

In fact, it also shows something interesting,

Sterker nog, het toont ook iets interessants.

that although our capabilities and technology

Onze mogelijkheden en technologie

have been expanding geometrically,

breiden zich geometrisch uit.

unfortunately, our ability to model their long-term behavior,

Maar helaas, ons vermogen om hun lange-termijngedrag -

which has also been increasing,

en daarvan is er ook steeds meer - te voorspellen

has been increasing only arithmetically.

neemt alleen maar rekenkundig toe.

So one of the characteristic problems of our time

Een van de kenmerkende problemen van onze tijd

is how to close this gap

is hoe deze kloof te dichten

between capabilities and foresight.

tussen mogelijkheden en vooruitziendheid.

One other very positive consequence

Een ander zeer positief gevolg

of 20th century technology, though,

van de 20e-eeuwse technologie

was the way in which other kinds of calamities

was de manier waarop andere vormen van calamiteiten

could lead to positive advances.

tot positieve ontwikkelingen kunnen leiden.

There are two historians of business

Er zijn twee economiehistorici

at the University of Maryland,

aan de Universiteit van Maryland,

Brent Goldfarb and David Kirsch,

Brent Goldfarb en David Kirsch,

who have done some extremely interesting work,

die heel wat interessant werk hebben gedaan,

much of it still unpublished,

veel ervan nog ongepubliceerd,

on the history of major innovations.

over de geschiedenis van de grote innovaties.

They have combined the list of major innovations,

Zij hebben de lijsten van belangrijke innovaties samengesteld

and they've discovered that the greatest number, the greatest decade,

en hebben ontdekt dat het grootste aantal, het grootste decennium,

for fundamental innovations,

voor fundamentele innovaties,

as reflected in all of the lists that others have made --

zoals weerspiegeld in alle lijsten die anderen hebben gemaakt -

a number of lists that they have merged --

een aantal lijsten die ze hebben samengevoegd -

was the Great Depression.

de Grote Depressie was.

And nobody knows just why this was so,

Niemand weet precies waarom dit zo was

but one story can reflect something of it.

maar een verhaal kan daar iets van weergeven.

It was the origin of the Xerox copier,

Het was de oorsprong van de Xerox-kopieermachine,

which celebrated its 50th anniversary

die vorig jaar haar

last year.

50ste verjaardag vierde.

And Chester Carlson, the inventor,

Chester Carlson, de uitvinder,

was a patent attorney.

was een octrooigemachtigde.

He really was not intending

Hij was echt niet van plan

to work in patent research,

om te gaan werken in octrooionderzoek

but he couldn't really find an alternative technical job.

maar hij kon geen andere technische baan vinden.

So this was the best job he could get.

Dit was de beste baan die hij kon krijgen.

He was upset by the low quality and high cost

Hij was geschokt door de lage kwaliteit en de hoge kosten

of existing patent reproductions,

van bestaande octrooireproducties

and so he started to develop

en begon een systeem

a system of dry photocopying,

voor droog fotokopiëren te ontwikkelen.

which he patented in the late 1930s --

Hij patenteerde het in de late jaren ‘30 -

and which became the first dry photocopier

en dat werd in 1960

that was commercially practical

de eerste commercieel praktische

in 1960.

droge kopieermachine.

So we see that sometimes,

Zo zien we dat soms

as a result of these dislocations,

door deze tegenvallers

as a result of people

mensen

leaving their original intended career

hun oorspronkelijk bedoelde carrière mislopen.

and going into something else

Ze komen ergens anders terecht

where their creativity could make a difference,

waar hun creativiteit het verschil kan uitmaken.

that depressions

Op die manier kunnen depressies

and all kinds of other unfortunate events

en allerlei andere ongelukkige gebeurtenissen

can have a paradoxically stimulating effect

paradoxaal genoeg een stimulerend effect hebben

on creativity.

op creativiteit.

What does this mean?

Wat betekent dit?

It means, I think,

Het betekent, denk ik,

that we're living in a time of unexpected possibilities.

dat we leven in een tijd van onverwachte mogelijkheden.

Think of the financial world, for example.

Denk aan de financiële wereld bijvoorbeeld.

The mentor of Warren Buffett, Benjamin Graham,

De mentor van Warren Buffett, Benjamin Graham,

developed his system of value investing

ontwikkelde zijn investeringssysteem

as a result of his own losses

door zijn eigen verliezen

in the 1929 crash.

in de crash van 1929.

And he published that book

Hij publiceerde zijn boek

in the early 1930s,

in de vroege jaren ‘30.

and the book still exists in further editions

Dat boek bestaat nog steeds in verdere edities

and is still a fundamental textbook.

en is nog steeds een fundamenteel leerboek.

So many important creative things can happen

Veel belangrijke creatieve dingen

when people learn from disasters.

zijn het gevolg van tegenslag.

Now think of the large and small plagues that we have now --

Denk eens aan de grote en kleine plagen waar we nu mee zitten -

bed bugs, killer bees, spam --

bedwantsen, killerbijen, spam -

and it's very possible that the solutions to those

en het is heel goed mogelijk dat de oplossingen ervoor

will really extend well beyond the immediate question.

veel verder zullen gaan dan de oplossing van het probleem.

If we think, for example, of Louis Pasteur,

Denk bijvoorbeeld aan Louis Pasteur.

who in the 1860s

Hij werd in de jaren 1860

was asked to study

gevraagd om

the diseases of silk worms for the silk industry,

de ziekten van de zijderupsen voor de zijde-industrie te bestuderen.

and his discoveries were really the beginning

Zijn ontdekkingen waren het begin

of the germ theory of disease.

van de kiemtheorie van ziektes.

So very often, some kind of disaster --

Zo vaak kan een of andere tegenvaller -

sometimes the consequence, for example,

soms het gevolg, bijvoorbeeld,

of over-cultivation of silk worms,

van het overmatig kweken van zijderupsen,

which was a problem in Europe at the time --

zoals toen in Europa -

can be the key to something much bigger.

de sleutel tot iets veel groter worden.

So this means

Dit betekent

that we need to take a different view

dat we onbedoelde gevolgen

of unintended consequences.

anders moeten gaan bekijken.

We need to take a really positive view.

We moeten een positief standpunt innemen.

We need to see what they can do for us.

We moeten zien wat ze voor ons kunnen doen.

We need to learn

We moeten iets leren

from those figures that I mentioned.

van die cijfers die ik vernoemde.

We need to learn, for example, from Dr. Cushing,

We moeten bijvoorbeeld leren van Dr. Cushing,

who killed patients

die patiënten doodde

in the course of his early operations.

in de loop van zijn vroege operaties.

He had to have some errors. He had to have some mistakes.

Hij moest een aantal fouten maken. Hij moest een aantal missers hebben.

And he learned meticulously from his mistakes.

En hij leerde nauwgezet van zijn fouten.

And as a result,

Als we nu zeggen

when we say, "This isn't brain surgery,"

"Dit is geen hersenchirurgie"

that pays tribute to how difficult it was

dan is dat een eerbetoon aan hoe moeilijk het

for anyone to learn from their mistakes

voor iedereen was om te leren van hun fouten

in a field of medicine

op een gebied van de geneeskunde

that was considered so discouraging in its prospects.

dat zulke ontmoedigende vooruitzichten had.

And we can also remember

We mogen ook niet vergeten

how the pharmaceutical companies

hoe de farmaceutische bedrijven

were willing to pool their knowledge,

bereid waren om hun kennis

to share their knowledge,

met elkaar te delen

in the face of an emergency,

in een noodsituatie.

which they hadn't really been for years and years.

Dat hadden ze nooit eerder gedaan.

They might have been able to do it earlier.

Het had eerder gekund.

The message, then, for me,

Voor mij is de boodschap

about unintended consequences

uit die onbedoelde gevolgen:

is chaos happens;

chaos komt voor.

let's make better use of it.

Laten we er beter gebruik van maken.

Thank you very much.

Heel hartelijk bedankt.

(Applause)

(Applaus)