Murray Gell-Mann: Beauty and truth in physics

Vertaald door: J Zandstra Nagekeken door: Rudolf Penninkhof

Thank you for putting up these pictures of my colleagues over here.

Dank voor het ophangen van deze foto's van mijn collega's hierzo.

(Laughter) We'll be talking about them.

We zullen het over hen gaan hebben.

Now, I'm going try an experiment. I don't do experiments, normally. I'm a theorist.

Nu ga ik een experiment ondernemen. Normaliter doe ik zoiets niet; ik ben een theoretisch natuurkundige.

But I'm going see what happens if I press this button.

Maar ik ga uitzoeken wat er gebeurt als ik op deze knop druk.

Sure enough. OK. I used to work in this field of elementary particles.

Zowaar. Oké. Ik was werkzaam in de elementaire natuurkunde.

What happens to matter if you chop it up very fine?

Wat gebeurt er met materie wanneer je het opdeelt in hele kleine stukjes?

What is it made of?

Waar is het van gemaakt?

And the laws of these particles are valid throughout the universe,

En de natuurwetten bij deze deeltjes gelden overal in het universum,

and they're very much connected with the history of the universe.

en ze zijn nauw verbonden met de geschiedenis ervan.

We know a lot about four forces. There must be a lot more,

We weten veel over deze vier krachten. Er moeten er veel meer zijn,

but those are at very, very small distances,

maar die bestaan tussen hele, hele kleine afstanden,

and we haven't really interacted with them very much yet.

en we hebben nog niet erg veel met hen te maken gehad.

The main thing I want to talk about is this:

het belangrijkste waar ik het over wil hebben is dit:

that we have this remarkable experience in this field of fundamental physics

dat we de opmerkelijke ervaring hebben in de elementaire natuurkunde

that beauty is a very successful criterion for choosing the right theory.

dat schoonheid een bijzonder succesvol criterium is voor het kiezen van de juiste theorie.

And why on earth could that be so?

En waarom zou dat zo zijn?

Well, here's an example from my own experience.

Wel, hier is een voorbeeld uit mijn eigen ervaring.

It's fairly dramatic, actually, to have this happen.

Het is vrij dramatisch eigenlijk, dat dit gebeurd is.

Three or four of us, in 1957,

3 of 4 van ons hebben, in 1957,

put forward a partially complete theory of one of these forces, this weak force.

een deels complete theorie voorgesteld voor één van deze krachten, de zwakke kracht.

And it was in disagreement with seven -- seven, count them, seven experiments.

En die druisde in tegen zeven - zeven experimenten, welgeteld.

Experiments were all wrong.

De exerimenten hadden het allemaal verkeerd.

And we published before knowing that,

En wij publiceerden onze bevindingen voordat we dat wisten,

because we figured it was so beautiful, it's gotta be right!

want wij vonden dat het zo mooi was, dat het wel moest kloppen!

The experiments had to be wrong, and they were.

De experimenten moesten wel fout zijn, en dat waren ze.

Now our friend over there, Albert Einstein,

Nu, onze vriend hier, Albert Einstein,

used to pay very little attention when people said,

besteedde nooit veel aandacht aan wat mensen zeiden,

"You know, there's a man with an experiment that seems to disagree with special relativity.

"Weet u, er is iemand met een experiment dat niet lijkt te kloppen met de speciale relativiteitstheorie.

DC Miller. What about that?" And he would say, "Aw, that'll go away." (Laughter)

DC Miller. Wat denkt u daarvan?" en dan zei hij, "Ach, dat gaat wel weer over."

Now, why does stuff like that work? That's the question.

Maar waarom werkt zoiets? Dát is de vraag.

Now, yeah, what do we mean by beautiful? That's one thing.

Nouja, wat bedoelen we eigenlijk met mooi? dat is het eerste.

I'll try to make that clear -- partially clear.

Ik zal het proberen uit te leggen -- deels.

Why should it work, and is this something to do with human beings?

Waarom zou dit werken, en heeft het iets met de mensheid te maken?

I'll let you in on the answer to the last one that I offer,

Ik zal het antwoord op die laatste vraag van mij geven,

and that is, it has nothing to do with human beings.

het zit zo, dat het niets met de mensheid te maken heeft.

Somewhere in some other planet, orbiting some very distant star,

Ergens op een andere planeet, die om een ster ver weg van de onze draait,

maybe in a another galaxy,

misschien wel in een ander sterrenstelsel,

there could well be entities that are at least as intelligent as we are,

is het goed mogelijk dat er wezens zijn die minstens zo intelligent zijn als wij,

and are interested in science. It's not impossible; I think there probably are lots.

en geïnteresseerd zijn in wetenschap. Het is goed mogelijk; ik denk dat er waarschijnlijk veel zijn.

Very likely, none is close enough to interact with us.

Waarschijnlijk is er geen enkele dichtbij genoeg om met ons contact te onderhouden.

But they could be out there, very easily.

Maar het is heel goed mogelijk dat ze er zijn.

And suppose they have, you know, very different sensory apparatus, and so on.

En stel dat ze, zeg, totaal verschillende zintuigelijke capaciteiten hebben enzo.

They have seven tentacles, and they have 14 little funny-looking compound eyes,

Dat ze zeven tentakels hebben, en 14 raar-uitziende facetogen,

and a brain shaped like a pretzel.

En een brein in de vorm van een krakeling.

Would they really have different laws?

Zouden ze dan ook andere natuurwetten hebben?

There are lots of people who believe that, and I think it is utter baloney.

Er zijn veel mensen die dat denken, en ik denk dat het je reinste onzin is.

I think there are laws out there,

Ik denk dat er wetten bestaan

and we of course don't understand them at any given time very well

en dat we die natuurlijk niet altijd even goed begrijpen

-- but we try. And we try to get closer and closer.

- maar we proberen het. En we proberen al maar dichterbij te komen.

And someday, we may actually figure out the fundamental unified theory

en ooit zullen we misschien wel de fundamentele, verenigde theorie vinden

of the particles and forces, what I call the "fundamental law."

van deeltjes en krachten, dat wat ik de "fundamentele wet" noem.

We may not even be terribly far from it.

Misschien zijn we er niet eens zo ver bij uit de buurt.

But even if we don't run across it in our lifetimes,

Maar zelfs als daar niet achter komen tijdens ons leven,

we can still think there is one out there,

kunnen we ons nog steeds voorstellen dat er één is,

and we're just trying to get closer and closer to it.

en we proberen daar gewoon almaar dichter bij in de buurt te komen.

I think that's the main point to be made.

Ik denk dat dat het belangrijkste punt is.

We express these things mathematically.

We verwoorden deze zaken wiskundig.

And when the mathematics is very simple --

En wanneer die wiskunde eenvoudig is --

when in terms of some mathematical notation,

wanneer de termen van een wiskundige notatie

you can write the theory in a very brief space, without a lot of complication --

beknopt zijn, en niet erg gecompliceerd zijn --

that's essentially what we mean by beauty or elegance.

dát is wat we bedoelen met dat het mooi is; dat het elegant is.

Here's what I was saying about the laws. They're really there.

Dit is wat ik vertelde over de wetten, dat ze er echt zijn.

Newton certainly believed that.

Newton geloofde dat zeker ook.

And he said, here, "It is the business of natural philosophy to find out those laws."

En hij zei, hier, "Het is de taak van de natuurwetenschappen om deze wetten te vinden".

The basic law, let's say -- here's an assumption.

De elementaire wet, laten we zeggen - dit is een aanname.

The assumption is that the basic law really takes the form

De aanname houdt in dat de elementaire wet daadwerkelijk de vorm aanneemt

of a unified theory of all the particles.

van een verenigde theorie voor alle deeljes.

Now, some people call that a theory of everything.

Sommigen noemen dit de theorie van alles.

That's wrong because the theory is quantum mechanical.

Dat is fout, want de theorie is een quantum mechanische.

And I won't go into a lot of stuff about quantum mechanics and what it's like, and so on.

En Ik zal niet diep ingaan op de quantummechanica en wat dit inhoudt, enzo.

You've heard a lot of wrong things about it anyway. (Laughter)

U heeft er toch al veel verkeerde informatie over gekregen.

There are even movies about it with a lot of wrong stuff.

Er bestaan zelfs films over, met veel verkeerde info.

But the main thing here is that it predicts probabilities.

Maar het belangrijkste is dat het kansen voorspelt.

Now, sometimes those probabilities are near certainties.

Nu, soms zijn die kansen nagenoeg zekerheden.

And in a lot of familiar cases, they of course are.

In veel bekende gevallen, zijn ze dat natuurlijk.

But other times they're not, and you have only probabilities for different outcomes.

Maar soms zijn ze dat niet, en heb je enkel kansrekeningen voor verschillende uitkomsten.

So what that means is that the history of the universe is not determined just by the fundamental law.

Wat dat betekent is dat de geschiedenis van het universum niet enkel wordt bepaald door de fundamentele natuurwet.

It's the fundamental law and this incredibly long series of accidents,

het is de fundamentele wet én de ongeloofelijk lange serie toevalligeheden,

or chance outcomes, that are there in addition.

ofwel de uitkomst van kansen, welke ook meespelen.

And the fundamental theory doesn't include those chance outcomes; they are in addition.

En de fundamentele theorie omvat deze kansen niet; ze zijn een toevoeging.

So it's not a theory of everything. And in fact, a huge amount of the information

Dus het is niet een allesomvattende theorie. Sterker nog, een immense hoeveelheid informatie

in the universe around us comes from those accidents,

in het universum komt van deze toevalligheden,

and not just from the fundamental laws.

en niet alleen van de fundamentele wetten.

Now, it's often said that getting closer and closer

Het word vaak voorgesteld dat wanneer we almaar dichterbij komen

to the fundamental laws by examining phenomena at low energies, and then higher energies,

bij die fundamentele wetten, door het onderzoeken van fenomenen in lage energieën, en vervolgens almaar grotere energieën,

and then higher energies, or short distances, and then shorter distances,

en nog hogere energieën, of korte afstanden, en nog kortere afstanden,

and then still shorter distances, and so on, is like peeling the skin of an onion.

en dan nog kortere afstanden, enzovoorts, dat het is als het pellen van een ui.

And we keep doing that,

En dat blijven we doen,

and build more powerful machines, accelerators for particles.

en we bouwen krachtigere machines, deeltjesversnellers.

We look deeper and deeper into the structure of particles,

We kijken dieper in de structuur van deeltjes,

and in that way we get probably closer and closer to this fundamental law.

en zodoende komen we waarschijnlijk almaar dichter bij deze fundamentele wet.

Now, what happens is that as we do that, as we peel these skins of the onion,

Wat er gebeurt wanneer we dat doen, wanneer we de ui steeds verder afpellen,

and we get closer and closer to the underlying law,

en we almaar dichterbij de onderliggende wet komen,

we see that each skin has something in common with the previous one,

zien we dat elke laag overeenkomsten vertoont met de voorgaande,

and with the next one. We write them out mathematically,

en de daaropvolgende. We kunnen ze wiskundig uitschrijven,

and we see they use very similar mathematics.

en we zien dat de wiskunde erg overeenkomt.

They require very similar mathematics.

Ze vergen vergelijkbare wiskunde.

That is absolutely remarkable, and that is a central feature

Dat is werkelijk opmerkelijk, en het is een centrale eigenschap

of what I'm trying to say today.

van wat ik hier vandaag probeer over te brengen.

Newton called it -- that's Newton, by the way -- that one.

Newton noemde het -- Dat, trouwens, is Newton -- die daar.

This one is Albert Einstein. Hi, Al! And anyway,

Deze heir is Albert Einstein. Hé, Al! En, hoe dan ook,

he said, "nature conformable to herself" -- personifying nature as a female.

hij zei, "natuur conform haarzelf" -- de natuur als vrouw personificerend.

And so what happens is that the new phenomena,

Dus wat er gebeurt is dat de nieuwe fenomenen,

the new skins, the inner skins of the slightly smaller skins of the onion

de nieuwe lagen, de innerlijke lagen van de ietwat kleinere lagen van de ui

that we get to, resemble the slightly larger ones.

waar we aan toe komen, lijken op de grotere.

And the kind of mathematics that we had for the previous skin

En het soort wiskunde dat we op voorgaande lagen toepasten

is almost the same as what we need for the next skin.

bijna hetzelfde is als wat nodig is voor de volgende laag.

And that's why the equations look so simple.

En dat is waarom de vergelijkingen er zo gemakkelijk uitzien.

Because they use mathematics we already have.

Omdat ze wiskunde gebruiken die we al kennen.

A trivial example is this: Newton found the law of gravity,

Een triviaal voorbeeld: Newton ontdekte de wet van de zwaartekracht,

which goes like one over the square of the distance between the things gravitated.

die stelt het verband 1 over het kwadraat van de afstand tussen de objecten waarop de kracht werkt

Coulomb, in France, found the same law for electric charges.

Coulomb, in Frankrijk, vond dezelfde wet voor electrische ladingen.

Here's an example of this similarity.

Dat is een voorbeeld van dit soort gelijkenis.

You look at gravity, you see a certain law.

Je observeert zwaartekracht, en vindt een bepaalde wet.

Then you look at electricity. Sure enough. The same rule.

Dan observeer je electriciteit, en waarachtig, dezelfde wet.

It's a very simple example.

Het is een simpel voorbeeld.

There are lots of more sophisticated examples.

Er zijn vele meer diepgaande voorbeelden.

Symmetry is very important in this discussion.

Symmetrie is erg belangrijk in dit debat.

You know what it means. A circle, for example,

U begrijpt wat dat betekent. Een cirkel, bij voorbeeld

is symmetric under rotations about the center of the circle.

is symmetrisch bij verschillende rotaties door zijn middelpunt.

You rotate around the center of the circle, the circle remains unchanged.

Wanneer je door het middelpunt roteert, blijft de cirkel onveranderd.

You take a sphere, in three dimensions, you rotate around the center of the sphere,

In een bol, in drie demensies, alle rotaties door het middelpunt,

and all those rotations leave the sphere alone.

allen laten zij de bol in zijn waarde.

They are symmetries of the sphere.

Allen zijn ze symmetrieën van de bol.

So we say, in general, that there's a symmetry

In zijn algemeenheid zeggen we dat er een symmetrie is

under certain operations if those operations leave the phenomenon,

onder verschillende itteraties wanneer deze itteraties het fenomeen

or its description, unchanged.

of zijn beschrijving, onveranderd laten

Maxwell's equations are of course symmetrical

Maxwelll's vergelijkingen zijn natuurlijk symmetrisch

under rotations of all of space.

voor alle rotaties van ruimte.

Doesn't matter if we turn the whole of space around by some angle,

Het maakt niet uit of we de gehele ruimte onder een bepaalde hoek draaien,

it doesn't leave the -- doesn't change the phenomenon of electricity or magnetism.

het laat de -- het veranderd niets aan het fenomeen electriciteit of magnetisme.

There's a new notation in the 19th century that expressed this,

Een nieuwe notatie, stammend uit de 19e eeuw, drukt dit uit,

and if you use that notation, the equations get a lot simpler.

en wanneer u deze notatie gebruikt, worden de vergelijkingen veel eenvoudiger.

Then Einstein, with his special theory of relativity,

Dan Einstein, met zijn speciale relativiteitstheorie,

looked at a whole set of symmetries of Maxwell's equations,

Hij bekeek de gehele set van symmetrieën van Maxwell's vergelijkingen,

which are called special relativity.

genaamd 'speciale relativiteit'.

And those symmetries, then, make the equations even shorter, and even prettier, therefore.

En deze symmetrieën, maken de vergelijkingen nóg korter, en dus nóg mooier.

Let's look. You don't have to know what these things mean, doesn't make any difference.

Laten we kijken. U hoeft niet te weten wat deze dingen betekenen, dat is irrelevant.

But you can just look at the form. (Laughter) You can look at the form.

U hoeft enkel naar de vorm te kijken. U kunt gewoon de vorm bekijken.

You see above, at the top, a long list

U ziet bovenaan een lange lijst

of equations with three components for the three directions of space: x, y and z.

met vergelijkingen met drie componenten, corresponderend met de drie dimensies: x, y en z.

Then, using vector analysis, you use rotational symmetry, and you get this next set.

Vervolgens, gebruik makend van vector analyse, en assymmetrie, komen we bij deze volgende set.

Then you use the symmetry of special relativity and you get an even simpler set

Vervolgens kan, gebruikmakend van de symmetrie van speciale relativiteit, een nóg simpeler set verkregen worden.

down here, showing that symmetry exhibits better and better.

hier beneden is die symmetrie almaar beter zichtbaar.

The more and more symmetry you have, the better you exhibit the simplicity and elegance of the theory.

Hoe meer symmetrie er is, des te beter komt de simpliciteit en elegantie van de theorie tot uiting.

The last two, the first equation says that electric charges and currents

De laatste twee, de eerste vergelijking stelt dat electrische ladingen en stromen

give rise to all the electric and magnetic fields.

de bron zijn van alle electrische en magnetische velden.

The next -- second -- equation says that there is no magnetism other than that.

De volgende - de tweede - vergelijking stelt dat er geen andere vorm van magnetisme is.

The only magnetism comes from electric charges and currents.

Het enige magnetisme komt van electrische ladingen en stromen.

Someday we may find some slight hole in that argument.

Ooit vinden we mogelijk een kleine nuancering aan die stelling.

But for the moment, that's the case.

Maar voor nu, is het gewoon waar.

Now, here is a very exciting development that many people have not heard of.

Er is een opwindende ontwikkeling waar velen nog niet van gehoord hebben.

They should have heard of it, but it's a little tricky to explain in technical detail,

Ze behoren er van gehoord te hebben, maar het is lastig om technisch gedetailleerd uit te leggen,

so I won't do it. I'll just mention it. (Laughter)

dus dat zal ik niet. Ik zal het enkel noemen.

But Chen Ning Yang, called by us "Frank" Yang -- (Laughter)

Chen Ning Yang - door ons "Frank" Yang genoemd -

-- and Bob Mills put forward, 50 years ago,

en Bob Mills hadden, 50 jaar geleden,

this generalization of Maxwell's equations, with a new symmetry.

een generalizatie van Maxwell's vergelijkingen voorgesteld, met een nieuwe symmetrie.

A whole new symmetry.

Een geheel nieuwe symmetrie.

Mathematics very similar, but there was a whole new symmetry.

De wiskunde is vrijwel hetzelfde, maar met een geheel nieuwe symmetrie.

They hoped that this would contribute somehow to particle physics

Ze hoopten dat dit op een of andere manier zou bijdragen aan de deeltjesfysica

-- didn't. It didn't, by itself, contribute to particle physics.

maar dat deed het niet. Het heeft op zich niets bijgedragen aan de deejtesfysica

But then some of us generalized it further. And then it did!

Maar vervolgens is het verder gegeneraliseerd door anderen. En toen werkte het wél!

And it gave a very beautiful description of the strong force and of the weak force.

En het gaf een prachtige beschrijving van de sterke kracht en de zwakke kracht.

So here we say, again, what we said before:

Dus, nogmaals,

that each skin of the onion shows a similarity to the adjoining skins.

elke laag van de ui vertoont gelijkenis met de aangrenzende lagen.

So the mathematics for the adjoining skins is very similar to what we need for the new one.

Dus de wiskunde voor de aangrenzende lagen lijkt sterk op wat nodig is is voor nieuwe lagen.

And therefore it looks beautiful

En daarom ziet het er mooi uit.

because we already know how to write it in a lovely, concise way.

Want we weten al hoe we het schrijven moeten op een mooie, beknopte manier.

So here are the themes. We believe there is a unified theory underlying all the regularities.

Dus hier zijn de onderwerpen. Wij geloven dat er een verenigende theorie ten grondslag ligt aan alle regelmatigheden.

Steps toward unification exhibit the simplicity.

Stappen in de richting van de vereniging vertonen deze eenvoud.

Symmetry exhibits the simplicity.

Symmetrie toont de eenvoud.

And then there is self-similarity across the scales -- in other words,

En er is vervolgens gelijkenis op alle schalen -- met andere woorden,

from one skin of the onion to another one.

van de ene naar de volgende laag van de ui.

Proximate self-similarity. And that accounts for this phenomenon.

Regionale zelf-symmetrie. En dat verklaart dit fenomeen.

That will account for why beauty is a successful criterion for selecting the right theory.

Dat verklaart waarom schoonheid een succesvol criterium is voor het kiezen van de juiste theorie.

Here's what Newton himself said:

Dit is wat Newton er over zei:

"Nature is very consonant and conformable to her self."

"De natuur is erg consonant en conform aan haarzelf"

One thing he was thinking of is something that most of us take for granted today,

Een van de dingen waar hij aan dacht is iets dat de meesten van ons nu voor lief nemen.

but in his day it wasn't taken for granted.

maar in zijn tijd was dit nog niet duidelijk.

There's the story, which is not absolutely certain to be right, but a lot of people told it.

Het is het verhaal, wat niet met ablsolute zekerheid klopt, maar veel mensen deelden het.

Four sources told it. That when they had the plague in Cambridge,

Vier bronnen vertelden er over. Dat toen de pest uitbrak in Cambridge,

and he went down to his mother's farm -- because the university was closed --

en hij naar zijn moeders boerderij ging - omdat de universiteit gesloten was -

he saw an apple fall from a tree, or on his head or something.

hij een appel van de boom zag vallen, of op zijn hoofd, ofzo.

And he realized suddenly that the force that drew the apple down to the earth

En hij zich plotseling realiseerde dat de kracht die de appel naar de aarde trok

could be the same as the force regulating the motions of the planets and the moon.

wel eens dezelfde kon zijn als de kracht welke de bewegingen van de planeten en de maan beheerst.

That was a big unification for those days, although today we take it for granted.

Dat was een grote stap destijds, hoewel deze vandaag de dag voor lief wordt genomen.

It's the same theory of gravity.

Helzelfde geldt voor de theorie van de zwaartekracht.

So he said that this principle of nature, consonance:

Zo zei hij dat dit natuurlijke principe, consonantie

"This principle of nature being very remote from the conceptions of philosophers,

"Dit natuurlijke principe ver staat van de concepties van de denkenden,

I forbore to describe it in that book,

zoals ik weerhield te schrijven in mijn boek,

lest I should be accounted an extravagant freak ... "

opdat ik zal worden gehouden voor een extravagante mafkees ..."

That's what we all have to watch out for, (Laughter) especially at this meeting.

Daarvoor zullen wij allen moeten waken. Zeker in deze bijeenkomst.

" ... and so prejudice my readers against all those things which were the main design of the book."

"... En zo een vooroordeel vel aan mijn lezers en ze behoed tegen de essentie van mijn boek."

Now, who today would claim that as a mere conceit of the human mind?

Nu, wie zou vandaag de dag zo'n theorie afdoen als slechts een 'luimig idee uit de menselijke geest'?

That the force that causes the apple to fall to the ground

Dat de kracht welke de appel tot de grond doet vallen

is the same force that causes the planets and the moon to move around,

dezelfde is als de kracht welke de planeten en de maan doet bewegen,

and so on? Everybody knows that. It's a property of gravitation.

enzovoorts. Iedereen weet dat. Het is een eigenschap van zwaartekracht.

It's not something in the human mind. The human mind can, of course, appreciate it

Het is niet iets uit de menselijke geest. de menselijke geest kan het, uiteraard, waarderen

and enjoy it, use it, but it's not -- it doesn't stem from the human mind.

en er van genieten, het gebruiken, maar het is niet -- het stamt niet uit de menselijke geest.

It stems from the character of gravity.

Het stamt uit de eigenschappen van de zwaartekracht.

And that's true of all the things we're talking about.

And dat geldt voor all de zaken waar we het nu over hebben.

They are properties of the fundamental law.

Ze zijn de eigenschappen van de fundamentele wet.

The fundamental law is such that the different skins of the onion resemble one another,

De fundamentele wet is zó, dat de verschillende lagen van de ui op elkaar lijken,

and therefore the math for one skin allows you to express beautifully and simply

en zodoende de wiskunde bij de ene laag toestaat om op een elegante en simpele manier

the phenomenon of the next skin.

het fenomeen in de daaropvolgende laag uit te drukken.

I say here that Newton did a lot of things that year:

Ik zal u zeggen dat Newton veel vastgesteld heeft in dat laatste jaar:

gravity, the laws of motion, the calculus, white light composed of all the colors of the rainbow.

De zwaartekracht, bewegingswetten, calculus, wit licht bestaand uit alle kleuren van de regenboog.

And he could have written quite an essay on "What I Did Over My Summer Vacation."

Hij had zeker de show kunnen stelen in het kringgesprek na de zomervakantie.

(Laughter)

...

So we don't have to assume these principles as separate metaphysical postulates.

Dus we hoeven deze principes niet als individuele metafysische grondstellingen aan te nemen.

They follow from the fundamental theory.

Ze volgen uit de fundamentele theorie.

They are what we call emergent properties.

Ze zijn wat wij noemen 'afleidbare eigenschappen'.

You don't need -- you don't need something more to get something more.

Je hebt niets -- er is niets meer nodig om meer te krijgen.

That's what emergence means.

Dat is wat afleidbaar betekent.

Life can emerge from physics and chemistry, plus a lot of accidents.

Leven kan ontstaan uit natuurkunde en scheikunde, plus een heleboel toevalligheden.

The human mind can arise from neurobiology and a lot of accidents,

Het menselijke verstand kan ontstaan uit neurobiologie en een heleboel toevalligheden,

the way the chemical bond arises from physics and certain accidents.

op dezelfde manier waarop een covalentie ontstaat uit natuurkunde en bepaalde toevalligheden.

It doesn't diminish the importance of these subjects

Dit doet niets af aan de significantie van deze onderwerpen

to know that they follow from more fundamental things, plus accidents.

wetend dat ze voortkomen uit meer fundamentele dingen, en toevalligheden.

That's a general rule, and it's critically important to realize that.

Het is een algemene regel, en het is bijzonder belangrijk om je dat te realizeren.

You don't need something more in order to get something more.

Er is niets méér nodig om meer te krijgen.

People keep asking that when they read my book, "The Quark and the Jaguar,"

Mensen blijven mij vragen wanneer ze mijn boek, "The Quark and the Jaguar" lezen,

and they say, "Isn't there something more beyond what you have there?"

En ze zeggen, "is er niets voorbij wat je daar benoemd?"

Presumably, they mean something supernatural.

Waarschijnlijk doelen ze dan op iets bovennatuurlijks.

Anyway, there isn't. (Laughter)

Hoe dan ook; dat is er niet.

You don't need something more to explain something more.

het is niet nodig om meer te hebben om meer te kunnen verklaren.

Thank you very much. (Applause)

Hartelijk dank.