Facebook's role in Brexit — and the threat to democracy | Carole Cadwalladr

Vertaald door: Peter van de Ven Nagekeken door: Axel Saffran

So, on the day after the Brexit vote,

Op de dag na het Brexit referendum,

in June 2016,

in juni 2016,

when Britain woke up to the shock

toen Groot-Brittannië geschokt ontdekte

of discovering that we're leaving the European Union,

dat we de Europese Unie zouden verlaten,

my editor at the "Observer" newspaper in the UK

vroeg mijn editor bij de krant 'Observer' in het VK

asked me to go back to South Wales, where I grew up, and to write a report.

mij om naar Zuid-Wales te gaan, waar ik ben opgegroeid,

om een verslag te schrijven.

And so I went to a town called Ebbw Vale.

En dus ging ik naar een stad genaamd Ebbw Vale.

Here it is.

Hier is het.

It's in the South Wales Valleys, which is this quite special place.

Het is in de Valleien van Zuid-Wales, een heel bijzondere plaats.

So it's had this very, sort of rich, working-class culture,

Er heerste een zeer rijke cultuur van de arbeidersklasse

and it's famous for its Welsh male voice choirs and rugby and its coal.

en het stond bekend om zijn mannelijke zangkoren, rugby en steenkool.

But when I was a teenager, the coal mines and the steelworks closed,

Maar toen ik een tiener was, sloten de mijnen en staalwerken,

and the entire area was devastated.

en het hele gebied ging te gronde.

And I went there because it had one of the highest "Leave" votes in the country.

Ik ging daarheen omdat het één van de hoogste 'Leave'-percentages had.

Sixty-two percent of the people here voted to leave the European Union.

Tweeënzestig procent van deze mensen had ervoor gestemd om de EU verlaten.

And I wanted to know why.

Ik wilde weten waarom.

When I got there, I was just a bit taken aback,

Toen ik daar kwam, was ik een beetje verrast,

because the last time I went to Ebbw Vale,

want de laatste keer dat ik Ebbw Vale bezocht

it looked like this.

zag het er zo uit.

And now, it looks like this.

Nu ziet het er zo uit.

This is a new 33-million-pound college of further education

Dit is een nieuw opleidingencentrum ter waarde van 33 miljoen pond,

that was mostly funded by the European Union.

dat grotendeels door de EU was gesubsidieerd.

And this is the new sports center

En dit is het nieuwe sportcentrum,

that's at the middle of 350-million-pound regeneration project

het hart van een vernieuwingsproject ter waarde van 350 miljoen pond,

that's being funded by the European Union.

dat gesubsidieerd wordt door de EU.

And this is the new 77-million-pound road-improvement scheme,

En dit is het 77 miljoen pond kostende plan voor wegverbetering

and there's a new train line, a new railway station,

en er is een nieuw treinspoor, een nieuw treinstation,

en ze worden allemaal betaald door de EU.

and they're all being funded by the European Union.

And it's not as if any of this is a secret,

Niks hiervan is een geheim,

because there's big signs like this everywhere.

want er zijn overal grote borden zoals deze.

[EU Funds: Investing in Wales]

[EU Fonds: Investeren in Wales]

(Laughter)

(Gelach)

I had this sort of weird sense of unreality,

Ik liep met een vreemd onrealistische gevoel door de stad.

walking around the town.

And it came to a head

Dit kwam tot een hoogtepunt

when I met this young man in front of the sports center.

toen ik een jonge man ontmoette voor het sportcentrum.

And he told me that he had voted to leave,

Hij vertelde me dat hij voor uittreding had gestemd,

because the European Union had done nothing for him.

omdat de EU niets voor hem gedaan had.

He was fed up with it.

Hij was er helemaal klaar mee.

And all around town, people told me the same thing.

En overal in de stad vertelden mensen me hetzelfde.

They said that they wanted to take back control,

Ze zeiden dat ze de touwtjes terug in handen wilden,

which was one of the slogans in the campaign.

wat één van de slogans van de campagne was.

And they told me that they were most fed up

En ze vertelden me dat ze nog het meeste in hun maag zaten

with the immigrants and with the refugees.

met de immigranten en de vluchtelingen.

They'd had enough.

Ze hadden er genoeg van.

Which was odd.

Wat nogal vreemd was.

Because walking around, I didn't meet any immigrants or refugees.

Want toen ik rondliep zag ik geen immigranten of vluchtelingen.

I met one Polish woman who told me

Een Poolse vrouw vertelde me

dat ze zowat de enige buitenlander in de stad was.

she was practically the only foreigner in town.

And when I checked the figures,

En toen ik het ging controleren,

I discovered that Ebbw Vale actually has

ontdekte ik dat Ebbw Vale feitelijk

een van de laagste percentages immigratie heeft van het land.

one of the lowest rates of immigration in the country.

And so I was just a bit baffled,

Ik stond daarom nogal perplex.

because I couldn't really understand

Ik kon niet begrijpen waar mensen hun informatie kregen.

where people were getting their information from.

Want het was de rechtse roddelpers

Because it was the right-wing tabloid newspapers

waarin al deze verhalen stonden over immigratie.

which printed all these stories about immigration.

En hier vind je voornamelijk linkse Labour stemmers.

And this is a very much left-wing Labour stronghold.

But then after the article came out, this woman got in touch with me.

Maar nadat mijn artikel uitkwam, nam een vrouw contact met me op.

And she was from Ebbw Vale,

Zij kwam uit Ebbw Vale,

and she told me about all this stuff that she'd seen on Facebook.

en ze had het over dingen die ze op Facebook had gezien.

I was like, "What stuff?"

Ik zei: "Welke dingen?"

Ze zei: "Allemaal enge dingen over immigratie, en vooral over Turkije."

And she said it was all this quite scary stuff about immigration,

and especially about Turkey.

So I tried to find it.

Dus ik probeerde het te vinden.

But there was nothing there.

Maar er was niks.

Because there's no archive of ads that people had seen

Want er is geen archief van advertenties die mensen zien

or what had been pushed into their news feeds.

of wat in hun newsfeed geduwd werd.

No trace of anything, gone completely dark.

Geen spoor te bekennen, compleet duister.

And this referendum that will have this profound effect forever on Britain --

En dit referendum dat een permanent en verreikend effect zal hebben op het VK

it's already had a profound effect:

-- het heeft al een diepe impact:

the Japanese car manufacturers that came to Wales and the north east

de Japanse autofabrieken die naar Wales en het noordoosten kwamen

to replace the mining jobs --

om de mijnbanen te vervangen,

they are already going because of Brexit.

die vertrekken al vanwege de Brexit.

And this entire referendum took place in darkness,

En het gehele referendum vond plaats in het duister,

because it took place on Facebook.

omdat het plaatsvond op Facebook.

And what happens on Facebook stays on Facebook,

En wat op Facebook gebeurt, blijft op Facebook,

want alleen jij ziet jouw nieuws, en daarna verdwijnt het.

because only you see your news feed, and then it vanishes,

so it's impossible to research anything.

Het is dus onmogelijk om iets te achterhalen.

So we have no idea who saw what ads

Dus we hebben geen idee wie welke advertenties zag,

or what impact they had,

of welke impact ze hadden,

or what data was used to target these people.

of welke data waren gebruikt om deze mensen te bereiken.

Or even who placed the ads, or how much money was spent,

Of zelfs wie deze reclame plaatste, hoeveel ervoor betaald was,

or even what nationality they were.

of zelfs wat hun nationaliteit was.

But Facebook does.

Maar Facebook weet het.

Facebook has these answers,

Facebook heeft deze antwoorden,

and it's refused to give them to us.

en weigerde ze aan ons te geven.

Our parliament has asked Mark Zuckerberg multiple times to come to Britain

Ons parlement heeft Mark Zuckerberg meermaals gevraagd naar het VK te komen

and to give us these answers.

om ons die antwoorden te geven.

And every single time, he's refused.

Elke keer heeft hij geweigerd.

And you have to wonder why.

Dan vraag je je toch af waarom.

Want ik en andere journalisten ontdekten

Because what I and other journalists have uncovered

dat meerdere misdaden plaatsvonden tijdens dit referendum.

is that multiple crimes took place during the referendum.

And they took place on Facebook.

En ze vonden plaats op Facebook.

It's because in Britain, we limit the amount of money

Want in Engeland beperken we de hoeveelheid geld

that you can spend in an election.

die je mag gebruiken voor een campagne.

And it's because in the 19th century,

Dat is omdat in de 19e eeuw,

people would walk around with literally wheelbarrows of cash

mensen letterlijk rondliepen met kruiwagens vol cash

and just buy voters.

om stemmen te kopen.

So we passed these strict laws to stop that from happening.

Dus maakten we strenge wetten die dat voorkomen.

But those laws don't work anymore.

Maar deze wetten werken nu niet meer.

This referendum took place almost entirely online.

Dit referendum vond bijna volledig online plaats.

And you can spend any amount of money on Facebook or on Google or on YouTube ads

Je kan zoveel besteden als je wilt aan Facebook-, Google- of YouTube-reclame.

and nobody will know, because they're black boxes.

Niemand die het weet, omdat het net zwarte dozen zijn.

And this is what happened.

Dit is dus wat er gebeurde.

We've actually got no idea of the full extent of it.

We hebben eigenlijk geen idee van de omvang.

But we do know that in the last days before the Brexit vote,

Maar we weten dat in de laatste paar dagen voor het referendum

the official "Vote Leave" campaign

de officiële "Vote Leave" campagne

laundered nearly three quarters of a million pounds

bijna driekwart miljoen pond witwaste

through another campaign entity

via een ander campagne-orgaan,

that our electoral commission has ruled was illegal,

die onze verkiezingscommissie illegaal heeft verklaard

and it's referred it to the police.

en heeft aangegeven bij de politie.

And with this illegal cash,

En met dit illegale geld

"Vote Leave" unleashed a fire hose of disinformation.

heeft "Vote Leave" een stortvloed aan desinformatie aangezwengeld.

Ads like this.

Advertenties als deze.

[Turkey's 76m people joining the EU]

[76 miljoen Turken bij de EU]

This is a lie, it's a total lie.

Dit is een totale leugen.

Turkey is not joining the European Union.

Turkije komt niet bij de EU.

There's not even any discussions of it joining the European Union.

Er zijn niet eens discussies over dat Turkije bij de EU komt.

And most of us, we never saw these ads,

En de meesten van ons zagen deze ads niet.

because we were not the target of them.

Omdat ze niet op ons gericht waren.

"Vote Leave" identified a tiny sliver of people

"Vote Leave" identificeerde een kleine hoeveelheid mensen

who it identified as persuadable, and they saw them.

die ze overtuigbaar achtten, en die zagen dit.

And the only reason we are seeing these now

De enige reden dat wij dit nu zien

is because parliament forced Facebook to hand them over.

is omdat het parlement Facebook dwong ze te overhandigen.

And maybe you think,

En misschien denk je:

"Well, it was just a bit of overspending.

"Het was maar een beetje extra geld.

It's a few lies."

Het zijn maar een paar leugentjes."

But this was the biggest electoral fraud in Britain for 100 years.

Maar dit was de grootste verkiezingsfraude in Engeland in 100 jaar.

In a once-in-a-generation vote

In een verkiezing zoals je die slechts eenmaal per generatie ziet,

that hinged upon just one percent of the electorate.

die beslist werd door slechts één percent van de kiezers.

And it was just one of the crimes that took place in the referendum.

En dat was slechts één van de misdaden bij het referendum.

There was another group,

Er was een andere groep,

which was headed by this man, Nigel Farage,

die geleid werd door deze man, Nigel Farage,

the one to the right of Trump.

de man aan de rechterhand van Trump.

And his group, "Leave.EU" -- it also broke the law.

Zijn groep "Leave.EU" brak ook de wet.

It broke British electoral laws and British data laws,

Het brak Britse verkiezingswetten en Britse data wetten,

and it's also being referred to the police.

en is ook aangegeven bij de politie.

And this man, Arron Banks, he funded this campaign.

En deze man, Arron Banks; hij financierde deze campagne.

And in a completely separate case,

In een volledig ander geval

he's being referred to our National Crime Agency,

is hij aangegeven bij onze National Crime Agency

our equivalent of the FBI,

onze tegenhanger van de FBI,

because our electoral commission

omdat onze verkiezingscommissie

has concluded they don't know where his money came from.

concludeerde dat ze niet weten waar zijn geld vandaan kwam.

Or if it was even British.

Of het zelfs maar Brits geld was.

And I'm not even going to go into the lies that Arron Banks has told

En ik ga het niet eens hebben over de leugens die Arron Banks heeft verteld

about his covert relationship with the Russian government.

over zijn geheime relatie met de Russische regering.

Or the weird timing of Nigel Farage's meetings with Julian Assange

Of de vreemde timing van de ontmoeting tussen Farage en Julian Assange

and with Trump's buddy, Roger Stone, now indicted,

en met Trumps vriend Roger Stone, die nu is aangeklaagd,

immediately before two massive WikiLeaks dumps,

vlak voor de twee massale WikiLeaks-onthullingen

both of which happened to benefit Donald Trump.

die beide Donald Trump hielpen.

But I will tell you that Brexit and Trump were intimately entwined.

Maar ik zeg je dat Brexit en Trump verstrengeld waren.

This man told me that Brexit was the petri dish for Trump.

Deze man vertelde me dat Brexit een petrischaal was voor Trump.

And we know it's the same people, the same companies,

We weten dat het dezelfde personen en bedrijven zijn,

the same data, the same techniques,

dezelfde data, dezelfde technieken,

the same use of hate and fear.

hetzelfde gebruik van haat en angst.

This is what they were posting on Facebook.

Deze berichten werden gepost op Facebook.

And I don't even want to call this a lie,

Ik wil dit niet eens een leugen noemen,

[Immigratie zonder aanpassing = invasie]

[Immigration without assimilation equals invasion]

because it feels more like a hate crime to me.

Omdat het meer een oproep tot haat lijkt.

[EU-verslag: visaloos reizen Turken leidt tot meer terrorisme]

I don't have to tell you

Ik hoef je niet te vertellen

that hate and fear are being sown online all across the world.

dat haat en angst overal ter wereld vervlochten worden.

Not just in Britain and America, but in France and in Hungary

Niet alleen in Engeland en Amerika, maar in Frankrijk en Hongarije

and Brazil and Myanmar and New Zealand.

en Brazilië en Myanmar en Nieuw-Zeeland.

And we know there is this dark undertow which is connecting us all globally.

We weten van die duistere onderstroom die ons wereldwijd verbindt.

And it is flowing via the technology platforms.

Die stroomt via technologische platformen.

But we only see a tiny amount of what's going on on the surface.

Maar we zien slechts een fractie van wat er gebeurt, aan de oppervlakte.

And I only found out anything about this dark underbelly

En ik ontdekte alleen iets over deze duistere onderbuik

because I started looking into Trump's relationship to Farage,

omdat ik Trumps relatie met Farage ging onderzoeken,

into a company called Cambridge Analytica.

en het bedrijf Cambridge Analytica.

And I spent months tracking down an ex-employee, Christopher Wiley.

Maanden was ik kwijt aan het opsporen van ex-werknemer Christopher Wiley.

And he told me how this company, that worked for both Trump and Brexit,

Hij vertelde me hoe dit bedrijf dat voor Trump en de Brexit werkte,

had profiled people politically

mensen politiek had geprofileerd

in order to understand their individual fears,

om hun individuele angsten te begrijpen,

to better target them with Facebook ads.

om ze gerichter bloot te stellen aan Facebook advertenties.

And it did this by illicitly harvesting the profiles

Dat deden ze door illegaal profielen te verzamelen

of 87 million people from Facebook.

van 87 miljoen mensen op Facebook.

It took an entire year's work to get Christopher on the record.

Het kostte een heel jaar werken om Christophers verhaal te krijgen.

And I had to turn myself from a feature writer

Ik moest mijn vakgebied verleggen van algemeen verslaggever

into an investigative reporter to do it.

naar de onderzoeksjournalistiek om dit te doen.

And he was extraordinarily brave,

En hij was enorm dapper,

because the company is owned by Robert Mercer,

want het bedrijf is eigendom van Robert Mercer,

the billionaire who bankrolled Trump,

de miljardair die Trump sponsorde,

and he threatened to sue us multiple times,

en hij dreigde meermalen om ons aan te klagen.

to stop us from publishing.

Om publicatie te voorkomen.

But we finally got there, and we were one day ahead of publication.

Toen we bijna klaar waren, één dag voor de publicatie,

We got another legal threat.

kregen we nog een juridische dreiging.

Not from Cambridge Analytica this time,

Niet van Cambridge Analytica deze keer,

but from Facebook.

maar van Facebook.

It told us that if we publish, they would sue us.

Ze zeiden dat als we publiceerden, zij ons zouden vervolgen.

We did it anyway.

We deden het toch.

(Applause)

(Applaus)

Facebook, you were on the wrong side of history in that.

Facebook, je maakte een historische misstap hierin.

And you were on the wrong side of history in this --

En je was net zo fout hierin,

in refusing to give us the answers that we need.

in je weigering ons de antwoorden te geven die we nodig hebben.

And that is why I am here.

Daarom ben ik hier.

To address you directly, the gods of Silicon Valley.

Om jullie aan te klagen, de goden van Silicon Valley.

(Applause)

(Applaus)

Mark Zuckerberg ...

Mark Zuckerberg...

(Applause)

(Applaus)

and Sheryl Sandberg and Larry Page and Sergey Brin and Jack Dorsey,

en Sheryl Sandberg, Larry Page, Sergey Brin en Jack Dorsey

and your employees and your investors, too.

en jullie werknemers en ook jullie investeerders.

Because 100 years ago,

Want 100 jaar geleden

the biggest danger in the South Wales coal mines was gas.

was in de koolmijnen van Zuid-Wales gas het grootste gevaar.

Silent and deadly and invisible.

Stil en dodelijk en ondoorzichtbaar.

It's why they sent the canaries down first to check the air.

Vandaar dat ze kanaries eerst beneden de lucht lieten checken.

And in this massive, global, online experiment that we are all living through,

In dit massieve, mondiale, online experiment dat we nu beleven,

we in Britain are the canary.

zijn wij, Groot-Brittannië, de kanarie.

We are what happens to a western democracy

Wij zijn het wat er gebeurt met een Westerse democratie

when a hundred years of electoral laws are disrupted by technology.

als honderd jaar oude kieswetten verstoord worden door technologie.

Our democracy is broken, our laws don't work anymore,

Onze democratie is gebroken, onze wetten werken niet meer.

and it's not me saying this,

En niet alleen ik zeg dit.

it's our parliament published a report saying this.

Ons parlement publiceerde een verslag met deze conclusie.

This technology that you have invented has been amazing.

De technologie van Silicon Valley is geweldig,

But now, it's a crime scene.

maar nu is het een plaats delict.

And you have the evidence.

En jullie hebben het bewijs.

And it is not enough to say that you will do better in the future.

En het is niet genoeg om te zeggen dat je het beter zal doen in de toekomst.

Because to have any hope of stopping this from happening again,

Want om te hopen dat dit nooit weer zal gebeuren

we have to know the truth.

moeten we de waarheid weten.

And maybe you think, "Well, it was just a few ads.

Misschien zeggen jullie: "Het waren maar een paar advertenties.

And people are smarter than that, right?"

En mensen zijn slimmer dan dat, toch?"

To which I would say, "Good luck with that."

Daarop zeg ik: "Succes ermee."

Because what the Brexit vote demonstrates

Want wat het Brexit referendum laat zien

is that liberal democracy is broken.

is dat liberale democratie gebroken is.

And you broke it.

En jullie [Silicon Valley] braken het.

This is not democracy --

Dit is geen democratie:

spreading lies in darkness, paid for with illegal cash,

leugens verspreiden in het geheim, betaald met illegaal geld,

from God knows where.

en God weet waar vandaan.

It's subversion,

Het is ondermijning,

and you are accessories to it.

en jullie zijn medeplichtig.

(Applaus)

(Applause)

Our parliament has been the first in the world

Ons parlement was het eerste ter wereld

to try to hold you to account,

dat jullie aansprakelijk houdt,

and it's failed.

en het heeft gefaald.

You are literally beyond the reach of British law -- not just British laws,

Jullie vallen letterlijk buiten het bereik van Britse wetten

Niet alleen de Britse wet.

this is nine parliaments, nine countries are represented here,

Negen andere landen zijn hier vertegenwoordigd,

who Mark Zuckerberg refused to come and give evidence to.

waaraan Mark Zuckerberg weigerde een verklaring af te leggen.

And what you don't seem to understand is that this is bigger than you.

En wat jullie niet begrijpen is dat het groter is dan jullie.

And it's bigger than any of us.

Het is groter dan elk van ons.

And it is not about left or right or "Leave" or "Remain" or Trump or not.

Het gaat niet over links of rechts, 'Verlaat' of 'Blijf', Trump of niet.

It's about whether it's actually possible

Het gaat over of het wel mogelijk is

to have a free and fair election ever again.

om ooit weer een vrije en eerlijke verkiezing te hebben.

Because as it stands, I don't think it is.

Want zoals het nu is, denk ik van niet.

And so my question to you is, is this what you want?

Dus is mijn vraag aan jullie: is dit wat jullie willen?

Is this how you want history to remember you:

Willen jullie zo de geschiedenis in gaan?

as the handmaidens to authoritarianism

Als de handlangers van het autoritarisme

that is on the rise all across the world?

dat overal ter wereld aan het opkomen is?

Because you set out to connect people.

Want jullie wilden mensen verbinden

And you are refusing to acknowledge

maar jullie weigeren te erkennen

that the same technology is now driving us apart.

dat dezelfde technologie ons nu onderling verdeelt.

And my question to everybody else is,

Mijn vraag aan alle anderen is:

is this what we want:

is dit wat wij willen?

to let them get away with it,

Om hen ermee weg te laten komen?

and to sit back and play with our phones, as this darkness falls?

Om niks te doen en met onze telefoons te spelen, terwijl deze duisternis komt?

The history of the South Wales Valleys is of a fight for rights.

De geschiedenis van de Zuid-Wales Vallei is een gevecht om rechten.

And this is not a drill -- it's a point of inflection.

En dit is geen oefening, het is een omslagpunt.

Democracy is not guaranteed, and it is not inevitable,

Democratie is niet gegarandeerd, en het is niet onvermijdelijk.

and we have to fight and we have to win

We moeten vechten en we moeten winnen

and we cannot let these tech companies have this unchecked power.

en we kunnen niet deze tech bedrijven onbeperkte macht laten hebben.

It's up to us -- you, me and all of us.

Het ligt aan ons -- jij en ik, ons allemaal.

We are the ones who have to take back control.

We zijn degenen die de controle terug moeten pakken.

(Applause)

(Applaus)

(Cheers)

(Gejuich)

(Applause)

(Applaus)